به گزارش ایرنا، ۱۰ غذا و خوراکی محلی کهگیلویه و بویراحمد در فهرست آثار ملی ثبت شده که هم می تواند سبب ماندگاری این گنجینه های ارزشمند برای نسل های آینده باشد و هم روزنه ای برای رونق صنعت غذا به عنوان یکی از راهکارهای کسب درآمد در استان باشد.
با آنکه تنوع غذاها و خوراکی های محلی از انواع آش ها گرفته تا نان ها و خوراکی های خوشمزه دست فعالان این عرصه برای جذب مشتری حتی برای مردم استان را باز گذاشته اما نقش این ظرفیت برای درآمدزایی تقریبا مغفول مانده است.
این در حالی است که کارشناسان حوزه گردشگری معتقد هستند که خوراک و نوشیدنی (فود توریسم، food tourism یا food travel)به عنوان یکی از شاخه های گردشگری افزون بر معرفی فرهنگ هر منطقه می تواند راهگشای جذب مسافران داخلی و خارجی باشد.
متخصصان و صاحبنظران مردم شناسی می گویند: هر چند روزگار کرونایی باعث کسادی بازار گردشگری شده اما این دوران می تواند فرصتی طلایی برای معرفی ظرفیت های مغفول و ایجاد زیرساخت ها برای دوران پساکرونا باشد.
در حالی که نقش غذا، خوراک و نوشیدنی در جذب گردشگر به اندازه ای است که 'غذا' به عنوان یکی از نمادهای اصلی معرف و نشانه فرهنگ، سنت، خلق و خو و دیدگاه های زیستی مردمان هر جامعه محسوب می شود غذاهای محلی کهگیلویه وبویراحمد می تواند حرف های زیادی برای گفتن داشته باشد.
غذاها و خوراکی های محلی شاخص در کهگیلویه و بویراحمد
کلک بلوط
کلگ بلوط یکی از خوراکی های مهم محلی در استان است که برای تهیه آن بلوط ها را پوست گرفته،خشک و آسیاب کرده وآن با آب جوشیده خیس کرده به اندازه ای که نباید خمیر به هم چسبیده باشد و بعد آن را ریز ریز یا ریش ریش از هم جدا و در یک سبد که زیر آن از برگ درخت بلوط باشد خمیر ریز را ریخته و روی آن را هم با برگ بلوط می پوشانند.
سپس سبد را در مکانی گرم قرار داده و روی آن را با پارچه ای چند لایه پوشانده تا خوب گرم شود و بعد از سه شب با آب شسته تا شیرین شود این ماده به صورت نان با غذاهای محلی مصرف می شود.
چنگال
چنگال از دیگر غذاهای محلی مردم کهگیلویه وبویراحمد است که برای درست کردن آن آرد را خمیر کرده و سپس خمیر را به شکل چانه درست و با چوبی بلند و صاف آن را پهن می‌کنند سپس روی تابه گذاشته تا خوب بپزد بعد از پخت آن را ریز کرده و شکر و روغن محلی روی آن ریخته و مصرف می شود.
دوا زردکی و پیاز داغ
دوا زردکی و پیاز داغی یکی دیگر از غذاهای محلی در این استان است که ابتدا دوغ را با برنج محلی مخلوط کرده و روی اجاق گذاشته و با کفگیر خوب هم زده تا بعد از این که جوش آمد کفگیر را برداشته و پیاز داغ با نعناع و نمک و زردچوبه اضافه می شود.
آش کنگری
این غذا یکی دیگر از غذاهای محلی در استان است که برای تهیه آن کنگر که یک گیاه کوهی است را پاک کرده، شسته و آن را به دیگ پر از آب جوش افزوده تا چند دقیقه بپزد و بعد برنج محلی را در آن ریخته و پس از این که برنج کمی نرم شد آبکش و آن را به مدت یک ساعت دم داده می شود این غذا بیشتر با ماست سیر زده مصرف می شود.
دنگو
دنگو نیز از خوراکی های محلی استان است که مصرف آن به صورت میان وعده کاربرد دارد برای تهیه آن ابتدا گندم را به طور کامل خرد کرده تا پوست گندم در بیاید و بعد حبوباتی مانند لوبیا قرمز، نخود عدس مخلوط و روی اجاق گذاشته تا به مدت چند ساعت خوب پخته و غلیظ شود و در پایان فلفل و نمک به آن افزوده می شود.
آجیل محلی
آجیل از گندم برشته شده،کنجد بو داده، مغز گردو، کلخنگ، مویز، انجیر و خرمای خشک درست می شود این آجیل در بین مردم به گندم برشته مشهور است به دلیل اینکه میزان گندم این آجیل بیشتر از سایر اقلام است این نامگذاری صورت گرفته است.
لبنی
لبنی از ماست و برنج تهیه می شود و با روغن حیوانی و آویشن کوهی تزئین می شود این غذای خوشمزه در کهگیلویه و بویراحمد به شله دویی یا شله سفید شهرت دارد.
شله ماشکی
شله ماشکی (ماش) این غذا از برنج ،ماش و پودر انار خشک شده درست می شود و با پیازداغ تزئین می شود.
شله بادامی این غذای مقوی از بادام کوهی و برنج تهیه می شود.
آش کارده
برای تهیه این غذا، کارده را که گیاهی گرمسیری با برگ‌های پهن است، خرد می‌کنند و در آبلیمو می‌خوابانند، تا ترش شود. بعد از ۲ روز آب به آن اضافه می‌کنند پس از جوشیدن، گندم و برنج نیم‌کوب به آن اضافه می‌شود. این آش معروف‌ترین غذای سنتی کهگیلویه و بویراحمد است.
شله لیزک
برای تهیه این غذا لیزک که نوعی گیاه کوهی است را به صورت سبزی پلو تهیه و با قارچ سرخ شده تزیین می شود.
آبگوشت
متداول ترین غذای عشایر این منطقه آبگوشت است که از گوشت و حبوبات درست می شود.
قورمه
برای درست کردن قورمه گوشت گوسفند را از استخوان جدا کرده و با پیه سرخ کرده و با اضافه کردن مقداری نمک آن را در ظرفی که از پوست درست شده نگهداری می کنند.
ثبت ملی غذاها وخوراکی های محلی
مدیر کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری کهگیلویه و بویراحمد گفت: پنج غذا و خوراکی محلی این استان به تازگی در فهرست آثار ملی ثبت شده است.
مجید صفایی اظهار داشت:کلگ بلوطی،آش کنگری،دوا زردکی پیاز داغی،چنگال و دنگو از جمله غذاها و خوراکی های کهگیلویه وبویراحمد هستند که در فهرست آثار ملی ثبت شده است.
پیش از این غذاها و خوراکی های محلی دیگر این استان شامل آش ماست محلی با نام لبنی، غذای گبنه، آجیل سنتی،شلشلی، بلبلی در فهرست آثار ملی ثبت شده بودند.
صفایی تصریح کرد: این آثار به همت خانم عشرت عسکری بانوی فرهنگی باشتی در فهرست آثار ملی ثبت شدند.
مدیرکل میراث فرهنگی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کهگیلویه و بویراحمد تصریح کرد: این بانوی خلاق پس از چند سال انجام کارهای پژوهشی درباره تاریخچه، زمینه ثبت این آثار را فراهم کرد.
صفایی عنوان کرد: ثبت ملی آثار معنوی راهبرد میراث فرهنگی برای پیشگیری از به فراموشی سپرده شدن و احیای صنایع دستی، بازی‌ها، آیین و سنت‌های مردم است.
ویژگی های غذاهای محلی
عشرت عسکری که ازسال ۱۳۹۵ تاکنون در زمینه غذاهای محلی در کهگیلویه و بویراحمد پژوهش می کند معتقد است غذاهای سنتی در کنار رنگ و بوی دلپذیرشان، در بردارنده پیشینه فرهنگی مردمانی است که دسترنج مزرعه را با هنر کدبانوی خانه در هم می آمیزند تا سفره های ساده اما سرشار از سلامتی را نثار مهمانان خود کنند.
وی تاکید می کند که غذاها و خوراکی های محلی در این استان به دلیل استفاده از مواد اولیه محلی ظرفیت های زیادی برای ثروت آفرینی دارد.
او تصریح کرد: با اینکه استفاده از همه این غذاها و آثار ثبت شده هنوز در مناطق مختلف کهگیلویه و بویراحمد مرسوم است اما بسیاری از بانوان جوان طریقه درست کردن غذاهای محلی را نمی دانند که ثبت ملی این غذاها باعث احیای این غذاهای سالم می شود.
عسکری از همکاری مسئولان میراث فرهنگی کهگیلویه و بویراحمد برای ثبت این آثار معنوی قدردانی کرد.
وی با اشاره به اینکه تعدادی از غذاها وخوراکی های محلی در استان وجود دارد که به دلیل فراموشی در سفره مردم جایی ندارد تاکید کرد: انجام پژوهش های بیشتر برای شناسایی غذاها و خوراکی های سنتی در کهگیلویه و بویراحمد ضروری است.
کهگیلویه و بویراحمد بیش از ۷۷۰ اثرمنقول و غیر منقول ملی در فهرست آثار ملی دارد.
این استان متشکل از هشت شهرستان ۱۷ شهر و یک هزار روستا با جمعیت ۷۲۰ هزار نفر در جنوب غربی کشور واقع شده است.
۶ شهرستان گچساران، کهگیلویه، بهمئی، چرام، لنده، باشت در بخش گرمسیری استان و ۲ شهرستان بویراحمد و دنا در بخش سردسیری در دامنه دنا واقع شده است.