به گزارش ایرنا عملیات اجرایی پروژه راه‌آهن پس از سال‌ها انتظار مردم، ۲ سال پیش در مرکز خراسان جنوبی آغاز شد و تاکنون زیرسازی آن در قطعه ۱۶ مسیر بیرجند - یونسی ۲۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است.
رییس جمهوری نوزدهم شهریور ۱۴۰۰ در سومین سفر استانی خود به خراسان جنوبی آمد و تسریع در تکمیل طرح‌های نیمه‌تمام و نیمه‌فعال استان از تاکیدات آیت الله سید ابراهیم رییسی در برنامه‌های مختلف این سفر یک روزه بود.
این تاکیدات رییس جمهوری در واقع مبتنی بر نیازسنجی از استان است زیرا توجه به راه‌آهن و دوبانده شدن راه‌ها از جمله درخواست‌های مردم و مسوولان در سومین سفر استانی رییس جمهوری بود و آیت الله رییسی در پاسخ به این اولویت مطرح شده گفت: یکی از مسایل مهم جاده‌ها و ارتباطات ریلی است که وزیر راه و شهرسازی همراه ما هستند و این مساله را دنبال می‌کنند.
وی اظهار داشت: جزو اولویت‌های این وزارتخانه اصلاح جاده‌های مواصلاتی و مسایل ریلی در مناطق مختلف است که یکی از این مناطق خراسان جنوبی و جزو برنامه‌ها است.
اتصال بیرجند به ریل سراسری از آرزوهای دیرینه مردم خراسان جنوبی بوده که بعد از ۲ دهه انتظار در سال ۱۳۹۸ محقق شد و کلنگ قطعه ۱۶ خط آهن بیرجند به سمت یونسی به طول ۳۲ کیلومتر در محدوده جغرافیایی خراسان جنوبی به زمین خورد.
تصویب راه‌آهن شرق کشور حاصل پیگیری‌های فراوان در ادوار مختلف بوده که بر پایه خواسته‌های مردمی شکل گرفته است و در نهایت این خط ریلی چابهار در جنوب شرق را به سرخس در شمال شرق ایران متصل می‌کند و نقش مهمی در حمل و نقل مسافر و مبادلات تجاری در شرق ایران همچنین کشورهای همسایه دارد.
استان‌های سیستان و بلوچستان و خراسان رضوی در سال‌های گذشته با پیشرفت‌های متفاوت، سهمی از شروع پروژه راه‌آهن شرق داشتند اما خراسان جنوبی در گذر این سال‌ها سهمی نگرفت و پروژه عملیاتی نشد.
مدیرکل راه و شهرسازی خراسان جنوبی از جمله مدیرانی بود که در نشست شورای اداری استان در پایان سفر رییس جمهوری به خراسان جنوبی از حوزه کاری این اداره کل گزارش داد و درباره راه‌آهن گفت: راه‌آهن طبس با ظرفیت خوب زیر بار فعالیت است و ابرپروژه چابهار - بیرجند - یونسی را در حال کار داریم.
۲۰ درصد پیشرفت فیزیکی در مرحله زیرسازی
وحید داعی افزود: خوشبختانه ۳۲ کیلومتر از قطعه ۱۶ پروژه راه‌آهن بیرجند - یونسی که محل اتصال است، در حال اجراست و ۲۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد، راه‌آهن فردوس هم با ۲۰ درصد در حال اجراست.
وی از رییس جمهوری کمک خواست تا در حوزه راه‌آهن ۲ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان فایناس صندوق توسعه ملی و مشارکت مالی بانک‌ها به این پروژه تزریق شود تا زودتر به اتمام برسد و سوت قطار در بیرجند به صدا درآید.
مدیرکل راه و شهرسازی خراسان جنوبی از راه‌آهن به عنوان یک اَبرپروژه در این استان یاد کرد و گفت: طول راه‌آهن زاهدان - بیرجند - مشهد ۹۰۱ کیلومتر است که از این مقدار ۴۲۱ کیلومتر در حوزه جغرافیایی استان خراسان جنوبی قرار دارد.
وی بیان کرد: حد فاصل بیرجند - یونسی ۲۷۱ کیلومتر است که از این مقدار ۸۸ کیلومتر در استان خراسان رضوی قرار دارد و ۵۸ کیلومتر از آن در دست اجرا است.
داعی گفت: ۱۸۳ کیلومتر دیگر در استان خراسان جنوبی قرار دارد که ۳۲ کیلومتر آن در مرحله زیرسازی با پیشرفت فیزیکی حدود ۲۰ درصد است.
وی با بیان اینکه ۹۰ کیلومتر مسیر پیمانکار دارد افزود: همچنین برای ۱۸۰ کیلومتر دیگر با استاندار پیگیری کردیم که در قالب کنسرسیوم (شراکت) اجرایی خواهد شد.
وی اظهار داشت: تامین اعتبار این پروژه ۱۰ درصد آورده دولت، ۲۰ درصد آورده کنسرسیوم ریلی و ۷۰ درصد تسهیلات صندوق توسعه ملی است و اولین بار صندوق توسعه ملی با موافقت مقام معظم رهبری قرار شد به‌صورت ریالی تسهیلات را در اختیار این پروژه قرار دهد.
مدیرکل راه و شهرسازی خراسان جنوبی گفت: چهار اقدام انجام دادیم ابتدا تشکیل کنسرسیوم متشکل از ۶ شرکت است که ثبت حقوقی شده و هویت حقوقی دارد، اقدام دوم موافقت هیات امنای صندوق بود که با پیگیری‌های زیاد اخذ شده و با ۲ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان فایناس موافقت شد تا به این پروژه تزریق شود.
وی گفت: اقدام سوم اشکالی بود که بحث تضمین داشت و پیگیری زیادی توسط وزیر راه و شهرسازی و استاندار انجام شد و در نتیجه دولت مصوب کرد تضمین این پروژه از محل راه‌آهن به سازمان برنامه و بودجه تغییر پیدا کند.
داعی افزود: مهمترین اقدام اینکه تا خرداد امسال فقط یک مصوبه داشتیم که به قرارداد تبدیل شد، یعنی اکنون بین وزارت راه و شهرسازی و ۶ شرکت قراردادی مبادله و تعهد ایجاد شده است.
به گفته وی گام آخر این پروژه "کنسرسیوم بانکی" است که با کمک استانداری پیگیری می‌شود تا این تسهیلات به پروژه تزریق شود و ۱۸۰ کیلومتر باقیمانده نیز به سرانجام برسد.
انعقاد قرارداد کنسرسیوم بانکی به‌زودی با حضور وزیر راه و شهرسازی
اگرچه تسریع در اجرای این ابرپروژه و تکمیل راه‌آهن قطعه بیرجند - یونسی از جمله مصوبات سفر اخیر رییس جمهوری به خراسان جنوبی است اما به گفته مسوولان و کارشناسان، اجرای پروژه‌ای با این حجم عملیات عمرانی با تخصیص اعتبارات دولتی بسیار زمان‌بر است لذا ایجاب می‌کند که بانک‌ها نیز با مشارکت مالی در قرارداد این پروژه به تسریع آن کمک کنند.
حالا ۳۵ روز پس از سومین سفر استانی آیت الله رییسی، مدیرکل راه و شهرسازی خراسان جنوبی از برگزاری پیش جلسه هماهنگی قرارداد کنسرسیوم بانکی بعد از سفر رییس جمهوری به استان خبر داد.
داعی گفت: در آینده نزدیک جلسه‌ای با حضور وزیر راه و شهرسازی برای اتمام و انعقاد قرارداد برگزار خواهد شد که گام بلندی برای سرعت دادن به اجرای پروژه راه‌آهن خراسان جنوبی است.
اکنون پروژه احداث راه‌آهن بیرجند - یونسی در قطعه ۱۶ با پیشرفت فیزیکی ۲۰ درصد در مرحله عملیات زیرسازی است و در مجموع ۶ شرکت مسئولیت اجرای پروژه ۲۷۱ کیلومتری را برعهده دارند که بناست ۹۰ درصد اعتبارات از طریق این کنسرسیوم تامین شود.
مدیرکل راه و شهرسازی خراسان جنوبی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا از جهش اعتباری این پروژه در بودجه سال جاری هم خبر داد و گفت: اعتبار راه‌آهن خراسان جنوبی در قانون بودجه با افزایش حدود ۲ برابری به ۶۰۰ میلیارد ریال در سال ۱۴۰۰ رسید.
داعی اظهار داشت: اعتبار طرح احداث راه‌آهن بیرجند - یونسی در قانون بودجه سال گذشته ۲۹۰ میلیارد ریال بود که با پیگیری‌های صورت گرفته امسال به ۶۰۰ میلیارد ریال افزایش یافته است.
وی افزود: فاینانس داخلی راه‌آهن قطعه بیرجند - یونسی در حال انعقاد قرارداد مشارکت است و زمان اجرای مشارکت چهار سال خواهد بود.
مدیرکل راه و شهرسازی خراسان جنوبی گفت: تاکنون برای قطعه ۱۶ راه‌آهن بیرجند - یونسی ۲.۵ میلیون متر مکعب خاکبرداری و خاکریزی انجام شده و ۱۲۰ دستگاه پل دارد که کارگاه کاملا فعال است.
اولویت با اتصال مرکز استان به ریل سراسری است
وی اظهار داشت: سیاستی که در استان دنبال کردیم این است که بتوانیم در اسرع وقت مرکز استان را به راه‌آهن سراسری وصل کنیم و با پیگیری استاندار این جریان دارد به ثمر می‌رسد.
داعی با بیان اینکه در پروژه قطعه ۱۶ راه‌آهن بیرجند - یونسی پیمانکاران ۲ شیفت مشغول به کار هستند افزود: مجموع راه‌آهن شرق کشور ۲۳ قطعه است که از قطعه چابهار تا زاهدان توسط قرارگاه خاتم‌الانبیا (ص) در حال انجام است و بخشی از ریل‌گذاری انجام شده است.
وی گفت: ایستگاه راه‌آهن نیز برای شهرهای نهبندان، سربیشه، بیرجند و قاین پیش‌بینی شده اما ایستگاه بیرجند تشکیلاتی است و اداره کل راه‌آهن ایجاد خواهد شد.
اتصال بیرجند به ریل سراسری علاوه بر ایجاد امکانات رفاهی و سفر برای مردم، منشاء تحولات بزرگ اقتصادی و اجتماعی در این منطقه مرزی خواهد شد زیرا خراسان جنوبی با وجود محصولات متنوع کشاورزی و معدنی برای فروش و صادرات به زیرساخت حمل و نقل نیاز مبرم دارد.
از این جهت است که رییس جمهوری در سفر به خراسان جنوبی تاکید کرد: نسبت به کریدور ریلی استان و نیازی که بیان شده با محوریت وزیر راه و شهرسازی و دعوت بانک‌های عامل مشکلات موجود بررسی و به شکلی حل شود لذا میزان اعتباراتی که باید برای راه‌های مواصلاتی به‌ویژه ریل پرداخت شود، در دستور کار قرار گیرد.
آیت الله رییسی گفت: راه‌های استان باید توسعه یابد اما در گام نخست باید طلب پیمانکاران پرداخت شود.
وی بر زمان‌بندی پروژه‌ها که درخواست یکی از نمایندگان استان بود نیز تاکید کرد و افزود: زمان‌بندی در هر پروژه‌ای هم باعث نظارت مردم و بخش‌های نظارتی و هم باعث مسوولیت برای کسانی می‌شود که پروژه را اجرا می‌کنند.
پرداخت مطالبات پیمانکاران و سرعت گرفتن پروژه‌ها
استاندار خراسان جنوبی بتازگی ضمن تشریح آخرین روند اجرای مصوبات سفر رییس جمهوری گفت: درخصوص مطالبات و دیون پیمانکاران پروژه‌های عمرانی دولتی استان مقرر شد همه موارد احصا و برای تامین اعتبار ارائه شود.
حمید ملانوری افزود: تامین این اعتبارات و پرداخت دیون پیمانکاران، کاهش اعتراضات کارگری و در نتیجه سرعت گرفتن روند اجرای پروژه‌ها و انتفاع مردم را به همراه دارد.
وی گفت: تمامی مطالبات احصا شده در ۲۸ دستگاه دیون‌دار ۷۸۵ میلیارد تومان برآورد شده که در قالب پروژه‌های استانی، ملی، استانی - ملی تفکیک و به دولت ابلاغ شده است.
استاندار خراسان جنوبی بیان کرد: ۳۲ پروژه نیمه‌تمام در سطح استان احصا شده که برای اجرای آنها تاکنون هزار و ۱۴۸ میلیارد تومان هزینه شده است و تکمیل این پروژه‌ها، ۶ هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد.
وی افزود: در زمینه ادامه پروژه‌های راه، راه‌آهن، کشاورزی، صمت، گردشگری، آموزشی، بهداشت و درمان، ورزشی و سایر حوزه‌ها مصوباتی داشتیم که در حال پیگیری است.
خراسان جنوبی استانی پهناور و کویری است که طول راه‌های آن ۱۷ هزار و ۸۲ کیلومتر بوده و ششمین استان از نظر طول راه‌ها در سطح کشور است. این پهناوری و فاصله طولانی بین شهرها عملیات ساخت راه را پرهزینه و گاهی زمان‌بر می‌کند.
از همین رو خراسان جنوبی همواره یکی از استان‌های کمتر برخوردار در حوزه زیرساخت‌های حمل و نقل به‌ویژه بزرگراه محسوب شده و با وجود قرار داشتن در ۲ کریدور اصلی کشور و مرز مشترک با افغانستان، بسیاری از جاده‌های استان هنوز دوطرفه است.
سفر رییس جمهوری به خراسان جنوبی فرصتی است برای تکمیل طرح های مهم و زیربنایی استان تا هرچه زودتر مردم از آنها منتفع شوند و به گفته مسوولان اگر منابع مالی پروژه راه‌آهن به‌موقع تامین شود سه تا چهار سال آینده شاهد بهره‌برداری راه‌آهن بیرجند به یونسی خواهیم بود.