استمرار موج پنجم کرونا در قالب سویه دلتا در کنار تأثیرات عمیقی که بر کُند شدن فعالیت‌های مختلف جاری در جامعه داشته است، فصل مهمی از تأثیرات خود را بر دامنه فعالیت هنرمندان عرصه‌های مختلف از جمله تئاتر قرار داده است.
درحالی‌که از ابتدای اعلام آغاز محدودیت‌ها به واسطه شیوع موج پنجم کرونا در تابستان ۱۴۰۰ شاهد تعطیلی تمام فعالیت‌های سالن‌های تئاتر دولتی بودیم؛ با این وجود پس از گذراندن تعطیلی ۶ روزه در پایتخت (۲۵ تا ۳۱ مرداد)، تعدادی از تماشاخانه‌های خصوصی که از انگشتان یکدست نیز کمتر هستند، به دلیل تعهد به گروه‌های نمایشی و مخاطبانشان در اجراهایی معدود و با گام‌هایی بسیار محدود ضمن رعایت شیوه نامه های بهداشتی فعالیت خود را آغاز کردند. هرچند دراین‌میان کماکان مسئله عدم استقبال از سوی مخاطبان بارزترین تصویری است که می‌توان در این تماشاخانه‌ها آن را به نظاره نشست.
در کنار این مسئله در حوزه بدنه فعالیت‌های مدیریت تئاتر، متولیان امر در سایه تغییر دولت و روی کار آمدن دولت سیزدهم تمرکز خود را بر برنامه‌های تصویب‌شده، یعنی جشنواره‌ها و رویدادهای تئاتری چون جشنواره نمایش‌های آیینی-سنتی، جشنواره بین‌المللی تئاتر خیابانی مریوان و جایزه بزرگ سرو متمرکز کردند.
همین امر سبب شده بیشتر اخبار حوزه تئاتر طی روزهای اخیر متمرکز بر دامنه فعالیت و تمرکز بر رویدادهای جشنواره‌ای در روزها و ماه‌های آینده باشد. از جمله مهمترین اخبار تئاتر در این بازه زمانی (چهارم تا هشتم شهریور) می‌توان به تحصیل ۹۶۳ دانش‌آموز دختر در رشته نمایش، افتتاح پنج هنرستان جدید دخترانه با ظرفیت پذیرش هنرجوی بازیگری تا مهرماه، برپایی ۱۰ شب تعزیه‌خوانی به مناسبت دهه سوم ماه محرم، برگزاری نشست برنامه‌ریزی و هماهنگی جشواره بین‌المللی تئاتر خیابانی مریوان، انتشار فراخوان بیست و چهارمین جشنواره تئاتر فتح خرمشهر، برگزاری جشنواره فرهنگی و هنری ایثار، دریچه‌ای بر بازنمایی روابط بین فرهنگی مکاتب شرقی با نمایش «راشومون»، «در انتظار گودو» داود رشیدی نقطه عطفی در تئاتر مدرن ایران بود، حضور «اشباح» در خانه نمایش مهرگان، آغاز همکاری رضا کیانیان با نمایش «پدر» و انتشار دوازدهمین شماره دوماهنامه «نقش صحنه» اشاره کرد.
تحصیل ۹۶۳ دانش‌آموز دختر در رشته نمایش
خبر حذف رشته نمایش از هنرستان دخترانه سوره نیز از دیگر اخبار مهم این روزهای تئاتر بود. خبری که حاشیه‌های آن تا اواسط هفته جاری نیز ادامه داشت. بعد از اعتراض برخی از هنرمندان و نامه سرگشاده دکتر رحمت امینی مدیر دپارتمان هنرهای نمایشی پردیس هنرهای زیبای دانشگاه تهران و مدیر کل پیشین اداره کل هنرهای نمایشی حوزه هنری به مهدی دادمان رییس حوزه هنری مبنی بر جلوگیری از این اتفاق، مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، به دنبال انتشار آن خبر اعلام کرد سیاست‌های این هنرستان از سوی حوزه هنری وضع می شود و ارتباطی با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ندارد.
در ادامه علی‌اکبر صفی‌پور مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و آموزش‌های هنری معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از تحصیل تعداد ۴۳۲ دانش‌آموز دختر در رشته نمایش در سراسر کشور خبر داد.
صفی‌پور با اعلام این خبر گفت: از ۴۹ هنرستان موجود در سراسر کشور ۲۳ باب آن دخترانه است و سه باب از هفت هنرستان جدیدی که قرار است در مهر امسال افتتاح شود هم دخترانه خواهد بود.
وی در عین حال تصریح کرد: در ۴۹ هنرستان فعال در مجموع ۵ هزار ۸۵۱ هنرجو در رشته های نقاشی، موسیقی، صنایع دستی، نمایش، سینما، پویا نمایی و گرافیک در حال تحصیل هستند که از این تعداد سه هزار و ۷۳ نفر پسران و ۲ هزار و ۷۷۸ نفر را دختران تشکیل می دهند.
افتتاح ۵ هنرستان جدید دخترانه با ظرفیت پذیرش هنرجوی بازیگری تا مهرماه
مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و آموزش‌های هنری معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه افزود: در حال حاضر ۹۶۳ نفر دانش آموز در حال تحصیل در رشته نمایش در ۱۱ هنرستان دخترانه دارای این رشته هستند.
از هفت هنرستان جدید که قرار است در مهر امسال افتتاح شود پنج هنرستان در رشته نمایش پذیرش دانش آموز خواهد داشت و این نشان از توجه به این رشته است.
برپایی ۱۰ شب تعزیه‌خوانی به مناسبت دهه سوم ماه محرم
مجالس تعزیه‌خوانی تعزیت خورشید ویژه برنامه‌ای برای برپایی مجلس سوگواری سید و سالار شهیدان، امام حسین علیه السلام و شهدای کربلا است که در دهه سوم ماه محرم به مدت ۱۰ شب در بوستان خیام به همت فرهنگسرای امید برگزار می‌شود.
این مجلس تعزیه‌خوانی از ۸ تا ۱۸ شهریور از ساعت ۱۸ در فضای باز مجاور فرهنگسرای امید، بوستان خیام و با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی برگزار می‌شود تا عرض ارادتی به ساحت مقدس شهدای کربلا از سوی شهروندان تهرانی صورت گیرد.
در این ویژه برنامه سوگواری، مجالس تعزیه‌خوانی برای حضرت مسلم (ع)، دوطفلان مسلم، جناب حر، حضرت علی اکبر(ع)، حضرت عباس(ع)، امام حسین(ع)، حضرت رقیه(س) و ... برگزار می‌شود.
در بخش دیگری از این ویژه برنامه، به همت فرهنگسرای امید، از دو خانواده شهدای هشت سال دفاع مقدس که در ماه محرم به شهادت رسیدند، تجلیل می‌شود؛ خانواده شهیدان کاظم و مجید عزیزی و خانواده شهید سیداصغر حسینی، شهیدان عزیزی که در ماه محرم سال ۱۳۶۱ به درجه رفیع شهادت نائل آمدند.
همچنین در بخش جنبی این برنامه، ایستگاهی برای کودکان با عنوان «کودکان عاشورایی» برپا می‌شود که در آن فعالیت‌هایی نظیر قصه‌گویی، نقاشی، مهارت‌های دست‌ورزی و... با محوریت عاشورا و محرم ویژه کودکان برگزار می‌شود.
برگزاری نشست برنامه‌ریزی و هماهنگی جشواره بین‌المللی تئاتر خیابانی مریوان
با هدف هماهنگی برای عقد تفاهم‌نامه ما بین اداره کل هنرهای نمایشی و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان کردستان جهت برگزاری پانزدهمین جشنواره بین المللی تئاتر خیابانی مریوان، نشستی در دفتر مدیرکل هنرهای نمایشی برگزار شد.
در این دیدار عبید رستمی مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان کردستان و دبیر پانزدهمین جشنواره بین المللی تئاتر خیابانی مریوان، روند برنامه‌ها و اقدامات صورت گرفته را اعلام و شیوه برگزاری جشنواره در شرایط کرونایی را تشریح کرد.
در ادامه قادر آشنا مدیر کل هنرهای نمایشی، ضمن تشکر از فعالیت‌های انجام شده، بر برگزاری هرچه باشکوه‌تر جشنواره تاکید کرد.
آشنا ضمن اعلام حمایت ویژه و همه جانبه اداره کل هنرهای نمایشی از جشنواره مریوان، بر رعایت هرچه بیشتر پروتکل های بهداشتی به منظور حفظ سلامت هنرمندان شرکت‌کننده و تماشاگران تاکید کرد.
پانزدهمین جشنواره بین‌المللی تئاتر خیابانی مریوان مهرماه سال جاری به دبیری عبید رستمی برگزار خواهد شد.
انتشار فراخوان بیست و چهارمین جشنواره تئاتر فتح خرمشهر
فراخوان جشنواره تئاتر فتح خرمشهر با اعلام تک‌بخشی شدن این جشنواره به سبب شرایط کرونایی منتشر شد.
دبیرخانه دائمی جشنواره ملی تئاتر فتح خرمشهر در فراخوان خود اعلام کرد: با توجه به شیوع دوباره ویروس کرونا، صیانت از سلامت هنرمندان گرامی و همکاران بخش‌های اجرایی اولویت فعالیت‌های خود است و فراخوان بیست و چهارمین جشنواره تئاتر فتح خرمشهر در گستره منطقه آزاد اروند با مشارکت معاونت فرهنگی، اجتماعی و گردشگری سازمان منطقه آزاد اروند، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی منطقه آزاد اروند و با همکاری اداره کل هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، منتشر شده است.
این جشنواره امسال تنها در یک بخش برگزار می‌شود که طبق متن فراخوان آماده است: با توجه به شرایط جاری و برگزار نشدن مسابقه تئاتر صحنه‌ای و میدانی جشنواره تنها در یک بخش حمایت از تولید تئاتر در منطقه آزاد اروند و فقط با حضور گروه‌های منطقه آزاد اروند آذرماه ۱۴۰۰ و به‌صورت غیررقابتی برگزار می شود.
برگزاری جشنواره فرهنگی و هنری «ایثار»
اداره کل بنیاد شهید و امور ایثارگران شهرستان های استان تهران با همکاری اداره کل هنری معاونت فرهنگی و آموزشی بنیاد شهید و امور ایثارگران نخستین جشنواره استانی فرهنگی و هنری ایثار شهرستان های استان تهران را برگزار می کند.
سیدعبدالله مرتضوی مدیرکل بنیاد شهید و امور ایثارگران شهرستان های تهران دبیری این رویداد فرهنگی و هنری را عهده دار است.
نخستین جشنواره استانی فرهنگی و هنری «ایثار» در بخش های سرود و نماهنگ، تئاتر خلاق خیابانی، گرافیک، عکس و پوستر، نمایشنامه نویسی صحنه ای، طرح و ایده تئاتر خیابانی برگزار می شود.
جلوه های ایثار و شهادت در دوران انقلاب و دفاع مقدس، جلوه های ایثار و شهادت در دوره معاصر (ایثار اجتماعی)، جلوه های ایثار و شهادت در مقاطع مختلف تاریخی، جلوه های ایثار و شهادت در آثار اقتباسی از رویدادهای واقعی، موضوعات مدنظر نخستین جشنواره استانی فرهنگی و هنری «ایثار» هستند.
همچنین قیام خونین ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ شهرستان ورامین، ۱۵ هزار شهید دولت (وزرا و کارمندان شهید دولت)، ۹۳ فرمانده شهید شهرستان های استان تهران، شهدای روستا و عشایر شهرستان های استان تهران، شهدای مدافع حرم استان تهران و شهدای مدافع سلامت استان تهران نیز موضوعات ویژه این جشنواره را تشکیل می دهند.
دریچه‌ای بر بازنمایی روابط بین فرهنگی مکاتب شرقی با نمایش «راشومون»
نمایش «راشومون»، بر اساس فیلمنامه اثر به‌یادماندنی آکیرا کوروساوا، کارگردان شهیر و جهانی سینمای ژاپن طراحی و نوشته شده است. از طریق تلویزیون تئاتر ایران در اختیار علاقه‌مندان به تئار قرار گرفت.
نمایش «راشومون» به کارگردانی احسان عبدالملکی که سال ۱۳۹۹ در تالار مرکزی شهر رشت و نیز سالن حافظ روی صحنه رفته، سابقه اجرا و شرکت در سی و نهمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر را هم در کارنامه خود دارد مدت زمان اجرای این نمایش یک ساعت و ۱۵ دقیقه و محصولی از گروه هنری وِنِدیک است.
در خلاصه داستان این نمایش آمده: راشومون، ماجرای حمله راهزنی به یک تاجر و همسرش را از زاویه دید چهار نفر بیان می‌کند. روایت‌هایی ضد و نقیض که ذهن مخاطب را در یافتن حقیقت واقعه به چالش می‌کشد.
راشومون حکایت قضاوت کردن است. قضاوتی برپایه استدلال‌های ذهنی. قضاوتی که نشانه شک‌برانگیزی است بر روایت‌های ذهنی شاهدین و فلسفه‌ای است بی‌ن‌هایت ژرف، بر پایه اشتباهات یا شیطنت‌های انسانی. موجودیتی است قابل بحث که آیا حقیقت همانی است که شنیده می‌شود یا همانی است که دیده می‌شود و یا همانی است که قضاوت می‌شود. فلسفه راشومون همیشه در بینش انسان ساری است و در مرحله مرحله زندگی‌اش ریشه دوانده. اینکه چقدر جسارت قضاوت را بپذیرد .... فقط تاریخ پاسخ خواهد داد.
«در انتظار گودو» داود رشیدی نقطه عطفی در تئاتر مدرن ایران بود
احترام برومند همسر زنده‌نام داوود رشیدی با حضور در نمایش در انتظار گود, به کارگردانی امیررضا کوهستانی با اشاره به آنکه برای نخستین بار داوود رشیدی این نمایش را ۵۳ سال پیش در تهران به صحنه برد گفت: اجرای این نمایش نقطه عطفی در شکل‌گیری تئاتر مدرن در ایران بود.
گروه نمایش «در انتظار گودو» به کارگردانی امیررضا کوهستانی که با حضور الهام کردا، لیلی رشیدی، مونا احمدی و مهین صدری در فضای باز پردیس تئاتر و موسیقی باغ کتاب اجرا می‌شود، اجرای خود در شامگاه یکشنبه ۷( شهریور ماه) را با حضور احترام برومند به زنده‌یاد داوود رشیدی تقدیم کرد.
احترام برومند نیز با اشاره به پنجمین سال درگذشت زنده یاد داود رشیدی، یادآور شد: ۵۳ سال قبل یعنی در سال ۱۳۴۷ داود رشیدی نمایش در انتظار گودو را برای اولین بار در ایران اجرا کرد که اجرای این نمایش نقطه عطفی در تاریخ تئاتر مدرن ایران بود. نکته جالب این است که داوود رشیدی در نمایش نقش «دی دی» را ایفا کرد و حال ۵۳ سال بعد لیلی رشیدی نیز در این نقش روی صحنه رفته است.
برومند به ذکر اطلاعاتی درباره اجرای نمایش در انتظار گودو زنده یاد داوود رشیدی در «شب‌های شعر» مجله خوشه پرداخت و گفت: در آن زمان به پیشنهاد زنده یاد نجف دریابندری و موافقت آقای احمد شاملو و دوستانش، نمایش به مدت یک شب در برنامه شب‌های شعر مجله خوشه اجرا شد و مورد استقبال قابل توجهی قرار گرفت. در برنامه «شب‌های شعر» ۱۲۰ شاعر معاصر ایران نظیر آقایان ابتهاج، فریدون مشیری، محمدعلی سپانلو، رضا براهنی و جلال آل‌احمد حضور داشتند.
وی در بخش پایانی سخنان خود از فقر کتاب‌های تاریخی و پژوهشی درباره تئاتر ایران انتقاد کرد و این امر را دلیل بی اطلاعی نسل‌های جوان نسبت به هنرمندان و فعالیت‌های هنری آن‌ها در دهه‌های گذشته دانست.
نمایش در انتظار گودو به کارگردانی امیررضا کوهستانی ساعت ۲۰ اجرا می‌شود. محمدرضا حسین زاده مجری طرح این اثر است.
حضور «اشباح» در خانه نمایش مهرگان
نمایش «اشباح» نوشته هنریک ایبسن با ترجمه مهدی فروغ و به کارگردانی پرستش پورمیرزا از روز یکشنبه (۱۴ شهریور) تا روز جمعه (۱۹ شهریور ۱۴۰۰) به مدت شش شب ساعت ۲۰ در سالن شماره یک خانه نمایش مهرگان به صحنه می‌رود.
پرستش پورمیرزا کارگردان جوان تئاتر هنرجوی رشته هنرهای نمایشی هنرستان دخترانه سوره، پیش از این در حوزه تئاتر و تصویر، بازیگر و دستیار کارگردان بوده است که از مهمترین فعالیت‌های او، می‌توان به نقش آفرینی در نمایش‌های «کلاغ» سمانه زندی نژاد و «قهوه قجری» ملیکا رضی و همچنین، فیلم سینمایی «ملی و راه‌های نرفته‌اش» تهمینه میلانی اشاره کرد.
در «اشباح» محمد مرادی، پرستش پورمیرزا، حمزه مداح، زینب خطیبی و مهران یاری به ایفای نقش می‌پردازند.
آغاز همکاری رضا کیانیان با نمایش «پدر»
آروند دشت آرای نویسنده و کارگردان تئاتر، پس از تجربه موفق در نمایش بداهه با بازی رضا کیانیان و دیگر بازیگران بار دیگر قصد دارد با این بازیگر با سابقه تئاتر، سینما و تلویزیون در نمایش پدر به تهیه کنندگی محمد قدس همکاری کند.
تمرین‌های این اثر آغاز شده است و پس مراحل اخذ مجوز از شورای نظارت و ارزشیابی اداره کل هنرهای نمایشی به صحنه می‌رود. اجرای این نمایش پس از آرام شدن شرایط شیوع ویروس کرونا صورت گیرد.
نمایشنامه پدر نوشته فلوریان زلر است که در سال ۲۰۲۰ همین هنرمند فیلم آن را نیز ساخته که دو جایزه اسکار بهترین بازیگر مرد برای آنتونی هاپکینز و بهترین فیلنامه اقتباسی برای خود زلر به دست آورد.
انتشار دوازدهمین شماره دوماهنامه «نقش صحنه»
دوازدهمین شماره نشریه تخصصی تئاتر نقش صحنه حاوی بخش ها و مطالب متنوعی از جمله پرونده ماه با موضوع «تئاتر و فلسفه» با مقالات: ضرورت آشنایی با فلسفه و حکمت در تئاتر معاصر ایران (ندا ثابتی)، ستایش تئاتر (ترجمه ابراهیم ابراهیمی)، تئاتر؛ فلسفه، نظریه و نقد (ترجمه مجید کیانیان)، فلسفه و تئاتر (ترجمه نسیبه جمشیدی شاهرودی)، فاصله بین تئاتر و فلسفه (ترجمه آبتین جاوید) و مفهوم تئاتر و سنت دانش فلسفی (ترجمه ناصر بایزیدی) همچنین نقد نمایش های «سگک» و «آمده بودیم اینجا بمیریم»، گفتگو هایی با دکتر فرشید ابراهیمیان، هوشنگ هیهاوند و حشمت الله قاسمی، گزارش هایی از رونمایی مجموعه نمایشنامه‌های «نخل سرخ» و نمایشنامه «تنهاترین مظلوم، مظلوم ترین تنها»، معرفی کتاب، یادداشت و اخبار می باشد.
انتشار مجدد نقش صحنه بعد از وقفه‌ای ۱۰ ساله از خردادماه سال گذشته ( ۱۳۹۹) و به صورت دیجیتال آغاز و در دوره جدید تا کنون دوازده شماره از این نشریه به همت انجمن تئاتر انقلاب و دفاع مقدس منتشر شده است و در سال جاری نیز به صورت دوماهنامه منتشر می شود.
علاقه‌مندان می‌توانند نشریه نقش صحنه را از بخش کتاب در سایت تیوال تهیه کنند.