رئیس دانشکده علوم اجتماعی، ارتباطات و رسانه دانشگاه آزاد اسلامی، در وبینار ایرنا با عنوان «نبض انتخابات، در دست رسانه‌های رسمی یا شبکه های اجتماعی؟» شرط تاثیرگذاری رسانه های رسمی کشور در انتخابات پیش رو را درک تغییر آرایش رسانه ای و تطبیق خود با وضعیت جدید دانست.
به گزارش ایرنا، با گسترش شبکه های اجتماعی و بروز تنوع و جذابیت‌های مختلف آنان، در آستانه برگزاری انتخابات ۱۴۰۰، این پرسش به وجود آمده که نبض این رویداد مهم سیاسی، در دست رسانه‌های رسمی خواهد بود ؟ و شبکه های اجتماعی و هر یک از این دو نوع رسانه، چه کارکردهایی در فضای جدید دارند؟
نصراللهی در نشست وبنیاری ایرنا با بیان این که انتخابات ۱۴۰۰ حتما مجازی تر از رای‌گیری‌های گذشته است، گفت: در انتخابات ۹۲ وایبر بود، در ۹۴ تلگرام و در سال ۹۶ نامزدهای هر دو جناح و هوادارانشان با استفاده از لایو اینستاگرام انحصار تصویری صداوسیما را شکستند.
۱۴۰۰، تکمیل فرایند مجازی شدن انتخابات
وی" شرایط اقتصادی، شرایط اجتماعی بیماری کرونا که تبلیغات محیطی در مساجد، دانشگاه ها و ورزشگاه ها را ناممکن کرده و تغییر مصرف رسانه ای مردم را زمینه ساز تشدید مجازی شدن انتخابات امسال دانست" و گفت: در انتخابات امسال فکر می‌کنم با آمدن کلاب هاوس و سایر ابزارها، تکمیل فرایند مجازی شدن انتخابات را داریم که از سال ۸۸ با فیسبوک و توئیتر آغاز شده بود.
استاد دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکز، یکی از پدیده های انتخابات ۹۶ را راستی‌آزمایی ادعاهای کاندیداها خواند و توضیح داد: در آن دوره وقتی نامزدها مناظره می کردند، قبل از این که حرفشان تمام شود، موافقان و مخالفان سند رد یا تایید سخن آنها را منتشر می کردند و درباره صحت یا عدم صحت آنها با عدد و رقم سخن گفته و محتوا منتشر می کردند و فضای مجازی نقش راستی آزمایی و نظارت بر ادعاهای کاندیداها را بر عهده داشت. پدیده دیگری که در ۹۶ داشتیم و در ۱۴۰۰ هم خواهیم داشت، نظارت شبکه های اجتماعی حتی بر دستگاه های رسمی است.
نصراللهی با بیان این که هر رسانه به اندازه وزن و مخاطبی که دارد، می تواند درمهمترین عرصه سیاسی پیش روی کشور (انتخابات ۱۴۰۰) نقش ایفا کند، افزود: هر رسانه و کنشگر به میزان وزن و مخاطبش و اشراف بر کار رسانه ای می تواند موثر باشد. دیگر مثل گذشته تنها افراد خاصی صاحب رسانه نیستند. همه رسانه دارند و فعالند، همه چیز را می بینند و امکان انتشار خبر و محتوا دارند. در این شرایط رمز موفقیت رسانه های رسمی نحوه ایفای نقششان متناسب با شرایط جدید و نیز میزان استفاده حرفه ای از شبکه های اجتماعی است. آنها باید ببینند چه نقشی برای خود قائلند؟ می خواهند توپ جمع کن باشند، فوروارد یا جایگاه دیگر؟
مدیر کل اسبق اطلاعات و اخبار شبکه خبر پیشنهاد کرد : رسانه ها از کاندیداها برنامه بگیرند و با وعده های غیرقابل تحقق برخورد کنند. به اعتقاد او یکی از وظایف و مسوولیت های ملی همه در این دوره، به ویژه رسانه های رسمی این است که اجازه ندهند نامزدها وعده های محقق نشدنی بدهند. چون نامزدها و هوادارانشان در آستانه انتخابات وعده های غیرقابل تحقق می دهند و پیروز می شوند، اما نظام و مردم باید هزینه این وعده های محقق نشده را بپردازند. رسانه ها باید با مطالبه برنامه ها، آنها را آرشیو کنند و بدون تعارف و ملاحظه این که رئیس جمهور روحانی است یا رئیسی و قالیباف، تحقق وعده ها را بررسی و علت عدم تحقق آنها را از نامزد پیروز جویا شود.
اخبار دروغ در انتخابات امسال بیشتر خواهدشد
نصراللهی پیش بینی کرد: شایعات و اخبار دروغ در انتخابات امسال بیشتر خواهدشد و وظیفه رسانه های رسمی تولید محتوا و نظارت برای جلوگیری از گسترش شایعات دانست تا انتخابات سالمی داشته باشیم و مردم هم تصمیم گیری درستی داشته باشند.
بتازگی سه شرکت همراه اول، ایرانسل و مخابرات، بدون حکم قضایی و بدون اعلام رسمی اقدام به فیلترینگ نرم افزار نوظهور کلاب هاوس کردند که این موضوع نیز از نصراللهی مورد سوال قرار گرفت.
این استاد ارتباطات با بیان این که در کشورهای مختلف دنیا با روشهای مختلف فیلترینگ اعمال می شود، گفت: نمی خواهم درباره خوب یا بد بودن فیلترینگ صحبت کنم. ولی مسلما مسئولان هر کاری را باید به موقع انجام دهند. در مورد فیلترینگ تلگرام، اگر قبل از این که بستر تعاملات، ارتباطات، تجارت و مباحث علمی مردم شود، فیلترینگ تلگرام انجام می شد، کشور هزینه کمتری می داد و این کار موفق تر بود. اما زمانی این کار انجام شد که تلگرام بستر زندگی مردم شده بود و از سوی دیگر هم سامانه های داخلی هم تراز تلگرام وجود نداشت و هم مردم به آنها – درست یا غلط- اعتماد نداشتند.
وی ادامه داد: درباره کلاب هاوس هم همین مشکل وجود دارد. قبلا ما یک کلاب هاوس ایرانی به نام رادیو گفتگو داشتیم که البته تریبون همه گفتمان ها ازجمله گفتمان های سرخورده نبود و نشد. اگر رادیو گفتگو کارش را خوب انجام می داد، فرصت در اختیار کلاب هاوس قرار نمی گرفت.با وجود آن که هنوز کلاب هاوس کاربران زیادی ندارد، فیلتر کردن آن دیرهنگام است، حالا چه فیلترینگ آن را اعلام کنند و چه پنهانی فیلترش کنند، به ویژه با ورود نسخه اندرویدی این نرم افزار جایگاه خود را پیدا می کند.
او در عین حال این که کلاب هاوس پدیده انتخابات ۱۴۰۰ باشد را رد کرد و در بیان دلایل آن افزود: کلاب هاوس نخبگانی است و اینفلونسرها و کنشگران رسمی در آن حضور دارند و مردم هم نمی توانند ۵، ۶ ساعت برای تعقیب یک بحث وقت بگذارند. همچنین متن و تصویر محور نیست و محدودیتهایی دارد. پس نمی تواند پدیده باشد، هرچند به اندازه خود می تواند تاثیرگذار باشد و میزان تاثیرگذاری آن علاوه بر ورود نسخه اندرویدی، بستگی به این دارد که فیلتر شود یا نه، کنشگران رسمی و نامزدها چگونه از آن استقبال کنند و همین طور این که دیگر اپلیکیشن ها و رسانه های رسمی چگونه عمل کنند.
در این نشست ابوالفضل حاجی زادگان، پژوهشگر شبکه های اجتماعی دیگر شرکت کننده در وبینار ایرنا نیز با بیان اینکه در انتخابات پیش رو رسانه های جدید دست بالا را دارند و جریان سازتر هستند، تصریح کرد: البته معنای حرفم این نیست که الزما نقش تعیین کننده دارند و این طور هم نیست که رسانه های رسمی نتوانند مداخله ای انجام دهند.
وی فضای مجازی کنونی را مبهم، پرتنش و آب گل آلودی توصیف کرد که در آن با انبوهی از اخبار درست و نادرست مواجهیم، اما درعین حال گفت: فکر می کنم چیزی که بیشتر از برخوردهای قانونی و انتظامی و پلیس فتا جواب می دهد و به مدیریت این فضا کمک می کند، رفتار حرفه ای ماست، همه ما یعنی رسانه ها، کنشگران، جریان های سیاسی متخصصان و سایر بازیگران فضای آنلاین.
محتوای کامل این وبینار به زودی منتشر می شود.