به گزارش روز یکشنبه ایرنا از روزنامه نیویورک تایمز؛ بررسی های شرکت داده های ایرفینتی ویژه ردگیری نقل و انتقال محموله های واکسن، نشان داده که شرکت آمریکایی مدرنا واقع در ماساچوست، در پی ساخت یک واکسن پیشرفته با حمایت و کمک های مالی و علمی دولت آمریکا، سهم بزرگ تر و بیشتری از واکسن های تولیدی خود را در مقایسه با دیگر شرکت های تولید کننده واکسن کرونا مانند فایزر، به کشورهای ثروتمند اختصاص داده است.
نزدیک به یک میلیون واحد از واکسن مدرنا به کشورهایی تحویل داده شده که در طبقه بندی بانک جهانی، کم درآمد به شمار می روند، در حالی که این میزان برای شرکت فایزر، هشت میلیون و ۴۰۰ هزار دوز و برای واکسن تک واحدی جانسون اند جانسون، نزدیک به ۲۶۵ میلون دوز بوده است.
به گفته مقام های رسمی کشورهای دارای درآمد میانه، شمار اندک و انگشت شماری از این کشورها که توانسته اند با مدرنا برای خرید واکسن قرارداد ببندند، بیشتر آنها حتی یک واحد هم دریافت نکرده اند و دستکم سه کشور از این جمع وادار به پرداخت بهای بیشتری به نسبت ایالات متحده و اتحادیه اروپا شده اند. تایلند و کلمبیا مبالغ های بیشتری نسبت به بهای اصلی می پردازند، واکسن ها با تاخیر به بوتسوانا تحویل داده می شود و تونس هنوز حتی نتوانسته با مدیران این شرکت تماس برقرار کند.
مدرنا برخلاف فایزر، جانسون اند جانسون و آسترازنکا که انواع و اقسام دارو و دیگر محصولات درمانی و پزشکی تولید می کنند، تنها واکسن کووید تولید و عرضه می کند و به همین علت موفقیت تجاری آینده اش، به موفقیت تجاری همین واکسن بستگی دارد.
دکتر تام فریدن رئیس پیشین مراکز مهار و پیشگیری از بیماری ایالات متحده گفت که مسئولان این شرکت به گونه ای رفتار می کنند که گویا هیچ مسئولیتی بیشتر و بالاتر از به حداکثر رساندن درآمد ناشی از بازگشت سرمایه گذاری هایشان ندارند. کار به جایی رسیده که به گفته ۲ مقام بلندپایه آمریکا؛ دولت جو بایدن رئیس جمهوری از عملکرد مدرنا و قابل دسترسی نبودن مقدار بیشتری واکسن برای کشورهای فقیر، ناراضی است. با توجه به کمک یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلاری دولت آمریکا به مدرنا و ثبت پیش سفارش یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون واحد واکسن برای تضمین بازار فروش مدرنا حتی پیش از تائید شدن آن، دولت بایدن از همکاری نکردن مدرنا خشمگین شده است.
مدرنا اکنون به سختی برای دفاع از عملکرد خود در برابر اتهامات وارد شده که برای ثروتمندان اولویت قایل می شود، تلاش می کند. مدیران این شرکت با اشاره به محدودیت ظرفیت تولید، گفته اند که تمامی واکسن های تولید این شرکت در سال جاری (۲۰۲۱)، تنها می تواند پاسخگوی سفارش های دولت ها مانند اتحادیه اروپا باشد. این شرکت در پاسخ به درخواست اخیر نیویورک تایمز در باره جزئیات شمار معدود کشورهای فقیر که به واکسن های این شرکت دسترسی یافته اند، اعلان کرد که اکنون برای افزایش تولید سرمایه گذاری میکند تا بتواند در سال اینده (۲۰۲۲) یک میلیون دوز واکسن در اختیار کشورهای کم برخوردار قرار دهد.
استفانی بنسل مدیر اجرایی مدرنا با ابراز تاسف از دستیابی نداشتن بیشتر شهروندان کم برخوردار به واکسن های این شرکت، تقصیر را متوجه دولت آمریکا کرده که سرمایه بیشتری در اختیار این شرکت برای گسترش ظرفیت تولید نگذاشته و افزوده که بهای محصول این شرکت بر اساس میزان سفارش و برخورداری هر کشور تعیین می شود.
به گفته این دو مقام بلندپایه که می خواستند ناشناس بمانند، مدیران مدرنا با دولت در باره فروش واکسن های کم هزینه به دولت فدرال قابل اهدا به کشورهای کم برخوردراتر، رایزنی می کنند و فایزر با این اقدام موافقت کرده است.
با گذشت نزدیک به یک سال از آغاز واکسیناسیون در کشورهای غربی، در ماه های اخیر تمرکز متوجه کمبود شدید واکسن در بسیاری از بخش های زمین شده به گونه ای که تا ۳۰ سپتامبر (۸ مهر ماه) کمتر از ۱۰ درصد شهروندان ده ها کشور فقیر که بیشتر در آفریقا و خاورمیانه قرار دارند، واکسن دریافت کرده اند.
با وجود اینکه آزمایش های بالینی سال گذشته، تاثیر مدرنا و فایزر را یکسان نشان داد، اما بررسی تازه تر نشان داده که تاثیر واکسن مدرنا بیشتر است، مصونیت درازمدت تری به بدن دریافت کنندگان می دهد و ترابری و انبارکردن آن ساده تر است.
اطلاعات اندکی از جزئیات قراردادهای مدرنا با دولت ها و کشورها در اختیار همگان قرار گرفته، اما از ۲۲ کشور جهان به همراه اتحادیه اروپا که مدرنا به آنها واکسن صادر کرده، هیچ یک کم برخوردار نیستند و تنها فیلی پین در جایگاه کشوری با درامد کمتر از میانه قرار دارد. تعداد انگشت شماری از دولت ها، بهای واکسن های مدرنا را اعلان کرده اند، که هر واکسن آن برای دولت امریکا که یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار برای ساخت و تولید واکسن در اختیار این شرکت قرار داده، ۱۵ تا ۱۶ دلار و نیم و برای اتحادیه اروپا ۲۲ دلار و ۶۰ سنت تا ۲۵ دلار و ۵۰ سنت ارزیابی شده است. اما بوتسوانا، تایلند و کلمبیا که در طبقه بندی بانک جهانی در سطح بالاتر از میانه درآمدی قرار دارند، اعلان کرده اند که برای خرید هر واحد واکسن، ۲۷ دلار تا ۳۰ دلار پرداخت کرده اند.
با اینکه مدرنا در برخی موارد به برخی کشورهای کم برخوردار پیشنهاد عرضه واکنس به بهای نسبتا پائین تری داده، اما به شرط تحویل سفارش های کنونی دیگر کشورها بوده است. این شرکت در مه به اتحادیه آفریقا پیشنهاد فروش واکسن به بهای هر دوز ۱۰ دلار داد، اما به شرط تحویل در سال آینده که موجب از هم پاشیده شدن مذاکرات شد.
این شرکت پیش بینی کرده که در سال جاری دستکم ۲۰ میلیارد دلار از فروش واکسن درامد داشته باشد که این واکسن را به یکی از باارزش ترین محصولات دارویی و پزشکی در تاریخ تبدیل خواهد کرد. ارزش بازار مدرنا در سال جاری با رشد سه برابری به بیش از ۱۲۰ میلیارد دلار رسیده به گونه ای که ۲ تن از بنیانگذارانش و یکی از سرمایه گدازان اولیه ان در ماه جاری (اکتبر) وارد فهرست ۴۰۰ ثروتمند برتر ایالات متحده در مجله فوربز شده اند.
این شرکت در اوایل ۲۰۲۰ و هم زمان با همه گیری گسترده ویروس کرونا، مبلغ ۹۰۰ هزار دلار از یک سازمان غیرانتفاعی به نام ائتلاف نوآوری ها برای آمادگی به منظور پیشگیری از همه گیری، برای هزینه آزمایش ایمنی واکسن تازه طراحی شده خود با استفاده با فناوری نوین آر ان ای دریافت کرده است.با اینکه مدرنا در ماه مه با عرضه تا ۳۴ میلیون دوز واکسن در سال جاری و ۴۶۶ میلیون دوز در سال آتی به برنامه کوواکس سازمان ملل متحد برای واکسینه کردن شهروندان کم برخوردار جهان موافقت کرد، اما هنوز به این سفارش ها عمل نکرده و کوواکس تنها توانسته ده ها میلیون دوز مدرنا دریافتی از از ایالات متحده را توزیع کند.
دولت تونس از سال گذشته تاکنون هنوز نتوانسته با مدیران این شرکت برای تامین واکسن تماس برقرار کند. دولت تایلند که ۳۲ درصد شهروندانش کاملا واکسینه شده اند، بهای سفارش یک میلیون واحد به ازای هر دوز ۲۸ دلار را برای افراد آسیب پذیر پرداخته و قرار است تحویل انها از سال آینده شروع شود. قرار بوده سفارش بوتسوانا برای ۵۰۰ هزار واحد واکسن به بهای هر دوز نزدیک به ۲۹ دلار برای واکسینه کردن نزدیک به ۱۰ درصد شهروندانش، از اوت تحویل داده شود، اما تاکنون اجرا نشده است.
کلمبیا نیز ۱۰ میلیون دوز واکسن مدرنا به ازای هر دوز نزدیک به ۳۰ دلار سفارش داده که ظاهرا شامل هزینه ترابری و پشتیبانی هم می شود و به گفته مقام های این کشور، گران قیمت ترین واکسن کووید بوده که این کشور آمریکای جنوبی تاکنون سفارش داده است. نخستین محموله که قرار بوده در اوایل ژوئن تحویل داده شود، با تاخیر در اوت تحویل شده و تاکنون روی هم رفته نزدیک به ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار واحد واکسن کرونای مدرنا تحویل این کشور داده شده است.