شرایط شیوع گونه دلتای ویروس کرونا در کشور به‌ویژه در پایتخت تا حدی شدت گرفت بود که مسئولان دولت را بر آن داشت تا حکم به تعطیلی ۶روزه پایتخت (۲۸ تیرماه تا چهارم مرداد ماه ۱۴۰۰) دهند، تا بتواند به این واسطه با تلاش کادر درمان و در خانه ماندن مردم گامی مؤثرتر در مهار این ویروس بردارند.
با پشت سر گذاشتن این تعطیلات شش‌روزه بار دیگر شاهد بازگشت جریان فعالیت‌ها در بخش‌های مختلف جامعه ازجمله در حوزه فرهنگ و هنر و عرصه هنرهای نمایشی از امروز چهارم مردادماه هستیم. هرچند با توجه به‌قرار گرفتن تهران در میان شهرهای قرمز شاهد بسته بودن تالارهای نمایشی تحت نظارت اداره‌کل هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخش اعظمی از تماشاخانه‌های خصوصی هستیم اما بار دیگر هنرمندان تئاتر که تجربه فعالیت با فراز و فرودهای مختلف در طی بیش‌از ۱۷ماه همراهی با این ویروس را پشت سر گذاشته‌اند آرام و رام مسیر حرکت و فعالیت خود را در این شرایط با احتیاط آغاز کرده‌اند.
از سوی دیگر مسئولان و دست‌اندرکاران عرصه تئاتر کشور و به‌ویژه دبیران دو رویداد مهم نمایشی کشورمان؛ چهلمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر و بیستمین جشنواره نمایش‌های آیینی-سنتی نیز در حال رایزنی و برنامه‌ریزی برای برگزاری این رویدادها با احتمالات و شرایط ویروس کرونا در کشور هستند.
در کنار تمامی این روزهای پرمشغله برای مدیران و دست‌اندرکاران عرصه تئاتر کشور، دیگر بخش‌ها و شاخه‌های این هنر نیز طی روزهای گذشته خالی از رویداد و اتفاق نبوده است.
از مهمترین رویدادهای هفته جاری از تاریخ ۲۸ تیر ماه تا چهارم مرداد ماه می‌توان به برگزاری حتمی جشنواره تئاتر فجر، بخش بین‌الملل و رایزنی با کمپانی‌های معتبر جهان؛ رویکرد اصلی تئاتر فجر، برگزاری جشنواره نمایش‌های آیینی-سنتی به دو شیوه فیزیکی و مجازی، بخش بین‌الملل جشنواره آیینی-سنتی منحصر به سمینار و نشست‌های تخصصی، میزبانی پردیس تئاتر تهران از جشنواره شبیه خوانی قربان تا غدیر، آینده روشن تلویزیون تئاتر ایران در کمک به اقتصاد هنرهای نمایشی، رویکرد حمایتی تلویزیون تئاتر ایران، اجرای دو نمایش از ایران در تئاتر پیچرسکای کیف، انتشار مجموعه مقالات پیشگام ادبیات نمایشی در ایران، رونمایی از پوستر نمایش «بَبو» و انتقال اجراهای جشنواره تئاتر پنجمک به سالن اصلی پردیس تئاتر تهران اشاره کرد.
برگزاری حتمی جشنواره تئاتر فجر
حسین مسافرآستانه دبیر چهلمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر ضمن تاکید بر برگزاری حتمی چهلمین جشنواره بین‌المللی تتاتر فجر درباره فراخوان این دوره از جشنواره که برخلاف ادوار پیش برای تمامی بخش‌ها منتشر نشده است، گفت: بیشتر بخش‌های فراخوان جشنواره اعلام شده و بخش‌های کمی نظیر بخش عکس و پوستر باقیمانده که بعد از تأیید شورای سیاستگذاری جشنواره فراخوان این بخش‌ها نیز اعلام می‌شوند.
وی درباره تغییراتی که در فراخوان جشنواره چهلم نسبت به دوره سی و نهم، توضیح داد: برخی بخش‌های غیر ضروری که در دوره گذشته ظرفیت محدودی داشتند نظیر بخش تئاتر فیزیکال حذف و به بخش دیگرگونه های اجرا منتقل شد.
بخش بین‌الملل و رایزنی با کمپانی‌های معتبر جهان؛ رویکرد اصلی تئاتر فجر
مسافرآستانه درباره وضعیت و سیاست مدنظر درباره بخش بین‌الملل جشنواره چهلم با توجه به اینکه دوره سی و نهم جشنواره نیز بدون بخش بین‌الملل و به صورت داخلی برگزار شد، تأکید کرد: سیاست ما در بخش بین‌الملل چهلمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر تئاتر ملل است. تلاش برای رایزنی با کشورهای مختلف به ویژه کمپانی‌های تئاتری مطرح دنیا شروع شده تا به ۲ صورت حضور فیزیکی و اجرای کار یا حضور مجازی و پخش آثار مطرح آنها میزبان شأن باشیم.
اکثر گروه‌ها و کمپانی‌های بین‌المللی تئاتر طی دو سال گذشته تولید جدیدی نداشتند از این رو در حال رایزنی هستیم آن‌هایی که تولید جدید دارند و اثرشان با شرایط فرهنگی ما تطبیق دارد، در جشنواره حضور پیدا کنند و آن‌هایی که اثر جدید ندارند فیلم تولیدات و آثار مطرح گذشته خود را برای پخش از طریق فضای مجازی در اختیار جشنواره قرار دهند.
مسافرآستانه در پایان سخنان خود با بیان اینکه در درجه اول با گروه‌ها و کمپانی‌های مطرحی که در دوره‌های گذشته جشنواره حضور داشتند و با شرایط جشنواره آشنا هستند رایزنی‌ها را انجام داده‌ایم، گفت: در بخش بین‌الملل جشنواره چهلم، توجه به کشورهای منطقه، همسایه ایران و آن‌هایی که در حوزه ایران بزرگ فرهنگ مشترک با ایران دارند شده و رایزنی‌ها با آنها نیز در دست انجام است که یا به صورت حضوری یا مجازی آثارشان را در چهلمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر نمایش دهند.
چهلمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر به میزبانی تهران برگزار می‌شود.
برگزاری جشنواره نمایش‌های آیینی-سنتی به دو شیوه فیزیکی و مجازی
داود فتحعلی بیگی دبیر بیستمین جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی که در سال جاری و به دلیل شرایط کرونایی در پاییز ۱۴۰۰ برگزار می‌شود، درباره اینکه برگزاری جشنواره به صورت مجازی خواهد بود یا تلفیقی از برگزاری حضوری و مجازی، گفت: آنچه مسلم است ما باید دو روش را برای برگزاری این دوره از جشنواره مدنظر قرار دهیم.
اگر شرایط کرونایی موجود در جامعه فروکش کند، برخی برنامه‌های جشنواره بیستم در فضاهای داخلی و برخی در فضاهای بیرونی اجرا خواهند شد. اگر شرایط فروکش نکند که کارگردان‌ها طراحی آثار خود را به گونه‌ای انجام می‌دهند که در فضای باز اجرا شوند.
بخش بین‌الملل جشنواره آیینی-سنتی منحصر به سمینار و نشست‌های تخصصی
فتحعلی بیگی با بیان اینکه البته برخی آثار امکان تغییر طراحی برای اجرای در فضای باز را نخواهند داشت، یادآور شد: از این رو برگزاری آنلاین و اینترنتی جشنواره بیستم نیز مدنظر است تا اجرای برخی آثار که باید در فضای داخلی سالن‌ها انجام شود، از طریق اینترنت برای مخاطبان پخش شود.
دبیر بیستمین جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی درباره وضعیت بخش بین‌الملل این دوره از جشنواره با توجه به شرایط کرونایی، اظهار کرد: در این شرایط نمی‌توان برای بخش بین‌الملل میزبان اجراهای خارجی بود و شاید در بخش سمینار آن هم به صورت آنلاین بتوانیم میزبان هنرمندان خارجی باشیم.
این هنرمند پیشکسوت نمایش‌های آیینی و سنتی در پایان سخنان خود تصریح کرد: اگر امکان دعوت و پذیرش گروه‌های تراز اول خارجی برای حضور در جشنواره فراهم باشد اتفاق خوبی است ولی با توجه به شرایط کرونایی و اقتصادی این امکان میسر نیست پس بهتر است به جای دعوت از گروه‌های درجه دو و سه خارجی، امکانات خود را صرف گروه‌های وطنی کنیم تا هر چه بهتر کارهای شان را ارائه دهند.
بیستمین جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی در مهر و آبان ۱۴۰۰ به میزبانی تهران برگزار می‌شود.
میزبانی پردیس تئاتر تهران از جشنواره شبیه خوانی قربان تا غدیر
پردیس تئاتر تهران میزبان دومین جشنواره سراسری شبیه خوانی قربان تا غدیر می‌شود.
حسین عالم‌بخش رئیس پردیس تئاتر تهران درباره برگزاری جشنواره شبیه خوانی قربان تا غدیر عنوان کرد: این برنامه با مشارکت مجمع تعزیه آل طاها، کانون تعزیه منهاج، ناحیه مقاومت بسیج مالک اشتر، معاونت اجتماعی شهرداری و با حضور ۱۹ گروه منتخب برنامه «عصر تعزیه» از سراسر کشور با رعایت حداکثری شیوه نامه های بهداشتی و اصل فاصله گذاری اجتماعی برگزار می شود.
وی ضمن ابراز خوشنودی از میزبانی پردیس تئاتر تهران از نمایش های آیینی یادآور شد: برگزاری چنین برنامه هایی در این ایام علاوه بر تقویت باورها و اعتقادات قلبی مردم گامی هرچند کوچک در راستای توسعه ارزش های اصیل ملی و مذهبی است.
عالم بخش در پایان با اشاره به اینکه اجرای تعزیه کودک حضرت قاسم و برپایی نمایشگاه موزه تاریخ تعزیه برنامه های جانبی این مراسم هستند درباره گروه های شرکت کننده در این رویدا توضیح داد: گروه بعثت از قزوین با تعزیه نزول ستاره، گروه حضرت امیرالمومنین از گلپایگان با تعزیه جوانمرد قصاب، گروه حضرت زینب از کرج با تعزیه شهادت امام علی(ع)، گروه متوسلین به حضرت علی اکبر از گرمسار با تعزیه فتح خیبر، گروه حضرت موسی بن جعفر از دامغان با تعزیه بعرالعلم، گروه بابالحوائج از کرمان با تعزیه جنگ خیبر، برگزیدگان «عصر تعزیه» از تهران با تعزیه فضل و فتاح، گروه غدیر از قم با تعزیه مالک اشتر، گروه سیدالشهدا از تفرش با تعزیه جنگ نهروان، گروه عشاق‌الحسین از تفرش با تعزیه ولادت امیرالمومنین، گروه ششنا و تفرش از تفرش با تعزیه میثم تمار، گروه زنده یاد حسن عقیقی و امیر جالینوس از تهران با تعزیه جنگ خندق، گروه جوانان حضرت علی اکبر از تهران با تعزیه شهادت امام علی (ع)، گروه ائمه اطهار از اراک با تعزیه سعید و مسعود، گروه پنج تن آل عبا از تهران با تعزیه شهادت امام علی (ع)، گروه سید الشهدا از مازندران با تعزیه فضل و فتاح، گروه قاصد عاشورا از زنجان با تعزیه حکومت امام علی (ع)، گروه حربن یزید ریاحی از اراک با تعزیه جنگ خندق و گروه هنری قاسم بن الحسن از تهران با تعزیه نبرد خندق گروه های حاضر در این مراسم هستند.
آینده روشن تلویزیون تئاتر ایران در کمک به اقتصاد هنرهای نمایشی
رضا بصیرت مدیرعامل انجمن هنرهای نمایشی ایران با اشاره به قابلیت‌های متعدد بستر فضای مجازی برای ارائه آثار نمایشی گفت: تلویزیون تئاتر ایران در کمک به اقتصاد هنرهای نمایشی آینده روشنی دارد.
بصیرت در سخنانی به تشریح ایده اولیه راه‌اندازی تلویزیون تئاتر ایران پرداخت و گفت: در ابتدای امر نگاه‌های مختلفی نسبت به این پلتفرم بود. برخی دوستان معتقد بودند ماهیت تئاتر به نفس تماشاگر در صحنه وابسته است و اجرا باید حتماً در صحنه اتفاق بیفتد. اما وقتی تعطیلی‌ها پی‌درپی شد، ضرورت این کار بیشتر به چشم آمد و ما مجبور شدیم تئاتر را در بستر فضای مجازی ارائه کنیم.
از تیرماه ۱۳۹۹ برای تلویزیون تئاتر ایران ۴ فاز را طراحی کردیم. در فاز اول به دنبال موضوعات آرشیوی برای عرضه به مخاطب بودیم و نشست‌ها و سمینارهایی که در ادوار مختلف به‌عنوان بخشی در حاشیه جشنواره‌ها یا برنامه مستقل انجام‌شده بود عرضه کردیم.
بصیرت با اشاره به اینکه در فاز دوم مأموریت پشتیبانی از رویدادهای نمایشی سی و نهمین جشنواره فجر و هجدهمین دوره جشنواره عروسکی تهران مبارک و نوروز نمایشی را بر عهده گرفتیم، تصریح کرد: در فاز سوم با صاحبان اثر و تولیدکنندگان آثار نمایشی در اقصی نقاط کشور وارد مذاکره شدیم. ۱۲۵ مذاکره انجام شد و درنهایت با ۵۰ فیلم تئاتر قرارداد منعقد گردید. در حال حاضر ۲۵ نمایش در حال پخش است و ۲۵ نمایش در صف دریافت مجوز قرار دارد.
وی با تأکید بر اینکه ما این فاز را با یک شیب ملایم ادامه می‌دهیم، اضافه کرد: اولین هدفی که از اجرای فاز سوم مدنظر داریم ارائه آرشیوی از نمایش‌ها به مخاطب است. پس‌ازآن در تلاش هستیم یک بازار دیجیتالی برای حمایت اقتصادی از صاحبان اثر داشته باشیم. ایجاد فضای تخصصی برای فعالان تئاتر برای پژوهش‌های نظری و تاریخ‌نگاری، حمایت از تئاتر استان‌ها و عرضه آثار جشنواره‌های تئاتری از دیگر موضوعاتی است که در تلویزیون تئاتر دنبال می‌شود.
رویکرد تلویزیون تئاتر ایران حمایتی است
بصیرت در پاسخ به این سؤال که ظرفیت‌های تلویزیون تئاتر ایران و چشم‌اندازهایی که برای آن وجود دارد، چیست و چقدر توانسته‌ایم به مدل‌های خارجی نزدیک شویم، گفت: بی‌شک تلویزیون تئاتر ایران در زیباشناختی تئاتر، ارتباط با مخاطب و معرفی این هنر به مخاطب تأثیرگذار است.
بصیرت با اشاره به نمایش ۴۷ اثر جشنواره فجر در این پلتفرم، گفت: تلویزیون تئاتر ایران یک نوزاد چندماهه است و برای ارتقای آن نیازمند مشورت با همه دغدغه مندان تئاتر می‌باشد. بی‌شک مطالبه اهالی تئاتر آن را تکمیل‌تر خواهد کرد. چون به دنبال آن هستیم تا نخست نگاه حمایتی به صاحبان اثر داشته باشیم و در گام بعدی با معرفی تئاتر به مردم، به چرخه آن کمک کنیم.
این پلتفرم می‌تواند به اقتصاد تئاتر کمک کند
در ادامه رضا بصیرت در پاسخ به این سؤال که آینده تلویزیون تئاتر ایران را چگونه ارزیابی می‌کنید گفت: تلویزیون تئاتر ایران بی‌شک یکی از ماندگارترین آثار انجمن هنرهای نمایشی است. آینده آن را بسیار روشن می‌دانم و بی‌شک به مرحله‌ای خواهیم رسید که آثار استاندارد به نمایش گذاریم.
وی افزود: ما فقط بر معرفی تأکید نداریم و به دنبال کمک به اقتصاد تئاتر هستیم و در آینده حتماً کارهای اقصی نقاط کشور دیده و آثار به سراسر جهان عرضه خواهد شد. بی‌گمان با بودجه دولتی نمی‌توانیم برای مخاطب برنامه‌ریزی کنیم و این هدف نیازمند حمایت و همکاری سایر سازمان‌های و نیز صاحبان اثر است.
اجرای دو نمایش از ایران در تئاتر پیچرسکای کیف
دو نمایش هولودومور به کارگردانی رها حاجی زینل و آشویتس زنان به کارگردانی علی صفری اکتبر سال جاری برابر با مهر ماه ۱۴۰۰ در سالن تئاتر پیچرسکای شهر کیف به مدیریت الکساندر کراژینفسکی روی صحنه خواهند رفت.
نمایش هولودومور پیش از این در سالن نوفل لوشاتو روی صحنه رفته است و سرگئی بوردیلیاک سفیر کشور اکراین در ایران بعد از تماشای این اثر نمایشی آن را برای اجرا در شهر کیف دعوت کرد. در همین راستا نمایش آشویتس زنان نیز مورد اقبال مسئولان هنری و فرهنگی سفارت قرار گرفت و به عنوان دومین اثر برای اجرا در کشور اکراین دعوت شد.
هولودومور روایتی از قحطی خودساخته استالین و نسل کشی مردم کشور اکراین است، اثری که برای اجرا در شهر کیف بازنویسی شده و به اتفاقات معاصر کشور اکراین همچون انقلاب ۲۰۱۴ نیز خواهد پرداخت.
نمایش آشویتس زنان دیگر اثر گروه تئاتر «سه گانه» نیز به موضوع نسل کشی می پردازد، این نمایش با محوریت قرار دادن مصائب جنگ جهانی دوم بر زنان در سی و پنجمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر حضور یافت، همچنین این متن در شهرهای مختلف ایران روی صحنه رفته است.
دو نمایشنامه هولودومور و آشویتس زنان به چاپ رسیده و هم اکنون در آستانه چاپ دوم قرار دارند. اجرای ۲ نمایش فوق شروع فعالیت بین المللی گروه تئاتر «سه گانه» است، این گروه پس از اجرا در شهرهای مختلف اکراین راهی کشور لهستان خواهد شد.
انتشار مجموعه مقالات پیشگام ادبیات نمایشی در ایران
مجموعه مقالات هم‌اندیشی «میرزاآقا تبریزی؛ پیشگام ادبیات نمایشی در ایران» به کوشش شهاب پازوکی، عضو هیات علمی پژوهشکده هنر منتشر شد.
مجموعه مقالات «میرزاآقا تبریزی؛ پیشگام ادبیات نمایشی در ایران» تلاشی برای معرفی شایسته احوال، دیدگاه‌ها و آثار میرزاآقا تبریزی، نخستین نمایش‌نامه‌نویس زبان فارسی و یکی از پیشگامان تأثیرگذار در تاریخ تئاتر و ادبیات نمایشی ایران است.
مقالات ارائه‌شده در این مجموعه، در چارچوب رویکردهای تحلیلی مختلف به نقد و بررسی نمایش‌نامه‌های میرزاآقا پرداخته‌اند یا چشم‌اندازی از شرایط سیاسی، اجتماعی و فرهنگی دوران آفرینشگری او را ترسیم کرده‌اند.
کتاب حاضر شامل مقدمه دبیر علمی همایش و دو یادداشت با عناوینِ ؛پرونده کشف و نشر آثار میرزاآقا تبریزی از حسین محمدزاده صدیق و اهم کسانی که درباره میرزاآقا تبریزی تلاش کرده‌اند؛ و یک مقاله ناشناخته از رضا همراز است.
کتاب «مجموعه مقالات هم‌اندیشی میرزا آقا تبریزی؛ پیشگام ادبیات نمایشی در ایران» در ۵۰۰ نسخه و در ۲۲۷ صفحه منتشر شده است.
رونمایی از پوستر نمایش «بَبو»
در آستانه اجرا از پوستر نمایش بَبو با طراحی محمدصادق زرجویان رونمایی شد.
نویسنده و کارگردان نمایش ببو که از دوشنبه (۴مرداد ۱۴۰۰) اجراهای خود را در سالن گلایل پردیس تئاتر شهرزاد آغاز می‌کند، مهیار شیروانی است و پرستو الماس، نیکو پشوتن، عماد جاویدپور، مسعود رمضانی بازیگران این نمایش هستند.
در خلاصه این نمایش که ژانری کمدی دارد، این‌گونه آمده است که؛ در یکی از روزهایی که خانه خالی است و مادر کامبیز در خانه حضور ندارد، او همدستان کلاه‌بردارش را در حین سرقت اشیای باستانی، در زیر زمین خانه شان گروگان می‌گیرد. ناگهان مادرش به خانه باز می‌گردد و با این صحنه گروگان‌گیری روبه‌رو می‌شود. کاراکترهای داستان در موقعیتی که اعتماد کردن، سخت‌ترین کار است، با موانع شخصیتی‌شان برای مورد اعتماد قرار گرفتن مواجه می‌شوند.
مهیار شیروانی که در کارنامه خود، نویسندگی و کارگردانی نمایش یه هفته بعد هفته قبل و همچنین نویسندگی و کارگردانی فیلم کوتاه جنگل آسفالت را دارد، از زمستان سال ۱۳۹۸ و پیش از آغاز پاندمی کرونا، به همراه گروه بازیگرانش تمرینات نمایش ببو را آغاز کرده بود.
پیش‌فروش تخفیف‌دار نمایش ببو در سایت تیوال آغاز شده و این نمایش اجراهای خود را از ساعت ۲۰:۳۰ چهارم مردادماه، در سالن گلایل پردیس تئاتر شهرزاد آغاز می‌کند.
انتقال اجراهای جشنواره تئاتر پنجمک به سالن اصلی پردیس تئاتر تهران
شورای سیاستگذاری جشنواره آموزشی تئاتر پنجمک اعلام کرد که به جهت رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی و اصول فاصله‌گذاری اجتماعی در شرایط کنونی، تمامی اجراهای جشنواره به سالن اصلی پردیس تئاتر تهران انتقال پیدا می‌کند.
شورای سیاستگذاری جشنواره که متشکل از چهره‌های شناخته‌شده و دست‌اندرکار تئاتر و تئاتر کودک و نوجوان، همچنین نمایندگانی از والدین و گروه‌های نمایشی است با بررسی شرایط همه‌گیری کرونا و اهمیت حفظ سلامت هنرجویان کودک و نوجوان تصمیم گرفت سالن استاد محمد از جدول برنامه حذف شده و اجراهای جشنواره تنها در سالن اصلی پردیس تئاتر تهران روی صحنه برود.
از آنجا که سالن اصلی پردیس تئاتر تهران تا روز ششم مرداد دراختیار ویژه‌برنامه تعزیه است، اجراهای جشنواره از هفت مرداد ماه در سالن اصلی برنامه‌ریزی شده‌اند و به ترتیب هر یک روز در میان روی صحنه می‌روند.
بنا به تصمیم این شورا، اجراهای جشنواره تنها با حضور خانواده هنرجویان و تعداد محدودی از مهمانان ویژه از بین مربیان، هنرمندان و مسئولین تئاتر و نمایندگان رسانه‌ها که با دریافت کد مهمان از سایت تیوال شماره صندلی دریافت کرده‌اند روی صحنه خواهند رفت.
اطلاعات کامل هر نمایش و تاریخ و ساعت اجراهای جشنواره در سایت تیوال قابل مشاهده است.