به گزارش ایرنا، خانه اسحاق ساسون با معماری اواخر قاجار ـ اوایل پهلوی از شمار خانه‌های ارزشمند حریم چهارباغ است، خانه کتابی با همین مشخصه از دیگر خانه های تاریخی این محور بود که حالا هر ۲ یکی پس از دیگری پیش از ابلاغ طرح حریم محور تاریخی فرهنگی اصفهان از فهرست آثار ملی خارج شدند.
حفظ آثار ارزشمند محور تاریخی فرهنگی اصفهان به عنوان تنها بخش باقیمانده از بافت ارزشمند تاریخی شهر اصفهان ضرورت تام دارد، خروج از فهرست آثار ملی، تخریب‌های عامدانه و بی‌توجهی به این شناسنامه های ارزشمند چهارباغ که به سبب دارا بودن گذار معماری خانه‌های اصفهان در دوران صفوی، قاجار و پهلوی از اهمیت بالایی برخوردار هستند از جمله نگرانی‌های این روزهای کارشناسان و فعالان میراث فرهنگی است.
خانه اسحاق ساسون در کوچه عالم آرای چهارباغ عباسی اصفهان متعلق به دوران اواخر قاجار ـ اوایل پهلوی است که توسط اسحاق ساسون بنا شد، سبک معماری این بنا که در سال ۸۶ در فهرست آثار ایران به ثبت رسید که به صورت کوشکی در ۲ اشکوب بنا شده است.
این بنا از تزئینات فاخری برخوردار بوده است که شوربختانه در چند سال اخیر بیشتر تزئینات ارزشمند بنا اعم از درها و کاشیکاری های ارزشمند آن به علت عدم نگهداری و مراقبت های لازم از بین رفته است یا به سرقت رفته و همچنین آثار تخریب عمدی نیز در بنا مشهود است.
آخرین بازدیدها از وضعیت خانه ارزشمند ساسون نشان می‌دهد که این خانه به حال خود رها شده تا شرایط برای ویرانی و خروج از فهرست آثار ملی ایران فراهم شود.
پنجره‌های گره چینی شده با شیشه‌های الوان، کاشیکاری‌های زیبا شامل کاشی‌های هفت رنگ و معرق و آئینه‌کاری از ویژگی‌های شاخص خانه ساسون بوده است.
همه اینها در حالی است که مطابق قانون ۵۵۸ و ۵۵۹ قانون مجازات اسلامی هرکس به ابنیه فهرست آثار ملی خرابی وارد و یا از مصالح و قطعات آثار تاریخی فرهنگی آن سرقت کند علاوه بر جبران خسارت یا استرداد اموال مسروقه مجازات حبس دارد.
شرایط رها شده خانه ارزشمند اسحاق ساسون موجبات تخریب و آسیب به عناصر بارز تزئینات و معماری این اثر را فراهم آورده و حالا حکم خروج از فهرست آثار ملی، این خانه ارزشمند را در خطر تخریب جدی قرار داده است.
علیرضا خواجویی مسئول ثبت و حریم اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان با ابراز نگرانی از حکم خروج خانه اسحاق ساسون و با توجه به قرارگیری آن در حریم چهارباغ عباسی به ایرنا گفت: میراث فرهنگی تنها در مورد مالکین آثار تاریخی متعلق به بخش خصوصی می‌تواند اعمال قانون کند. متاسفانه خانه‌ها و سایر اماکن تاریخی که در مالکیت بخش خصوصی قرار ندارند به شیوه‌های مختلف با تکیه به پشتوانه‌های مختلف با دور زدن قوانین میراث فرهنگی، مجوز تخریب و نوسازی گرفته و مبادرت به ساخت و سازهای غیراصولی و خارج از ضوابط میراث فرهنگی می‌کنند و حتی برای آثار به ثبت رسیده در فهرست آثار ملی نیز حکم خروج از ثبت گرفته می‌شود.
این کارشناس میراث فرهنگی اصفهان افزود: خانه ارزشمند منصوب به اسحاق ساسون طی شانزده سال برغم مکاتبات متعدد میراث فرهنگی به صورت هدفمند به حال خود رها شده است و تمام در و پنجره‌های ارزشمند بنا به سرقت رفته است با توجه به قوانین میراث فرهنگی مبنی بر اینکه وظیفه نگهداری و مرمت آثار تاریخی که در اختیار نهادهای مختلف قرار دارد بر عهده متصرفین می‌باشد، رهاسازی و عدم رسیدگی، تخریب عمدی و تخطی از قانون محسوب می‌شود.
خواجویی تاکید کرد: با توجه به لزوم حفظ بناهای به ثبت رسیده تاریخی و به خصوص بناهایی که در حریم چهارباغ عباسی قرار دارند به منظور پررنگ نمودن حوزه فرهنگی گردشگری این محور تاریخی مرمت و جبران خسارت وارد شده است به بنا توسط متصرفین و احیای آن با کاربری مناسب فرهنگی گردشگری ضرورت دارد.
عبدالرضا اخوان فرازنده مشاور اداره کل میراث فرهنگی اصفهان در طرح حریم محور تاریخی فرهنگی اصفهان در گفت و گو با ایرنا بر اهمیت حفظ خانه‌های تاریخی و ارزشمند حریم چهارباغ تاکید کرد.
وی گفت: خانه ساسون در کنار چند خانه ارزشمند دیگر و در کنار مادی فرشادی و همچنین خانه کتابی که سال گذشته با حکم دیوان عدالت اداری از فهرست آثار ملی ایران خارج شد، یک نوع سبک معماری و مرتبط با یک دوره خاصی از معماری خانه‌های اصفهان هستند.
این کارشناس بافت‌های تاریخی که از مشاوران تعیین حریم محور تاریخی فرهنگی اصفهان است به ایرنا گفت: این خانه های تاریخی بخشی از هویت چهارباغ عباسی در دوران متاخر هستند و با حذف این بناها خسارات جبران‌ناپذیری به پیشینه تاریخی شهر اصفهان وارد خواهد شد.
وی در این رابطه افزود: اصفهان جزو اولین شهرهایی است که محدوده بافت تاریخی‌اش مصوب شد ولی اکنون آن همبستگی و پیوستگی که در بافت تاریخی بوده است از بین رفته و با توجه به تخریب ها و تعرض ها، گسست این بافت تاریخی روز افزون شده است.
حریم چهارباغ و محور فرهنگی تاریخی اصفهان تصویب شد اما هنوز ابلاغ نشده است. فرازنده در رابطه با حفظ بدنه غربی چهارباغ که خانه ساسون در لایه‌های آن قرار گرفته است به ایرنا گفت: بدنه غربی چهارباغ به حد یک پلاک به عنوان عرصه چهارباغ محسوب می‌شود و ساخت و سازها باید دراین محدوده کنترل شود و اکثر بناها باید به دلیل واجد ارزش بودن حفظ شوند.
وی با اشاره به اهمیت محور تاریخی فرهنگی اصفهان و به خصوص محور چهارباغ گفت: با تهدید بناهای ارزشمند حریم چهارباغ ، محور ارزشمند تاریخی فرهنگی اصفهان تضعیف خواهد شد و از این رو باید از نظر حقوقی فکری به حال این روند خروج آثار تاریخی از فهرست آثار ملی کرد.
پیشتر در بهمن ماه سال گذشته سازمانهای مردم نهاد کشور و به خصوص فعالان میراث فرهنگی اصفهان در نامه‌ای به قوه قضاییه تجدید نظر در رویه حقوقی دیوان عدالت اداری در صدور احکام در خصوص میراث فرهنگی را خواستار شدند.
آنها با باور به اینکه بناهای ثبت شده در فهرست آثار ملی اگرچه از جنبه مادی در تملک شخصی افراد حقیقی و حقوقی هستند اما از جنبه معنوی مشاع و از سرمایه‌های ملی و شناسنامه هویت ایرانی هستند ابراز نگرانی آنها از این بابت بوده و هست که در صورت بی‌توجهی به ادامه رویه جاری، این روند باعث شکل‌گیری و نفوذ جریان سودجو برای جلب نظر و تطمیع مالکان بناهای تاریخی و تشویق آنها برای شکایت به دیوان عدالت اداری و دریافت مجوز تخریب یا افزیش ارتفاع خواهد شد و شمار زیادی از بناهای تاریخی در شهرهایی چون اصفهان از این رهگذر قربانی خواهند شد.
در سال‌های اخیر برخی از بناها و خانه های ارزشمند به حکم دیوان عدالت اداری از فهرست آثار ملی ایران خارج و توسط صاحبان و متولیان تخریب و نوسازی شده‌اند. خانه کتابی سال گذشته و خانه اسحاق ساسون با معماری گذار از قاجار به پهلوی از خانه‌های ثبت ملی و دارای ارزش تاریخی اصفهان در حریم چهارباغ و محور تاریخی فرهنگی اصفهان هستند که حکم خروج از آثار ملی ایران را گرفتند. این بناها با توجه به قرارگیری در محدوده و حریم چهارباغ عباسی از اهمیت حفظ و نگهداری برخوردار هستند.
استان اصفهان به عنوان قطب گردشگری کشور دارای ۱۰۷ شهر و یکهزار و ۹۳۴ روستاست؛ بیش از ۲۲ هزار بنا و اثر تاریخی در این استان شناسایی شده و یکهزار و ۸۵۰ مورد آن به ثبت ملی و چهار اثر آن به نام های میدان امام (نقش جهان)، کاخ چهلستون، باغ فین کاشان و مسجد جامع به ثبت جهانی رسیده است.