به گزارش ایرنا، رییس جمهوری عراق امروز دوشنبه مصادف با ۲۳ اوت ۲۰۲۱ (اول شهریورماه ۱۴۰۰) را یکصدمین سال شکل گیری کشور مستقل عراق اعلام کرد.
«برهم صالح» در توئیتی با انتشار تصویری تاریخی از تاجگذاری صد سال قبل «ملک فیصل اول» در ساختمان دولتی معروف به «قشله» واقع در مرکز بغداد، اعلام کرده است که امروز عمر کشور جدید عراق به یک قرن رسیده است.
او نوشت که عراق طی یکصد سال عبور از گردنه های تاریخی، دستاوردها و ناکامی هایی ناشی از جنگ ها، مصیبت ها و نظام های استبدادی داشته است.
وی تاکید کرده است که «همچنان آرزومند دولتی امین، بالنده و انعکاس دهنده اراده مستقل این کشور برای خدمت به ملت آن هستیم.»
عراق از انگلیس تا آمریکا
کشور جدید عراق بعد از جنگ جهانی اول در نتیجه اشغال آن توسط انگلیسی ها، عملا در ۱۹۲۰ از امپراطوری عثمانی جدا شد و بعد از بحث و جدل های داخلی بالاخره پارلمان این کشور تحت فشار انگلیسی ها، با ۹۶ درصد آراء به پادشاهی ملک فیصل اول بر کشورشان رای مثبت دادند.
ملک فیصل اول (۱۸۸۳ – ۱۹۳۳) یکی از سه فرزند «شریف بن حسین» است که از مارس ۱۹۲۰ تا ژولای همان سال (چهارماه) پادشاه سوریه بود و سپس در نتیجه اعتراضات آنجا را ترک کرد و انگلیسی ها او را متعاقبا به عنوان پادشاه بر عراق گماشتند.
دوران ۳۷ ساله پادشاهی عراق (۱۹۲۱ تا ۱۹۵۸) دوره ای پر افت و خیزی بود که عراق بعد از اشغال، عملا در ۱۹۳۲ از قیمومت دولت انگلستان خارج شد.
در این دوره با توجه به قدرت انگلستان در صحنه جهانی، عراق نیز در سپهر انگلیسی ها قرار داشت.
بعد از کودتای افسران نظامی عراق و سقوط نظام سلطنتی و شکل گیری نظام جمهوری به رهبری «عبدالکریم قاسم» (۱۹۵۸ تا ۱۹۶۳)، این کشور با توجه به قدرت گرفتن نظام کمونیست اتحاد جماهیر شوری سابق (بعد از جنگ جهانی دوم) در صحنه جهانی در این برهه در منظومه بلوک شرق می چرخید.
دوره جنگ سرد و رقابت بین شوری سابق و آمریکا به عنوان قدرت نوظهور جهانی، اوضاع عراق را به شدت دستخوش ناآرامی کرد و باعث ایجاد دوره ای ۲۷ ساله از کودتاهای نظامی در صحنه سیاسی عراق شد.
کودتای «عبدالسلام عارف» و دولت سه ساله عبدالسلام عارف (۱۹۶۳ تا ۱۹۶۶) و سپس کشته شدن او و دوره کوتاه مدت دو ساله دولت برادرش «عبدالرحمن عارف» ( ۱۹۶۶ تا ۱۹۶۸) شکل گرفت و در نهایت به کودتای آرام بعثی ها خاتمه یافت.
با کودتای بعثی ها، دولت ۱۱ ساله «حسن البکر» (۱۹۶۸ تا ۱۹۷۹) روی کار آمد و در نهایت این دولت نیز، صدام با کودتا به یک دوره پر افت و خیر پایان داد تا دولت ۲۵ ساله او، یکی از پر تنش ترین دوره های عراق را تجربه کند.
این دوره مقارن با قدرت گرفتن جبهه آمریکا در برابر اتحاد جماهیر شوروی و جنگ هشت ساله تحمیلی بر جمهوری اسلامی علیه ایران بود که تازه یک انقلاب مردمی پیروز را تجربه می کرد و در نهایت عراق در سایه رژیم صدام به جنگ و اشغال کویت در ۱۹۹۰ کشیده شد.
به مدت کوتاهی (۱۱ ماه) قبل از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی که ضعیفترین روزگار خود را سپری می کرد، چهره جهان با جنگ خلیج فارس به رهبری آمریکا در ژانویه ۱۹۹۱ تغییر کرد.
در این دوره، آمریکا بعد از پیروزی بر عراق، به عنوان قدرت برتر جهانی، سیاست خود را بر پایه «نظم نوین جهانی» مطرح کرد و عراق، عرصه تجربه سیاست جدید آمریکا شد که در نهایت بعد از ۱۳ سال تحریم اقتصادی با سقوط رژیم استبدادی صدام در نهم آوریل ۲۰۰۳ (۲۰ فروردین ۸۲) خاتمه یافت.
آمریکا همانند انگلستان (در بیش از هشتاد سال قبل)، بار دیگر ترسیم نظام حکومتی را در عراق بر اساس رویکرد سیاسی را خود، برعهده گرفت.
سال های ۲۰۰۳ و ۲۰۰۴ دوره پرتنشی در عراق بود که به رغم مخالفت های مردمی، سیاسی و مرجعیت عالی دینی، آمریکا، توانست بخش زیادی از دیدگاه ها و رویکردهای خود را بر این نظام جدید در عراق تحمیل کند.
بعد از گذشت ۱۸ سال از سقوط رژیم صدام، بسیاری از رهبران سیاسی فعلی عراق معتقدند که باید نظام سیاسی حاکم بر عراق متناسب با خواست و ذائقه مردم عراق ترسیم شود.
از این رو، طرح های جایگزینی برای نظام سیاسی فعلی مطرح شده که برخی شامل جایگزین کردن نظام جمهوری به جای پارلمانی یا ایجاد یک نظام مختلط جمهوری و پارلمانی است.
با وجود همه این مخالفت ها، آمریکا همچنان بر حفظ این نظام سیاسی به عنوان دستپخت خود، اصرار دارد.
آنچه بیش از همه اینک اسباب نگرانی شده، این است که عراق به سرنوشتی همانند افغانستان دچار شود زیرا گفته می شود آمریکا همان طور که نظام فاسد سیاسی را در افغانستان ایجاد کرد تا بعد از ۲۰ سال دوباره آن را تحویل طالبان دهد این بیم وجود دارد که نظام سیاسی موجود در عراق به همین سرنوشت دچار شود و بعد از ۲۰ سال (کمتر یا بیشتر) آمریکا به اتهام فسادی که خود عامل و بانی آن بوده، دوباره آن را تحویل بعثی ها دهد.