اسحاق جهانگیری معاون اول رییس جمهوری دارای دو وجهه اقتصادی و سیاسی است؛ هرچند بسیاری از ناظران، او را از نقش آفرینان اصلی دولت در حوزه اقتصادی به شمار می‌آورند و جهانگیری در تصمیمات و سیاستگذاری‌های اقتصادی دولت تدبیر و امید نقش غیر قابل انکاری داشته است اما نمی‌توان نقش سیاسی او را با توجه به سابقه و خاستگاه اجتماعی و سیاسی اش نادیده گرفت.
با چنین نگاهی، جهانگیری در گفت و گوی تفصیلی با ایرنا از تلاش های دولت برای مقابله با تحریم‌ها و اداره کشور در شرایط دشوار سال‌های اخیر گفته و توضیح داده است که دولت برای خنثی سازی تحریم‌ها در سال‌های اخیر چه اقداماتی انجام داده است. بخش دیگری از گفت و گوی یک ساعته خبرنگاران ایرنا با جهانگیری، به انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ و وضعیت مشارکت مردم اختصاص یافته است؛ موضوعی که او به شدت به آن معتقد است و تاکید دارد که مشارکت حداکثری، کم هزینه‌ترین راه برای مقابله با فشارهای دشمن است و موجب عقب راندن دشمن می شود.
معاون اول رییس جمهوری تاکید دارد: برای تحقق مشارکت حداکثری، باید دستگاه‌ها و نهادهای برگزارکننده انتخابات، علامت‌های مثبتی به جریانات سیاسی بدهند تا همه احساس کنند که نامزدهای مدنظرشان در بین نامزدهای انتخابات وجود دارد.
جهانگیری در این گفت وگو به پرسشهای مهم دیگری هم پاسخ می دهد از جمله اینکه چرا با وجود برخی نقدها، او همچنان با روحانی ماند و در دولت دوم نیز با قوت، همراهی اش را ادامه داد.
او البته پاسخ روشنی می دهد و آن اینکه با توجه به تحریم‌های دشمن و جنگ اقتصادی در این مقطع کناره گیری از دولت را جوانمردانه نمی‌دانسته و اتفاقا اعتقاد دارد در این مقطع باید همه برای کمک به دولت وارد عمل می شدند.
او در این زمینه از رفتار برخی سیاستمداران انتقاد می کند، حرفهای ناگفته ای بر زبان می آورد و از اینکه برخی هنوز ابعاد جنگ اقتصادی دشمن را درک نکرده اند، گلایه و انتقاد دارد.
مشارکت حداکثری موجب عقب راندن دشمن می‌شود
معاون اول رییس‌جمهور درباره الزامات مشارکت حداکثری و فضای کشور در فاصله سه ماه مانده به انتخابات گفت: جریان اصلاح‌طلب و مردم بالاخره دنبال اصلاحات هستند و معتقدند کشور اشکالاتی دارد که باید برطرف شود. برخی اشکالات ساختاری هستند یا مسائلی که باید اصلاح شود. همه باید بدانیم که هیچ بدیلی برای انتخابات وجود ندارد. تنها مسیری که می‌توان در داخل کشور با هزینه کم به نتیجه رسید، انتخابات است.
جهانگیری با بیان اینکه راه اصلاح امور در همه کشورها از مسیر انتخابات گذشته است، ابراز داشت: ما هم راهی جز این نداریم. در ایام انتخابات وقت زیادی برای این قضیه گذاشته می‌شود و روی آن بحث می‌کنند و می‌گویند آیا شرکت کنیم خوب است یا نه؟ آخر هم تصمیم می‌گیرند که شرکت کنند. سال‌های ۹۲ و ۹۶ هم چنین بود. حتی در سال ۸۸ هم تردیدهایی وجود داشت اما بالاخره مردم و جریانات سیاسی مشارکت داشتند.
وی با بیان اینکه تردیدها ناشی از آن است که مردم فکر می کنند رای‌شان اثری ندارد و اختیارات دولت و رییس‌جمهور کم است، عنوان کرد: اینطور نیست. رای تاثیر دارد و رییس‌جمهور هم بستگی به فردی دارد که انتخاب می‌شود. در دوره های مختلف، روسای جمهوری داشتیم که از اختیارات خود استفاده کرده و توانستند کار را پیش ببرد و مشکلاتی را هم حل کنند.
معاون اول رییس‌جمهور با بیان اینکه برای اصلاح امور آن هم در شرایط دشوار کشور، راهی جز مشارکت بالا وجود ندارد، یادآور شد: مشارکت حداکثری موجب می‌شود در همین جنگ اقتصادی، پیامی به دنیا داده شود که مردم با تمام ظرفیت پای کار هستند. در این صورت، با کمترین هزینه می‌توانیم دشمن را به عقب برانیم و فشارها را از روی ملت برداریم.
مردم باید احساس کنند نامزدشان در میان کاندیداها وجود دارد
جهانگیری تصریح کرد: مقام معظم رهبری گفته‌اند باید انتخابات ریاست جمهوری سال آینده پرشور برگزار شود. بنابراین دستگاه‌های حاکمیتی و دولت باید شرایطی را به وجود بیاورند که همه گروه‌ها و جریانات این احساس را داشته باشند که هم در بین کاندیداها، نامزد مورد نظر خودشان وجود دارد و به او رای می‌دهند و هم اینکه نامزدی دارند که قادر است مسائل کشور را حل کند. اگر این شرایط را به وجود بیاوریم مردم حتماً در انتخابات شرکت می‌کنند.
وی گفت: باید از همه ظرفیت‌ها برای کاستن فشارها روی مردم استفاده کنیم. مردم باید بدانند مهمترین وظیفه رییس‌جمهور این است که فشارهای اقتصادی بر مردم کمتر شود، مردم آینده خود را آینده خوبی ببینند و احساس کنند می‌شود با عبور از فشارهای تحریم به دوران خوبی رسید، فشارها کم، درآمدها خوب و کار و شغل ایجاد می‌شود.
معاون اول رییس‌جمهور اضافه کرد: یک رییس‌جمهور می‌تواند این کارها را انجام دهد و اگر بخشی هم برای مرحله بعد بماند، رییس‌جمهوری باید انتخاب شود که بتواند این کارها را انجام دهد و حتماً هم قادر است.
مردم باید به نظام و کشور خود خوشبین و دلگرم شوند
جهانگیری با بیان اینکه «پیش‌بینی می‌کنم دوره های آینده کشور درخشان خواهد بود»، گفت: اگر بتوانیم در فضای بین‌المللی به تفاهم برسیم و در داخل هم افراد توانمندی، امور کشور را از نظر اقتصادی در دست بگیرند، در این صورت می‌توان دوباره به دوران خوبی از نظر زندگی رسید و فشار را به سرعت از روی مردم کم کرد. این بخش تعیین‌کننده را باید در دولت بیشتر دنبال کنیم.
وی با اشاره به فعالیت اصلاح‌طلبان اظهار داشت: به نظر می‌رسد اصلاح‌طلبان فعال شده‌اند و شورا هم درست کرده اند. اینها علامت‌هایی برای فعال شدن اصلاح‌طلبان است. علامت‌های مسئولان برگزاری انتخابات به جریانات سیاسی هم باید مثبت باشد. باید همه علامت‌ها حتی علامت‌های کاری هم مثبت باشد چون علامت منفی در انتخابات مردم را دلسرد می کند.
معاون اول رییس‌جمهور ادامه داد: به عنوان دلسوز نظام که حاضرم از زندگی خودم برای نظام و ایران بگذرم، فکر می‌کنم امروز هیچ کاری واجب‌تر از این برای ایران نیست که کاری کنیم مردم به نظام و کشور خود خوشبین و دلگرم شوند و یک انتخابات باشکوه را برگزار کنند و دشمن را از وارد کردن فشار به ایران مایوس کنند. همه باید این کار را انجام دهیم. هر آدم ملی و هر طرفدار نظام باید این کار را انجام دهد.
کناره‌گیری‌ام از دولت، مسئولانه و جوانمردانه نبود
جهانگیری درباره علت ماندنش در دولت دوم روحانی با وجود برخی فشارها و درخواست‌ها از سوی گروهی از اصلاح طلبان از وی برای استعفا اظهارداشت: با توجه به جریان سیاسی که در آن بودم، بیشتر از همه مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، بعد آقای خاتمی و سپس دوستان اصلاحات و همچنین آقای روحانی که اصرار کردند وارد انتخابات ریاست جمهوری ۹۶ شوم، تا آخر ماندم و می مانم چون معتقدم نمی‌توان با مردم بازی کرد. به آنها بگوییم رای بدهند ولی بعد ما بگوییم نمی‌خواهیم باشیم و خود را کنار بکشیم.
وی با بیان اینکه شش ماه بعد از اینکه کار در دولت دوم را شروع کردیم، جنگ تمام عیار اقتصادی علیه کشور شروع شد، خاطرنشان کرد: من فکر می کنم در شرایط جنگ تمام عیار اقتصادی حتی مخالفان و منتقدین دولت هم باید به کمک دولت می آمدند و می گفتند اگر کاری هست که ما باید انجام بدهیم در این شرایط انجام می دهیم و به دولت کمک می کنیم. بنابراین، در این شرایط که کشور درگیر جنگ اقتصادی است، من کناره گیری را مسئولانه و جوانمردانه نمی‌دانستم و معتقد نبوده و نیستم که برای مصلحت شخصی خودم و اینکه محبوبیتم کم یا زیاد می‌شود، بایستی از دولت بیرون بروم و در دولت نمانم آن هم، من که مسئول ستاد مقابله با تحریم و ستاد اقتصاد مقاومتی بودم.
معاون اول رییس‌جمهور با اشاره به دستور رهبر معظم انقلاب در زمینه اقتصاد مقاومتی و مقابله با تحریم ها افزود: اوایل سال ۹۷ خدمت مقام معظم رهبری جلسه‌ای داشتیم. ایشان در آنجا فرمودند جلسه سران سه قوه برای اداره اقتصاد کشور تشکیل شود و رییس‌جمهور هم فرمانده این جنگ باشد. در آن جلسه، رهبری فرمودند دو شورای دیگر هم هست که معاون اول رئیس جمهور تشکیل جلسه می‌دهد؛ یکی اقتصاد مقاومتی و دیگری ستاد مقابله با تحریم که مسائل تحریم‌ها را در این شرایط دنبال می‌کند.
جهانگیری اضافه کرد: اگر هیچ کاری نکرده باشم جز مدیریت ستاد مقابله با تحریم‌ها و تامین منابع مورد نیاز کشور و یا اقتصاد مقاومتی، همین برای من کفایت می‌کند چون می‌دانستیم مردم در شرایط بسیار سختی قرار دارند و باید با همه توان جلوی افزایش فشارها را می گرفتیم. برای آنکه کالاهای موردنیاز وارد کشور شود باید به صورت هفتگی و روزانه جلسه می‌گذاشتیم که ارز آن تخصیص داده شود. کالا خریداری و وارد کشور شود، بررسی کنیم اگر معطلی دارد مشکل در کجاست و باید هماهنگی ایجاد شود. این کارها، هماهنگی و وقت زیادی می طلبد اما تا الآن این جلسات را برگزار کرده ایم و هماهنگی های لازم انجام شده است.
برخی متوجه عوارض سخنان و جایگاه‌شان نیستند
جهانگیری در پاسخ به سوالی درباره طرح بحث عدالت اجتماعی از سوی نمایندگان مجلس از یکسو، و از سوی دیگر، پیشنهاد آنان برای حذف ارز ترجیحی کالاهای اساسی در جریان بررسی لایحه بودجه کشور گفت: پیشنهاد مجلس در مورد حذف ارز ترجیحی چیز عجیبی بود. این مجلس آن همه برای تحقق عدالت اجتماعی شعار داد و فضاسازی کرد اما بعد گفتند از اول سال ارز ترجیحی حذف می‌شود. در حالی هر کدام از این حرف‌ها در فضای اقتصاد کشور تاثیرگذار است.
وی افزود: طبیعتا وقتی بدانید فروردین ماه ارز قیمت روغن نباتی از ۴۲۰۰ تومان به ۲۵ هزار تومان می‌رسد و قیمت آن ۶ برابر می‌شود، می‌روید چند قوطی روغن خریده و در منزل نگهداری می‌کنید. این حداقل کاری است که همه می‌کنند - و این کمبود در بازار ایجاد می‌کند- اما متاسفانه برخی دوستان (در مجلس) تجربه ندارند و خیلی به این مسائل توجه نمی‌کنند اما در عمل متوجه و مجبور می‌شوند، تصمیم دیگری بگیرند. به همین دلیل، در نهایت این موضوع را قبول کردند و اجازه دادند از ارز ۴۲۰۰ تومانی برای تامین کالاهای اساسی مردم استفاده شود.
معاون اول رییس‌جمهور با بیان اینکه برخی متوجه عوارض سخنان خود و جایگاهی که در آن قرار گرفته‌اند، نیستند، یادآور شد: آنها به آثار و عواقب مطالبی که می‌گویند توجه ندارند و نمی‌دانند این امر در زندگی مردم چه تاثیری می‌گذارد. البته این موضع گیری ها آسیب خودش را به زندگی و معیشت مردم وارد کرد.
اقتصاد مقاومتی باید از کشور در مقابل تحریم محافظت کند
جهانگیری با اشاره به شرایط دوره دولت یازدهم و دوازدهم در سطح بین‌المللی و بروز مشکلاتی در کشور با روی کار آمدن ترامپ و کرونا و نیز، ادعای منتقدان مبنی بر کمرنگ شدن اقتصاد مقاومتی در دولت‌های یازدهم و دوازدهم اظهارداشت: سیاست‌های اقتصاد مقاومتی برای دولت بسیار مفید بود. من بارها گفته‌ام به دلیل اینکه سیاست‌های اقتصاد مقاومتی مورد اجماع همه بود، این مسئله به پیش بردن آن کمک کرد.
وی با بیان اینکه همه از جناح چپ و راست، اقتصاد مقاومتی را سیاست خوبی می‌دانند و آن را قبول دارند، افزود: این توافق نظر برای دولت کمک خوبی بود و به همین دلیل روی این سیاست وقت گذاشته‌ایم. اینکه عده‌ای فکر می کنند اگر چهارتا مرغ ارزانتر برای یک خانواده کم‌بضاعت بگیریم، به معنای اقتصاد مقاومتی است، معتقدم کار خوبی است و قصد محکوم کردن آن را ندارم اما این اقتصاد مقاومتی برای کشوری نیست که حجم مبادلات آن بیش از ۲۰۰ میلیارد دلار است. ما درباره اقتصاد نوزدهم و بیستم دنیا حرف می‌زنیم. سیاست‌هایی که برای این اقتصاد وضع می‌شود، باید متناسب با شرایط اقتصادی کشور باشد. اگر قرار است دوباره تحریم اعمال شود، اقتصاد مقاومتی باید بتواند کشور را در مقابل تحریم محافظت کند.
جهانگیری با بیان اینکه در دوره پیش از برجام، (دشمنان) در دو بخش بنزین و گندم بر اقتصاد کشور فشار آوردند، تصریح کرد: ما سال ۹۲ شش میلیون تن گندم وارد کردیم. نماینده ما در فائو می‌گفت نماینده آمریکا به او گفته زمانی که تحریم‌های جدید علیه کشور شما گذاشتیم، فکر می کردیم شما هنوز ۶ تا هفت میلیون تن گندم وارد می‌کنید. در واقع ما در سیاست اقتصاد مقاومتی روی جاهایی تمرکز کردیم که کلیدهای اصلی بود.
وی اضافه کرد: اگر ما در مواردی مثل بنزین و گندم خودکفا نشده بودیم، اگر شبکه‌های گاز خود را توسعه نداده بودیم، اگر تولید گاز و افزایش تولید گاز را افزایش نداده بودیم و اگر می‌توانیم گازوئیل و بنزین صادر کرده و ارز آن را برای کمک به اقتصاد کشور استفاده کنیم، به این دلیل بود که روی کارهای ویژه تمرکز کردیم.
معاون اول رییس جمهوری تصریح کرد: اگر سیاست‌های اقتصاد مقاومتی نبود و اگر تمرکز جای دقیق انجام نگرفته بود، این تحریم‌ها بیش از این می‌توانست به کشور لطمه بزند.
پایان بخش اول