به گزارش ایرنا، تلاش و تکاپو برای برداشت محصول گردو از واپسین روزهای فصل تابستان آغاز و تا آغازین روزهای برگریزان پاییز ادامه دارد و باغداران به صورت خانوادگی و دسته جمعی با در دست داشتن چوب هایی بلند راهی باغات برای صید «طلای سبز» می شوند.
با وجود ثبت خاطرات ماندگار و دلنشین از حضور دسته جمعی خانواده ها برای برداشت گردو، اما خاطرات باغ های گردو از جنس دیگری است و فضای سرسبز و دلنشین حضور در کنار درختان سر به فلک کشیده، جای خود را به دلهره و نگرانی از بروز حادثه می دهد.
چرا که در دفتر خاطرات پاییز برخی از خانواده ها، برگ ریزان کوچ عزیزی به دیار باقی نهفته است که همه ساله با رسیدن فصل برداشت گردو این خاطرات تداعی و نگرانی آنها را برای از دست دادن عزیز دیگری دو چندان می کند.
آماده باش اورژانس
بالا بودن آمار مجروحان و جان باختگان گردو تکانی، اورژانس همدان را بر آن داشت که با آغاز فصل برداشت گردو تا پایان آن در حالت آماده باشند چرا که به گفته رییس اورژانس پیش بیمارستانی و مدیر حوادث دانشگاه علوم پزشکی استان همدان تنها در ۲۰ روز گذشته ۱۰۰ تن بر اثر سقوط از درخت گردو مصدوم و سه نفر نیز جان باخته اند.
سقوط از درخت گردو تاکنون بیش از ۱۰۰ مجروح و سه فوتی در استان همدان برجا گذاشته است که شهرستان تویسرکان بیشترین سهم را دارد
دکتر «حبیب الله معصومی» به خبرنگار ایرنا گفت: با وجود آماده باش تیم های اورژانس اما وضعیت جغرافیای باغات موجب دسترسی دشوار تیم ها به باغات گردو شده یعنی در صورت دریافت گزارش حادثه و حضور در محل، عوامل اورژانس مجبور به حمل فرد مجروح به میزان ۱۰۰ تا ۲۰۰ متر تا رسیدن به خودروی آمبولانس می شوند.
وی ضایعه نخاعی را بیشترین صدمه ناشی از سقوط دانست و افزود: با وجود هشدارهای مکرر برای جلوگیری از بروز سوانح ناشی از گردو تکانی اما بی توجهی به توصیه و هشدارها موجب افزایش آمار مصدومان و متوفیان در شهریور و مهر امسال شده است.
رییس اورژانس پیش بیمارستانی و مدیر حوادث دانشگاه علوم پزشکی استان همدان با تاکید بر استفاده باغداران از روش های ایمن برای گردو تکانی، گفت: استفاده از روش های سنتی برای گردو تکانی همه ساله منجر به مرگ پنج تا ۶ نفر و ضایعه نخاعی ۱۵ تا ۲۰ نفر در استان همدان می شود.
معصومی افزود: بالا بودن نرخ کارگر و خرید و اجاره دستگاه مورد نیاز سبب شده افراد خودشان نسبت به گردو تکانی اقدام کنند در حالیکه شماری از این افراد بدون تخصص و توان فعالیت در ارتفاع، دارای سنین بالا، بیماری زمینه ای، دیابت و اعتیاد به مواد مخدر هستند.
مهد طلای سبز کانون حوادث گردو
شهره جهانی تویسرکان به عنوان مهد این طلای سبز و شاغل بودن اکثر ساکنان آن در حرفه باغداری و کاشت گردو آنان را با وجود تجربه زیاد از این حادثه مصون نکرده و این شهرستان بیشترین آمار حوادث سقوط از درخت گردو را به خود اختصاص داده است.
بیشترین میزان این سقوط از درخت گردو در ساعات ابتدایی روز به علت آماده نبودن بدن و هنگام غروب آفتاب به علت خستگی گردوتکان رخ می دهد.
در این باره رییس اورژانس پیش بیمارستانی شهرستان تویسرکان می گوید: تاکنون ۲ نفر براثر سقوط از درخت گردو در این شهرستان جان باختند همچنین ۷۰ درصد مصدومان ۴۰ سال سن دارند.
«امین مالمیر» اظهار داشت: ماموریت های انجام شده اورژانس تویسرکان و زمان تماس افراد حاکی از این است که بیشترین میزان این حادثه در ساعات ابتدایی روز به علت آماده نبودن بدن و هنگام غروب آفتاب به علت خستگی گردوتکان رخ می دهد.
وی، اعتیاد برخی از افراد گردو تکان، سن بالا و داشتن بیماری های زمینه ای از جمله بیماری های دیابتی و قلبی را از علل بالا بودن آمار سقوط از درختان گردو در تویسرکان دانست.
تکنولوژی حریف گردو نشد
افزایش شمار حوادث ناشی از گردو تکانی، دانشجوی مرکز آموزش فنی و حرفه ای تویسرکان را به این فکر انداخت تا راهکاری برای پیشگیری از این قبیل حوادث بیاندیشد که تلاش این دانشجو به تولید کمربندی برای فیکس و ثابت کردن گردوتکان به درخت ختم شد.
علاوه بر این استفاده از دستگاه «شیکر» به منظور وارد کردن شوک به درخت گردو و دستگاه «بالابر» یک در یک متر که تا ارتفاع ۲۰ متر بالا رفته و دارای محفظه ای برای قرار گیری گردوتکان در زمان برداشت محصول به صورت ایمن و مناسب نیز مطرح و مدنظر نظر قرار گرفت.
با وجود پیش بینی این قبیل تجهیزات مکانیزه برای گردوتکانی اما استقبال باغداران از این روش ها برای برداشت گردو اندک است و این امر موجب مجروح شدن سالانه ۱۵۰ تا ۲۰۰ نفر در استان به علت سقوط از درخت گردو می شود که درباره چرایی استقبال نکردن مردم از روش های نوین برای گردو تکانی رئیس انجمن گردوکاران شهرستان تویسرکان به ایرنا گفت که گردو در جوانه انتهای شاخه رشد کرده و برای تکاندن آن باید تا نزدیکترین شاخه به گردو پیش رفت.
موقعیت جغرافیایی باغات گردو به گونه ای است که نمی توان از تکنولوژی های روز شامل «شیکر» و «بالابر» را وارد باغات کرد و «شیکر» توان لرزاندن درختان کوچک قامت را داشته و امکان استفاده برای درختان قوی و تنومند گردو را ندارد.
«عبداله قمری» افزود: هر میزان به سرشاخه گردو نزدیک تر می شویم شاخه ها باریک، ضعیف و شکننده تر می شوند در حالیکه کمربند تولید شده توسط یک دانشجوی تهرانی تنها امکان نصب بر روی شاخه های ضخیم و بلند را دارد.
وی درباره دیگر دستگاه های مکانیزه نیز اظهار داشت: موقعیت جغرافیایی اراضی و زمین های باغات گردو به گونه ای است که نمی توان این قبیل ابزار از جمله بالابر را وارد باغات کرد همچنین دستگاه «شیکر» توان لرزاندن درختان کوچک قامت را داشته و امکان استفاده برای درختان قوی و تنومند گردو را ندارد.
مسئول نظام صنفی کشاورزان تویسرکان گفت: همه ساله با برگزاری نمایشگاهی ابزار مکانیزه مورد نیاز برای گردو تکانی از جمله تسمه، شوکر و امثالهم به نمایش گذاشته می شد که اغلب این وسایل را نمی توان به باغات منتقل کرد.
قمری ادامه داد: انجمن گردو به منظور پیشگیری و کاهش حوادث سقوط از درخت اقدام به اطلاع رسانی لازم و برگزاری دوره های آموزشی کرده و نسبت به بیمه کردن کارگران تاکید های لازم را داشته است.
وی سرشاخه کاری را از جمله راهکارهای پیشگیری از حوادث سقوط از درخت گردو دانست گفت: مزیت های این شیوه جلوگیری از ارتفاع گرفتن درخت، پیوند زدن از یک نژاد برتر و یک دست شدن محصول گردو و در نهایت زیر گُل بودن این نژاد یعنی دیر رس بودن و گل دادن پس از عبور از سرما، است.
رئیس انجمن گردوکاران تویسرکان گفت: یک کارگر گردو تکان برای یک روز کار یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان دستمزد و ۱۰۰ عدد گردو دریافت می کند که با در نظر گرفتن نهار و شام هزینه فعالیت یک کارگر برای باغدار به بیش از یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان در یک روز می رسد.
قمری افزود: بنابراین باغداران برای کاهش هزینه تمام شده محصول به جای استفاده از کارگران توانمند و دارای مهارت و پرداخت دستمزد یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومانی، خودشان به همراه بستگان که اغلب توانایی انجام این کار را ندارند اقدام به گردو تکانی کرده که در بیشتر مواقع دچار حادثه می شوند.
وی گفت: ۶ هزار و ۲۵۰ هکتار سطح زیر کشت گردو در این شهرستان است و سالانه ۱۷ تا ۲۰ هزار تن گردو از باغات تویسرکان برداشت می شود.
مسئول نظام صنفی کشاورزان تویسرکان بالا بودن هزینه تمام شده گردو در تویسرکان و یک دست نبودن این محصول را سبب پایین آمدن توان رقابت با گردوهای خارجی دانست که این وضعیت سودجویان را به سمت قاچاق گردوهای خارجی به این شهرستان سوق داده است.
سرشاخه کاری راهی برای کاهش حوادث درخت گردو
مدیرجهاد کشاورزی شهرستان تویسرکان نیز دراین باره گفت: سرشاخه کاری به عنوان یکی از شیوه های موثر در کاهش حوادث سقوط از درخت است با این وجود از چهار سال پیش تاکنون ۴۰۰ هزار پیوند انجام شد و امسال به دلیل خشکسالی، شرایط جوی، پایین بودن رطوبت نسبی روند سرشاخه کاری مطلوب نبوده است.
«مسعود اکبری» افزود: اجرای ۵۰ هزار پیوند برای سالجاری در نظر گرفته شده که به علت خشکسالی، محدودیت های ناشی از شیوع ویروس کرونا، کمبود اعتبار و کاهش استقبال مردم، ۱۰ هزار پیوند تاکنون در تویسرکان انجام شده است.
وی بیان کرد: ۸۰ درصد درختان گردو در تویسرکان خوب و ۲۰ درصد کاهش باردهی و حساسیت به سرما دارند با این وجود امسال استقبال از سرشاخه کاری و پیوند درخت گردو با «ارقام بومی» تهیه شده کم بود که یکی از علل آن ضرورت پرداخت بخشی از هزینه ها از جمله ۱۸ تا ۲۰ هزار تومان به ازای هر اصله درخت از سوی باغدار بود.
مدیرجهاد کشاورزی شهرستان تویسرکان گفت: برداشت گردو از حدود سه هفته پیش در این شهرستان آغاز شده و تا اواسط آبان ادامه دارد و امسال هم با توجه به بارش اندک باران و سرمازدگی میزان برداشت گردو با حدود ۳۰ درصد کاهش به ۱۲ هزار تن می رسد.
اکبری با بیان اینکه هر سال شمار زیادی از گردو گاران به علت سقوط از این درخت مجروح می شوند، افزود: امسال سه نشست با اعضای اتاق بازرگانی، شرکت های بیمه گر و صنعتگران و سرمایه گذاران برای کاهش امار حوادث برگزار شد.
وی اضافه کرد: در حوزه بیمه سه شرکت بیمه گر در تویسرکان مستقر و به ازای بیمه هر گردوتکان به مدت یکماه ۷۰۰ هزار تومان دریافت می کنند اما میزان استقبال باغداران از بیمه کارگران برای گردوتکانی بسیار کم است.
مدیرجهاد کشاورزی شهرستان تویسرکان افزود: میزان درآمد شرکت های بیمه گر از محل حق بیمه گردوتکان ها ۶۰۰ میلیون تومان است در حالیکه خسارت پرداختی در این خصوص حدود یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان می شود.
اکبری گفت: شیوه هایی برای کاهش آمار سقوط از درخت گردو در نظر گرفته شده که استفاده از کمربند و همچنین بهره گیری از دستگاه تلسکوبی است که در این روش فرد در محفظه ای قرار گرفته و این دستگاه با استفاده از جک، گردوتکان را تا ارتفاع ۲۰ متری درخت بالا می برد.
وی اضافه کرد: سرشاخه کاری از دیگر شیوه ها برای کاهش ارتفاع درخت و افزایش محصول گردو است چرا که با بهره گیری از این شیوه دیگر نیاز به صعود به ارتفاعات نیست.
مدیرجهاد کشاورزی شهرستان تویسرکان بیان کرد: استفاده دستگاه «شیکر تنه» نیز از دیگر روش ها برای گردو تکانی است که در این روش دستگاه با نصب شدن به تنه درخت گردو در کمتر از ۳۰ ثانیه درخت را می تکاند.
اکبری اظهار داشت: استقبال برای استفاده از این دستگاه بسیار زیاد بوده و تاکنون هشت دستگاه «شیکر» به صورت امانی در اختیار باغداران تویسرکان قرار گرفته است.
شهرستان تویسرکان به عنوان یکی از بهترین و بزرگترین مراکز تولید گردو در کشور با محصولی دارای مرغوبیت و معروفیت جهانی در جنوب استان همدان واقع شده است.