«هیثم بن طارق» سلطان عمان روز دوشنبه دو فرمان سلطنتی برای «مجلس عمان» و «تنظیم قانون اساسی» این کشور صادر کرد که شامل ایجاد ساز و کاری مشخص و پایدار برای انتقال قدرت در سلطنت و تعیین ولیعهد است.
بر اساس اعلام رسانه‌های عمان، ایجاد ساز و کاری مشخص و پایدار برای انتقال قدرت در سلطنت و تعیین ولیعهد و روشن شدن وظایف و صلاحیت وی مهمترین نکته فرمان شماره ۶ سلطان هیثم بن طارق است که بر اساس اجرای سند چشم انداز ۲۰۴۰ انجام گرفته است.
چشم‌انداز ۲۰۴۰ عمان مبتنی بر چهار محور اصلی «جامعه انسانی خلاق»، «هدایت اقتصاد بر پایه رقابت پذیری»، «محیط زیست با منابع پایدار» و « دولت مجهز مسئولیت پذیر» استوار است که جهت گیری راهبردی همه این محورها به سوی جامعه‌ای می باشد که به هویت و فرهنگ خود افتخار می‌کند و به فرهنگ و شهروندان خود متعهد است.
فرمان شماره ۶ همچنین تاکید بر نقش دولت در تامین حقوق و آزادی‌های بیشتر شهروندان را شامل می‌شود که برابری زن و مرد، مراقبت از کودکان، معلولان، نوجوانان و جوانان و تحصیلات اجباری تا پایان دوره آموزش مقدماتی، تشویق به تاسیس دانشگاهها، پیشبرد تحقیقات علمی، حمایت از افراد خلاق و مبتکر، حق برخورداری از زندگی و کرامت انسانی، زندگی امن و حفظ حریم خصوصی، نقش زندانهای تحت نظارت قضایی در اصلاح و توانبخشی، محافظت از میراث ملی و در نظر گرفتن مجازات قانونی برای تعرض و قاچاق آنها مهمترین موارد است.
فرمان شماره ۷ ویژه مجلس عمان شامل اختیارات مجلس، شرایط عضویت و کلیه حقوق و وظایف اعضا علاوه بر تنظیم همه امور متعلق به امور مجلس است.
اما چنانکه گفته شد مهم ترین نکته این فرمان ها آن است که نحوه انتخاب ولیعهد را مشخص کرده است و بر اساس آن پسر ارشد سلطان ولیعهد وی خواهد شد.
بر اساس قانون جدید چنانچه ولیعهد قبل از سلطنت فوت شود ولیعهدی به پسر ارشد او می رسد حتی اگر متوفی برادر دیگری داشته باشد. اما چنانچه ولیعهد فوت کند و پسر نداشته باشد این منصب به برادر وی می رسد.
این قانون همچنین مقرر داشته است چنانچه کسی که به سلطنت می رسد زیر ۲۱ سال داشته باشد تا رسیدن به سن قانونی شورایی متشکل از برادر سلطان و دو تن از عموزاده ها اختیارات وی را بر عهده خواهند داشت و کشور را اداره می کنند.
چون سلطان قابوس فرزندی نداشت بعد از مرگ وی هیثم بن طارق برادرزاده اش به جانشینی او رسید اما اکنون هیثم با تغییر ساختار حکومتی این کشور ، عملا سلطنت را به خاندان خود انتقال داد.
بدین ترتیب اسعد و شهاب دو برادر سلطان عمان که زنده هستند و از قضا فاصله سنی کمی هم با او دارند عملا از دستیابی به جایگاه سلطنت محروم می شوند.
اسعد یکی از کسانی بود که تصور می شد بعد از مرگ سلطان قابوس به جانشینی او برسد .
در تاریخ ۱۴ فوریه ۲۰۰۲ سلطان عمان فرمانی صادر و اسعد را به عنوان نماینده خود معرفی کرد و از آن پس اسعد از جانب سلطان ماموریت‌های زیادی یافت که از جمله آن نمایندگی عمان در تعدادی از مراسم و کنفرانس‌ها، میزبانی سفرا، وزرا و شخصیت‌های مهمی بود که به عمان سفر کرده و نامه‌های آنها به سلطان عمان را به نمایندگی از جانب وی دریافت می کرد.
با این وجود بعد از مرگ سلطان قابوس کسی که به سلطنت رسید هیثم بن طارق بود نه اسعد.
دستور هیثم بن طارق برای تغییر قانون اساسی در واقع دوره جدیدی از حکمرانی بر مبنای انتقال عمودی قدرت از پدر به پسر و به صورت نظام مند در این کشور آغاز خواهد شد.
به نظر می رسد تصمیم برای تعیین ولیعهد در نظام عمان قدرت سلطان را کاهش دهد اما این تصمیم نشانه واقعی برای گذر عمان از شخصی سازی قدرت به حساب می آید موضوعی که برای دهه ها در عمان وجود داشت .
تصمیم سلطان عمان الگویی ترسیم خواهد کرد که بر اساس آن قدرت در مقیاس بسیار وسیع تری تقسیم خواهد شد.
اولین ولیعهد عمان را بشناسیم
بر اساس قانون جدید پست ولیعهدی که برای نخستین بار در این کشور تشکیل شده، به فرزند ارشد سلطان هیثم یعنی "ذی یزن" (۳۱ ساله) می‌رسد.
ذی یزن پسر بزرگ سلطان هیثم در ۲۰ اوت ۱۹۹۰ به دنیا آمد .
وی از ابتدای قدرت گیری پدرش (۱۱ ژانویه ۲۰۲۰) ، وارد عرصه سیاست شد و پس از چند ماه در آگوست ۲۰۲۰ میلادی مسئولیت وزارت فرهنگ، ورزش و جوانان را برعهده گرفت. مسئولیتی که تا روز سه شنبه ادامه یافت .
او کم سن و سال ترین وزیر در کشور عمان محسوب می شود .
ولیعهد کنونی پیشتر به عنوان دبیر دوم در سفارت عمان در بریتانیا مشغول به کار بوده است
او که به حامی جوانان در کشورش معروف است لیسانس خود در رشته علوم سیاسی را از دانشگاه آکسفورد بریتانیا کسب کرده است.
حمیدرضا بانصیری