خشکسالی، گرما و کاهش نزولات آسمانی، تولید برق را در کشور دچار مشکل شدید کرده و مسوولان را ناگزیر به تدوین برنامه ها برای خاموشی های اجباری در بخشهای مختلف تجاری، صنعتی و خانگی نموده که کشاورزان نیز از این برنامه بی نصیب نمانده‌اند.
این در حالی است که کشاورزان علاوه بر مشکل قطع برق با کمبود آب و خسارات ناشی از آن بر تولیدات بخش کشاورزی نیز دست و پنجه نرم می کنند و این مهم مشکلات آنان را چند برابر کرده است.
خسارات قطع برق و راهکارها برای کاهش آن
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت: قطع برق که نخستین اثر آن در خاموشی چاههای کشاورزی و اختلال در روند آبرسانی نمایان می شود، سبب اختلال در آبیاری کشتزارها و باغ ها و نیز بروز برخی اختلافات میان کشاورزان در استفاده از سهم آبشان شده است.
غلامحسین ساربان افزود: نگرانی کنونی کشاورزان از قطع برق چاههای کشاورزی، احتمال سوختن موتور پمپ های آب است که خسارت جدی برای این بخش محسوب می شود، قطع جریان برق در زیربخش کشت گلخانه‌ای استان هم موجب وارد آمدن خسارتهای هنگفت به فعالان این حوزه شده است.
وی ادامه داد: تنها توصیه مدیران شرکت توزیع برق خراسان رضوی به بهره‌برداران بخش کشاورزی این استان، "خرید موتور برق دیزل" برای تامین نیروی برق مورد نیاز خود در واحدهای گلخانه‌ای است، این توصیه در حالی است که قیمت موتورهای دیزل تولید برق در هفته‌های اخیر و به دنبال آغاز خاموشی ها، نسبت به قبل از این بحران به شدت افزایش رفته و بیش از سه برابر شده است.
دبیر انجمن نظام صنفی کشاورزی خراسان رضوی نیز در این باره گفت: طبق تاکید ماده ۲۵ قانون بهبود محیط کسب و کار، برق واحدهای تولیدی و صنعتی نباید قطع شود و در صورت قطع، باید خسارت ناشی از آن توسط دولت پرداخت شود.
مجید مهدوی افزود: درخواست بخش کشاورزی به ویژه دامداران این است که برق واحدهای فعال در این حوزه تا حد ممکن قطع نشود، ضمن اینکه تقاضا داریم در مجلس شورای اسلامی برای اجرای ماده ۲۵ قانون بهبود فضای کسب و کار و تامین منابع مربوط به آن پیش بینی لازم انجام شود.
وی ادامه داد: چون روند تدوین و اجرای برنامه هفتم توسعه در پیش است؛ پیشنهاد می‌کنیم کمیته ای تشکیل شود و پیشنهادات بخش خصوصی فعال در حوزه کشاورزی و دامپروری برای این برنامه در آن جمع بندی و به مراجع تصمیم ساز ارائه شود.
رییس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی نیز در این باره گفت: برای تامین برق مورد نیاز بخش کشاورزی، حدود ۱۰۰ واحد بزرگ در استان و ۹ قطعه زمین هم در خواف برای ایجاد نیروگاه خورشیدی شناسایی کردیم اما اعلام شد که تجهیزات مورد نیاز این نیروگاه ها وارداتی است و نمی توان این اقدام را انجام داد.
محمدرضا اورانی افزود: این در حالی است که پژوهشگاه هوا و خورشید دانشگاه فردوسی مشهد قادر به ساخت تمام تجهیزات مربوط به تولید انرژیهای تجدیدپذیر است و با در نظر گرفتن این موضوع هیچ مشکلی در تولید برق از محل انرژیهای تجدیدپذیر وجود ندارد.
رییس دبیرخانه شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی نیز با ارایه جمع بندی از درخواستهای فعالان بخش کشاورزی برای به حداقل رساندن خسارات ناشی از قطع برق گفت: فعالان بخش کشاورزی استان خواستار کاهش قطع برق در واحدهای گلخانه و زیربخش کشاورزی و اجرای ماده ۲۵ قانون بهبود مستمر فضای کسب و کار به منظور جبران خسارتهای ناشی از قطع برق هستند.
علی اکبر لبافی افزود: این استان مازاد بر نیاز خود، برق تولید و به شبکه سراسری ارسال می کند که با توجه به نیاز حیاتی بنگاه های اقتصادی استان به برق، لازم است در این بخش تجدیدنظر شده و قطع برق بخش کشاورزی خراسان رضوی به دلیل ضرر و زیان بسیار آن کاهش یابد.
وی ادامه داد: برای تامین بخش انرژی بنگاه های اقتصادی حوزه کشاورزی از طریق ژنراتورهای اضطراری پیشنهاد می شود تعرفه صفر برای واردات ژنراتورها در نظر گرفته شود و همچنین سوخت مورد نیاز این دستگاه ها از طریق استانداری، وزارت نیرو و وزارت صنعت، معدن و تجارت تامین گردد.
رییس دبیرخانه شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی گفت: براساس قانون باید ۲۰ درصد از نیاز مصرفی برق دستگاه های اجرایی از طریق انرژی های تجدیدپذیر تامین شود که این تکلیف قانونی در خراسان رضوی اجرا نشده است.
پاسخ متولیان برق
مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق خراسان رضوی در پاسخ به درخواستهای فعالان بخش کشاورزی گفت: ۵۱ درصد از مصرف برق استان در اوج بار تابستان متعلق به بخش کشاورزی است که حدود ۱۰ هزار مشترک را شامل می شود.
محسن ذبیحی افزود: میانگین قیمت هر کیلووات ساعت برق در حوزه کشاورزی ۳۲۰ ریال است و تولید یک کیلووات ساعت برق معادل تصفیه ۱۳۰ لیتر آب دریا و تبدیل آن به آب شیرین است و با یک کیلووات ساعت برق می توان برق مورد نیاز یک ساعت اتاق عمل را تامین کرد.
وی ادامه داد: هم اکنون ۲ هزار و ۲۰۰ حلقه چاه یا مشترک کشاورزی در خراسان رضوی اضافه دیماند به میزان حدود ۵۰ مگاوات برق دارند به این معنا که برای برداشت آب بیش از حد مجاز برق مصرف می کنند.
مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق خراسان رضوی گفت: این در حالی است که به عنوان مثال همه مشترکان صنعتی، خانگی، کشاورزی و تجاری شهرستان گناباد در اوج مصرف ۴۰ مگاوات برق مصرف می کنند لذا انتظار می رود در زمان اوج بار امسال مشترکان کشاورزی در حد مجاز از سفره های آب زیرزمینی برداشت کنند.
وی اظهار امیدواری کرد با جلب همکاری بیش از پیش مشترکان بویژه در حوزه کشاورزی بتوان مدیریت صحیح در حوزه اضطراری بار، تعرفه ها و جلوگیری از وقفه در امر توزیع داشت.
ذبیحی افزود: این استان از نظر نصب نیروگاه های تجدیدپذیر بویژه در حوزه پنلهای خورشیدی با فاصله اندک بعد از کرمان رتبه دوم را در کشور دارد که امیدواریم با اقداماتی که از سال قبل شروع شده و همکاری بانکها و سازمان بسیج امسال با نصب نیروگاه های بیشتر به رتبه نخست کشور دست یابیم.
وی به مقایسه قیمت فروش برق در برابر نرخ خرید تضمینی برق تولیدی از محل نیروگاه های تجدیدپذیر پرداخت و ادامه داد: محدودیتهای موجود و قیمت زیاد تمام شده نیروگاه های تجدیدپذیر، مانع از رشد سرمایه گذاری در این حوزه شده است.
مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق خراسان رضوی گفت: با این حال از افرادی که آماده سرمایه گذاری در حوزه نیروگاه های تجدیدپذیر هستند حمایت کرده و در کمترین زمان ممکن با حداکثر مساعدت به تولیدکنندگان در این زمینه یاری می‌کنیم.
مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق مشهد نیز در این باره گفت: در منطقه زیرپوشش این شرکت ۸۰۰ حلقه چاه کشاورزی وجود دارد که برق همه آنها تامین شده است و مشکلی ندارند.
محمدرضا رمضانی افزود: ضعف زیرساختها در حوزه برق مربوط به بخش تولید است و تا زمانی که تولید به حد مطلوب نرسد، ایجاد زیرساختهای برق (خطوط انتقال) پاسخگوی نیاز نیست، با این حال اگر موازنه تولید و مصرف برهم نخورد، مشکلی پیش نمی آید.
وی ادامه داد: از محل نیروگاه های خورشیدی فقط می توان برق مورد نیاز روزانه واحدهای بخش کشاورزی را تامین کرد، چرا که دیگر در شب و نبود خورشید امکان تامین برق این واحدها از محل نیروگاه های خورشیدی میسر نیست.
معاون هماهنگی شرکت برق منطقه ای خراسان نیز در این باره با اشاره به مشکلات موجود برای تامین برق در خراسان رضوی گفت: برای تامین برق مورد نیاز و جلوگیری از قطع برق در این استان بودجه ۴۰ هزار میلیارد تومانی مورد نیاز است.
حمیدرضا نی ساز افزود: مشکلات ناشی از قطع برق در کشور از عدم همترازی تولید و مصرف ناشی می‌شود که نیازمند سرمایه گذاری های موثر در این صنعت با هدف افزایش تولید و رفع نواقص موجود هستیم.
بخش کشاورزی، تنها منبع تامین معیشت افزون بر نیمی از جمعیت یک میلیون و ۷۰۰ هزار نفری روستایی استان خراسان رضوی است. ۳۶۳ هزار بهره‌بردار در بخش کشاورزی این استان فعالیت دارند.
حجم تولید سالانه انواع محصولات باغی، زراعی و دامی خراسان رضوی هشت میلیون تن است. سالانه یک میلیون و ۲۰۰ هزار هکتار زمین در خراسان رضوی زیر کشت ۸۳ نوع محصول می‌رود. ۹۰۰ هزار هکتار از این سطح مربوط به زراعت و ۳۰۰ هزار هکتار آن باغ است.
بخش کشاورزی ۲۸ درصد اشتغال و ۳۰ درصد صادرات غیرنفتی استان ۶ میلیون و ۸۷۰ هزار نفری خراسان رضوی را به خود اختصاص داده است.