به گزارش ایرنا، "هر هفته الف-ب-ایران" عنوان پویشی بود که وزیر نیروی دولت دوازهم برای افتتاح هفتگی طرحهای بزرگ و مهم صنعت آب و برق کشور مطرح کرد و در چارچوب این پویش بیش از ۲۲۰ طرح با هزینه ۳۳ هزار میلیارد تومان در سطح ۳۱ استان کشور طی سال ۱۳۹۸ مورد بهره‌برداری قرار گرفت.
"سد ابیورد" شهرستان مرزی درگز، واقع در شمال استان خراسان رضوی نیز در قالب پویش "هر هفته الف-ب-ایران" در سوم دیماه ۱۳۹۸ طی مراسمی با حضور وزیر وقت نیرو به بهره‌برداری رسید.
شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی در آن تاریخ اعلام کرد: عملیات ساخت سد مخزنی خاکی ابیورد در مسیر "رودخانه زنگلانلو" واقع در جنوب شرقی درگز سال ۱۳۸۳ آغاز شده بود که سوم دیماه ۹۸ با پایان عملیات اجرایی آماده بهره‌برداری شد.
سد ۴۳ میلیون مترمکعبی ابیورد با رعایت تمامی پروتکل ها و سرمایه‌گذاری ۲ هزار و ۱۵۰ میلیارد ریال ساخته شده است.
این سد خاکی با هسته رسی و با ارتفاع ۶۲ متر از پی و بستر رودخانه و طول تاج ۱۷۵ متر در جنوب شرقی شهرستان درگز واقع شده است و ظرفیت ذخیره سازی آن ۳۱ میلیون مترمکعب از رواناب رودخانه است و تونل انتقال آب این سد نیز ظرفیت عبور ۵۰ متر مکعب آب بر ثانیه را دارد.
تامین آب آشامیدنی و بهداشتی شهر درگز و روستاهای این محدوده، مدیریت سیلابها، تامین آب مورد نیاز صنایع فعال در منطقه و همچنین گلخانه‌ها از اهداف ساخت سد ابیورد عنوان شده است.
بروز مشکل و توقف آبگیری سد
در بهار سال ۱۳۹۹ خراسان رضوی شاهد باران‌های پرحجمی بود اما نیمه اردیبهشت ماه همان سال فرماندار وقت درگز در گفت و گو با ایرنا گفت: پس از آبگیری آزمایشی سد ابیورد، این سد تازه به میزان ۲ میلیون مترمکعب آبگیری شد اما آبگیری سد فعلا به واسطه برخی مسائلی که در سد وجود دارد، متوقف شده و لازم است آبها تخلیه شود تا عملیات بتن ریزی تکمیل گردد.
علی فراهی افزود: هنوز کارهایی برای تحویل نهایی سد لازم است که باید انجام گیرد، آبگیری برای آزمایش سد انجام شد و مشخص شد در حد جریان یک شیر آب خانگی در حدود ۲۰۰ متر پایین تر از سد، آب مانند چشمه کوچکی از زمین خارج می‌شود لذا مقرر شد ابتدا پیمانکار مطابق تعهد خود با تزریق بتن مشکل مذکور را برطرف کند تا سد به طور کامل به آب منطقه ای تحویل شود.
فرماندار وقت درگز اضافه کرد: فعلا سد ابیورد آبگیری نمی شود و آب پشت سد در حال تخلیه است تا با تخلیه کامل امکان تزریق بتن و برطرف کردن مشکل فراهم شود.
در همان تاریخ مدیر دفتر طرح های توسعه منابع آب شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی نیز در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: سد در حالت کلی مشکل ندارد اما یک سری کارهای ناتمام دارد که باید به اتمام برسد و سپس آبگیری انجام شود.
حمیدرضا بیاتی افزود: آبگیری آزمایشی و افتتاح اولیه را انجام داده ایم و باید یک سری اقدامات تکمیلی انجام شود که آبگیری نهایی را انجام دهیم.
وی با اشاره به تداوم فعالیت پیمانکار ساخت سد خاطرنشان کرد: کل ماجرا پیچیده نیست، بحث اصلی ما کمبود شدید اعتبار و بدهی خیلی زیاد به پیمانکاران است لذا باید کار به اتمام برسد تا بهره برداری نهایی صورت بگیرد.
در روند پرفراز و نشیب ساخت این سد در منطقه مرزی کشورمان با ترکمنستان، نباید از وقوع حادثه شکستن تونل انحرافی انتقال آب سد چشم پوشی کرد.
نشتی تونل انحراف آب
در خردادماه سال ۹۸ نیز در زمان آبگیری آزمایشی سد، تونل انحرافی انتقال آب آن دچار نشتی شد که مدیر روابط عمومی شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی در تشریح این واقعه گفته بود: پس از آبگیری آزمایشی تونل انحرافی انتقال آب "اسپیان" در پروژه سد ابیورد درگز مشخص شد که بخشی از این تونل دچار نشتی آب شده است.
کاظم جم افزود: پس از این حادثه که خسارتی برای زمین های کشاورزی ایجاد نکرده بود، آبگیری تونل متوقف شد و ماشین آلات شرکت آب منطقه‌ای در حال ترمیم محدوده‌ای شدند که آب از آن نشست کرده است.
وی تاکید کرد: ساخت این سد به پایان رسیده است و هم اکنون درصدد برنامه ریزی جهت دعوت از مقامات کشوری برای افتتاح آن هستیم.
پس از گذشت ۲ سال از افتتاح سد ابیورد؛ حسن رزمیان، نماینده مردم شهرستان درگز در مجلس شورای اسلامی در جریان سفر استاندار وقت به این شهرستان از افتتاح زودهنگام سد و نبود بودجه کافی برای تکمیل آن به شدت انتقاد کرده بود.
افتتاح زودهنگام و بسته شدن ردیف بودجه سد
سرپرست فرمانداری درگز نیز هفته گذشته در گفت و گو با ایرنا اظهار داشت: متاسفانه وزیر نیروی دولت گذشته پروژه سد ابیورد شهرستان درگز را در سال ۹۸ بدون اینکه به اتمام رسیده باشد، افتتاح کرد.
مهدی دقیقیان افزود: متاسفانه سد ابیورد فقط افتتاح شد اما آماده بهره برداری نبود و تکمیل نهایی سد به ۶۰ میلیارد ریال اعتبار دیگر نیاز دارد.
وی گفت: به لحاظ قانونی وقتی پروژه ای به بهربرداری می رسد، ردیف بودجه آن قطع می شود و الان دست ما زیر سنگ مانده است و دنبال راهکاری برای تامین منابع آن هستیم.
سرپرست فرمانداری درگز با بیان اینکه شبکه پایاب سد نیز هنوز تکمیل نشده است، گفت: در حال حاضر پیمانکاران این پروژه شامل سد و شبکه پایاب ۱۲۰ میلیارد ریال طلبکاری دارند که این میزان برای هر یک از پیمانکاران یاد شده ۶۰ میلیارد ریال است.
وی همچنین گفت: برای رفع مشکل درز ایجاد شده در سد نیز باید سه مرحله تزریق سیمان مخصوص به آن انجام شود که تاکنون ۲ مورد آن انجام شده و یک مورد دیگر هنوز باقی مانده است.
آبگیری سد نیازمند ۱۵ میلیارد ریال اعتبار
سرپرست فرمانداری درگز ادامه داد: ابیورد تنها سد در کشور است که افتتاح شده اما آبگیری نشده است و برای آبگیری و اجرای عملیات نهایی، تزریق سیمان و درزگیری طرح ۱۵ میلیارد ریال اعتبار نیاز است، که در صورت تامین این اعتبار آبگیری سد آغاز خواهد شد.
دقیقیان گفت: ساختمان سد آماده است اما مسائل فنی آن هنوز باقی مانده است، از طرفی به دلیل طلبکاری سنگین پیمانکار برخی وسائل و تجهیزات خود را فروخته است.
شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی افتتاح زودهنگام را رد کرد
مدیر روابط عمومی شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی در خصوص مسائل مطرح شده درباره سد ابیورد به خبرنگار ایرنا گفت: افتتاح سد با حضور وزیر نیرو مربوط به ۲ سال پیش است و مطالب مطرح شده درخصوص افتتاح زودهنگام و قطع بودجه سد، صحت ندارد.
کاظم جم افزود: تنها دریچه آبگیری سد اشکالاتی داشته است که اکنون اقدامات لازم برای تعمیر دریچه و تکمیل نهایی سد در حال انجام است.
با این حال خبرها حکایت از اقدام بازرسی کل خراسان رضوی در خصوص بررسی طرح سد ابیورد در شهرستان درگز دارد.
ورود سازمان بازرسی به موضوع سد ابیورد
بر اساس اعلام بازرسی کل خراسان رضوی بازدیدهای شهرستانی مسوولان این نهاد نظارتی از شهرستان های قوچان و درگز در استان آغاز شده است.
مهدی دقیقیان، سرپرست فرمانداری درگز در این خصوص به ایرنا گفت: هفته گذشته بازرس کل خراسان رضوی پس از سفر به قوچان، به شهرستان مرزی درگز نیز سفر کرد و از فرمانداری، شهرداری ها، بانکها، ادارات و پروژه های عمرانی شهرستان به ویژه سد ابیورد، که هنوز به بهره برداری نرسیده است، بازدید نمود.
بر اساس اعلام شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی، این استان دارای ۳۲ سد در حال بهره برداری (از جمله سد ابیورد) در شهرستان های تربت حیدریه، قوچان، مشهد، خواف، درگز، سبزوار، تایباد، تربت جام، چناران، سرخس، نیشابور، کلات و فریمان است.
توان ذخیره سازی آب سدهای بزرگ و در حال بهره برداری استان خراسان رضوی در مجموع یک میلیارد و ۵۷۲ میلیون متر مکعب است که یک میلیارد و ۲۱۱ میلیون متر مکعب از این مقدار مربوط به سد دوستی، مشترک بین ایران و ترکمنستان است.