۷۰ درصد آب تهران از منابع سطحی از پشت سدهای پنجگانه این استان وارد شبکه آبرسانی می شود که سدها با کاهش باران و کمبود ذخایر برفی مواجهند و ۳۰ درصد آب از منابع زیرزمینی تامین می شود که برداشت بیش از حد از منابع زیرزمینی، پدیده خشکسالی و فرونشست را تشدید کرده است.
این روزها کاهش ذخیره سدها و افزایش مصرف آب، نگرانی هایی را در بین مسئولان شرکت های آب و فاضلاب و آب منطقه ای تهران ایجاد کرده است که بیش از گذشته از مردم بخواهند که الگوهای مدیریتی مصرف آب را رعایت کنند.
بر اساس آخرین آمارها از سوی شرکت آب و فاضلاب استان تهران، مشترکان فعال آب در این استان حدود یک میلیون و ۸۰۰ رشته است که به صورت میانگین شهروندان طی یک روز بیش از سه میلیون متر مکعب آب مصرف می‌کنند اما این روزها با شدت یافتن افزایش دما و روزهای کرونایی شاهد افزایش بیش از حد هستیم.
از ابتدای امسال تاکنون شهروندان تهرانی بیش از ۱۰۰ میلیون مترمکعب آب مصرف کردند که باتوجه به افزایش دمای هوا و شرایط کرونایی نیازمند مدیریت مصرف است. همچنین از زمان شیوع کرونا به صورت میانگین ۱۰ درصد مصرف آب افزایش یافته است که امسال نیز به خاطر افزایش حرارت دمای هوای تهران شاهد مصرف بیشتر آب بوده ایم.
بر اساس آخرین آمارها، در روز پنجم اردیبهشت ماه مصرف آب تهران به سه میلیون و ۳۳۳ هزار متر مکعب و در ششم اردیبهشت ماه میزان مصرف به سه میلیون و ۳۵۶ هزار مترمکعب رسید بیشترین میزان مصرف در یک هفته گذشته در روز جمعه اول اردیبهشت ماه امسال سه میلیون و ۳۵۰ هزار متر مکعب آب در تهران مصرف شد که این میزان مصرف در یک روز در ۵۰ سال اخیر بی سابقه بوده است.
افزایشی که ناشی از رعایت نکردن استانداردهای الگوی مصرف شاهد هستیم در این بین ۴۰ درصد از تهرانی‌ها بیش از حد مجاز آب مصرف می‌کنند که۵۰ درصد کل مصرف آب استان به این تعداد تعلق دارد همچنین از این آمار، پنج درصد شهروندان تهرانی که ساکن در مناطق یک، دو و سه هستند، پنج برابر حد مجاز آب مصرف می‌کنند. مشترکان پرمصرفی که بیش از سه برابر میانگین جهانی آب مصرف می‌کنند.
تابستان کم آبی در پیش روست
ابراز نگرانی مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران از وضعیت منابع آبی این روزها لزوم همکاری و مشارکت بیشتر شهروندان تهرانی را دوچندان کرده است در این باره این مقام مسئول با اشاره به تامین آب تهران در تابستان ۱۴۰۰ می گوید: در حال حاضر ذخایر برفی شرق تهران مطلوب نیست و این موضوع نگران‌کننده است.
محمدرضا بختیاری اضافه می کند: زمانی که ذخایر برف کاهش می‌یابد، قطعا آب ورودی به سدها نیز کمتر می‌شود، همیشه در این مواقع سال، در بالادست سدهای لتیان و لار ۶ تا ۶.۵ متر ارتفاع برف بود اما اکنون حداکثر ارتفاع یک متر است و این هشدار بسیار سنگینی است.
وی با بیان اینکه در حال حاضر بخش زیادی از منابع آب شهر تهران را در شرق استان از دست داده‌ایم، می گوید: پیش‌بینی می‌کنیم تابستان امسال شبیه تابستان ۱۳۹۷ سخت باشد، متاسفانه آب رودخانه‌ها محدود است، وقتی ذخیره برف کم باشد ورودی به سدها کاهش پیدا می‌کند و به بقیه سامانه‌ها نیز فشار وارد می‌کند.
همچنین مدیریت مصرف از سوی شهروندان یکی از نکاتی است که این روزها باید مورد توجه پایتخت نشینان قرار گیرد این مقام مسئول با تاکید بر اینکه باید فرهنگ استفاده بهینه مورد توجه قرار گیرد می گوید: با شدت یافتن گرمای هوا و نیز احتمال طولانی‌تر بودن روزهای گرم مردم باید نسبت به مدیریت مصرف آب برنامه ریزی کنند.
مدیرعامل آب و فاضلاب استان تهران ادامه می دهد: آبفای استان در راستای فرهنگ سازی استفاده درست از آب برنامه‌های مختلفی از جمله تبلیغات محیطی، برنامه‌های فرهنگی و آموزشی ویژه اقشار مختلف جامعه از جمله بانوان، آموزش در مهدهای کودک و فرهنگسراها، سخنرانی در مساجد، سرای محلات و مسابقه پرسش و پاسخ را برگزار می‌کند.
کم بارش ترین سال آبی در ۵۰ سال اخیر
هر سال در فصل فروردین و اردیبهشت شاهد بارش های بهاری بودیم این در حالیست که امسال این بارش ها را جز در هفته گذشته شاهد نبودیم و به گفته مدیرکل هواشناسی استان تهران، بررسی آمار و اطلاعات جمع آوری شده از ایستگاه های هواشناسی بیانگر کاهش بی سابقه بارش در فروردین ۱۴۰۰ است.
مجتبی جلالی در این باره می گوید: متوسط بارش پهنه ای استان در فروردین ماه ۲.۲ میلی متر بوده است که در مقایسه با بلند مدت (۴۴.۲ میلی متر) نشانگر ۹۵ درصد کاهش بارش است. نکته قابل توجه اینکه بررسی نقطه ای آمار بارندگی حاکی از آن است که در ایستگاه هواشناسی فرودگاه مهرآباد چنین کاهش بارشی طی ۵۲ سال اخیر بی سابقه بوده و تنها در سال ۱۳۴۸ چنین مقادیری ثبت شده است.
وی بیان می کند: همچنین از ابتدای سال زراعی تا آخر فروردین ماه امسال ۱۷۸.۶ میلی متر باران در استان تهران باریده است که در مقایسه با بلند مدت (۲۳۰.۹ میلی متر) بیانگر کاهش ۲۳ درصدی بارش است. این در حالی است که آمارها نشان از کاهش ۴۰ درصدی بارش سال زراعی در مقایسه با مدت مشابه سال قبل است.
لازم بذکر است که بارش یک سال کامل آبی در استان تهران ۲۹۱ میلی متر است.
جلالی با اشاره به بررسی تغییرات دما در فروردین ماه ۱۴۰۰ می گوید: این امر بیانگر افزایش متوسط دما، حداقل دما و حداکثر دما است. بعنوان نمونه در ایستگاه هواشناسی فرودگاه مهرآباد متوسط دما و متوسط حداقل دما در این ماه سه درجه و متوسط حداکثر دما ۲ درجه سلسیوس افزایش یافته است که افزایش دما نشان از پایداری بیشتر جو، ابرناکی کمتر و در نهایت تبخیر بیشتر است که این موضوع به همراه کاهش بارش، تاثیر مستقیمی بر مدیریت منابع آب در سطح استان و لزوم برنامه ریزی مناسب دارد.
کاهش ۱۴۷ میلیون متر مکعبی ذخایر سدهای پنجگانه تهران
کاهش منابع آبی در سدهای پنجگانه استان تهران از جمله لار، طالقان، امیرکبیر، ماملو و لتیان نیز مهر تاییدی بر موضوع کم آبی در تابستان امسال است که مدیر دفتر بهره برداری از تاسیسات آبی و برقآبی شرکت آب منطقه ای تهران می گوید: حجم ذخیره آب سدهای پنجگانه این استان هم اکنون ۸۱ میلیون متر مکعب است که این رقم در زمان مشابه پارسال ۹۴۸ میلیون متر مکعب بود بنابراین ۱۴۷ میلیون متر مکعب کاهش ذخیره آب داریم.
محمد شهریاری از مردم می خواهد که با حساسیت بیشتر نسبت به مصرف آب اقدام کرده و صرفه جویی این نعمت الهی را مدنظر داشته باشند.
وی می گوید: اگر برای تامین آب شرب مطمئن و پایدار به خصوص در ماه های پیش رو و با توجه به شرایط کرونایی حاکم بر استان تهران همراهی و همکاری شهروندان با شرکت های آب منطقه ای و آب و فاضلاب در مدیریت مصرف بهینه آب و صرفه جویی صورت پذیرد مطمئنا با چالش و مشکلات جدی تامین آب در شرایط کم آبی امسال بخصوص در ماه های اوج مصرف مواجه نخواهیم شد.
راهکارهای آسان برای کاهش مصرف آب
شهروندان در این روزها نیازمند است هنگام شست‌وشوی دست‌ها به مدیریت مصرف آب توجه کنند؛ تا حد امکان از آب شرب برای فضای سبز استفاده نکنند و باغچه را در شب یا صبح زود آبیاری کنند تا از تبخیر آب جلوگیری شود.
نصب کولر در سایه و با استفاده از پوشش مناسب و جلوگیری از نشت آب کولرهای آبی هم از جمله شیوه‌های صرفه‌جویی در مصرف آب محسوب می‌شود؛ همچنین به کودکان در خصوص هدر رفت آب باید آموزش داد تا شاهد کاهش مصرف آب باشیم.
آب حیات زندگی است که اگر این روزهای کم آبی، قدر آن را ندانیم و مدیریت بهینه استفاده از آب نداشته باشیم وارد مرحله ثانیه شمار هشدار؛ و با جیره بندی یا قطع آب روبرو می شویم.