زاگرس رشته کوهی عظیم که از غرب تا جنوب غرب ایران گسترده شده است و مطالعات انجام شده گویای قصه سکونت انسان در میان این طبیعت زیبا را به یکصدهزار سال پیش می رساند.
زاگ در ادبیات کهن به معنای کوه بزرگ است این رشته کوه بر اساس فعالیت تکتونیکی صفحات زمین به وجود آمده که این تحرکات متوقف نشده و هنوز هم ادامه دارد.
زاگرس به سه بخش شمالی، میانی و جنوبی قابل تفکیک است قله دنا که مرتفع ترین کوه زاگرس است در بخش میانی این رشته کوه و در استان کهگیلویه و بویراحمد قامت می نماید.
عبور از زاگرس میانی همواره یکی از چالش‌های بزرگ تاریخی در این منطقه بوده است .
شرایط دشوار منطقه، وجود گسل های متعدد، دره ها و تنگه های ژرف ،زمین سخت و ناهموار، شرایط ناپایدار جوی، بارش های سیل آسا، رانش زمین و دامنه بالای اختلاف ارتفاع در متر به متر زمین پروژه های مختلفی را با شکست روبه رو کرده بود.
علاوه بر این هزینه ساخت هر کیلومتر راه در این محدوده به علت فشار طاقت‌فرسا بر نیروی انسانی، فرسایش شدید ماشین آلات و دسترسی دشوار پیشبرد پروژه را به معضلی بزرگ تبدیل کرده بود.
پروژه بزرگ پاتاوه - دهدشت به طول ۱۳۶ کیلومتر در ادامه محور اصلی شهرضا - سمیرم - بهبهان می‌باشد که ارتباط استانهای جنوب غرب کشور از جمله خوزستان به استان های مرکزی ایران برقرار می سازد این محور نقطه ثقل و میانبر بین استانهای جنوبی و کریدور شمال به جنوب کشور به حساب می‌آید.
شگرد خاص قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا در نبرد با زاگرس سخت
قرار گاه سازندی خاتم الانبیا اجرای طویل ترین و سخت ترین قطعه این پروژه را در دست دارد که توسط موسسه راه سازه زیر مجموعه هلدینگ راه و شهرسازی این قرارگاه اجرایی شده است.
طول قطعه پایانی محور پاتاوه - دهدشت ۸۳ کیلومتر است که این مسیر شامل اجرای هفت کیلومتر تونل و گالری، ۱۱ عدد پل خاص و ۱۶۹ آبرو می باشد.
از آنجایی که گروه فنی و مهندسی برای اجرا و تکمیل شدن پروژه با جغرافیای خاصی روبرو بود با بهره گیری از دانش فنی روز دنیا اقدام به طراحی پل های خاص برای عبور از دره های عمیق پیش روی مسیر کرد.
۲ دستگاه پل با فناوری کارآمد قالب رونده یا شارلو که توسط مهندسان قرارگاه بومی شده ساخته شد و این نوع پل برای اجرا در مناطقی که امکان پل سازی به شیوه سنتی به دلیل وجود دره های بسیار عمیق، جریان شدید آب وسیلاب فصلی وجود ندارد استفاده می‌شود که علاوه بر مقاومت و دوام بالا جلوه زیبایی در هماهنگی با طبیعت بکر منطقه ایجاد می کند.
اجرای بیش از هفت کیلومتر تونل و گالری برای این مسیر پیش‌بینی شده که انجام آن منوط به استخراج حجم عظیمی از سنگ و خاک از دل زمین بود.
این تونل های عظیم که در جنوب غرب ایران رکورد دار هستند با توجه به جوان بودن چین خوردگی ها به طور مداوم در حین ساخت دچار ریزش می شدند که با تدابیر فنی و استفاده از تکنیک‌های خاص مهندسی در حفاری و محکم بودن موانع پیشروی به خوبی مدیریت شد و کار ساخت تونل ها و گالری ها با موفقیت انجام شد.
برای ساخت این جاده انفجار و حفاری‌های عظیمی صورت گرفت عملیات خاکی این طرح حجمی حدود ۱۲ میلیون متر مکعب بوده که می توان با چنین حجمی ۴۰ مرتبه زمین چمن ورزشگاه آزادی را تا ارتفاع ۴۰ متر پر و خالی کرد .
هموار شدن مسیر توسعه کهگیلویه وبویراحمد
استاندار کهگیلویه و بویراحمد در این رابطه گفت: پروژه ملی جاده پاتاوه – دهدشت به عنوان یکی از ۹ پروژه راهسازی کشور بوده که نقش راهبردی در توسعه استان دارد.
حسین کلانتری افزود: محور پاتاوه به دهدشت به عنوان یک پروژه طلایی روند اجرایی آن طی این سالها شتاب ویژه گرفت.
وی ابراز داشت: این پروژه ۹۵ درصد پیشرفت فیزیکی دارد و هم اینک برای تکمیل آن تمامی متولیان به طور جهادی پای کار هستند.
کلانتری تصریح کرد: روند اجرای این پروژه به طور مستمر مورد نظارت و بررسی قرار می گیرد.
استاندار کهگیلویه و بویراحمد ارزش ریالی طرح ملی پاتاوه به دهدشت را افزون بر ۱۰ هزار میلیارد ریال دانست و گفت: با بهره‌برداری از این طرح بخش زیادی از ترافیک مرکز استان کاسته خواهد شد.
خروج کهگیلویه وبویراحمد از بن بست محرومیت
مدیرکل راه و شهرسازی کهگیلویه و بویراحمد گفت: در این طرح میزان آرماتوربندی در پروژه ۱۷ هزار تن، بتن ریزی ۴۶۰ هزار متر مکعب که معادل بتن مصرفی برای ساخت ۱۰ هزار واحد مسکونی است و اجرای روسازی و آسفالت با حجم یک میلیون و ۳۰۰ هزار تن و همچنین اجرای ۲ کیلومتر پل خاص و ساخت ۹ کیلومتر دیوار نگهدارنده استفاده و اجرا شده است.
پزمان نیک اقبالی تصریح کرد: با تلاش‌های صورت گرفته امروز شاهد مراحل پایانی کار هستیم و پیش بینی می شود کمتر از ۲ ماه آینده زیر بار ترافیک برود.
وی بیان کرد: اجرای چنین پروژه هایی از سوی مهندسان خوشفکر کشورمان علاوه بر کاهش مصرف سوخت، کم کردن تصادفات و صرفه جویی در زمان برای هموطنان عزیز می‌توانند به محرومیت‌زدایی، توسعه اقتصادی، فرهنگی، گردشگری و سرعت بخشیدن به تولید و بالا رفتن بازدهی صنایع کشور کمک شایانی کند.
نیک اقبالی اضافه کرد: همچنین با اجرا و تکمیل این پروژه ۶ شهرستان، یکهزار و ۵۰۰ روستا از بن بست محرومیت بیرون آمده و کشاورزی و دامداری منطقه نیز رونق خوبی گرفته است.
عملی شدن شعار ما می توانیم از سوی مهندسان ایرانی
نماینده مردم شهرستانهای کهگیلویه، بهمئی، چرام و لنده در مجلس شورای اسلامی با اشاره به نقش مهم قرارگاه سازندگی خاتم در اجرای این طرح گفت: این قرارگاه با بهره گیری از دانش فنی مهندسان ایرانی توانست شعار ما می توانیم را بصورت عملی در دل رشته گوه های سخت زاگرس عملی کند.
حجت الاسلام سید محمد موحد با اشاره به تلاش شبانه روزی قرارگاه در طول قطعه پایانی ۸۳ کیلومتری پروژه پاتاوه - دهدشت اظهارداشت: با بهره برداری کامل از این طرح و با تسهیل ساکنان بومی، بهبود کسب و کار پدیده مهاجرت معکوس در حال شکل‌گیری است.
وی بیان کرد: ساخت محور پاتاوه - دهدشت تحولات شگرف ملی و محلی در پی خواهد داشت بطوری که با اتمام ساخت این مسیر، فاصله بندر امام خمینی (ره) تا اصفهان ۲۷۰ کیلومتر و زمان عبور ازاین مسیر نیز چهار ساعت کاهش خواهد یافت.
موحد اضافه کرد: این مسیر علاوه بر کارکرد ملی آن، پنج بخش مهم و پرجمعیت استان کهگیلویه و بویراحمد شامل کبگیان در شهرستان دنا، شهرستان مارگون، بخش های چاروسا و دیشموک در کهگیلویه و بخشی از شهرستان لنده را از بن بست جاده ای و محرومیت خارج می کند.
به گزارش ایرنا، عملیات اجرایی این جاده ملی در سال ۷۴ شروع شد و برای سهولت کار به چهار قطعه تقسیم شد که طول قطعه های اول و سوم آن به ترتیب ۲۶ و ۲۰ کیلومتر و قطعه های دوم و چهارم نیز به ترتیب ۲۸ و ۶۳ کیلومتر است.
۱۳ تونل به طول هشت هزار و ۲۰۰ متر و تعداد ۱۸ دستگاه پل بزرگ بالای دهانه ۱۶ متری در این جاده طراحی شده است.
قطعه نخست این جاده از روستای گندی خوری تا منطقه سرچنار در سال ۸۷ نیز به بهره برداری اولیه رسید.
قطعه دوم جاده از سرچنار تا لوداب، قطعه سوم از لوداب تا دهدشت مرکز شهرستان کهگیلویه و قطعه چهارم نیز از کمربندی شهر دهدشت تا دهدشت غربی است.
قطعه سوم جاده ملی پاتاوه - دهدشت ۶۳ کیلومتر طول دارد و دارای ۱۱ دهنه پل به طول سه هزار و ۱۶۰ متر است.
قطعه دوم این جاده به طول ۲۸ کیلومتر اردیبهشت سال ۹۷ به بهره برداری رسید.
پیش بینی می شود تا یک ماه آینده این طرح زیر بار ترافیک برود.