تکمیل و بهره برداری بزرگراه لار- جهرم- بندرعباس به عنوان یکی از محورهای ترانزیتی و استراتژیک در جنوب کشور همواره از دغدغه ها و خواسته های جدی مردم منطقه جنوب ، مسئولان و مقامات اجرایی استان فارس و شهرستان لارستان بوده است.
در کنار اهمیت و استراتژیک بودن این جاده ترانزیتی، وجود پیچ ها و پرتگاه‌های خطرناک ، گردنه های هراس انگیز و همچنین کم عرض بودن بخش وسیعی از مسیر پرترافیک حدود ۴۰۰ کیلومتری لار- جهرم – بندرعباس، این محور را تبدیل به قتلگاهی برای مسافران و رانندگان کرده و خانواده های زیادی را طی سالیان متمادی قربانی و داغدار کرده است و حتی به عنوان یکی از خطرناک ترین محورهای جنوبی کشور نیز از آن یاد می شود.
شاید بتوان به کشته شدن ۱۵ نفر در طول یک ماه(تیرماه ۹۸) به عنوان غم انگیزترین و دردناک ترین حادثه رخ داده این مسیر نیز اشاره کرد.
این محور ترانزیتی و پرتردد اما ناایمن اگرچه در حوزه جغرافیایی دو استانفارس و هرمزگان است اما به گفته مسئولان و متولیان امر و وزارت راه و شهرسازی مرکز ثقل و نقطه اتصال شمال به جنوب کشور نیز محسوب می شود که تردد روزانه و ترافیک سنگین تریلرهای حامل مواد سوختی و غذایی در این مسیر از مناطق مختلف کشور خود گواهی بر این مدعاست.
محور لار – جهرم- بندرعباس کوتاه ترین ، بهترین و در صورت بهره برداری و تکمیل چهارخطه شدن آن مناسب ترین مسیر برای دسترسی به بندرهای جنوبی و جزایر قشم و کیش و مسیری امن برای تردد حجم انبوه خودروهای سنگین حامل مواد سوختی به سمت مناطق جنوب خواهد بود.
به گفته مسئولان و براساس آمارهای روزانه، از بندرعباس در روز بین ۴۰۰ تا ۵۰۰ تریلی حامل سوخت و مواد غذایی به سمت استان فارس و مرکز کشور بارگیری می‌شود یعنی در هر ساعت حدود ۲۰ تریلی بارگیری و در این مسیر تردد می‌کنند.
درخواست مردم و رانندگان برای تکمیل بزرگراه لار- جهرم- بندرعباس
عباس، یکی از رانندگان تریلی حامل بار سوخت از خوزستان به سمت بندرعباس بود که از مسئولان و متولیان امر در وزارت راه و شهرسازی درخواست کرد فکری اساسی برای اتمام و تکمیل طرح چهار خطه این محور مهم و شریانی کنند.
وی معتقد است که این جاده تنها متعلق به استان فارس و یا یک شهرستانی همچون لارستان و جهرم نیست بلکه بسیاری از هموطنان به ویژه مناطق جنوبی کشور از مزایای چهار بانده شدن این مسیر و ایمنی این جاده مهم بهره مند خواهند شد.
امیر راننده مجرب و البته عیال وار یک خودروی سنگین حامل مواد بهداشتی از اصفهان به سمت بندرعباس نیز حدود سه سال است که در این محور مشغول فعالیت است.
او می گوید: طی سال های اخیر به واسطه کار و شغلم مسیرهای زیادی در کشور رفته ام و جاده های خطرناک دیگری را نیز طی کرده ام اما به جرات می گویم یکی از شلوغ ترین و سنگین ترین جاده های ترانزیتی در کشور به لحاظ ترافیک انواع خودروهای سبک و سنگین همین مسیر جهرم- لار تا بندرعباس است.
وی می گوید: یکی از دغدغه ها و مشکلات اساسی در این محور علاوه بر عرض کم جاده، کمبود محسوس علائم راهنمایی و همچنین نبود شانه های مناسب برای توقف است که این امر تا حدود زیادی منجر به خستگی و خواب آلودگی راننده می شود.
این راننده خودرو سنگینن می گوید بارها حتی بالای نیم ساعت در این مسیر پرتردد ده ها خودرو سبک به صورت زنجیروار پشت سرم معطل شده اند.
او بیان کرد: این معطل شدن ها و خستگی های مفرط راننده خودروهای سبک در این مسیر که ناشی از چهار خطه نبودن جاده است بارها منجر به بروز تصادفات و حوادث ناگوار در این محور شده و خود شاهد برخی از این تصادفات خطرناک و خونین این مسیر بوده ام.
یک رانننده پژو ۴۰۵ که همراه با خانواده و خسته از طولانی بودن و ترافیک سنگین مسیر در زیر یک درخت کُنار ، مدت کوتاهی را به استراحت و توقف حوالی روستای ده فیش بخش جویم لارستان می گذراند از سخت گذر بودن محور لار – جهرم بندرعباس سخن گفت و اذعان کرد: رانندگی در این مسیر بدون توقف چندبار ممکن نیست.
وی البته علاوه بر ناایمن بودن و عرض کم جاده معتقد بود که کیفیت آسفالت این مسیر نیز نامناسب است و همین امر موجب بروز تصادفات و البته سبب خسارت مالی به خودروها در طول این محور می شود.
۲۰ کیلومتر از سمت لار- جهرم زیر بار ترافیک می رود
مدیرکل راه و شهرسازی لارستان ابراز امیدواری کرد که بر اساس پیش بینی پیمانکاران حدود ۲۰ کیلومتری از مسیر لار به سمت جهرم ظرف یک سال آینده زیر بار ترافیک رود.
حسن شبانی در مصاحبه با ایرنا عنوان کرد: بر اساس پیش بینی و برآورد انجام شده حدود ۱۰ کیلومتر از این مسیر ظرف سال جاری تا اوایل سال آینده زیر بار ترافیک خواهد رفت.
وی بیان کرد: مسئولان استانی و شهرستانی از جمله استاندار فارس، نماینده مردم شهرستان های لارستان، خنج، گراش و اوز در مجلس شورای اسلامی و همچنین فرماندار ویژه لارستان بارها پیگیر تسریع و شتاب بخشی این محور بوده اند و رایزنی های لازم نیز با کمک استاندار و نماینده مردم با برخی مقامات کشوری و وزارت راه و شهرسازی برای افزایش میزان اعتبار این طرح انجام شده است.
شبانی گفت: قرار است تا پایان امسال مبلغ ۲ هزار میلیارد ریال از محل تبصره ۱۹ ماده ۵۶ از سوی بانک ملی ایران برای تسریع و شتاب بخشی این پروژه ملی تخصیص یابد.
وی ادامه داد: البته رایزنی های لازم با بخش خصوصی و حتی خیرین برای کمک به اجرای این طرح ملی و استراتژیک انجام شده است.
پیشرفت ۳۰ درصد با گذشت بیش از ۹ سال
مدیرکل راه و شهرسازی لارستان همچنین در حالی از ۱۴ هزار میلیارد ریال اعتبار مورد نیاز برای تکمیل این پروژه سخن گفت که با گذشت بیش از ۹ سال مجموع کلی پیشرفت فیزیکی پروژه به ۳۰ درصد نرسیده است.
همچنین بر اساس اظهارات مدیرکل راه و شهرسازی لارستان با تزریق این میزان اعتبارات محدود و با توجه به شرایط حاکم و محدودیت منابع دولتی همچنان سالها باید برای بهره برداری و تکمیل این محور منتظر ماند.
شبانی می گوید: اعتبار تخصیص یافته و پیش بینی شده در بودجه سال جاری برای این طرح ۶۰۰ میلیارد ریال است که تاکنون حدود ۴۰ درصد آن ابلاغ شده است.
بر این اساس چنانچه سالانه همین میزان اعتبار برای این پروژه در نظر گرفته شود و حتی با تخصیص کامل آن حدود ۲۳ سال طول می کشد که این طرح چهارخطه پایان یابد.
وی طول کل مسیر لار- جهرم – بندرعباس را حدود ۳۸۶ کیومتر عنوان کرد و گفت: ۵۳ کیلومتر در حوزه راه و شهرسازی جهرم حدود ۲۰۵ کیلومتر در حوزه شهرستان لارستان و مابقی نیز در حوزه راه و شهرسازی هرمزگان است.
فازبندی بزرگراه لار- جهرم- بندرعباس در پنج قطعه
شبانی اضافه کرد: این طرح هم اینک در پنج قطعه در حال اجراست که میانگین پیشرفت فیزیکی کل محور در هر قطعه متفاوت است اما میانگین کلی پروژه حدود ۳۰ درصد است.
وی با بیان اینکه هم اینک چهار شرکت پیمانکاری و در قالب پنج قطعه در این طرح ملی مشغول فعالیت هستند، گفت: قطعه اول حد فاصل سه راهی زرین دشت- تونل وحدت به طول هفت کیلومتر و با تعهد شرکت پیمانکاری زیدون کوش در حال اجراست که میانگین پیشرفت فیزیکی این قطعه بیش از ۴۵ درصد است.
شبانی می گوید: قطعه دوم نیز از تونل وحدت و دسترسی‌های طرفین آن به طول ۲ کیلومتر توسط شرکت پیمانکاری زیدون کوش و قطعه سوم به طول ٢٤ کیلومتر حدفاصل سه راهی منصور آباد به سه راهی آب باریک با تعهد شرکت پیمانکاری جهاد نصر فارس در حال اجراست که میانگین پیشرفت فیزیکی این قطعه بسیار پایین و کمتر از پنج درصد است.
وی همچنین قطعه چهارم این محور را شامل محدوده گردنه بریز به طول ۱۰ کیلومتر توسط شرکت پیمانکاری راه کوهپایه بویر عنوان کرد و گفت: این قطعه نیز با ۲۸ درصد پیشرفت فیزیکی در حال اجراست.
شبانی ، قطعه پنجم این پروژه را شامل دو فاز از تقاطع بنارویه تا ابتدای گردنه بریز به طول ۱۹ کیلومتر و همچنین روستای بریز تا گردنه دارابی به طول ۱۱ کیلومتر از سوی شرکت پیمانکاری آب و خاک ذکر کرد که با پیشرفت ناچیز حدود سه درصد وارد فاز عملیاتی شده است.
مدیرکل راه و شهرسازی لارستان همچنین میانگین پیشرفت فیزیکی تونل وحدت را نیز بالای ۵۵ درصد عنوان کرد و گفت: یکی از موانع اساسی در کنار کمبود اعتبار برای شتاب بخشی در اجرای این پروژه ملی احداث همین تونل بوده است.
شبانی گفت که حدود ۳۰ کیلومتر از سمت لار به بندرعباس نیز به مناقصه رفته اما در عین حال معتقد است که این قطعه پیشرفت فیزیکی مناسبی تاکنون نداشته و پیمانکار نیز رغبت چندانی به دلیل کمبود اعتبار برای شتاب بخشی اجرای طرح ندارد.
مدیرکل راه و شهرسازی لارستان همچنین میزان اعتبار پیش بینی شده برای اجرای این ۳۰ کیلومتر را افزون بر ۴۰۰ میلیارد تومان عنوان کرد.
ضرورت شتاب بخشی و اولویت بندی در اجرای طرح
نکته حائز اهمیت و تا حدودی تعجب آور در اجرای این طرح ملی آن است که با وجود فعال بودن پروژه در طول سال های گذشته و حتی بخش های وسیعی از آن نیز تا مرز زیرسازی پیش رفته اما به نظر می رسد پیشرفت ها و عملیات های انجام شده تاکنون به گونه ای ملموس برای جلب رضایت مردم در طول این مسیر نبوده و مردم منطقه و رانندگان خسته همچنان در حسرت چهارخطه شدن این طرح مهم بزرگراهی هستند.
البته استاندار فارس نیز بارها در جریان بازدید از این جاده با اشاره به ضرورت شتاب بخشی و اولویت بندی در اجرای این محور مهم ترانزیتی گفت: اولویت اداره کل راه و شهرسازی شهرستان لارستان با هماهنگی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان و حوزه معاونت عمرانی باید ابتدا تکمیل و شتاب بخشیدن به اجرای این پروژه از مسیرهای هموار این محور، باشد.
عنایت‌الله رحیمی مرداد ماه ۹۹ در بازدید از این محور گفت: بخش عظیمی از این محور بدون گردنه‌های خطرناک و به صورت جاده هموار است که پیمانکار باید اولویت خود را در گام نخست روی اتمام خاکبرداری، خاکریزی، احداث پل، قیرریزی، آسفالت و تکمیل نهایی پروژه قرار دهد.
وی بیان داشت: اداره کل راه و شهرسازی شهرستان لارستان و پیمانکار نباید انرژی و هزینه‌های خود را صرف اجرای کامل مسیر کنند بلکه باید به صورت مرحله‌ای و با اولویت مسیرهای هموار، اجرای طرح را آغاز کنند و پس از اتمام و بهره‌برداری از این مرحله، سراغ گردنه‌ها و نقطه‌های کور و خطرناک این محور بروند.
استاندار فارس همچنین در دیدار عمومی و جلسه هم اندیشی آبان ماه ۹۹ با شهرداران و اعضای شوراهای اسلامی لارستان اعلام کرد: با نگاهی به تاریخ شروع این جاده و حجم کارهای انجام شده میزان توجه این دولت نسبت به قبل در این پروژه ملی و سایر طرح های مهم و شاخص حوزه راه در استان ملموس است.
رحیمی گفت: یکی از مهمترین دلایل کندشدن روند اجرایی این پروژه مهم و حیاتی علاوه بر کمبود اعتبار وجود برخی گردنه ها و احداث پل ها ، ابنیه و تونل های در طول مسیر از جمله تونل منصورآباد با هزینه های فراوان است.
وی گفت: گره اصلی کار همین تونل است که هم اینک با پیشرفت خوبی در حال اجراست و روند اجرایی سایر قطعات پروژه نیز با سرعت بیشتر و بهتری انجام خواهد شد.
بزرگراه لار- جهرم- بندرعباس در کانون توجه مسئولان کشوری
محور ملی لار- جهرم- بندرعباس همچنین بارها مورد بازدید مقامات کشوری از جمله وزرا و معاونان وزارت راه و شهرسازی قرار گرفته و آنها نیز بر اهمیت و ضرورت تکمیل و شتاب بخشی در اجرای این مسیر ترانزیتی و مهم به عنوان یک جاده شریانی در جنوب کشور تاکید کرده اند.
وزیر راه و شهرسازی در بهمن ماه سال ۹۸ و در جریان بازدید و آیین آغاز عملیات اجرایی ۳۱ کیلومتر از بزرگراه لار-جهرم گفت: محور لار - بندرعباس و جهرم- شیراز یکی از محورهای شریانی ایران و نیاز مبرم بخش حمل و نقل کشور است.
محمد اسلامی بیان کرد: ظرفیت های تولیدی منطقه ایجاب می‌کند که این مسیر ترافیکی سنگین داشته باشد، بنابراین این پروژه از اهمیت ویژه ای برخوردار و از طرح های مهم ملی و مورد تاکید وزارت راه و شهرسازی است.
وی افزود: با هماهنگی صورت‌گرفته با سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای مقرر شد نقاط پر حادثه این محور با اقدامات مهندسی مناسب در اولویت اصلاح قرار گیرد تا عبور و مرور مردم با ایمنی مضاعف از این مناطق صورت پذیرد.
خیرالله خادمی و محمدرضا کدخدازاده معاونان وزیر راه و شهرسازی نیز بارها از این مسیر بازدید کرده اند و در اظهاراتی از این محور به عنوان بزرگترین پروژه ملی و بزرگراهی در کشور یاد کرده اند.
خادمی در این زمینه گفته بود:محور جهرم- لار- بندرعباس به عنوان قسمتی از شریان مواصلاتی بین استان‌های فارس و هرمزگان، مناطق جنوبی و به ویژه بندرعباس را از طریق لار به شیراز و مرکز کشور متصل می‌کند که این محور به دلیل کوتاه‌تر بودن طول و زمان سفر نسبت به مسیرهای مشابه در اتصال به جنوب کشور مطلوب‌تر است.
همچنین کدخدا زاده معاون ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل وزارت راه و شهرسازی نیز گفت: ۳۱ کیلومتر مسیر لار-جهرم به عنوان بحرانی‌ترین محور بزرگراهی بین لار و جهرم شناخته شده است.
به گفته او یکی از طرح‌های مهم که عملیات اجرایی و کلنگ‌زنی آن با حضور وزیر راه و شهرسازی آغاز شد، محور لار به جهرم است که مرکز استان فارس و نیز کشور را به بندرهای جنوبی و استان هرمزگان متصل می‌کند.
وی ادامه داد: تبادلات تجاری و بازرگانی میان مردم لارستان و سایر شهرهای جنوبی فارس با بندرها و مناطق جنوبی از جمله هرمزگان، عسلویه و قشم موجب شده که تردد زیادی در این محورترانزیتی صورت بگیرد و شاهد بار سنگین ترافیک در این مسیر باشیم که بدون شک ارتقای محور و ایمن سازی این جاده از اولویت های مهم وزارت راه و شهرسازی است.
استان فارس هم‌اینک یک هزار و ۴۶۲ کیلومتر بزرگراه، ۲ هزار و ۳۰۹ کیلومتر راه اصلی، ۲ هزار و ۸۷۲ کیلومتر راه فرعی و ۱۰ هزار و ۹۳۹ کیلومتر راه روستایی دارد.
در حدود هفت و نیم سال گذشته یعنی از زمان آغاز به کار دولت تدبیر و امید تاکنون، طول بزرگراه‌های این استان از ۸۶۱ کیلومتر به یک هزار و ۴۶۲ کیلومتر و طول راه‌های اصلی از یک هزار و ۹۰۷ کیلومتر به ۲ هزار و ۳۰۹ کیلومتر افزایش یافته است.
شهرستان لارستان به مرکزیت شهر لار با جمعیتی حدود ۲۳۰ هزار نفر در فاصله حدود ۳۸۰ کیلومتری شیراز در جنوب استان فارس واقع شده است.