به گزارش روز شنبه ایرنا نشریه لاوانگواردیا اسپانیا نوشت: شب کریسمس امسال که بخاطر بحران ویروس کرونا دیگر رنگ‌وبوی شب عیدهای سال گذشته را برای مردم اسپانیا ندارد، آنها را در میان محدودیت‌های ناشی از تدابیر شدید بهداشتی از جشن و دورهم‌نشینی شب عید نیز محروم کرده است.
در این بین آنچه که تغییر نکرده، شیوه رهبری کشور از سوی پادشاه اسپانیاست که با سخنرانی مرسوم و کلیشه ای خود به دنبال ایفای آن برآمده است. موضوعی که واکنش طیف های گوناگون سیاسی را در کشور به دنبال داشته و در کنار ستایش همیشگی حزب راستگرا، باعث طرح انتقاداتی جدی از سوی گروه چپگرا و بی طرفان شده است.
«فیلیپ ششم» پادشاه اسپانیا در قسمت پایانی سخنرانی پنج شنبه شب خود، گروه های سیاسی کشور را به رعایت اصول اخلاقی فراخواند. این موضوع فی نفسه امری معمول تلقی می‌شود، اما به دلیل سوءپیشینه خاندان سلطنتی اسپانیا در طول تاریخ که در ماه های اخیر به افشای فسادهای مالی جنجالی خوان کارلوس (پادشاه پیشین) در شهریور منتهی شد، واکنش جدی منتقدان را در اعتراض به اقدامات غیراخلاقی پادشاه پیشین به همراه آورد.
ماجرای پادشاه پیشین اسپانیا چه بود؟
خوان کارلوس اول در ماه اوت (شهریور) در کوران کووید ۱۹ در اسپانیا، از کشورش به مقصد امارات متحده عربی گریخت. زیرا مطلع شد که برخی اقداماتش از سوی دادستانی اسپانیا و سوئیس با اتهاماتی سنگین تحت تحقیق قرار گرفته است.
ماجرای متواری شدن خوان کارلوس اول از اسپانیا که رسانه ها آن را تبعید خودخواسته پادشاه اسپانیا برای حفظ موقعیت پسر خود دانستند، وجهه خاندان سلطنتی را بیش از پیش در دیده همگان مخدوش کرد. اگرچه برخی جناح های ذینفع کوشیدند دامان پادشاه را از اتهامات مطروحه تطهیر کنند، اما افشای پرونده فسادهای مالی وی که موجی از ناخشنودی را در میان مردم به راه انداخت، همچنان در جریان است.
بر اساس این پرونده، تحقیقات قضایی با هدف بررسی وقایع ژوئن سال ۲۰۱۴ میلادی (تیر ماه ۱۳۹۳) و یافتن سرنخ‌هایی در اثبات دریافت رشوه خوان کارلوس اول در ازای قرارداد ساخت خطوط قطار سریع‌السیر «پرنده بیابان» است که دو شهر مدینه و مکه را در عربستان سعودی به هم متصل می‌کند.
تحقیقات دیوان عالی اسپانیا پس از آن آغاز شد که یکی از زنانی که با پادشاه پیشین اسپانیا رابطه داشت، در این باره افشاگری کرد. پس از آن نیز یک روزنامه سوئیسی اعلام کرد که خوان کارلوس، برای انجام یک معامله ۱۰۰ میلیون دلار از ملک عبدالله، پادشاه پیشین عربستان دریافت کرده است.
روزنامه اسپانیایی ال موندو همچنین فاش کرد که «خوان کارلوس» پادشاه سابق اسپانیا از «حمد بن عیسی بن سلمان آل خلیفه» شاه بحرین نیز رشوه دریافت کرده است؛ طبق این گزارش، شاه بحرین مبلغی حدود ۱.۷ میلیون یورو (معادل ۱.۹ میلیون دلار) به حساب بانکی سوئیسی خوان کارلوس به عنوان هدیه حواله کرده است تا وجهه بحرین را که به ناقض حقوق بشر شناخته می‌شود، بهبود بخشد.
خوان کارلوس از زمان فوت ژنرال فرانکو در سال ۱۹۷۵ پادشاه اسپانیا بود و ۶ سال پیش در پی افشای روابط محرمانه‌اش با یک زن و سفرهای تفریحی در اوج بحران مالی اسپانیا با انتقادهایی کم‌سابقه روبرو شد که در نهایت، مقام خود را به پسرش واگذار کرد. وی در سال ۲۰۱۴ در بحبوبه رسوایی‌های مربوط به روابط شخصی و به دلیل مشکلات سلامتی از سلطنت کناره‌گیری کرده و پسرش «فیلیپ ششم» را جایگزین خود کرد.
واکنش ها به پیام کریسمس پادشاه اسپانیا
با وجود این سبقه نامناسب تاریخی، پسر وی به عنوان پادشاه اسپانیا نه تنها اشاره‌ای به آن قضایا ندارد، بلکه در سخنرانی کریسمس خود با ایراد شعارهای تکراری مردم را به اخلاق فرامی‌خواند. سخنانی که با وجود جلب ستایش برخی گروه های سوسیالیست و حزب مردمی راستگرا (PP)، گروه چپگرای متحد «می توانیم» که بخشی از دولت را تشکیل می دهد و بی طرفان را برآشفت.
معترضان در اظهارنظرهای خود به پادشاه انتقاد کردند که نه تنها اختلاس و اتهامات مالی پادشاه پیشین را محکوم نکرده بلکه بدون اشاره ای به آن اقدامات ناشایست که سلطنت اسپانیا را در سطح بین الملل زیر سوال برد، از «همه بدون استثنا» خواستار احترام به اصول اخلاقی شده است.
«پابلو اچنیکه» نماینده حزب مردمی «می توانیم» و سخنگوی کنگره اسپانیا با انتقاد از رویکرد مقام سلطنتی گفت: پادشاه هیچ یک از فسادهای مالی و فرار مالیاتی خوان کارلوس اول را محکوم نکرد. بلکه تنها انبوهی از مسائلی که خود می دانیم و تازگی نداشت را تکرار کرد.
از دیگر انتقادات واردشده اظهارنظر «آنخلس چاکون» رهبر حزب دموکرات کاتالان بود که گفت: سخنرانی فلیپ ششم با طرح «ارزش ها و عدالت» و «سکوت در زمینه بسیاری از مسائل جاری آشکار» "بدبینی ها" را برانگیخت.
از سوی دیگر، ملی گراهای کشور باسک و برخی رهبران کاتالان هیچ گاه توجهی به سخنرانی شب عید حاکم سلطنت نداشته اند. حتی زمانی که نکات کلیدی مطرح می شود.
اما در این میان، برخی ستایشگران راستگرا مانند «پابلو کاسادو» رهبر حزب مردمی ضمن تحسین سخنرانی پادشاه در دفاع از اتحاد ملی و توافق بر پایه قانون اساسی، پیام پادشاه را «بی عیب و نقص» توصیف کرد.
«ایزابل دیاز آیوسو» رئیس محافظه کار منطقه مادرید نیز در تجلیل از سخنان فلیپه ششم در توئیتی نوشت: سخنان او ایمان تازه ای به ملت بزرگ اسپانیا بخشید. ما همه برپایه قانون اساسی به عنوان شیوه فهم مشترک در زندگی، متفق القولیم و همه باید آن را رعایت کنیم. این موفقیتی تاریخی است. پادشاه با ماست و ما همه با پادشاهیم.
خوان کارلوس اول پس از متهم شدن به اختلاس، رشوه و پولشویی و برخی اقدامات غیرقانونی دیگر، تحت فشار سیاسی و اجتماعی تصمیم گرفت داوطلبانه به مقصد امارات متحده عربی کشورش را ترک کند. بسیاری بر این باورند که این اقدام او درواقع تدبیری برای حفظ موقعیت خاندان سلطنتی بوده است.
جنجال تصمیم پادشاه سابق اسپانیا با موجی از اظهار نظرهای متناقض از سوی سیاستمداران این کشور در صفحات توئیتر همراه شد؛ «ایسابل دیاز آیوسو» رئیس ایالت خودمختار مادرید در صفحه خود نوشت: این کار خوان کارلوس اول اقدامی تاریخی ست، مردی که بهترین سال‌های دموکراسی را به او مدیونیم. در نقطه مقابل اما «پابلو ایگلسیاس» معاون دوم نخست وزیر اسپانیا نوشت: فرار به خارج از کشور خوان کارلوس، رفتاری غیرشرافتمندانه از سوی رئیس پیشین دولت است؛ با احترام به حقوق شهروندی و دموکراسی اسپانیایی، خوان کارلوس باید در مقابل مردم جوابگو باشد.
به نوشته ال موندو چهره مخدوش خوان کارلوس در پس نقابی از دموکراسی با گذر از دوره دیکتاتوری «ژنرال فرانکو» از سال ۲۰۱۲ آغاز شد: درست زمانی که اسپانیا با وضعیت نامساعد اقتصادی و نرخ بالای بیکاری دست و پنجه نرم می‌کرد و سفر تفریحی و پر هزینه خوان کارلوس اول به بوتسونا آفریقا برای شکار فیل خبرساز شد. سفر افشا شده پادشاه سابق نمونه ای از «اقدامی غیرمسئولانه در بدترین زمان ممکن» بود که مجموع هزینه‌های صرف شده برای انجام آن، بیش از در آمد سالانه اکثر شهروندان اسپانیایی تخمین زده شد.
از سوی دیگر، پرداخت رشوه عربستان به پادشاه سابق اسپانیا در حالی در این کشور اروپایی خبرساز شد که این ترفند، سنت قدیمی و متداول ریاض در پیشبرد اهدافش و همچنین در جهت همسو ساختن کشورها با سیاست های ریاض بود.
روابط اسپانیا با عربستان سعودی در زمینه‌های اقتصادی و نظامی دارای سابقه طولانی است؛ فروش تجهیزات و صنایع نظامی و مهمات در سال های اخیر به ریاض نمونه ای از روابط این دو کشور است؛ صادرات اسلحه به عربستان سعودی، از زمانی که عربستان سعودی در مارس ۲۰۱۵ در جنگ یمن دخالت کرد و در راستای این جنگ میلیون ها نفر کشته و آواره شدند، بسیاری از نهاد ها و سازمان های غیر دولتی از اسپانیا خواستند که صادرات سلاح به ریاض را متوقف کند.