آنها خسته از اخبار تلخ حوادثی هستند که از سال‌های دور در پی هریک از آنها عزیزی، دوستی و فامیلی در جاده‌هایی که هنوز نشان از قدمت چند دهه گذشته دارد را از دست داده‌اند و اکنون در تداوم اصلاح و تعریض این راه‌ها قرار است عملیات یکی از خطرناک‌ترین مسیرها نیز آغاز شود. جاده‌ای که از شهرستان مرزی پارس‌آباد مغان آغاز شده و با گذر از سربند - مشگین‌شهر تا شهرستان اردبیل امتداد می‌یابد، این جاده در جریان تصادفات رانندگی تنها در سال جاری جان ۱۱۱ نفر را گرفته و چندین برابر این رقم نیز مصدوم و راهی بیمارستان شده‌اند.
در این جاده طولانی، مسیر ۱۴۳ کیلومتری پارس‌آباد- مشگین‌شهر پرتلفات‌تر بوده و تصمیم گرفته شده است تا عملیات چهار خطه کردن ۴۵ کیلومتر از منطقه سربند تا سه‌راهی مشگین‌شهر بعنوان منطقه پرحادثه در اولویت اجرا قرار گیرد.
در دیگر مسیرهای جاده‌ای استان اردبیل از غرب تا شرق و از شمال تا جنوب نیز کارگران در کارگاه‌های عمرانی و جاده‌ها سوار بر ماشین‌آلات راه‌سازی سخت مشغول کارند، آنها شبانه‌روزی کار می‌کنند تا در یک بازه زمانی چند ساله به محرومیت منطقه در زمینه داشتن بزرگراه و آزاد راه خاتمه دهند.
فقر تاریخی استان اردبیل در زمینه امکانات زیربنایی بویژه در حوزه بزرگراه، راه اصلی و حتی راه‌های استاندارد روستایی واقعیتی تلخ و غیر قابل کتمان است، زخمی کهنه که از سالیان دور به ارث رسیده و دولت تدبیر و امید از چند سال پیش گام‌های اساسی را برای علاج آن آغاز کرده است.
بی‌توجهی به زیرساخت‌های استان اردبیل در سالیان گذشته موجب شده است تا این استان از میانگین کشوری در زمینه برخورداری از آزاد راه و بزرگراه بسیار فاصله داشته باشد و این واقعیتی است که مسئولان وزارت راه و شهرسازی نیز به آن اذعان دارند.
به گفته معاون وزیر راه و شهرسازی ، میزان بهره‌مندی استان اردبیل از لحاظ دارا بودن بزرگراه از میانگین کشوری پایین‌تر و جزو استان‌های فقیر در شاخص‌های بزرگراهی است.
بر اساس آمارها، در حالی که میانگین برخورداری استان‌های کشور از بزرگراه ۱۹ کیلومتر به ازای هر ۱۰۰ کیلومتر راه است این رقم در استان اردبیل ۱۰ کیلومتر می‌باشد و این استان از میانگین کشوری ۹ کیلومتر عقب است.
اکبر بهنامجو ، استاندار اردبیل می‌گوید که در حال حاضر تنها ۳۰ درصد از جاده‌های استان چهارخطه است.
توجه ویژه دولت به رفع محرومیت جاده‌ای
رفع محرومیت جاده‌ای در استان اردبیل با اجرای پروژه‌های معمولی و اختصاص بودجه‌های عادی سالانه ممکن نبوده و بر این اساس مسئولان کشوری و استانی بویژه در دولت دوازدهم مهم‌ترین توجه خود را به رفع فقر تاریخی ساختارهای زیربنایی استان معطوف کرده‌اند.
در جریان سفر پارسال رئیس‌جمهوری به استان اردبیل بیشترین اعتبارات به حوزه راه و توسعه راه‌های جاده‌ای، ریلی و فرودگاهی این استان اختصاص داده شده و اقدامات جاده‌سازی آغاز شده در دولت تدبیر و امید سرعت گرفته است.
به گفته محبوب حیدری ، مدیرکل راه و شهرسازی استان اردبیل، با تحقق ۱۰۰ درصدی مصوبات سفر رییس‌جمهوری احداث بزرگراه‌ها محقق خواهد شد تا مردم استان از راه ایمن در ترددهای خود بهره‌مند شوند.
وی با اشاره به فقر استان در شاخص‌های بزرگراهی تاکید کرد که تلاش مجموعه راه و شهرسازی استان بر این است تا با اقدام‌های ضربتی در کوتاه‌مدت و میان‌مدت به میانگین کشوری در این زمینه دست یابیم.
حیدری با بیان اینکه برای احداث و راه‌اندازی ۵۸۲ کیلومتر بزرگراه در این استان به پنج هزار و ۲۰۰ میلیارد ریال اعتبار نیاز است، افزود: در سال گذشته ۵۲ کیلومتر بزرگراه در استان اردبیل افتتاح شده و امسال نیز احداث ۶۱ کیلومتر بزرگراه در دستور کار قرار گرفته است.
محمد اسلامی ، وزیر راه و شهرسازی تابستان امسال در جریان سفر به استان اردبیل گفت: هم‌اکنون در مناطق شمالی و جنوبی این استان ۶ پروژه بزرگراهی در حال ساخت است.
وی افزود: هدف‌گذاری پروژه‌های راه‌سازی در استان اردبیل، افزایش ظرفیت نقاط گلوگاهی و احداث باند دوم است تا از بار ترافیکی جاده‌ها کاسته شده و تردد تسهیل و بدون خطر صورت گیرد.
اسلامی اضافه کرد: احداث سالانه ۵۰ تا ۶۰ کیلومتر بزرگراه در استان برنامه‌ریزی شده و اگر در یک بازه زمانی چهارساله این برنامه اجرایی شود بخشی مهمی از مشکلات راه‌های ارتباطی اردبیل و تبدیل جاده‌های اصلی به بزرگراه محقق خواهد شد.
وی بیان کرد: در بخش راه حجم سرمایه‌گذاری در پروژه‌های اجرایی استان یک هزار میلیارد تومان است.
اکبر بهنامجو ، استاندار اردبیل هم با اشاره به اقدام انقلابی در خصوص چهارخطه کردن جاده‌های استان اردبیل گفت: در ۲ سال گذشته این استان تنها ۵۰ کیلومتر جاده چهارخطه داشت ولی هم‌اکنون ۳۰۰ کیلومتر جاده چهارخطه در استان در حال اجرا است و تا سه سال آینده چهاربانده خواهند شد.
به گفته وی، دولت اعتبارات لازم را برای احداث بزرگراه‌ها تامین کرده و مقرر است سالانه ۵۰ کیلومتر بزرگراه در این استان احداث شود.
به گفته وی، در سه سال اخیر بر اساس آمارها بودجه‌های دولتی ۱۵ تا ۱۶ درصد بیشتر افزایش نداشته، ولی بودجه فصل راه استان ۳۰۰ درصد افزایش داشته و انتظار می‌رود که در یک برنامه‌ریزی جامع تبسیاری از راه‌های استان اردبیل با صرف اعتبارات تخصیصی چهاربانده شود.
جاده‌های شمالی استان اردبیل و امید مردم برای خداحافظی با تصادفات مرگبار
مناطق شمالی استان اردبیل در شهرستان‌های مشگین شهر، پارس‌آباد، گرمی و بیله‌سوار مغان از نظر بهره‌برداری امکانات جاده‌ای جزو فقیرترین مناطق استان محسوب می‌شوند، مناطقی که با توجه به موقعیت استراتژیک بویژه قرار گرفتن در مسیر صادراتی و ترانزیتی به قفقاز و روسیه و نیز تولید میلیون‌ها تن محصول کشاورزی پر جمعیت و پر تردد نیز است.
تصادفات پر تلفات رانندگی در شمال استان اردبیل که حدود ۷۵ درصد کل حوادث رانندگی و تلفات جانی استان را شامل می‌شود، اقدام اضطراری در سامان بخشی به وضعیت جاده‌ای این منطقه را ضروری کرده است و دولت نیز هم اکنون توجه ویژه‌ای به رفع محرومیت جاده‌ای آن دارد.
در حال حاضر پروژه‌های بزرگراهی و ساماندهی جاده‌ای در مسیرهای اردبیل - مغان در حال اجراست و پنجشنبه گذشته نیز پروژه چهارخطه سربند - سه‌راهی مشگین‌شهر به طول ۴۵ کیلومتر کلنگ‌زنی شد.
به گفته استاندار اردبیل، امسال جهش خوبی در خصوص بودجه راه در استان اتفاق افتاده و در حالی که پارسال بودجه این منطقه در بخش راه ۶۰ میلیارد ریال بود امسال با رشد بالغ بر هشت برابری این اعتبار به ۴۰۰ میلیارد ریال افزایش یافته است.
بهنامجو بیان کرد: در همین راستا آگهی پیمانکاری اجرای جاده اسلام‌آباد - پارس‌آباد مغان نیز از سوی راه و شهرسازی منتشر شده و از دهه فجر افتتاح‌ها در این مسیر فاز به فاز آغاز می‌شود.
عباس جهانگیرزاده ، نماینده مردم شهرستان‌های پارس‌آباد، اصلاندوز و بیله‌سوار در مجلس شورای اسلامی هم با اشاره به اجرای طرح احداث جاده ۱۳۰ کیلومتری چهاربانده پارس‌آباد ـ مشگین‌شهر گفت: بر اساس وعده مسوولان این طرح در سال ۱۴۰۰ تکمیل می‌شود.
ابراهیم امامی ، فرماندار پارس‌آباد مغان هم با اشاره به آغاز عملیات اجرای ۴۷ کیلومتر از پروژه چهار بانده سربند- مشگین‌شهر گفت: آسفالت ۷.۵ کیلومتر از فاز دوم پروژه چهار خطه پارس‌آباد - سربند به پایان رسیده و با اجرای ۱.۵ کیلومتر دیگر در داخل شهر اسلام‌آباد تا ماه‌های آتی ۱۰ کیلومتر فاز دوم تکمیل خواهد شد.
وی اضافه کرد: در مجموع با توافق صورت پذیرفته استاندار اردبیل با قرارگاه خاتم‌الانبیا بیش از ۶۷ کیلومتر از محور ۱۴۳ کیلومتری پارس‌آباد - مشگین‌شهر اجرایی و بخش بزرگی از مشکلات منطقه مرتفع می‌شود.
به گفته استاندار اردبیل ، در راستای ایجاد زیرساخت‌های توسعه از سال گذشته چهارخطه بیله‌سوار- گرمی هم آغاز شده و با توجه به حجم اقدامات در این منطقه کسی نمی‌تواند بگوید در مرکز استان به مغان توجهی نمی‌شود.
بهنامجو تشریح کرد: عملیات چهارخطه کردن ۱۲ کیلومتر از جاده بیله‌سوار - گرمی از ۲ سمت گرمی تا پلیس راه و هشت کیلومتر از سمت بیله‌سوار به سه‌راهی گوگ‌تپه تا هفته دولت سال آینده انجام می‌شود.
وی افزود: در بحث جابجایی تاسیسات آب ،برق، گاز، مخابرات و فیبر نوری مشکلاتی وجود داشت که ظرف مدت یک‌ماه به ادارات مهلت داده شده است تا به جابجایی تاسیسات خود اقدام کنند.
وی بیان کرد: در کل مسیر پروژه برخی قطعات از جمله کیلومتر ۳۷ به سمت گرمی آماده بوده و عملیات خاکبرداری و خاکریزی در حال انجام است.
جاده‌های جنوبی؛ خروج شهرستان‌های خلخال و کوثر از بن‌بست و اتصال مناطق گردشگری استان‌های گیلان و اردبیل
در حالی که مناطق جنوبی استان اردبیل شامل شهرستان‌های خلخال و کوثر از سالیان گذشته شاهد اجرای پروژه‌های مختلف جاده‌سازی بوده‌اند اما نیمه‌تمام ماندن و به ثمر نرسیدن پروژه‌های راه‌سازی، این ۲ شهرستان را در بن‌بست قرار داده و به گفته کارشناسان موجب سیل مهاجرت در سالیان گذشته از این مناطق شده است.
برای رهایی از این وضعیت هم‌اکنون چندین پروژه راه‌سازی در این منطقه در حال اجراست که از جمله آنها پروژه خلخال - منجیل است، پروژه راه‌سازی خلخال ـ کلور ـ درام نیز بعنوان قطعه‌ای از این پروژه تعریف شده است، این جاده مسیری مشترک بین ۲ استان اردبیل و زنجان است که طول پروژه ۵۵ کیلومتر بوده و از این مسافت ۳۷.۵ کیلومتر در حوزه استحفاظی استان اردبیل و مابقی درحوزه استحفاظی استان زنجان واقع است.
معاون مهندسی و ساخت اداره کل راه و شهرسازی استان اردبیل گفت: در سال‌های گذشته ۴.۵ کیلومتر از حوزه استحفاظی استان زنجان به اردبیل واگذار شده و در حال حاضر ۴۲ کیلومتر از مسیر در حوزه‌های استحفاطی استان‌های اردبیل و زنجان اجرا می‌شود.
علی یوسف‌زاده با بیان اینکه در صورت بازگشایی این مسیر ۵۵ کیلومتری، جاده خلخال - منجیل بازگشایی و زمینه برای استفاده مردم جهت مسافرت فراهم خواهد شد، افزود: طبق مطالعات انجام شده مسیر خلخال ـ منجیل با عبور از شاهرود و طارم ۹۰ کیلومتر از مسافت دسترسی خلخال به تهران را کاهش می‌دهد.
وی با بیان اینکه عملیات اجرایی پروژه راه اصلی خلخال - منجیل در جنوب استان اردبیل با ۴۲ درصد پیشرفت فیزیکی هم‌اکنون در حال اجرا و تکمیل است، افزود: هدف از اجرای این پروژه مهم عاری بودن مسیر از هرگونه گردنه برفگیر ، کاهش فاصله شهرستان خلخال به مرکز کشور و استان‌های شمالی، افزایش ظرفیت‌های شهرستان به لحاظ مسائل اقتصادی، جذب سرمایه‌گذار و اهداف گردشگری است.
به گزارش ایرنا، راه خلخال - ماسوله نیز از جمله پروژه‌های مهم بویژه با اهداف گردشگری منطقه است که در صورت تکمیل و بهره‌برداری زمینه را برای ورود گردشگران شمال کشور به استان اردبیل فراهم می‌سازد.
محبوب حیدری ، مدیرکل راه و شهرسازی استان اردبیل با بیان اینکه راه در حال احداث خلخال - شهر توریستی ماسوله در استان گیلان در آستانه بهره‌برداری قرار دارد، گفت: از مسیر ۸۵ کیلومتری خلخال، شال، ماجولان به ماسوله در استان گیلان و از مجموع مسیر ۳۵ کیلومتری شال از توابع بخش شاهرود این شهرستان به ماسوله در حوزه استحفاظی استان اردبیل تاکنون ۲۸ کیلومتر آسفالت شده است.
او اظهارکرد: با توجه به وجود ۱۵ کیلومتر از مجموع مسیر خلخال - ماسوله در حوزه استان گیلان، انتظار از مسئولان راه و شهرسازی استان همسایه جدیت بیشتر در تکمیل عملیات راه‌سازی حوزه گیلان است.
او از پروژه راه خلخال - ماسوله به عنوان سخت‌ترین و صعب‌العبورترین پروژه راه‌سازی استان اردبیل یاد کرد و افزود: برغم محدودیت‌های مالی و اعتباری و سختی عملیات اجرایی پروژه بخوبی پیش می‌رود.
او افزود: با بهره‌برداری از این راه توریستی راه برای ورود گردشگران داخلی و خارجی از سمت ماسوله به استان اردبیل از دروازه جنوبی هموار شده و این امر رونق اقتصادی مردم منطقه و صنعت گردشگری را به همراه خواهد داشت.
در این میان اجرای پروژه احداث تونل در راه ارتباطی خلخال - اسالم نیز قطعی شده و اعتبار اجرای این پروژه از محل اعتبارات سفر اخیر رییس‌جمهوری به استان اردبیل تامین می‌شود.
با تخصیص ۵۰۰ میلیارد ریال اعتبار عملیات اجرایی این پروژه اجرایی شده و با احداث یک دهنه تونل در این مسیر کوهستانی گردنه صعب‌العبور الماس برای همیشه حذف و هشت کیلومتر از طول مسیر راه نیز کوتاه‌تر می‌شود.
دو بانده کردن جاده اردبیل - سرچم؛ ایمن شدن جاده اصلی استان اردبیل به پایتخت
جاده اردبیل - سرچم هر چند که در زمینه ایمنی و نیز استاندارد بودن آن بحث و حدیث‌هایی مطرح می‌باشد، اما از مدت‌ها پیش به جاده اصلی ارتباطی استان با پایتخت تبدیل شده است و از این جهت در دو سه سال اخیر دو بانده کردن آن در اولویت برنامه‌های اجرایی مسئولان استان اردییل قرار گرفته است.
جاده اردبیل – سرچم که کوتاه‌ترین مسیر دسترسی اردبیل به تهران است، حدود ۱۸۰ کیلومتر طول دارد، حدود ۵۰ کیلومتر از آن در منطقه کوهستانی قرار داشته و مابقی آن در حوزه استحفاظی استان اردبیل واقع است.
مدیرکل راه و شهرسازی استان اردبیل با بیان اینکه جاده اردبیل- سرچم تا سه سال آینده به بزرگراه تبدیل می‌شود، گفت: عملیات اجرایی قطعات ۱ و ۲ این مسیر به‌طول ۳۵ کیلومتر شروع شده و در سه ماه اول سال ۱۴۰۰ به بهره‌برداری خواهد رسید.
حیدری به اجرایی شدن ۱۳۵ کیلومتر احداث چهارخطه اردبیل- سرچم با چهار هزار و ۴۵۰ میلیارد ریال اعتبار اشاره کرد و گفت: قطعات ۳ و ۴ این پروژه به اداره کل راه و شهرسازی استان اردبیل تفویض شده که در مجموع ۹۰ کیلومتر آن در حال اجراست و با پیگیری نمایندگان و استاندار اردبیل احداث ۴۵ کیلومتر دیگر توسط قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا اجرا خواهد شد.
حیدری گفت: ۴۲ کیلومتر باقیمانده از مسیر اردبیل - سرچم نیز در حال مطالعه است و امید می‌رود تا سه سال آینده اجرا و با تبدیل این جاده به بزرگراه تصادفات و تلفات جاده‌ای در آن کاهش یابد.
علی نیکزاد ، نماینده مردم اردبیل ، نیر ، نمین و سرعین هم گفت: در نشستی که با وزیر راه و شهرسازی برگزار شد، تفویض کامل اختیارات اجرای پروژه چهاربانده کردن جاده سرچم - اردبیل جهت تسریع و پیگیری راحت‌تر به اردبیل واگذار شده و دستور تخصیص کامل ۱۰۰ میلیارد تومان اعتبار برای این پروژه نیز صادر شد.
وی افزود: چهاربانده کردن جاده سرچم- اردبیل از ۲ سمت اردبیل و زنجان در حال انجام است و قرارگاه خاتم در این موضوع بسیار کمک‌حال استان اردبیل شد.
نایب رییس مجلس شورای اسلامی بیان کرد: پس از اتمام عملیات تعریض، تنها حدود ۴۰ کیلومتر از ۱۸۰ کیلومتر این جاده که دارای تونل می‌باشد، دوبانده خواهد بود و پیش‌بینی شده است تا با پیمانکارهای مطرح و با تجربه کشور نیز برای این بخش رایزنی شود.
احداث تونل دوم حیران؛ پایان ترافیک جاده گردشگری اردبیل - آستارا
گردنه حیران در جاده گردشگری اردبیل - آستارا با چشم‌انداز طبیعی بی‌بدیل خود از مهم‌ترین راه‌های ارتباطی استان اردبیل بوده و بواسطه حضور انبوه گردشگران بویژه در فصول تعطیلات همیشه دچار معضل ترافیک و ازدحام بوده است.
مسئولان استان برای پایان بخشیدن به این معضل و نیز فراهم کردن زمینه توسعه گردشگری منطقه، احداث تونل دوم حیران را برنامه‌ریزی و اجرایی کرده‌اند و چهارخطه کردن جاده اردبیل - آستارا نیز در دست مطالعه است.
اکبر بهنامجو ، استاندار اردبیل می‌گوید که پروژه بازگشایی تونل دوم حیران در جاده اردبیل -آستارا با تلاش شبانه‌روزی پیمانکار تا تابستان سال آینده به نتیجه می‌رسد.
به گفته وی، ۲۰۰ میلیارد ریال اعتبار برای بازگشایی لاین دوم این مسیر در سفر رییس‌جمهوری به استان اردبیل تامین شده که به گفته پیمانکار کارهای اساسی آن تا پایان سال انجام می شود.
وی بیان اینکه تونل فعلی جاده اردبیل _ آستارا به جهت کم عرض بودن جوابگوی ترافیک سنگین خودروها نیست، گفت: یکی از اساسی‌ترین دغدغه‌های مردم استان اردبیل، مسافران تابستانی و نوروزی وجود ترافیک سنگین در گردنه حیران بویژه در داخل تونل و حوالی آن است که این مشکل را سال آینده نخواهیم داشت.
بهنامجو با اشاره به اینکه با ایجاد این تونل، ارتباط بین اردبیل و شمال کشور تسهیل می‌شود، افزود: روزهای تعطیل بویژه روزهای جمعه و پنجشنبه این مسیر با ترافیک سنگین مواجه می‌شود و با ساخت این تونل و تعریض جاده اصلی تردد در این مسیر گردشگری استان تسهیل خواهد شد.
علی نیکزاد ، نماینده مردم اردبیل، نیر،نمین و سرعین هم گفت: برای اجرای تونل دوم حیران که برای رفع ترافیک سنگین جاده اردبیل - آستارا احداث می‌شود، اختصاص اعتباری بالغ بر۳۸۰ میلیارد ریال پیش‌بینی شده است.
به گزارش ایرنا، عملیات چهاربانده کردن جاده نیر - سراب نیز مورد پیگیری مسئولان استان اردبیل است و برای جذب اعتبار ۲۰۰ میلیارد ریالی آن که در سفر رییس‌جمهوری تصویب شده است تلاش می‌شود ضمن اینکه ساخت و ساز برای احداث و بهبود راه های فرعی و روستایی نیز در مناطق مختلف استان در حال اجرا می‌باشد.
در نگاهی کلی هم‌اکنون به نوعی در همه جاده‌های اصلی استان کارگاه‌های راه‌سازی فعال هستند، مسیرهای گرمی - بیله‌سوار، اردبیل- سرچم، نیر - سراب، کلور - درام، تونل اردبیل - آستارا ، اردبیل - مشگین‌شهر ، پارس‌آباد - مشگین‌شهر ، خلخال - ماسوله و ده‌ها مسیر فرعی و روستایی در سرما و گرما شاهد اقدامات توسعه‌ای هستند تا به فقر تاریخی استان اردبیل در زمینه راه ارتباطی ایمن پایان داده شود.
استان اردبیل ۱۸۵ کیلومتر بزرگراه، ۷۱۶ کیلومتر راه اصلی، ۷۰۲ کیلومتر راه فرعی و چهار هزار و ۷۳۸ کیلومتر راه روستایی دارد.
گزارش :سیفعلی موسی زاده