تحریم‌ها و کاهش درآمدهای دولت‌ها در دوران پس از انقلاب، همواره مانعی برای کاهش فاصله طبقاتی بوده‌اند و با وجود تلاش‌های صورت گرفته پس از پیروزی انقلاب اسلامی، همچنان عدم تعادل اقتصادی فراتر از سطح قابل قبول قرار دارد. اهمیت موضوع در این است که نابرابری و حس تبعیض و شکاف طبقاتی از آنجا که به افراد حس مقایسه شدن و مقایسه کردن می‌دهد، می‌تواند خطرناک‌تر از فقر باشد، نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهد که دولت‌ها در ایران از آنجا که موضوع شکاف طبقاتی را جدی نگرفته‌اند و پیامدهای نامطلوب آن مورد توجه آنها نبوده است، همه تلاش‌هایی که در قالب کمک‌ها و حمایت‌های اجتماعی برای فقرزدایی و کاهش شکاف طبقاتی تاکنون صورت داده اند، خنثی و بی اثر مانده است. همین مساله باعث شد تا پژوهشگر ایرنا به گفت و گو با «سید حسین مرعشی» سخنگوی حزب کارگزاران سازندگی بپردازد که در ادامه متن گفت و گو را می خوانیم:
راهبرد اصلاح شکاف طبقاتی
مرعشی با بیان مساله تعادل درآمدها مبنی بر اینکه هر چقدر کشورها فقیرتر و کوچک سازمان‌تر می‌شوند، شکاف های اجتماعی و عدم تعادل اجتماعی یا همان ضریب جینی وضعیت بدتری پیدا می‌کند، گفت: جمهوری اسلامی اگر بخواهد در سطح کلان وضع موجود را اصلاح کند باید اقداماتی چون افزایش کارآمدی در کشور، تغییر راهبردهای اساسی پیش‌رو و اینکه راهبرد توسعه اقتصادی و محوریت اقتصاد در ایران باید به راهبرد اصلی کشور تبدیل شود و بازسازی روابط با مردم را در دستور کار قرار دهد. در این صورت برآوردهای ما نشان می‌دهد که ایران می تواند در ۲۰ سال آینده از یک اقتصاد تقریباً ۴۵۰ میلیارد دلاری کنونی به یک اقتصاد سه هزار و ۶۰۰ میلیارد دلاری شود و باید از دوستانی که ادعای انقلابی گری و اجرای کارهای خیلی مهم را دارند، این سوال را پرسید که آیا ایرانی با سه هزار و ۶۰۰ میلیارد دلار تولید ناخالصی می تواند بهتر از ارزش‌های انقلاب دفاع کند، در منطقه نفوذ داشته باشد، از نهضت‌های آزادی بخش حمایت کند و با رژیم صهیونیست مبارزه کند یا ایران ۴۵۰ میلیارد دلاری؟ بنابراین اولویت ایران توسعه اقتصادی ایران است اگر به دنبال عدالت اجتماعی هستیم، باید رشد اقتصادی ما بالای ۸ درصد و تورم زیر ۱۰ درصد برسد.
سیاست خارجی باید به سمت عادی سازی روابط برود
سخنگوی حزب کارگزاران سازندگی تغییر استراتژی کلی را مهم دانست و اظهار داشت: سیاست خارجی باید به سمت عادی سازی روابط برود و اقتصاد و توسعه کشور به سیاست محوری جمهوری اسلامی ایران تبدیل شود چرا که ایران برای توسعه خود به خرید تکنولوژی از دنیا، ورود منابع ارزان قیمت در اقتصاد و سهیم بودن در بازار جهانی نیازمند است.
دولت نگاه سیاسی و ایدئولوژیک به کارشناسان و مدیران نداشته باشد
وی با تاکید بر اینکه بودجه کشور دچار عدم تعادل بسیار سنگین است و اوراق زیادی سررسیده و باید پرداخت شود، بیان داشت: یک سیستم پیچیدگی های زیادی توام با کارکردهای رفت و برگشتی و علت و معلولی دارد که با تغییر یک شاخص، کل سیستم ممکن است، دچار مشکل شود. این سیستم نمی‌تواند با تغییر یک جمع ۳۰ نفره هیأت دولت در کشور تحولات اساسی ایجاد کند. بنابراین اگر با واقعیت ها حرکت شود و دولت بتواند در تعامل با مقام معظم رهبری، سیاست‌ها و راهبردهای کلان و اصلی کشور را تغییر دهد و اینکه نگاه سیاسی و ایدئولوژیک به کارشناسان و مدیران نداشته باشد و حجت الاسلام رییسی بگوید که هر فردی می تواند برای مملکت کاری انجام دهد، حتی اگر من و سیاست‌هایم را قبول نداشته باشد، به میدان کار بیاید. با چنین رویکردی امید است که ملایم و نه معجزه آسا شاخص‌ها به طرف بهبودی حرکت کند.
مشکل کنونی کشور تورم بالا است
مرعشی با اشاره به اینکه حداقل ۶ دهک جامعه امکانات زندگی آنها هر روز کمتر و فشار بر آنها بیشتر می شود، تاکید کرد: مشکلی که کشور در حال حاضر با آن مواجه است، یکی تورم مزمن متوسط سالیانه ۱۸ درصد در ۴۰ سال گذشته است و دیگری رشد اقتصادی متوسط یک و نیم درصد. یعنی وقتی رشد اقتصادی به طور متوسط یک و نیم درصد باشد، سرانه تولید ناخالص داخلی به طور منظم کاهش می یابد. بنابراین در بخش اقتصاد باید جراحی های اساسی انجام شود که نخستین موضوع از نظر من مدیریت در سطح کلان در مورد استکبارستیزی است که از آن خیلی تجلیل می شود و این باید مورد تجزیه و تحلیل واقعی و آماری قرار بگیرد.
بخش زیادی از مشکلات ناشی از تحریم است نه مدیریت
وی با بیان این که کشور مخلوطی از نقاط مثبت و منفی است، گفت: باید یاد بگیریم و به مردم هم یاد بدهیم که آنچه را واقعیت است، ببینیم. اگر کار مثبتی در کشور انجام می شود آن‌را دید و چنانچه اقدام اشتباهی هم در مدیریت ها وجود دارد با آن مقابله کرد. به پیشرفت ها و نقاط مثبتی که در کشور وجود دارد، همواره توجه و افتخار کنیم و مملکت‌مان را دوست بداریم. در کشور جمعی هر کار مثبتی را تخطئه و نفی می‌کنند که این زننده و به ضرر کشور است. ما همه در یک کشتی سوار هستیم که باید نگاه واقع بینانه و درستی را پیشه کنیم تا بتوانیم موفق شویم. برخی افراد مشکلات کشور را فقط ناشی از سوء مدیریت نه تحریم ها می دانند. لذا با روی کار آمدن دولت سیزدهم ببینیم، بدون نفت و مبادلات با بانک های آیا برای تامین نیازهای کشور می شود با مدیریت تنها، مشکلات را حل و فصل و جلوی رشد شتابنده قیمت ها را گرفت یا تنها با مدیریت می‌شود، ۶ میلیون تن گندم تولید کرد در حالی که کشور دچار کمبود آب است. ما به عنوان رقیب خیلی خوشحال می شویم که دولت پیش‌رو بتواند این کارها را انجام دهد، کاری که ما نتوانستیم و البته ادعای انجام آن را هم نداشتیم که مثلاً اگر تحریم باشد ما می‌توانیم کشور را اداره کنیم.
سخنگوی حزب کارگزاران سازندگی در ادامه افزود: بنابراین شرط لازم برای اداره درست کشور رفع تحریم ها است، ما در بخشی از مسایل کشور نقصان مدیریتی را قبول داریم که بخشی از این مشکلات مدیریتی هم سیاسی است. وقتی برای بکارگیری اشخاص، افراد را با اعمال تنگ نظرانه سیاسی حذف می کنیم، مدیریت چطور درست می شود. مدیریت با آدم ها درست می شود و اگر آدم ها را حذف و به‌کار نگیریم، مدیریت درست نخواهد شد.
شکاف طبقاتی با فرهنگ حل نمی شود
مرعشی تعادل فرهنگی در جامعه را تابع شرایط اقتصادی کشور دانست و تشریح کرد: ما اگر آموزش و پرورش خوب، تعلیم و تربیت صحیح، آموزش های اجتماعی سالم، فرهنگ اسلامی مناسب و سبک زندگی مطلوب را می پسندیم، بخش مهمی از اینها ریشه در اقتصاد ما دارد. در شرایط عدم تعادل، طبیعتاً هیچ کدام از این اتفاق های مثبت را نمی‌توان دنبال کرد. وقتی دخل و خرج دولت و خانواده ها دچار عدم تعادل است، تجارت خارجی با مشکل روبرو است، کسری منابع بانک ها و صندوق‌های بازنشستگی جدی است در چنین شرایطی با نگاه ویژه به فرهنگ «شکاف طبقاتی» حل نمی شود.
ایران انقلابی باید ثروتمند باشد نه فقیر
سخنگوی حزب کارگزاران سازندگی با تاکید بر اینکه در دولت سیزدهم نخستین سیاست‌هایی که باید به کار گرفته شود، احیای برجام و ادامه همکاری‌ها با دنیا جهت توسعه و تغییر کشور است، بیان داشت: ایران انقلابی باید فقیر نباشد و در رویکردهای سیاسی آن تغییر و تحول ایجاد شود و منابع ارزان‌قیمت و تکنولوژی به داخل وارد کند تا به ایران انقلابی تجهیز شود. ما منتظریم چگونگی گرایش دولت سیزدهم را ببینیم و البته هیچ وقت ما در مسایل اقتصادی و اجتماعی تصور نمی کنیم که با تغییر دولت معجزه ای صورت بگیرد، چون میدان معجزه و استفاده از عصای حضرت موسی نیست که نیل را به ۲ بخش تقسیم کرد. ما همیشه گذشته را نگاه می کنیم، آینده را تحلیل. دولت هایی که مدعی بودند با سر کار آمدن، قدرت را یکپارچه می‌کنند و نهادهای قوای سه‌گانه با هم متحد می شوند، هیچ‌کدام تاکنون موفق نشده اند و چنین اتفاقی رخ نداده است و تنها با همت و همدلی همگان می توان بر مشکلات فائق آمد و جامعه را به تعادل رساند.