تغییر سبک زندگی مهمترین عامل در پیشگیری از زوال عقل و آلزایمر است. پیروی از رژیم غذایی سالم، کاهش وزن، تحرک و فعالیت فیزیکی، اجتناب از استرس و خواب کافی را می‌توان مهمترین عوامل در این زمینه دانست. در ادامه ۹ راهکار موثر در پیشگیری از ابتلا به این بیماری را به اختصار مورد بررسی قرار می‌دهیم.
۱- مکالمه به یک زبان دیگر را بیاموزید
به گزارش نشریه Neurology، دوزبانه بودن می‌تواند مهارت‌های شناختی را به طور کلی تقویت کند و به طور میانگین پیشرفت این بیماری را به میزان چهار سال به تاخیر بیاندازد.
۲- توان مغزی خود را تقویت کنید
به گفته محققان مرکز آلزایمر راش در آمریکا، افراد سالمندی که به طور مستمر به مطالعه کتاب و روزنامه می‌پردازند، جدول و معما حل می‌کنند یا بازی‌های فکری انجام می‌دهند، ریسک ابتلا به آلزایمر را به میزان ۴۷ درصد کاهش می‌دهند.
۳- از رژیم غذایی مدیترانه‌ای استفاده کنید
بر اساس تحقیقات دانشگاه کلمبیا، رژیم غذایی غنی از سبزیجات، میوه‌ها، ماهی و چربی‌های غیراشباع با کاهش ۴۸ درصدی ریسک ابتلا به بیماری‌های شناختی ارتباط دارد.
رژیم مدیترانه‌ای به طور معمول شامل چربی‌های اشباع نشده مانند روغن زیتون، آجیل و آووکادو، همراه با سبزیجاتی مانند کرفس، اسفناج و هویج است. این سبزیجات غنی از نیتریت و نیترات هستند و ترکیب این دو گروه غذایی باعث تشکیل اسیدهای چرب نیترو می شود. در رژیم غذایی مدیترانه‌ای جایی برای گوشت قرمز، غذاهای فرآوری شده و قندهای مصنوعی وجود ندارد. استفاده از مقادیر زیاد میوه، سبزیجات، روغن زیتون، لوبیا و غلات و محصولات لبنی کم چرب در این رژیم غذایی توصیه شده است.
۴- قهوه بنوشید
به گزارش نشریه Alzheimer Disease افرادی که روزانه ۳ تا ۵ فنجان قهوه مصرف می‌کنند، ریسک ابتلا به زوال عقل و آلزایمر را به میزان ۶۵ درصد کاهش می‌دهند.
۵- فشار خون خود را کاهش دهید
بر اساس گزارش نشریه American Medical Association Neurology کنترل فشار خون قبل یا در مراحل اولیه ابتلا به آلزایمر می‌تواند عوارض این بیماری را به تاخیر انداخته و کاهش دهد.
جدیدترین آمار منتشر شده از سازمان جهانی بهداشت در مورد فشار خون
-فشار خون یک وضعیت جدی پزشکی است که میزان خطر بروز بیماری‌های قلبی، مغزی، کلیه و سایر بیماری‌ها را افزایش می‌دهد.
- حدود ۱.۱۳ میلیارد نفر در سراسر جهان به فشار خون بالا مبتلا هستند که حدود دو سوم این آمار در کشورهای فقیر و کم‌درآمد زندگی می‌کنند.
فشار خون بالا علت اصلی مرگ زودرس در سراسر جهان است.
-یکی از مهمترین اهداف بهداشت جهانی در زمینه بیماری‌های غیرمسری، کاهش فشار خون بالا به میزان ۲۵ درصد تا سال ۲۰۲۵ میلادی است.
دستورالعمل سازمان جهانی بهداشت برای کاهش فشار خون
-کاهش مصرف نمک به میزان کمتر از پنج گرم در روز
-مصرف میوه و سبزی در رژیم غذایی روزانه
-ورزش منظم
-عدم استعمال دخانیات و مصرف الکل
-اجتناب از مصرف غذاهای چرب
-اجتناب از مصرف چربی‌های ترانس
-بررسی روزانه فشار خون
-جلوگیری از استرس
-درمان فشار خون در صورت افزایش
۶- اسیدهای چرب مصرف کنید
اسیدهای چرب امگا ۳ که در ماهی سالمون، کولی، مغز گردو و سایر مواد غذایی یافت می‌شود، با کاهش ریسک ابتلا به آلزایمر و کند شدن اختلال‌های شناختی ارتباط دارد.
۷- سیگار نکشید
به گزارش نشریه Archives of Internal Medicine ریسک ابتلای افرادی که در میانسالی سیگار می‌کشند، به بیماری آلزایمر ۱۵۷ درصد بیش از افراد غیرسیگاری است. همچنین ترک سیگار در سنین پایین‌تر، به طور کلی موجب کاهش ریسک ابتلا به زوال عقل می شود.
۸- تحرک داشته باشد
به گفته محققان دانشگاه ایلینوی تمرینات هوازی متوسط مانند پیاده‌روی می‌تواند اتصالات موجود در مدارهای مغزی را تقویت کرده و قابلیت‌های شناختی از جمله برنامه‌ریزی، اولویت‌بندی، انجام همزمان امور و تدوین استراتژی را بهبود بخشد.
۹- استرس خود را کاهش دهید
به گزارش نشریه Neuroscience تجربیات استرس زا در زندگی با تشدید بیماری آلزایمر در ارتباط هستند. با وجود این فعالیت‌های کاهش دهنده استرس مانند یوگا و مدیتیشن می‌تواند منجر به بهبود کارکردهای شناختی و کاهش شدت بیماری آلزایمر شود.
آخرین آمار منتشر شده از سازمان جهانی بهداشت در مورد زوال عقل (منتشر شده در تاریخ ۲۱ سپتامبر ۲۰۲۰)
- زوال عقل سندرمی است که منجر به انحطاط تفکر، حافظه، رفتار و انجام فعالیت‌های روزمره می‌شود.
-گرچه زوال عقل بیشتر در دوران سالمندی عارض می‌شود، ولی این اختلال یک بخش طبیعی از پیری نیست.
-در حال حاضر حدود ۵۰ میلیون نفر در سراسر جهان به زوال عقل مبتلا هستند و هر ساله نزدیک به ۱۰ میلیون نفر به این آمار افزوده می‌شود.
-آلزایمر شایع‌ترین نوع زوال عقل است.
-زوال عقل یکی از مهمترین دلایل ناتوانی و وابستگی سالمندان در سراسر جهان است.
-زوال عقل نه تنها تاثیر جسمی، روانی، اجتماعی و اقتصادی بر مبتلایان دارد، بلکه خانواده و جامعه را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد.
علایم و نشانه‌های آلزایمر
بسته به پیشرفت بیماری و شرایط بدنی و محیطی هر فرد، علائم و نشانه‌های بیماری متفاوت است. ولی به طور کلی می‌توان علائم آلزایمر و زوال عقل را در سه مرحله مورد بررسی قرار داد.
مرحله اولیه بیماری
در این مرحله معمولا علائم به تدریج نمایان می‌شوند، گرچه از جانب بیمار و اطرافیان جدی گرفته نمی‌شوند. مراحل اولیه این بیماری شامل فراموشی‌های روزمره، از دست دادن توانایی ردیابی زمان و گم‌شدن در مکان‌های آشناست.
مرحله متوسط
در این مرحله معمولا افراد با نشانه‌های زیر مواجه می‌شوند:
فراموش‌کردن رویدادهای اخیر و نام افراد
گم‌شدن در خانه
مشکل در مهارت‌های ارتباطی
نیاز به کمک افراد برای امور مختلف
تغییر رفتار از جمله سرگردانی و سوالات مکرر
مرحله پیشرفته بیماری
این مرحله معمولا با وابستگی کامل بیمار به افراد شروع می‌شود و مشکلات حافظه در این مرحله کاملا جدی است و بیمار کاملا کم‌تحرک می‌شود. برخی از علائم دیگر عبارتند از:
غافل‌شدن از زمان و مکان
مشکل در شناختن اطرافیان
مشکل در راه‌رفتن
تغییرات رفتاری به ویژه پرخاشگری