پیامبر اکرم (ص) در نخستین روز از ماه مبارک رمضان اینگونه دعا کردند:
اَللّهُمَّ اجْعَلْ صِیامِی فِیهِ صِیامَ الصَّائِمِینَ وَ قِیامِی فِیهِ قِیامَ الْقَائِمِینَ وَ نَبِّهْنِی فِیهِ عَنْ نَوْمَةِ الْغَافِلِینَ وَ هَبْ لِی جُرْمِی فِیهِ یا إِلَهَ الْعَالَمِینَ وَ اعْفُ عَنِّی یا عَافِیا عَنِ الْمُجْرِمِینَ
خدایا روزه‌ام را در این ماه، روزه روزه داران قرار ده و شب زنده داری‌ام را شب‌زنده داری شب‌زنده داران و از غفلت و بی‌خبری بیدارم کن و گناهم را در این روز ببخش. ای معبود جهانیان و از من درگذر، ای درگذرنده از گنهکاران.
حجت الاسلام علی‌رضا شاه فضل قمصری در گفت و گو با خبرنگار معارف ایرنا اظهار داشت: در این دعا در ابتدا از خدا می خواهیم که روزه و نماز ما را در کنار نماز و روزه عبادت کنندگان حقیقی قرار دهد. همانطور که می دانیم عبادات افراد مختلف متناسب با جایگاه معنوی شان ثواب های مختلف دارد. برخی ثواب عبادتشان در اوج قرار دارد و برخی ثواب عبادتشان بسیار اندک است. مثلا در روایتی می فرماید برخی از افراد در ماه مبارک رمضان روزه می گیرند اما تنها چیزی که از ماه رمضان درک می کنند گرسنگی و تشنگی است و در روایت دیگر می خوانیم کسی که از اول شب تا آخر شب نماز بخواند ولی قلبش با عبادت همراه نباشد ثواب عبادتش از دو رکعت نمازی که با حضور قلب خوانده شود کمتر است.
بنا بر این از خدا درخواست می کنیم که ثواب نماز و روزه ماه رمضان ما را معادل ثواب نماز و روزه انسان های بزرگ قرار دهد و به کوچکی عبات ما نگاه نکند.
استاد معارف دانشگاه علوم پزشکی کاشان اضافه کرد: در فراز دیگر این دعا از خداوند درخواست می کنیم ما را از خواب غفلت بیدار نماید. از آنجایی که انسان علاقه زیادی به دنیا دارد ممکن است به مرور زمان از حقیقت اصلی خود و جهان آخرت و عالم معنا که حیات حقیقی است، غفلت نماید.
وی ادامه داد: کسانی که تمام توجشهان به عالم دنیا می باشد در واقع در خواب غفلت هستند؛ همانگونه که در روایت می خوانیم الناس نیام فاذا ماتوا انتبهوا یعنی برخی از مردم در خواب هستند و زمانی از خواب بیدار می شوند که مرگشان فرا می رسد و در واقع مرگ، آنها را از خواب بیدار می کند در حالی که این بیداری فایده ای ندارد. خوشا به حال کسانی که در همین دنیا بیدار باشند و توجهشان، هم به دنیا و هم به جهان آخرت باشد و سخنشان همواره با خدا این است که ربنا آتنا فی الدنیا حسنه و فی الاخره حسنه (سوره بقره آیه ۲۰۱) ماه رمضان بهترین ماه برای بیداری انسان از خواب غفلت و دل کندن از دنیاست.
شاه فضل افزود: در سومین فراز این دعا از خدا می خواهیم گناهان ما را ببخشد و نسبت به جرم های ما چشم پوشی کند. گناه، یکی از مهمترین عوامل رشد معنوی انسان است و همچون کیسه های شن به بالن آویزان. این مانع بالا رفتن آن می شود و دست و بال انسان را در حرکت های معنوی می بندد و اجازه اوج گرفتن و عروج به انسان نمی دهد.
وی اضافه کرد: ماه رمضان یکی از بهترین بسترهای رشد و تعالی انسان است اما اگر انسان گناهانش پاک نشده باشد یا اینکه در این ماه در کنار عبادت، به گناهان خود ادامه دهد، این امر باعث می شود که بهترین فرصت رشد و تعالی انسان از دست برود. به همین دلیل در اولین روز این ماه از خدا می خواهیم گناهان ما را پاک کند تا بتوانیم از فیوضات این ماه بهره بیشتری ببریم.