مردم هنوز به خاطر دارند که نام قشم با مجتمع‌های تجاری و خرید ارزان گره خورده بود. اما تداعی این معنای از جزیره قشم با وجود ۱۷ میدان هیدروکربنی و بیش از ۳۰ جاذبه طبیعی وفرهنگی، یک ظلم آشکار در حق این جزیره‌ی زیبا تلقی می‌شد.
دولت یازدهم زمانی به روی کار آمد که با تحمیل تحریم‌های ظالمانه، مشکل واردات شکل گرفته بود. ایجاد برخی قانون‌ها که برای مدیریت ارز ایجاد شده بود، بحث واردات را در قشم با مشکلات مختلفی رو برو کرد. این مساله باعث شد تا مسوولان جزیره برای خروج از رکود قشم، توسعه واقعی و متوازن را در پیش گیرند.
برنامه‌ریزی‌های مختلفی صورت گرفت که به ویژه در حوزه‌های نفت، گاز، و پتروشیمی، انرژی و گردشگری تحولات عظیمی در قشم ایجاد شد که انجام آن حتی در دوره عادی و بدون تحریم نیز مشکل می‌نمود. اما با جذب سرمایه‌گذار بخش خصوصی و هدایت سرمایه‌ها به سمت انرژی، نفت و پتروشیمی کاری کارستان در قشم انجام گرفت تحول عظیمی در جزیره رخ داد.
اکنون با پیشرفت‌هایی که در زمینه‌های مختلف قشم به انجام رسیده است، این جزیره کمتر به عنوان محل تجارت و بیشتر به محلی برای سرمایه‌گذاری و کسب و کار در حوزه های گردشگری، انرژی و حوزه های نفتی و پتروشیمی شناخته می‌شود. در ذیل به مهمترین اقدامات و طرح‌های اقتصادی در دولت یازدهم و دوازدهم در این حوزه اشاره می‌شود:
ایجاد ۲ پالایشگاه در قشم
پالایشگاه گاز گورزین در زمینی به مساحت ۱۰۰ هکتار در منطقه گورزین و با سرمایه‌گذاری ۱۵ هزار و ۶۷۶ میلیارد ریال در سال ۱۳۹۳ به بهره‌برداری رسید.
این پالایشگاه با هدف برداشت و نم زدایی گاز طبیعی و با ظرفیت تولید ۲ میلیون متر مکعب در روز ایجاد شد که با اجرایی شدن آن ۲۵۰ فرصت شغلی به وجود آمد.
پالایشگاه نفت فلات قاره ایران نیز طرح دیگری در حوزه نفت قشم بود که در سال ۱۳۹۶ به بهره‌برداری رسید. این طرح در منطقه گورزین با وسعت ۲۵ هکتار و ظرفیت تولید پنج هزار بشکه در روز احداث شد.
پالایشگاه مذکور با ۳۲۶ میلیون یورو اعتبار ایجاد شد که با بهره‌برداری از آن ۱۲۰ نفر نیز مشغول به کار شدند.
پایانه صادراتی ترمینال نفتی دیرستان
نخستین مرحله پایانه صادراتی ترمینال نفتی دیرستان با اعتبار ارزی ۱۷۰ میلیون یورو و ظرفیت تولید سه میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه نفت شهریور ماه ۱۳۹۹ به بهره‌برداری رسید.
شرکت سرمایه‌گذاری نفت قشم این طرح را به مساحت ۱۱۷ هکتار در جنوب جزیره قشم در نزدیکی روستای دیرستان با هدف ذخیره‌سازی نفت و میعانات گازی با ظرفیت ۶ میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه ایجاد کرد.
عملیات بارگیری مخازن این طرح در دی ماه ۱۳۹۸ آغاز و در اسفند همان سال به اتمام رسید. در این مرحله ۶ مخزن ذخیره‌سازی هر یک به ظرفیت ۵۴۰ هزار بشکه راه‌اندازی شد.
هم اکنون بیش از ۳ میلیون ۶۰۰ هزار بشکه میعانات گازی از طریق ۲۲ کیلومتر خط لوله ۱۶ اینچ از پالایشگاه گورزین قشم ذخیره‌سازی شده است.
خط لوله مذکور ضمن اتصال این مخازن به پالایشگاه گورزین، امکان دریافت و ارسال نفت و فرآورده‌های نفتی را از پالایشگاه‌های ستاره خلیج فارس و بندر عباس فراهم می کند. این امر نقش مهمی در امنیت پایدار انرژی و ثبات تولید دو پالایشگاه در کنار صادرات و بانکرینگ ایفا می‌کند.
به عنوان مثال بهره‌برداری از این مخازن در زمستان سال ۱۳۹۸ یکی از اصلی‌ترین عوامل جلوگیری از توقف تولید چاه‌های پارس جنوبی و به دنبال آن ممانعت از افت فشار گاز شبکه سراسری کشور بود.
مرحله نخست پالایشگاه نفت خام فوق سنگین قشم
مرحله نخست پالایشگاه نفت خام فوق سنگین قشم نیز با سرمایه‌گذاری ارزی ۱۶۴ میلیون دلار و ظرفیت تولید ۳۵ هزار بشکه قیر، دیماه ۱۳۹۹ توسط رییس جمهوری به بهره‌برداری رسید.
این پالایشگاه، ۴۰ هکتار مساحت دارد و با تکمیل مرحله دوم آن تولید قیر به ۷۰ هزار بشکه در روز می‌رسد و علاوه بر آن ۴۰ هزار بشکه نفت خام سبک نیز تولید خواهد کرد.
یک هزار و ۱۰۰ نیرو در دوران ساخت این شرکت مشغول به کار بودند و ۲۵۰ نفر نیز پس از افتتاح به‌صورت ثابت در این شرکت مشغول به کار شدند.
تولید محصولات باکیفیت بالا مطابق با استانداردهای یورو ۲۰۰۵، کاهش آلودگی محیط‌زیست، بهره‌وری انرژی، کمک به ارتقای صادرات از اهداف اصلی این شرکت است.
اسکله سوخت‌رسانی ستاره قشم جایگزین فجیره می‌شود
طرح اسکله سوخت رسانی ستاره قشم با سرمایه‌گذاری ۲ هزار و ۸۵۰ میلیارد ریالی بخش خصوصی نیز با دستور رییس جمهوری در نوروز ۱۴۰۰ به بهره‌برداری رسید.
این مجموعه با مساحت ۵۱ هکتار، ظرفیت ذخیره‌سازی ۵۰ هزار تُن سوخت و توان عملیاتی ۹۰۰ هزار تُن در ۲ بخش ساحلی و فراساحلی به بهره‌برداری رسید.
این اسکله امکان پهلوگیری برای کشتی‌های با توان ۱۰ هزار تُن DWT را فراهم و با احداث آن ۱۱۵ فرصت شغلی ایجاد شده است.
با برطرف شدن مشکل گمرکی و کدهای اقتصادی کالای عرضه شده در این اسکله، همه شرایط برای بازاریابی فراهم است .
امید است این اسکله با توان بالا و صرفه های اقتصادی که دارد بتواند در امر سوخت رسانی و ارائه خدمات به کشتی‌ها جایگزین بندر فجیره عمان شود.
آزمایشگاه مرجع نفت قشم
نوروز امسال همچنین آزمایشگاه مرجع نفت قشم و با ۱۸۰ میلیارد ریال سرمایه گذاری بخش خصوصی توسط رییس جمهوری به بهره‌برداری رسید.
این آزمایشگاه توان بررسی مواد اولیه نفت خام، نفت، گاز و همه محصولات نفتی، مشتقات نفت و گاز و مواد تولیدی در پالایشگاه و پتروشیمی را دارد.
این مرکز به مساحت ۴۰۰ متر مربع با تجهیزات مدرن و تخصصی توانایی نمونه برداری و انجام همه آزمایش‌های مرتبط با این حوزه را دارد.
آزمایشگاه مرجع نفت قشم از وزارت نفت و سازمان ملی استاندارد دارای مجوز است و به عنوان مرجع رسمی آزمایش‌های اختصاصی نفت به شمار می‌رود.
این آزمایشگاه تاییدیه لازم برای صادرات و واردات همه محصولات و مواد اولیه را صادر می‌کند که کاهش زمان و هزینه، کم کردن بروکراسی اداری و تسریع در امور شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران حوزه نفت و انرژی در قشم را در پی دارد.
راه‌اندازی این مرکز در راستای ایجاد زیرساخت‌های هاب نفت و پتروشیمی در منطقه آزاد قشم صورت گرفته است که با بهره‌برداری از آن ۲۰ نفر در این مرکز مشغول به فعالیت شده‌اند.
تولید آب و برق
برق جزیره قشم تا پیش از سال ۱۳۹۳ به صورت کامل از سوی سرزمین اصلی تامین می‌شد و هیچگونه تولیدی وجود نداشت. اما از این سال بود که شرکت تولید آب و برق مپنای قشم با یکهزار و ۱۱۵ میلیارد ریال سرمایه‌گذاری آغاز به کار کرد.
این نیروگاه توان تولید ۵۰ مگاوات برق و ۱۸ هزار متر مکعب آب شیرین در روز را دارد.
مرحله اول و دوم نیروگاه سیکل ترکیبی ۵۰۰ مگاواتی قشم
مرحله اول و دوم نیروگاه تولید برق ۵۰۰ مگاواتی در مجموع با ظرفیت ۳۴۰ مگاوات و سرمایه‌گذاری ۳۸۶ میلیون یورو در مرداد و آبان‌ماه سال ۱۳۹۹ توسط رییس جمهوری به بهره‌برداری رسید.
این نیروگاه توسط شرکت تولیدی انرژی گستر قشم در زمینی به مساحت ۱۰۰ هکتار طرح تولید هم‌زمان آب و برق را در دست اجرا دارد.
مرحله سوم توسعه این طرح، تولید ۱۶۰ مگاوات برق را در دستور کار دارد که ظرفیت تولید را به ۵۰۰ مگاوات رسانده و در طرح توسعه نیز ۱۰۰ هزار مترمکعب آب شیرین را به‌صورت روزانه تولید و وارد چرخه مصرف می‌کند.
این نیروگاه در زمان اجرای عملیات ساخت برای ۴۱۰ نیرو اشتغال ایجاد کرده و در زمان بهره‌برداری نیز ۱۰۰ نیرو را صاحب شغل کرده است.
مرحله نخست نیروگاه سیکل ترکیبی ۵۷۰ مگاواتی
مرحله نخست نیروگاه سیکل ترکیبی ۵۷۰ مگاواتی با سرمایه‌گذاری ۴۰۰ میلیارد ریالی شرکت قشم مولد و با توان تولید ۷۰ مگاوات برق، هشت هزار مترمکعب آب شیرین و ۳۸ هزار تُن بخار در روز به بهره‌برداری رسید.
برق، آب و بخار تولیدشده در این مرحله به‌عنوان پیش‌نیازهای تولید قیر پالایشگاه بهین پالایش قشم مورداستفاده قرار می‌گیرد
ظرفیت نهایی این طرح ۵۷۰ مگاوات برق، ۱۶ هزار متر مکعب آب شیرین در روز و ۲۳۰ تُن بخار در ساعت است.
نیروگاه خورشیدی ۱۰ مگاواتی تولا
نیروگاه انرژی خورشیدی ۱۰ مگاواتی برق نیز در اسفند ماه ۱۳۹۶ و زیرسایه برجام به ثمر نشست. این طرح با هزینه۴۰ میلیون دلاری سرمایه گذارانی از کشور ایتالیا در این منطقه اجرا شد. این طرح طی مدت ۲ سال اجرا و بهره‌برداری شد که سالانه نیاز پنج هزار خانوار را تامین می کند.
۲۵ کیلومتر کابل آلومینیومی، ۲۰۰ کیلومتر کابل خورشیدی و ۳۰ هزار پنل خورشیدی در این نیروگاه نصب شد که با بهره‌برداری از آن ۱۲ نفر مشغول به کار شدند.
سرمایه‌گذاری ارزی بیش از ۲۰۴ میلیون دلار و ۸۸۲ میلیون یورو و همچنین سرمایه‌گذاری ۳۰ هزار و ۲۵۶ میلیارد ریالی در قشم، باعث شد تا این جزیره یک گام بزرگ به سوی جایگاه واقعی خود بردارد. امری که امید می‌رود در سال‌های آینده و با شکست تحریم‌های ظالمانه سرعت بیشتری به خود بگیرد.
طرح‌های مهم دیگری نیز در حوزه نفت و انرژی در حال اجراست که از جمله می‌وتان به پنج مجتمع پتروشیمی، چهار پالایشگاه، ۲ طرح سوخت رسانی، اسکله نفتی، خطوط انتقال گاز و غیر آن اشاره کرد که با اجرای آن، امید می‌رود جزیره قشم گام‌های بلندتری برای رسیدن به جایگاه واقعی خود در عرصه صنعت کشور و جهان بردارد.