به گزارش خبرنگار ایرنا، بر اساس گزارش رسمی اداره کل هواشناسی خراسان شمالی حدود ۸۲ درصد از مساحت ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار هکتاری واقع در شمال شرق کشور درگیر خشکسالی و تحت تاثیر این پدیده قرار گرفت و برخی از شهرستان های استان از جمله مانه و سملقان بیش از سایر شهرستان ها تحت تاثیر خشکسالی قرار گرفتند.
براساس این گزارش ۱۳.۱ درصد از گستره استان درگیر خشکسالی بسیار شدید است و مانه وسملقان در بین هشت شهرستان این خطه از شمالشرق کشور به عنوان قطب کشاورزی بیشترین پهنه تحت تاثیر از خشکسالی را دارد به طوری که این روزها خشکسالی و گرمای بی موقع در قطب کشاورزی خراسان شمالی که با تولید انواع محصولات کشاورزی و دانه های روغنی از اهمیت خاصی برخوردار است به روستاهای این شهرستان چنبره انداخته است و بنابر اعلام مسوولان تنها در کشت گندم بیش از ۷۰ درصد از محصولات را از بین برده است.
مهاجرت در کمین قطب کشاورزی
خشکسالی حاکم بر شهرستان مانه و سملقان و از بین رفتن ۷۰ درصد از محصولات کشاورزی کاهش درآمد روستاییان این منطقه را در پی داشت و باعث شد تا بخشی از جمعیت جوان برای یافتن کسب و کار روی به شهرهای بزرگ استان و حتی استان های همجوار چون مشهد و استان های شمالی کشور بیاورند به گونه ای که طبق آمار از ۱۵۰ هزار جوان جویای کار که خراسان شمالی را به مقصد استان های دیگر ترک کردند، حداقل ۱۰ تا ۲۰ درصدشان ساکنان این شهرستان بودند.
محمد شهریاری یکی از کشاورزان شهرستان مانه و سملقان می گوید: سیطره یک دهه ای خشکسالی بر استان باعث شد تا میزان درآمد کشاورزان این منطقه به شدت کاهش یابد و بسیاری از جوانان به ناچار برای یافتن کار و به قولی روزی حلال به شهرستان های بزرگ در استان های همجوار مهاجرت کنند و با این روند روستاها از نیروهای جوان و فعال خالی شد.
وی اضافه کرد : تعداد زیادی از این جوانان پس از مهاجرت ،کمتر تمایل به برگشت پیدا می کنند و برای جلوگیری از مهاجرت دایمی قشر فعال روستاها ، باید دولت حمایت های خود را از حوزه کشاورزی افزایش دهد و با پرداخت تسهیلات ارزان قیمت ،مکانیزاسیون را در کشاورزی حمایت کند.
این کشاورز خراسان شمالی سنتی بودن کشاورزی را مشکل اصلی این بخش دانست و گفت : در شرایط فعلی افزون بر ۷۰ درصد از کشاورزی این استان به خصوص شهرستان مانه و سملقان به صورت سنتی انجام می شود و ارتقاء مکانیزاسیون نیز صرفا در بخش خرید ماشین آلات کشاورزی خلاصه شده و کمتر به توسعه محصولات گلخانه ای و کشت محصولات کم آب بر و آبیاری نوین پرداخته شده است.
وی اضافه کرد: اگرچه در سال های اخیر با حمایت دولت تسهیلات خوبی برای اجرای طرح های آبیاری نوین و محصولات گلخانه ای صورت گرفت، ولی باید این رویه با قدرت بیشتری ادامه یابد و علاوه بر آن این مناطق که با کم آبی شدید مواجه اند، باید از کشت محصولات آب بر مانند برنج نیز ممانعت کنند.
حسین احمدی یکی دیگر از کشاورزان نبود برنامه ریزی مدون برای کشت محصولات کشاورزی را به خصوص در استان هایی مانند خراسان شمالی که با خشکسالی چندین ساله مواجه اند اعلام کرد و افزود: در شرایط فعلی کشاورزی به صورت سنتی و بدون توجه به وضعیت خشکسالی کشت می شود و اصرار بر کشت برنج با وجود کم آبی نمونه ای از بی برنامگی در حوزه کشاورزی است.
وی دلیل بی برنامگی را ناشی از نبود آموزش مناسب و مشخص نبودن حمایت های وزارت جهاد کشاورزی از کشاورزان دانست و اظهارداشت: باید الگوی کشت در استان های کشور به خصوص این شهرستان که قطب کشاورزی محسوب می شود، دنبال شود و وزارت جهاد کشاورزی باید برای تغییر الگوی کشت به کشاورزان اطمینان دهد که درآمدشان کاهش نخواهد یافت و چنانچه این اتفاق رخ داد، با پرداخت غرامت جبران کند.
گندم هایی که به زور از خاک سر بر آوردند
یکی از جوانان کشاورز مانه و سملقانی می گوید: با هزاران امید در روزهای سخت اقتصادی و کرونایی کود خریداری کردیم، زمین هایمان را شخم زدیم تا با ثمر رسیدن محصول گندم و جو تا حدودی هزینه های جاری تامین شود، ولی آنچه در هنگام برداشت شاهد آن هستیم، محصولی است که به زور از دل زمین سر درآورده است و تنها بدرد خوراک دام می‌خورد.
حسین نجاتی افزود: امسال با کاهش بارندگی‌ها، بیش از ۵۰ درصد گندم که کاشتم اصلا قابل برداشت نبود و ۵۰ درصدی بعدی نیز هر خوشه گندم تنها ۱۰ دانه گندم بیشتر ندارد در حالی که در سال های گذشته هر خوشه ۶۰ گندم داشت.
وی در مورد بیمه محصولات کشاورزی گفت : متاسفانه عملکرد بد صندوق بیمه محصولات کشاورزی در چندین سال اخیر موجب شد تا کشاورزان رغبت زیادی به بیمه سپاری نداشته باشند و در این شهرستان که قطب کشاورزی محسوب می شود، کمتر از ۳۰ درصد از اراضی باغی و کشاورزی زیر پوشش بیمه قرار دارند و از این بابت نیز کشاورزان ضررهای زیادی را متحمل می شوند.
وی خاطرنشان کرد : به نظر می رسد دولت باید بیمه محصولات کشاورزی را در اراضی کشاورزی تا حدودی اجباری کند و علاوه بر آن همانند طرح آبیاری نوین ۸۰ درصد از هزینه ها را نیز از محل یارانه ها تامین کند تا تمام محصولات کشاورزی زیر پوشش بیمه قرار گیرند و در صورت بروز بلایای طبیعی کشاورزان منتطر کمک دولت نباشند.
تنش آبی در ۵۲ درصد روستاهای مانه و سملقان
فرماندار شهرستان مانه و سملقان می گوید: خشکسالی شدید حدود ۷۰ درصد از مساحت این شهرستان را تحت تاثیر خود قرار دارد و به همین میزان نیز باعث ضرر و زیان به محصولات کشاورزی و کشاورزان منطقه شد و شرایط سختی را در منطقه حاکم کرد که نیاز به حمایت همه جانبه دولت دارد.
محمودرضا معموری در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: خشکسالی علاوه بر محصولات کشاورزی که حدود نیمی از روستاهای این شهرستان را نیز با تنش آبی مواجه کرد به طوری که حدود ۷۰ روستا با تنش آبی شدید مواجه اند که نسبت به مدت مشابه سال قبل تعداد روستاهای مواجهه با تنش آبی ۲ برابر بیشتر شد.
وی اضافه کرد: به اکثر این روستاها با تانکر آبرسانی می شود تا روستاییان با مشکلات کمتری برای تامین آب مورد نیازشان مواجه شوند.
وی یادآور شد: در سال گذشته صرفا ۳۵ روستا با تنش آبی مواجه بودند که با همکاری مردم و شرکت آب و فاضلاب شهرستان مشکلات روستاییان تا حدودی با تامین آب با تانکر مرتفع شد و در سالجاری با افزایش روستا آبرسانی در اولویت برنامه ها قرار دارد.
فرماندار مانه و سملقان با اشاره به پیش بینی هواشناسی مبنی بر افزایش دما و کاهش بارش باران گفت: احتمال افزایش روستاهای با تنش آبی را وجود دارد که باید با صرفا جویی بخشی از مشکلات را کاهش داد.
معموری با اشاره به اینکه مانه و سملقان به عنوان قطب کشاورزی بیشترین تحت تاثیر از خشکسالی در استان را دارد، خاطرنشان کرد: در حال حاضر بسیاری از محصولات زراعی این شهرستان نیز تحت تاثیر خشکسالی شدید از بین رفته اند.
در استان خراسان شمالی طبق آخرین گزارش شرکت آب و فاضلاب حدود ۲۶۵ روستا با تنش آبی مواجه اند و برای رفع عطش در این روستاها نیاز به ۱۵۰۰ میلیارد تومان اعتبار است که در سال جاری حدود ۲۳۰ میلیارد تومان اعتبار در این ارتباط در قانون بودجه مصوب شد.
خسارت هزار و ۴۰۰ میلیاردی خشکسالی به کشاورزی
مدیرجهاد کشاورزی مانه و سملقان گفت: خشکسالی و کاهش بارندگی یکهزار و ۴۰۰ میلیارد ریال به کشاورزی این شهرستان ۱۱۰ هزار نفری خراسان شمالی خسارت زد که بیشترین آن مربوط به محصولات زراعی است.
هادی قهرمانیان افزود: در سال زراعی جاری ۲۶ هزار هکتار از اراضی شهرستان به کشت گندم دیم اختصاص یافت که امسال به علت کاهش ۵۰ درصدی بارش ها و گرمای هوا، ۱۹ هزار هکتار آن از بین رفت.
وی اضافه کرد: از ۱۸ هزار هکتار گندم آبی نیز، هشت هزار هکتار آن بر اثر این پدیده طبیعی خسارت دیده است.
قهرمانیان گفت: اگرچه پیش بینی می شود، در سال زراعی جاری، ۴۰ هزار تن گندم در این شهرستان تولید شود ولی تاکنون کشاورزان تنها پنج هزار و ۵۷۸ تن به مراکز خرید گندم تحویل داده اند.
مدیر جهاد کشاورزی مانه و سملقان خاطرنشان کرد: با توجه به شرایط نامطلوب بذر شهرستان به کشاورزان توصیه می شود که میزان بذر لازم برای کشت سال آینده خود را نگهداری کنند.
وی با اشاره به اینکه خشکسالی به ۸۳۵ هکتار دانه روغنی کلزا نیز خسارت زده است، گفت: خشکسالی در بخش کشت جو دیم نیز پنج هزار و ۵۰۰ هکتار و کشت آبی جو پنج هزار هکتار خسارت زده است.
قهرمانیان با اشاره به کاهش تولید علوفه در مراتع شهرستان، خاطرنشان کرد: علاوه بر خسارت های خشکسالی بر حوزه محصولات زراعی، شاهد افت میزان تولید علوفه مورد نیاز دامداران نیز در سال زراعی جاری بودیم و ماه گذشته یکهزار و ۶۰۰ تن کنسانتره یارانه ای بین دامداران مانه و سملقان توزیع شد و هم اکنون نیز ۷۰۰ تن سهمیه جو نیز در حال توزیع است.
وی افزود: با توجه به کاهش علوفه دامداران اگرچه آماری از میزان فروش و یا کشتار دام های مولد وجود ندارد اما هر روز دام های با وزن کم و لاغر روانه کشتارگاه می شود.
شهرستان ۱۱۰ هزار نفری مانه و سملقان در ۴۵ کیلومتری غرب بجنورد واقع شده است که ۸۵ هزار هکتار اراضی کشاورزی دارد.
شهرستان مانه وسملقان به عنوان قطب کشاورزی استان بیشترین پهنه تحت تاثیر از خشکسالی را دارد و پس از آن شهرستان های اسفراین و راز و جرگلان بیشترین گستره حوزه کشاورزی درگیر با خشکسالی را دارند.
شهرستان ۱۱۰ هزار نفری مانه و سملقان در ۴۵ کیلومتری غرب بجنورد واقع شده است که ۸۵ هزار هکتار اراضی کشاورزی دارد.