به گزارش ایرنا ، اظهارات کارشناسان و مشاهدات میدانی در جامعه هم نشان می دهد که پیشگیری به عنوان اولویت مقابله با بحران مصرف موادمخدر و اعتیاد یا آن گونه که شعارش مطرح می‌شود در عمل جدی نیست و یا نقایص اساسی دارد که باید رفع شود تا نتیجه ملموس داشته باشد.
در یک نگاه کلی به آمار و ارقام مختلف رسمی و غیررسمی ، اینگونه به نظر می رسد که بخش زیادی از توان دستگاه های متولی صرف مقابله با قاچاق و توزیع موادمخدر و درمان معتادان می شود و خلاء برنامه های جدی پیشگیرانه چنان خودنمایی می کند که کمتر کسی اعم از مردم ، مسئولان و کارشناسان خلاف آن را تصور می کنند ؛ مانند اظهارات اخیر استاندار مازندران و نماینده ولی فقیه در این استان در مراسم تجلیل از سفیران مبارزه با مواد مخدر که هر دو به صورت مشترک بر ضعف برنامه های پیشگیرانه در استان تاکید داشتند و خواستار برنامه ریزی جدی تر در این زمینه شدند.
کارشناسان مسایل اجتماعی بر این اعتقادند که با توجه به تنوع مواد مخدر در دسترس و همچنین بحران آسیب های اجتماعی که زمینه را برای مصرف مواد مخدر افزایش می دهد ، هزینه برای درمان معتادان اثر گذار نخواهد بود ، زیرا تنها ۲۰ تا ۳۰ درصد از معتادان درمان شده روند بهبود خود را طی می کنند و بقیه بار دیگر به مصرف مواد روی می آورند.
نمونه بارز گزاره کم اثر بودن بازپروری معتادان در کمپ ها را آمار رسمی بهزیستی مازندرن نشان می دهد که تاکید دارد حدود ۷۰ درصد معتادانی که دوره بازپروری را در کمپ ها سپری می کنند ، پس از مدت کوتاهی بار دیگر به اعتیاد بر می گردند و مهمان دوباره و چندباره این مراکز می شوند.
طبق آمار رسمی شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر مازندران در حال حاضر ۵۵ هزارو ۹۰۰ معتاد مصرف کننده مواد مخدر در مازندران تحت درمان قرار دارند و آمار مصرف کنندگان نیز بر اساس برآوردها تا سه برابر این میزان تخمین زده می شود.
بنابر این گزارش طی سه سال اخیر یعنی سال های ۹۷ ، ۹۸ و ۹۹ علاوه بر روند افزایشی تعداد مرگ و میر ناشی از سوء مصرف مواد مخدر حدود ۲۰درصد آنان نیز زنان هستند. مرگ و میر ناشی از سوء مصرف موادمخدر در استان سال گذشته ۱۰ درصد نسبت به سال ۹۸ افزایش داشت و از ۸۰ نفر به ۸۸ نفر رسید.
همچنین در حال حاضر حدود ۶۰ هزار نفر در مازندران با داروهای یارانه ای از جمله متادون در حال ترک اعتیاد هستند و یارانه ماهانه تهیه دارو برای این افراد بین ۱۵ تا ۲۰ میلیارد تومان در ماه برآورد می شود. از مجموع افراد معتادی که با ارائه داروی یارانه ای در استان در حال ترک هستند ، سه هزار و ۱۶۰ نفر زن هستند.
بر اساس آمار رسمی اداره کل زندان های استان مازندران ۷۰ درصد زندانیان استان با اتهام مستقیم و غیر مستقیم مرتبط با اعتیاد و مواد مخدر در بازداشت هستند ، همچنین بر اساس آمار معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری مازندران سال ۹۸ ،هشت هزار و ۸۳۸ پرونده اتهام نگهداری مواد مخدر در بین خانواده دادسراهای استان تشکیل شد که این آمار با چهار درصد افزایش به ۹هزار و ۲ پرونده در سال ۹۹ افزایش یافت.
همچنین سال گذشته ۱۱ هزار فقره پرونده طلاق در استان مازندران تشکیل شد که بسیاری از آنها ریشه در اعتیاد و مصرف موادمخدر داشت.
بلیه‌ای فراگیر
مواد مخدر ، بلای خانمان سوزی است که در یک دهه اخیر از آن به عنوان محوری ترین آسیب اجتماعی در محافل علمی و اجرایی یاد می شود؛ بلایی که هر ساله هزاران نفر را به خود مبتلا می کند و دهها نفر را به کام خود فرو می برد.
بر اساس آمارهای رسمی در حال حاضر بیش از یک میلیون و ۸۰۰ هزار نفر در کشور به صورت مستمر و یک میلیون و ۶۰۰ هزار نفر به صورت تفننی از مواد مخدر استفاده می کنند.
بررسی ها نشان می دهد که جمهوری اسلامی ایران پرچمدار امر مبارزه با مواد مخدر در جامعه جهانی بالاترین میزان کشفیات مواد مخدر را دارد ؛ یعنی ۹۰ درصد تریاک ، مرفین ۴۸ درصد و ۲۶درصد هروئین را کشف می کند.
جمهوری اسلامی ایران در چهار دهه اخیر از ورود بیش از ۱۲ هزار تُن مواد مخدر به داخل کشور جلوگیری و این میزان را کشف و ضبط کرده است. البته طبق آمار رسمی ، کشور ما در این مدت بیش از سه هزار و ۸۰۰ شهید و ۱۲ هزار جانباز برای مبارزه مواد مخدر تقدیم کرده است
با وجود تمامی این تلاش ها ، اعتیاد همچنان جامعه را در می نوردد ، زندگی ها را به خاکستر تبدیل می کند و بنیان خانواده ها را بر می اندازد. همین وضعیت سبب شده است تا کارشناسان بر این اعتقاد باشند که پیشگیری تنها راه موفق در مقابله با اعتیاد است و اگر جدی گرفته نشود ، تلاش در سایر بخش ها هم چندان دیده نخواهد شد.
آموزش به خانواده‌ها و نوجوانان مهم‌ترین راهبرد در برنامه‌های پیشگیری اولیه از اعتیاد در جامعه است ولی بررسی های کارشناسان نشان می دهد که برنامه های تدوین و اجرا شده در این زمینه تاکنون موفقیت آمیز نبوده است. شاید یکی از دلایل این وضعیت ، نگفتن همه حقایق در باره موادمخدر و اعتیاد به خانواده ها باشد و به همین دلیل هم شعار امسال روز جهانی مبارزه با مواد مخدر «حقایق درباره موادمخدر را به اشتراک بگذاریم تا زندگی ها را نجات دهیم » انتخاب شده است.
کارشناسان اعتیادزایی ، محیط اعتیادآور و انسان اعتیادپذیر را سه ضلع مثلث گسترش این آسیب اجتماعی عنوان می کنند. بررسی ها نیز نشان می دهد که ۶۵ درصد همسر آزاری ، ۵۵ درصد طلاق ، ۱۳ درصد کودک آزاری ، ۲۵ درصد قتل عمد ، ۲۳ درصد نزاع و خشونت ، ۳۰ درصد جرائم کیفری و ۱۰ درصد جرائم مالی به خاطر تهیه ، توزیع و مصرف موادمخدر است.
خانواده ؛ حلقه نخست پیشگیری
کارشناسان و روانشناسان اجتماعی ، سابقه مصرف مواد در یکی از اعضاء خانواده ، عدم نظارت والدین ، درگیری های خانوادگی ، درگیر کردن فرزندان در رفتار مواد ، فقدان قواعد و انتظارات خاص در مورد عدم مصرف مواد را عامل خطر در خانواده می دانند که منجر به مصرف مواد در فرزندان می شود.
تحقیقات نشان داده است که چهار عامل دارای اولویت در گسترش مصرف مواد مخدر در جمعیت عمومی ۱۵ تا ۶۴ سال ، تفریح و تفنن ، جلب توجه ، کنارآمدن با مشکلات زندگی و تجربه کردن بوده است.
نگرش مثبت به مواد، ویژگی های شخصیتی مانند ضعف اعتماد به نفس ،اختلال روانی ، انزوا طلبی ، خشونت و از همه مهم تر ضعف مهارت نه گفتن ، کمبود اطلاعات در مورد خطرات مواد، درجه پایین تعهد به جامعه و ضعف مشارکت در فعالیت های اجتماعی و فرهنگی و گروه همسالان هم از دیگر عوامل خطر ساز در گرایش به مصرف موادمخدر محسوب می شود.
با این حال ، کارشناسان داشتن اطلاعات در مورد خطرات مصرف مواد ، برخورداری از مهارت های اجتماعی ، تاب آوری، اعتماد به نفس و عزت نفس بالا ، نگرش منفی در مورد مواد ، مشارکت موثر در عرصه های اجتماعی و فرهنگی و ثبات هیجانی را از عواملی می دانند که می تواند از فرد در برابر وسوسه مصرف مواد مخدر محافظت کند.
کارشناسان اجتماعی روابط موثر و احترام اعضای خانواده ، مشارکت فرزندان در تصمیم گیری ها، توانایی در مدیریت استرس ، کنترل خشم ، روش های تربیتی هماهنگ والدین ، وجود انتظارات و حد ومرز مشخص در مورد مصرف مواد و توجیه فرزندان ، آموزش مهارت های زندگی ، آموزش در خصوص عوارض مصرف مواد به فرزندان و غنی سازی اوقات فراغت را از عوامل محافظتی در خانواده می دانند که منجر به عدم مصرف مواد در فرزندان خواهد شد.
پنج سوال از چرایی ناکارآمدی برنامه های پیشگیری از اعتیاد و پاسخ کارشناس
متخصص روانشناسی و استاد دانشگاه و مسئول برنامه های سلامت روان دانشگاه علوم پزشکی مازندران در پاسخ به این پرسش که چرا با این همه کار که در حوزه فرهنگی و پیشگیری از اعتیاد استان انجام می گیرد ، هنوز به موفقیتی که مدنظر است دست نیافته اند ؟ ، گفت: اعتیاد یک پدیده چند بعدی است ، اعتیاد ابعاد زیستی ، روانی ، اجتماعی ، خانوادگی ، اقتصادی ، سیاسی ، آموزشی ، فرهنگی دارد.
دکتر محمود رضا هاشم ورزی در گفت و گو با ایرنا افزود : بنا بر این برای موفقیت در اجرای برنامه ها پیشگیرانه همه جنبه ها باید همراه و همگام شوند، از این رو یکی از جنبه های مهم در برنامه پیشگیری همگانی ، بعد فرهنگی آن است . پس باید بررسی شود آیا بقیه ابعاد همگام و همسو با جنبه های فرهنگی سرعت گرفتند؟
وی ادامه داد: برای نمونه در بعد روانی ،باید دید آیا در عرصه بهبود و ارتقاء سطح سلامت روان جامعه برای ترویج بهداشت لذت ، ایجاد فضای شادی و نشاط در محیط سالم برای پاسخگوئی به نیازهای روانی ، عاطفی نسل نوجوان و جوان جامعه اقدامات توسعه ای و زیربنائی صورت گرفته از سوی مسئولان و متولیان امر در مقایسه با سرعت اعتیاد دارای پیشرفت قابل قبولی است یا نه ؟
این استاد دانشگاه بیان داشت: باید جواب بدهیم که در مقابل تعداد سنت سراها و قلیان سراهای ایجاد شده ، چند مجتمع فرهنگی ، ورزشی ، تفریحی و رفاهی تاسیس کرده ایم ؟ چه اقدامات جایگزین مناسبی صورت گرفته است ؟ نیم نگاهی به فضای جامعه بیانگر آن است که در سایر عرصه ها و ابعاد نیز برای رفع معضل بیکاری ، کاهش تورم ، ازدواج آسان ، توانمندسازی خانواده ها ، توانمند سازی دانشجویان ، دانش آموزان ، نوجوانان و جوانان و محیط کار که از عوامل بسیار مهم و تاثیر گذار در شیوع اعتیاد در جامعه است ، علیرغم تلاش های صورت گرفته سرعت ما به حد قابل قبولی نرسیده است.
هاشم ورزی گفت : شیوع روز افزون مواد در جامعه ، مقیاس و معیار بسیارخوبی برای سنجش عملکرد دستگاه ها در این عرصه است. مسئولان باید از خود بپرسند که چه کرده اند و اقداماتشان از چه سرعتی برخورداراست. از طرفی در بحث دسترسی آسان و ارزان به مواد و یا در امر کاهش عرضه، آیا سیاست های مقابله ای ، سیاست درستی بوده است ؟ آیا سیاست های کاهش عرضه با کاهش تقاضا همسو و همراه است؟ آیا مبتنی بر رویکردهای علمی است ؟ آیا همه زوایای آن را بررسی و مطالعه کرده اند؟
وی افزود : دستگاه های متولی و مسئولان در ارزیابی کارهای انجام شده در مقابله با اعتیاد همواره باید این پرسش را مطرح کنند که مثلا اگر بظاهر یک جا را آباد کردند ، در مقابل چند منطقه و محله را خراب تر کردند ؟ یا چند محله جدید پرخطر با برچیده شدن یک محله ، دایر شده ات ؟
این متخصص روان شناسی گفت : راستی مدیران ارشد جامعه ما چقدر به این باور رسیده اند که اعتیاد با نشانه روی هوشمندانه و هدایت شونده در مرکز حیات اجتماعی خانواده ، مراکز علمی ، دانشگاهی ، بویژه نسل نوجوان و جوان ما را هدف قرار داده است ؟ چند درصد مدیران ما در مورد اعتیاد دغدغه دارند ؟ میزان اعتبار تخصیصی برای پیشگیری از اعتیاد استان چقدر است ؟ آیا این میزان اعتبار برای تحقق منویات مقام معظم رهبری در انجام کارهای فرهنگی و پیشگیری از آسیب های اجتماعی و ترویج سبک زندگی سالم کفایت می کند ؟
وی افزود : مسئولان باید از خود بپرسند آیا انتظاراتشان از برنامه های پیشگیرانه برای رسیدن به نتایج ملموس در یک بازه زمانی کوتاه ، انتظار واقع بینانه ای است ؟ آیا از خود پرسیده اند که اگر این چالش ها نبود حال و روز ما چگونه بود؟ از طرفی در بحث آمار اعتیاد بین آنچه که بررسی های آماری می گویند و آنچه که حدس زده می شود تفاوت فاحشی وجود دارد و اینها باید در تحلیل وضعیت توسط مسئولان دیده شود.
هاشم ورزی نبود رویکرد علمی در اجرای برنامه های پیشگیرانه را از دلایل اصلی افزایش مشکلات آسیب های اجتماعی ناشی از اعتیاد عنوان کرد و گفت : مخاطب شناسی ، نیازسنجی ، موقعیت شناسی و بازاریابی اجتماعی ، تلقی ساده انگارانه، سطحی، غیر راهبردی و غیر علمی ناشی از عدم درک روشن از مفهوم پیشگیری و نیز فقر رویکرد علمی و ضعف دانش در این عرصه است.
وی فقدان دیدگاه یکسان و نظریه واحد اجتماعی بین مسئولان در امر مبارزه و کنترل و در نتیجه عدم اولویت به رویکرد فرهنگی و پیشگیری در عرصه اعتیاد را از دیگر دلایل علمی نبودن اجرای برنامه پیشگیری از اعتیاد عنوان کرد و بیان داشت: فقدان برنامه مدون، منسجم و هدفمند در زمینه فرهنگی ، پیشگیری و عدم تعمیق، تداوم و پیگیری در اجرای برنامه های پیشگیرانه ،اجرای سلیقه ای برنامه ها به صورت موردی بدون توجه به ارتباط ، جایگاه و نقش آن در کل برنامه های پیشگیرانه و ضعف ارتباط نظام دار و منسجم بین برنامه های اجرایی پیشگیرانه و برنامه های پژوهشی ناشی از فقدان پژوهش های متناسب و عدم حضور نهاد های علمی و تحقیقاتی معتبر دراین عرصه به علت عدم تمایل صاحب نظران و پژوهشگران از دیگر دلایل عدم موفقیت است.
مدیر گروه سلامت روانی ، اجتماعی ، اعتیاد و الکل دانشگاه علوم پزشکی مازندران عدم بهره گیری از تجارب سایر کشورها و حتی سایر استان ها در برنامه های پیشگیرانه ، عدم توجه به برنامه های پیشگیرانه ارتقایی و کیفی نبودن فرایند آموزش گروه های هدف ، جهت گیری برنامه ها به صورت یک سویه از بالا به پایین بدون در نظر گرفتن جمیع جوانب و بدون مطالعات کارشناسی ، عدم تناسب بین منابع و نیروی اختصاص داده شده به برنامه های فرهنگی و اصرار مدیریت برخی دستگاه های فرهنگی بر نادیده انگاشتن معضل اعتیاد در حوزه های اجرائی مربوطه و در نتیجه منتفی شدن برنامه های پیشگیرانه را از دیگر دلال برشمرد.
وی گفت: عدم توافق دستگاه های فرهنگی بر فرابخشی بودن اجرای برنامه های پیشگیرانه ، کم بودن میزان اعتبارات تخصیصی به موضوع پیشگیری و در نتیجه ناقص اجرا شدن طرح های پیشگیرانه ، نبود الگوی علمی مشارکت برای ورود بخش های غیردولتی در برنامه های پیشگیرانه و عدم دانش تخصصی سازمان های مردم نهاد که سبب شده تا مردم را به تماشاچیان صحنه مبارزه و افزایش سطح توقع از حاکمیت تبدیل کنند و ضعف در تدارک تمهیدات حقوقی و اجرایی از سوی سازمان های دولتی برای مشارکت بخش غیر دولتی از دیگر دلایل عدم موفقیت طرح های پیشگرانه است.
هاشم ورزی با بیان این که رویکرد متوازن ستاد مبارزه با مواد مخدر به امر پیشگیری اولیه در مقایسه با امر مقابله وجود ندارد و به سیمای اجتماعی و فرهنگی استان نیز توجه نمی شود ، ادامه داد: از طرفی به رشد و تسلط جامعه شهری ، تغییر تحول جامعه روستایی و ویژگی های فرهنگی و خرده فرهنگ ها ، ویژگی های شخصیتی و روانی مردم نیز توجه نمی شود.
وی کم رنگ بودن نقش دانشگاه ها و مراکز علمی ، آموزشی. ، کم توجهی به نقش رسانه های ملی و استانی و کم رنگ بودن نقش اصحاب هنر و رسانه و باری به هر جهت اجرا کردن برنامه ها از مسایل و مقولات مهم در عدم موفقیت برنامه های پیشگیری از اعتیاد در کشور از جمله مازندران برشمرد.
هاشم ورزی در پاسخ به این سئوال که در موضوع فرهنگی باید چه کار کنیم تا آحاد مردم پای کار بیایند، یعنی اساتید دانشگاه ، حوزه های علمیه ، فرهنگیان در این حوزه ورود پیدا کنند؟ گفت: ایجاد این باور در مدیران ارشد استان و دستگاه ها که اعتیاد یک مسئله جدی برای استان است و مازندران در زمینه آسیب های اجتماعی دارای رتبه بالای کشوری قرار دارد ، ضروری است.
وی با بیان این که باید طراحی برنامه های هدفمند برای اعلام جنبش ملی پیشگیری از اعتیاد در سطح استان با تولیت نماینده ولی فقیه و استاندار و نقش فعال مدیران ارشد استان تهیه شود، گفت: تقویت نقش منابر و مواعظ در عرصه توانمند سازی گروه هدف با توجه به فرصت های مربوط به مناسبت های مولودی و مذهبی مانند ماه مبارک رمضان ، ماه محرم ، اعیاد ملی و دینی ، یادواره ها و همایش ها نیز مهم است.
این استاد دانشگاه تقویت اتاق فکر با به کارگیری اساتید و کارشناسان مجرب و متخصص در عرصه اعتیاد و آسیب های اجتماعی ، توانمندسازی مربیان آموزش و پرورش و اجرای برنامه چند جزئی برای دانش آمووزان ، والدین ، معلمان و مدیران با رویکرد علمی ، برمبنای دستور عمل استاندارد ،تقویت نقش رسانه ها با بهره گیری از مباحث کارشناسی و آموزش های مستمر برای گروه های هدف و توسعه زیر ساخت های فرهنگی با ایجاد فضاهای تفریحی سالم ، شاد و با نشاط برای پاسخگوئی به نیازهای روانی ، عاطفی نسل نوجوان و جوان جامعه و خانواده ها را از دیگر برنامه های فرهنگی رسده به اهداف پیشگیری از اعتیاد برشمرد.
هاشم ورزی اجرای برنامه های توانمندسازی والدین به صورت محله محور با مشارکت شهرداری ها و شوراهای اسلامی شهر و روستا با به کارگیری مربیان کارآزموده ، تقویت نقش سازمان های غیردولتی برای ورود به این عرصه با رویکرد کارشناسی و برنامه ای و تعیین هدف و استراتژی علمی برای دستگاه های فرهنگی استان در عرصه پیشگیری را نیز از دیگر برنامه ها عنوان کرد.
این استاد روانشناسی در پاسخ به این سئوال که چرا اعتیاد همچنان گسترش پیدا می کند و نمی شود با این پدیده شوم مبارزه کرد ؟ گفت: ضعف در برنامه ریزی آموزشی گروه های هدف ، کمبود نیروی انسانی متخصص پیشگیری در بدنه ستاد استان و شهرستان های تابعه و نبود مراکز تحقیقاتی و پژوهشی در زمینه برنامه های پیشگیرانه استان ، نامناسب بودن برنامه های نظام پایش و ارزشیابی برنامه های پیشگیرانه از مهم ترین دلالی گسترش اعتیاد است.
هاشم ورزی مکانیزه نبودن نظام ثبت اطلاعات مربوط به برنامه های پیشگیرانه ، ناکافی بودن تجهیزات کمک آموزشی در برنامه های پیشگیرانه ، پایین بودن دانش اعتیاد مدیران ارشد استانی ، وجود مناطق آسیب خیز و پرخطر در حاشیه شهرهای استان ، وجود مدارس آسیب خیز در شهر های استان و پایین بودن سطح آگاهی افراد ساکن در مناطق آسیب خیزو پرخطر را از دیگر دلایل ذکر کرد و توضیح داد: بررسی ها نشان می دهد که شاهد ترویج مواد در مراکز علمی و آموزشی استان هستیم .
وی با بیان اینکه اختلافات زناشوئی متاثر از مسائل مختلف اجتماعی ، اقتصادی و نرخ بیکاری همواره در گسترش اعتیاد تاثیر گذار است، گفت: مهاجرت بی رویه به شهرها و حاشیه شهرها ، پایین بودن سطح درآمد خانواده ها ،جوان بودن جمعیت استان ، افزایش روز افزون مواد اعتیاد و الکل در خوابگاه ها، خانه های دانشجوئی ، محیط های کار و صد البته صنعت توریسم نیز در افزایش اعتیاد در استان اثر گذار شده است.
مدیر گروه سلامت روانی ، اجتماعی ، اعتیاد و الکل دانشگاه علوم پزشکی مازندران در پاسخ به این پرسش که چه اتفاقی افتاده که سن اعتیاد در جامعه کاهش پیدا کرده است ؟ بیان داشت: عدم توجه به امر آموزش مستمر با هدف عدم مصرف مواد و مراقبت از سلامت جسم و روان از دوران کودکی تا جوانی و در نتیجه تغییر نگرش آنان در نظام آموزشی مهم ترین دلیل است. البته عدم ورود جدی نهادهای مرتبط با خانواده و کودکان در امر پیشگیری از سوءمصرف مواد و لزوم تمرکز برآگاه سازی والدین و توانمند سازی آنان نیز به همین اندازه مهم است.
وی با بیان این که هنوز عملکرد نهادهای مرتبط با کودکان ، نوجوانان و جوانان از جمله وزارت آموزش و پرورش ، وزارت علوم ، وزارت بهداشت در امر پیشگیری از سوءمصرف مواد با اولویت و تمرکز برآگاه سازی دانش آموزان ، دانشجویان ، اساتید ، کارکنان و توانمند سازی آنان نامطلوب است، ادامه داد : عدم بهره گیری مناسب از اینترنت و فضاهای مجازی برای افزایش آگاهی نسل نوجوان و جامعه در عرصه پیشگیر و بی توجهی به اجرای سیاست های مرتبط با پیشگیری از اعتیاد در مدارس مانند مشارکت ضعیف والدین دانش آموزان ، مناسب نبودن محتوای آموزشی و نبود برنامه جامع از دوره پیش دبستانی تا دبیرستانی از جمله عوامل ناکامی ها است.
هاشم ورزی کمبود طرح ها و برنامه های مربوط به شادابی و نشاط اجتماعی در جامعه ، کم توجهی به خدمات مشاورهای برای افراد ۱۳ و ۱۹ ساله ، ضعف در محتوای کتب درسی مدارس و دانشگاه ها در خصوص آموزش مواد اعتیاد آور، مسائل جنسی و غیره را نیز از دیگردلایل کاهش سن اعتیاد دانست.
وی بر لزوم آموزش مهارت های زندگی برای جوانان و نوجوانان تا کید کرد و گفت: می توان گفت که عملکرد رسانه ای برای تهیه و تولید برنامه های آموزشی مناسب ویژه نوجوانان و جوانان د بخش اعتیاد نیز ضعف داریم و در عین حال با کمبود فضاهای تفریحی ، رفاهی و ورزشی برای پاسخگوئی به نیازهای نسل نوجوان و جوان جامعه مواجهیم که همه اینها در کاهش سن اعتیاد اثر دارند.
هاشم ورزی در پاسخ به این پرسش که چه باید کرد تا بتوان در مقابله با ویروس خانمان سوز اعتیاد نجات یافت ؟ توضیح داد: اجرای سیاست های پیشگیرانه چند جزئی از دوران پیش دبستانی تا دانشگاه با پیگیری جدی موضوع در کارگروه سلامت و امنیت غذائی استان و تشکیل کمیته های مختلف برای اجرای سیاست های پیشگیرانه به صورت یکپارچه استانی زیر نظر استاندار ضروری است.
وی اولویت قائل شدن به موضوع پیشگیری اولیه از سوءمصرف مواد در نگاه استانی را مهم توصیف کرد و ادامه داد: سومین راهکار توجه جدی به تقویت نقش مذهب و ابعاد آن در برنامه های پیشگیری از اعتیاد است ، همچنین در نظر گرفتن فرهنگ بومی در اجرای برنامه های پیشگیرانه نیز ضروری است .
این استاد دانشگاه همکاری های سازمان های دولتی با سازمان های غیردولتی و بهره گیری از بخش خصوصی به منظور بسیج عمومی را نیز مورد تاکید قرار داد و گفت : افزایش دانش و آگاهی نوجوانان و جوانان با هدف توانمندسازی آنان در برابر معضل مواد نیز ضروری است ، آموزش مستمر با هدف جسم سالم و روان سالم از دوران کودکی تا جوانی و در نتیجه تغییر نگرش آنان نیز از دیگر راهکار است.
وی بر لزوم بهره گیری از اینترنت و فضاهای مجازی برای تعلیم و تربیت در عرصه پیشگیری تاکید کرد و بیان داشت: تقدم مبارزه با محرک های گروه های آمفتامین مانند شیشه در فضای جامعه امروزی نیز می تواند بسیار مهم باشد.
هاشم ورزی پیشنهاد کرد که توجه به محتوای کتب درسی در مدارس و دانشگاه ها به آموزش مواداعتیادآور، مسائل جنسی و بیماری های مسری. ضروری است و مازندران برای پایلوت برنامه ها می تواند پیشقدم شود .
وی در پایان تقویت رویکرد کار برای مردم توسط خود مردم با مشارکت همه جانبه مردم را از راهکار های مهم و ضروری برای نجات از اعتیاد دانست.
طرح یاریگران زندگی
دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر مازندران نیز شعار راهبردی ستاد مبارزه با مواد مخدر در سال ۱۴۰۰ را یاریگران زندگی ، مشارکت اجتماعی و پیشگیری از اعتیاد اعلام کرد و گفت: امیدواریم با مشارکت هه جانبه دستگاه ها و نهاد ها و شهروندان ، آسیب های حوزه مواد مخدر و روانگردان ها در مازندران کاهش یابد.
احمد مظفری طرح های اطلاعاتی و امنیتی برای کشف و ضبط انواع مخدر و انهدام باند های قاچاق مواد مخدر طی سال های اخیر در مازندران را مطلوب و رضایتبخش توصیف کرد و افزود : اگر چه در طرح های پیشگیری به اندزاه کشفیات موفقیت نسبی نداشتیم ، اما تا زمانی که همه مسئولان بویژه خانواده ها در این بخش همه جانبه همکاری و مشارکت نکنند ، نمی تواتیم به اهداف مورد نظر برسیم.
وی با بیان این که امروز همه آحاد مردم نسبت به مضرات مصرف انواع مواد مخدر بویژه مواد صنعتی آگاهی لازم را دارند، گفت: اجرای طرح یاریگران زندگی نیز با همین هدف در یکهزار و ۲۰۰ مدرسه استان به عنوان یکی از طرح های مهم پیشگیری از اعتیاد در حال اجرا است.
مظفری اظهار داشت : طبق برنامه سال ۱۴۰۰، این طرح باید از حدود ۳۵ درصد فعلی تا ۵۰ درصد مدارس استان را تحت پوشش قرار بدهد.
مازندران حدود چهار هزار مدرسه دارد که بیش از نیم میلیون دانش آموز در آنها تحصیل می کنند.
دبیر شورای هماهنگی مبارزه با موادمخدر مازندران هدف طرح یاریگران زندگی را جلوگیری از روی آوردن افراد جدید به اعتیاد دانست و افزود : این طرح با مشارکت همه دستگاه‌های اجرایی بویژه آموزش و پرورش در حال اجراست.
وی با اظهار این نکته که بررسی آمارها نشان می دهد که بیشتر معتادان پس از ترک ، سابقه بازگشت به اعتیاد داشتند و مهم ترین علت در این زمینه هم نگرش منفی جامعه نسبت به افراد معتاد است ، گفت : برای این که معتادان پس از ترک همچنان پاک بمانند و بازگشت نداشته باشند ، باید زمینه ای فراهم شود تا آنان بتوانند به زندگی عادی در جامعه هم بازگردند و جامعه آنان را دفع نکند و اشتغال معتادان پس از ترک اعتیاد یکی از راهکارهای مناسب برای پاک ماندن آنان است.
مظفری افزود : معمولا این افراد در زمان اقامت در کمپ مهارت شغلی را فرا می گیرند و مهم این است که این مهارت ها را بتوانند در بیرون نیز برای معیشت به کار بگیرند و این نیاز به فرهنگ سازی برای پذیرششان در جامعه دارد.
دبیر شورای هماهنگی مبارزه با موادمخدر مازندران نسبت به شیوع اعتیاد بین کارگران این استان نیز هشدار داد و گفت : شیوع اعتیاد در بین کارگران مازندران از آمار متوسط ۲۰ درصدی کشوری بالاتر و نگران کننده است.
مظفری از خانواده به عنوان کانون اصلی تربیت و سلامت فرزندان یاد کرد و گفت : خانواده هایی که با سبک فرزندپروری مستبدانه و بی تفاوت عمل می کنند زمینه انحراف اجتماعی فرزندان و گرایش به مواد مخدر را فراهم می کنند
دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر مازندران ضرورت آموزش مهارتهای زندگی و مهارت نه گفتن را به فرزندان یادآور شد و گفت : فرزندانی که دارای اعتماد به نفس و از دانش لازم در زمینه مضرات و خطرات مواد مخدر برخوردارند در مقابل درخواست همسالان و رفیقان برای مصرف مواد مخدر و روانگردانها مقاومت می کنند .
وی تاکید کرد : متاسفانه به دلیل رشد فزاینده شبکه های اجتماعی و عدم ارتباط عاطفی بین والدین و فرزندان بسیاری از فرصتهای آموزشی و تربیتی در خانواده مغفول مانده است .
دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر مازندران گفت : خانواده ها باید « نه گفتن » را به عنوان یک مهارت مهم زندگی به فرزندانشان آموزش بدهند چرا که طبق بررسی های صورت گرفته ۳۳ درصد افرادی که معتاد به موادمخدر شدند ، افرادی هستند که جرات نه گفتن را نداشتند.
مظفری افزود : اگر خانواده ها نسبت به مسائل تربیتی ، روحی و روانی فرزندان بی تفاوت باشند فرزندان برای آرامش کاذب به سمت و سوی یک ماده مخدر و آرامش بخش می روند.
وی با اشاره به شعار روز جهانی مبارزه با مواد مخدر که می گوید « حقایق در باره موادمخدر را به اشتراک بگذاریم تا زندگی ها را نجات دهیم » ، افزود : علاوه بر این ، کاهش سن اعتیاد ، زنانه شدن آن و خطر شیوع مصرف بین دانش آموزان و دانشجویان استان نیز نگران کننده شده است.
پرداخت ماهانه ۲۰ میلیارد تومان یارانه دارویی اعتیاد در مازندران
دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر مازندران با بیان اینکه ۴۱۹ مرکز درمان وابستگی به مواد در استان فعالیت دارند، گفت : در استان بیش از ۵۹ هزار نفر با داروهای آگونیست در حال درمان اعتیاد هستند.
وی با اعلام این که حدود ۶۰ هزار نفر در مازندران با داروهای یارانه ای از جمله متادون در حال ترک اعتیاد هستند ، یارانه ماهانه تهیه دارو برای این افراد را بین ۱۵ تا ۲۰ میلیارد تومان در ماه اعلام کرد.
مظفری گفت : از مجموع افراد معتادی که با ارائه داروی یارانه ای در استان در حال ترک هستند ، سه هزار و ۱۶۰ نفر زن هستند.
وی نرخ شیوع مواد مخدر در جمعیت فعال مازندران را ۶ /۲ اعلام کرد و گفت : همه باید تلاش کنیم تا جلوی رفتار پرخطر و مصرف مواد مخدر صنعتی و توهم زاگرفته شود و در این زمینه نقش خانواده بسیار مهم است .
مظفری خطر جدی تر از شیوع موادمخدر را ، رفتار پرخطر و مصرف موادمخدر صنعتی و توهم زا دانست و بر تلاش همگانی برای جلوگیری از آن بویژه در خانواده ها تاکید کرد .
وی با اعلام این که در حال حاضر حدود ۶۰ هزار نفر از معتادان در استان با دارو تحت درمان قرار دارند ، افزود : هفت هزار و ۸۰۳ نفر از معتادن استان نیز با مصرف داروی بوپرنورفین در حال ترک هستند.
دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر مازندران از اجرای طرح یاریگران زندگی در یکهزار و ۲۰۷ مدرسه استان به عنوان یکی از طرح های مهم پیشگیری از اعتیاد یاد کرد و گفت : طبق برنامه سال ۱۴۰۰، این طرح باید از ۳۰ درصد فعلی تا ۵۰ درصد مدارس استان را تحت پوشش قرار بدهد.