در زبان تالشی، به این تالاب هستل به معنای آبگیر می‌گویند.این تالاب که جاده و کوه اسپینه آن را در میان گرفته اند یکی از مهمترین کانون های گردشگری در شهر آستارا است که افزون بر کارکردهای زیستی و طبیعی از جنبه‌های اقتصادی- اجتماعی نیز بسیار حائز اهمیت است.
تالاب استیل آستارا با ۱۳۸ هکتار مساحت در حاشیه جاده آستارا به تالش از مناطق دیدنی، گردشگرپذیر و از زیستگاه های پرندگان بومی و مهاجر گیلان است و ضلع غربی آن پوشیده از جنگل و پوشش های گیاهی است و در بهار و تابستان، مسافران و گردشگران را به خود جذب می کند.
تالاب استیل ۱۳ متر پایین‌تر از سطح دریاهای آزاد قرار دارد. آب این تالاب از نوع شیرین است. منبع آب این تالاب از بارش‌های باران است و به اعتقاد مردم منطقه، بخشی از آن نیز از چشمه‌های بستر آن تامین می‌شود.
هستل زمانی زیستگاه ماهیان کپور و اردک ماهی بود که در سالهای اخیر شمارشان روبه کاهش گذاشته . این تالاب زیبا همچنین و جایگاه پرندگان کمیابی مانند چنگر نوک سرخ است که برای زاد و ولد از اروپای مرکزی، ماورای خزر و مناطق قطبی به این منطقه مهاجرت می‌کنند .
وجود درختان توسکا در این تالاب، جلوه‌ای دیدنی به آن بخشیده است. از ویژگی‌های نادر تالاب استیل آستارا این است که درختان این تالاب به علت اینکه ریشه آن‌ها در آب قرار دارد، همواره در پهنای تالاب جابه‌جا می شوند و از این رو لقب تالاب درختان شناور بر این تالاب نهاده اند.
این تالاب خوش منظره از سال ۸۴ به عنوان یکی از مناطق نمونه گردشگری و منطقه ای شکار ممنوع محسوب می شود و اداره امور آب، حفاظت محیط زیست و جهاد کشاورزی در ارتباط با آن وظایفی دارند.
همه ساله سطح آب این تالاب در زمستان و بهار بالا می آید و گاه به راه روستایی دربند، سرریز و موجب انسداد موقت آن می شود و در اواخر تابستان با اوج گرفتن گرما و خساست آسمان، خشکی هایی در سطح تالاب پدیدار می شود و اکنون نیز تالاب استیل آستارا، به بیماری شباهت دارد که دوره نقاهت طولانی سبب ضعف و تحلیل رفتن جسم و جان آن شده است.
دوره های کاهش و افزایش آب تالاب
مسئولیت بهره برداری از آب تالاب استیل بر عهده شرکت آب منطقه ای است و مازاد آب آن برای مصارف کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد و بر اساس اعلام کارشناسان امور آب، همه ساله با بارش باران از اوایل پاییز، رهاسازی آب های جاری به محدوده تالاب برای تقویت منابع آن آغاز می شود و تا ۱۵ اردیبهشت سال آینده ادامه می یابد.
در فصول گرم که آب برای آبیاری کشاورزی نیاز است، اداره منابع آب آستارا به عنوان نماینده شرکت آب منطقه ای گیلان برای استفاده از آب مازاد استیل جهت سیراب کردن زمین های زراعی و شالیزارها اجازه می دهد.
بهمن بهرام پور سرپرست اداره منابع آب آستارا در مصاحبه با ایرنا گفت : در ماه های گذشته برای مقابله با تنش آب و کاهش خسارات خشکسالی، با همکاری اداره جهاد کشاورزی و با حفر خندق یا کانال، آب تالاب استیل را از پشت دانشگاه و منطقه میان پشته به ایستگاه پمپاژ آب منتقل کردیم.
به گفته اهالی محل، خشک شدن آب بخش هایی از تالاب استیل به علت افزایش دمای هوا و نبود بارندگی پدیده ای موقتی است و با آغاز بارش ها در اواخر شهریور یا اوایل پاییز، دوباره به حالت اولیه بازخواهد گشت.
وی عمق تالاب استیل را در کناره ها حدود یک متر و در وسط آن از هفت تا هشت متر تخمین زد و افزود: بارش های پراکنده اگر برای کشاورزی موثر و مفید باشد تاثیری بر حجم آب استیل ندارد و احیا و تقویت حجم آب این تالاب زیبا مستلزم نزول باران کافی است.
کشاورزان و شالیکاران آستارا طبق تجربه سال های متمادی پیش بینی می کنند که از اواخر شهریور ماه بارش های خوب و سیراب کننده آغاز خواهد شد و باران بهاری و فصلی نیز علاوه بر طراوت بخشیدن به اراضی زراعی، حجم آب تالاب استیل را بالا خواهد آورد و خشکی های سر بر آورده از آن، برای سالی دیگر به زیر آب خواهد رفت و ریشه های درختان توسکا که این روزها دیده می شود، از آب سیراب خواهند شد.
این در حالی است که با توجه به تغییرات آب و هوایی در سطح کره زمین و از جمله ایران و کاهش منابع آبی در کشورمان این نگرانی وجود دارد که در صورت عدم مدیریت صحیح برداشت آب، تالاب درختان شناور در سالهای آتی به مرداب تبدیل شود.
شهرستان مرزی بندر آستارا با ۹۱ هزار نفر جمعیت در منتهی الیه غرب استان گیلان ، حاشیه دریای خزر و مرز جمهوری آذربایجان واقع شده است.