به گزارش خبرنگار سیاسی ایرنا، جریان اصلاحات سال انتخاباتی ۱۴۰۰ را با جلسات منظم تشکیلاتی آغاز کرده و به نظر می‌رسد نهاد جدید اجماع ساز این جریان سیاسی موسوم به جبهه اصلاحات ایران، وظیفه اصلی خود را که سامان بخشیدن به فعالیت‌های انتخاباتی است، آغاز کرده است. براساس اظهارات موجود هفته یا هفته‌های آینده طرح این نهاد برای رسیدن به سازوکار انتخابات نامزد مورد اجماع مشخص خواهد شد. در این میان اظهارات چهره‌های اصلاح طلب این روزها نشان می‌دهد که آنها مانند سابق درباره حمایت از گزینه ائتلافی ابهاماتی ندارند و به این نتیجه رسیده‌اند که آینده انتخاباتی خود را به دستان یک نامزد اصلاح طلب بسپارند. در عین حال در اردوگاه اصلاحات ابهاماتی درباره چهره‌های اصلاح طلبی چون «محمد رضا عارف» رییس فراکسیون امید مجلس دهم مطرح شده است.
تقویت نشانه‌های عبور از نامزد نیابتی
حمایت اصلاح طلبان از نامزدی حجت الاسلام «حسن روحانی» در یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری؛ تجربه جدیدی برای این جریان بود. تجربه‌ای که طی آن اصلاح‌طلبان ترجیح دادند نامزد جناحی خود یعنی محمدرضا عارف را مجاب به کناره گیری کنند و کنشگری خود را در عرصه سیاست ایران در دولت تدبیر و امید ادامه دهند. این تجربه به شکل دیگری در انتخابات ریاست جمهوری دوازدهم هم تکرار شد و به نظر می‌رسید این ایده برای انتخابات آینده هم تکرار خواهد شد اما اظهارات برخی اصلاح طلبان به ویژه در سال جدید نشان می‌دهد که این موضوع از فهرست اولویت‌های آنان خارج شده است.
یکی از طیف‌های طرفدار حمایت از نامزد معتدل غیراصلاح‌طلب، حزب کارگزاران سازندگی بود. اظهارات اعضای شورای مرکزی این حزب گاهی صریح و زمانی ضمنی، نشان از حمایت یا دستکم استقبال آنها از ایده نامزد نیابتی داشت اما به نظر می‌رسد همزمان با آغاز نشست‌های جبهه اصلاحات ایران و جدی‌تر شدن موضوع انتخابات، آنها چندان تمایلی به این موضوع نشان نمی‌دهند. سخنان «حسین مرعشی» سخنگوی این حزب را می‌توان در راستای عبور تکنوکرات‌ها از چهره‌های معتدل جریان اصولگرا ارزیابی کرد.
وی تصریح کرده است: «تصمیمی که ما تا امروز گرفتیم حمایت از یک نامزد اصلاح‌طلب است و به اندازه کافی هم ظرفیت داریم. بهتر است آقای لاریجانی نامزد جناح اصولگرا باشد و حتماً هم در جناح اصولگرا طرفداران خیلی جدی دارد.» محمدجواد حق‌شناس، عضو شورای مرکزی حزب اعتماد ملی هم حمایت اصلاح‌طلبان از لاریجانی را منتفی دانسته است. «علی محمد نمازی» عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی هم ضمن مخالفت با نامزد نیابتی به عنوان گزینه اصلاح‌طلبان در انتخابات ریاست جمهوری گفت: حمایت از نامزد غیراصلاح‌طلب به بررسی‌های بیشتر و دقیق‌تری نیاز دارد.
ترکیب نامزد معتدل نیابتی در کنار همراه اصلاح طلب وی هم از دیگر محورهای پیشنهادی ماه‌های گذشته بود و بر این اساس، ترکیب علی لاریجانی و محمدجواد ظریف از ترکیب‌هایی بود که بیشترین گمانه‌زنی‌ها درباره آن مطرح بود؛ به گونه‌ای که در تازه‌ترین گفت و گوی ظریف در شبکه اجتماعی کلاب هاوس هم مطرح شد و وزیر امور خارجه با تاکید مجدد بر اینکه نامزد انتخابات ریاست جمهوری نخواهد شد؛ تصریح کرد: «من عضو ستاد و کمپین انتخاباتی هیچکس نمی‌شوم؛ نه آقای لاریجانی و نه هیچ کس دیگر.»
عبور اصلاح طلبان از گزینه نامزد غیراصلاح‌طلب، در صورت تداوم تا ۲۸ خرداد ماه، حکایت از آن دارد که یا آنها چهره‌ای در پرده و پنهان در نظر دارند که از احراز صلاحیتش توسط شورای نگهبان اطمینان دارند یا عطای هر نوع ائتلافی با رقیب را به لقای آن بخشیده و ترجیح می‌دهند حتی در صورت رد صلاحیت گزینه اصلاح طلب خود هم در پی حمایت از نیابتی‌ها نروند. به نظر می رسد این استراتژی می‌تواند بدنه منتقد و البته جوان اصلاح طلب را تا حدودی اقناع کرده و به فعالیت انتخاباتی ترغیب کند.
گام‌های انتخاباتی جبهه اصلاحات
دومین نشست اعضای جبهه اصلاحات ایران؛ متشکل از ۲۷ نماینده احزاب و ۱۵ عضو حقیقی این نهاد، اصلاح طلبان را مصمم‌تر از گذشته در مسیر انتخابات ریاست جمهوری نشان می‌دهد. در این نشست که ۱۶ فروردین ماه برگزار شد؛ به گفته آذر منصوری سخنگوی نهاد اجماع ساز اصلاح طلبان، محل تامین هزینه‌های این نهاد را احزاب و شخصیت‌های حقیقی عضو جبهه تعیین شد. همچنین با هدف جلوگیری از تعارض منافع، افراد حقیقی و حقوقی که برای انتخابات ثبت نام کرده‌اند از عضویت در جبهه انصراف دهند. تصمیم گیری درباره مهم‌ترین موضوع این روزهای جریان اصلاحات یعنی ساز و کار رسیدن به نامزد اجماعی هم به نشست هفته آینده این نهاد موکول شد.
ابهامات پیرامون شورای تصمیم ساز اصلاح طلبان جدید اصلاح طلبان همچنان پابرجاست؛ اینکه آیا حقیقی ها احزاب را کمرنگ خواهند کرد یا نه؟ اینکه در صورت بروز اختلاف در این نهاد آینده انتخاباتی اصلاحات چه خواهد شد؟ اینکه جبهه اصلاحات ایران، با چه معیار و منطقی از میان نام های مطرح این روزها به یک نام خواهد رسید و اینکه آیا طیف‌های مختلف اصلاحات بر سر حرف خود در تبعیت تام از تصمیم این شورا باقی خواهند ماند یا نه؟ ابهاماتی است که طی هفته‌های آینده آرام آرام رفع می شوند اما به نظر می‌رسد حضور بهزاد نبوی در راس تصمیم‌گیری این شورا را با توجه به دیدگاه وی درباره حضور گسترده در انتخابات و نیز تجربه سال‌های سیاست‌ورزی وی نقطه قوت این تشکل خواهد بود.
مسیر عارف از اصلاحات جدا می‌شود؟
تنوع نام‌های انتخاباتی این روزها در اردوگاه اصلاح طلبان درحال افزایش است و این میان نام «محمدرضا عارف» معاون رییس دولت اصلاحات، رییس فراکسیون امید مجلس دهم و رییس پیشین شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان هم آرام آرام به تیترهای خبری راه می‌یابد. وی در سازوکار اجماع ساز جدید اصلاحات حضور ندارد نه به عنوان نماینده بنیاد امید ایرانیان و نه به عنوان شخصیتی حقیقی. از همان ابتدا این غیبت برای بسیاری محل ابهام بود و از همان روزها هم اعضای نهاد جدید تصمیم گیری، دلیل عدم حضور عارف را احتمال کاندیداتوری وی در انتخابات ریاست جمهوری سیزدهم اعلام کردند.
این اعلام اما چندان مورد پذیرش رسانه‌ها، به ویژه رسانه‌های رقیب قرار نگرفت و آنها کنار رفتن عارف از سازوکار جدید را به کناره‌گیری وی از جریان اصلاحات تفسیر کردند؛ گروهی حتی مدعی عبور وی از سیدمحمد خاتمی هم شدند. انتقادها از عملکرد عارف هم در مقام رییس فراکسیون اصلاح طلب مجلس دهم و هم به عنوان رییس شورای عالی سیاستگذاری اصلاح طلبان از مدت‌ها قبل از انتخابات مجلس یازدهم آغاز شده بود، ناکامی اصلاحات در این انتخابات هم بر آن افزود و سرانجام با استعفای نه چندان رسمی عارف از ریاست شورا و حجت الاسلام «عبدالواحد موسوی لاری» از نایب رییسی شعسا، این سازوکار منحل شد.
گرچه طی روزهای گذشته خبرهایی تایید نشده از دیدارهای انتخاباتی وی با تعدادی از چهره های انتخاباتی در رسانه‌ها مطرح شد اما کنار هم قرار دادن رویدادهایی که میان عارف و شماری از اصلاح طلبان طی یک سال گذشته روی داد؛ نشان از گلایه‌های سیاسی دارد اینکه اما آیا این گلایه‌ها و انتقادات درون گروهی می تواند دلیل عبور عارف از اصلاحات یا اصلاحات از عارف را داشته باشد؛ به راحتی تعیین پذیر نیست. هم اصلاح طلبان از نقش و جایگاه عارف در اصلاحات آگاه هستند و هم او می‌داند که با عبور از اصلاحات و دولتش؛ یافتن جایگاهی در سپهر سیاست ایران و پیروزی در انتخاباتی چون ریاست جمهوری امکان پذیر نخواهد بود.