پارک علم و فناوری سازمانی است که به وسیله متخصصان حرفه‌ای اداره می‌شود و هدف اصلی آن افزایش ثروت جامعه از طریق تشویق و ارتقاء فرهنگ نوآوری و افزایش توان رقابت در میان شرکتها و مؤسساتی است که متکی بر علم و دانش در محیط پارک فعالیت می‌کنند.
برای دستیابی به این هدف، یک پارک علمی با ایجاد انگیزش و مدیریت جریان دانش و فناوری در میان دانشگاه‌ها، مراکز پژوهش و توسعه، شرکتهای خصوصی و بازار، ایجاد و رشد شرکتهای متکی بر نوآوری را از طریق مراکز رشد و فرایندهای زایشی تسهیل می‌کند که پارک های علمی همچنین خدماتی با ارزش افزوده بالاو فضاهای کاری و تاسیسات مناسب وکیفی به مووسسات مستقردر پارک ارائه می کند.
پارک های علم و فناوری در سراسر دنیا با هدف کلی توسعه فناوری و کسب و کارهای دانش محور تشکیل شده‌اند و با توجه به وضعیت محیطی و سیاستگذاری های کلان در سطح داخلی و خارجی پارک، چشم‌اندازها و مأموریت‌های متفاوتی را دنبال می‌کنند.
این پارک ها دارای مکانیسم های زیرساختی مهمی هستند که موجب انتقال یافته‌های تحقیقات دانشگاهی و تولید دانش مضاعف شده، در نهایت عامل تسریع رشد اقتصادی در سطح ملی و منطقه‌ای می‌شوند، این مهم به صورت گسترده‌ای در کشورهای مختلف دنیا به عنوان یک اصل به رسمیت شناخته شده‌است.
در بسیاری از موارد، پارک های فناوری موجب ایجاد شغل، رشد درآمد و درگیر شدن در صنایع دارای رشد می‌شوند و از طرفی، پارک های فناوری و مراکز رشد برای تجزیه و تحلیل در سطح ملی یا محلی در زنجیره ارزش کارآفرینی، لینک های مهمی به‌شمار می آیند.
امروزه پارکهای علمی، تحقیقاتی و فناوری نقش بسیار عمده‌ای در پیشبرد اقتصاد جهان ایفا می‌کنند، پارکهای علم و فناوری علاوه بر امکان فعالیت شرکتهای کوچک و متوسط دانش محور و کارآفرین در یک محیط اقتصادی، بستر لازم را جهت انتقال و توسعه فناوری، تولید با ارزش افزوده بالا، جذب سرمایه‌گذاری خارجی و ورود کارآفرینان و واحدهای صنعتی به بازارهای جهانی را فراهم می کند.
در این ارتباط استان زنجان نیز به دلیل محدودیت قانونی توسعه ظرفیت‌های تولیدی در تهران و مرکز کشور و برخورداری از شبکه‌های زیربنایی قوی(زمین- منابع آب- خاک- شبکه‌های مواصلاتی- موقعیت راهبردی در منطقه شمالغرب - عبور خطوط انرژی- سرمایه‌گذاری کلان ملی و…) از پتانسیل قابل ملاحظه‌ای درجذب سرمایه‌گذاری بخش صنعت برخوردار است.
ازاکوسیسم مهم استان می توان به چند نمونه اکوسیستم صنعت برق شرکت" ایران ترانسفو، پارس سوئیچ" ، صنعت معدنی" شرکت ملی سرب و روی ایران، "، صنعت سرب و روی، در صنعت نساجی "نخ تایر" ، صنعت کاغذسازی، صنایع دستی، صنعت گردشگری، صنعت کشاورزی و بسیاری شرکتها و صنایع مختلف اشاره کرد که زمینه مناسبی برای توسعه کارآفرینی و ایجاد اشتغال پایدار استان و کشوراست.
زنجان برای توسعه پارک ها به حمایت جدی دولت سیزدهم نیاز دارد
رییس پارک علم و فناوری استان زنجان با اشاره به اینکه روند حمایت از علم و فناوری در کشور با منویات رهبر معظم انقلاب روند رو به رشدی داشته است، گفت: انتظار می رود سهم استان زنجان به دلیل عقب ماندگی، بیش از سهم جمعیتی باشد، چرا که برای جبران عقب ماندگی حمایت بیشتری نیاز داریم.
داود مرادخانی افزود: پارک های علم و فناوری بسته به سالهای تاسیس و پیگیری استانی و کشوری اعتبارات متفاوتی دارند که در این ارتباط پارک استان زنجان در سال ۹۶ تاسیس شده و اولین ردیف هزینه را در سال ۹۷ دریافت کرده است.
وی اضافه کرد: سایر پارکهای ذکر شده از سالهای گذشته اعتبار دریافت کرده اند و از ارقام بالاتری برخوردار هستند که خوشبختانه روند رشد اعتبار هزینه ای پارک استان زنجان بر اساس پیگیری های تیم حاضر محقق شده است.
به گفته این مسوول، به رغم پیگیرهای متعدد هنوز در کف جدول اعتبارات تخصیصی هستیم، این در حالی است که تمامی پارک های علم و فناوری از سالهای گذشته صاحب انواع زیرساختهای مناسبی هستند و حاکمیت استانی هر یک حمایتهای ویژه ای از آنان انجام دادند.
مرادخانی افزود: در زمان حاضر عدالت حکم می کند که پارک تازه تاسیس استان زنجان از حمایت حداکثری برخوردار شود، تا بتواند زیرساختهای لازم را برای جوانان مستعد استان مهیا کند.
رییس پارک علم و فناوری استان زنجان با اشاره به اینکه استان زنجان به عنوان قطب تولید صنایع معدنی، برق و فلزات رنگین و به لحاظ موقعیت استراتژیک از استعداد بالاتری برخوردار است اضافه کرد: انتظار می رود در سنوات بعدی مسوولان استانی و کشوری توجه بیشتری بر این بخش توسعه نیافته داشته باشند.
وی بیان کرد: متأسفانه در سنوات گذشته بدلیل عدم همراهی استان و بویژه راه و شهر سازی زمین مناسب در زمان مناسب تخصیص نیافت و به رغم پیگیرهای مکرر پارک استان، بودجه عمرانی تخصیص یافته در قالب اسناد خزانه عودت داده شد.
به گفته این مسوول، خوشبختانه هنوز بودجه عمرانی مصوب برقرار است، این در حالی ست که در سایر استانها علاوه بر ساختمان مناسب، زمین مناسب برای فناوران و شرکتهای دانش بنیان از سوی منابع استان تخصیص یافته است.
این مسوول با بیان اینکه پارک علم و فناوری استان علاوه ایجاد زیرساخت و توسعه فضای کسب و کار، باید در توسعه اکوسیستم علم و فناوری استان با مشارکت تمامی دستگاهها و شهرستان ها به عنوان ستاد زیست بوم علم و فناوری استان اقدامات لازم را به عمل آورد ، ادامه داد:روند افزایشی واحدهای فناور و دانش بنیان مستقر در پارکهای علم و فناوری کشور نشان ارتباط مستقیم اکوسیستم دانش بنیان به پارکها و مراکز رشد دارد.
وی اضافه کرد: در واقع سرریز خروجی پارکها سبب توسعه خانواده شرکتهای دانش بنیان شده است. در شکل زیر آمار نشانگر این واقعیت است.
به گفته مرادخانی، روند رشد شرکتهای دانش بنیان استان زنجان با همت پارک علم و فناوری استان در سالهای ۹۶ تا ۹۸ بسیار مناسب بود و به علت عدم امکان حمایت و عدم تخصیص فضای فیزیکی و به رغم پیگیری های متعدد این روند صعودی نیز متوقف شد.
چگونه اکوسیستم علم و فناوری استان را توسعه دهیم؟
رییس پارک علم و فناوری استان زنجان ادامه داد: بدیهی است باید از تاریخ و تجارب گذشتگان بهره مند شد، یعنی اگر نیت یکساله دارید، گندم بکارید، اگر نیت ده ساله دارید، درخت بکارید، واگر نیت صدساله دارید، انسان تربیت کنید.
وی اضافه کرد: امروز که سرعت تولید دانش و تکنولوژی بیش از ۴ برابر ۱۰ سال گذشته است برای توسعه ایران و اسلام عزیز باید انسان های فناور و سیستمهای دانش بنیان تربیت کنیم تا در صحنه بین المللی پیشران باشیم.
این مسوول با اشاره به اینکه استان زنجان استعدادهای بی نظیری دارد که بزرگانی همچون شهید دکتر شهریاری و مرحوم دکتر عضنفریان را در خود پرورش داده است، ادامه داد: کشور و استان باید توسعه یابد که لازمه تحقق این مهم میدانداری بخش خصوصی است.
وی با بیان اینکه لازمه پیشرانی بخش خصوصی تولید استارتاپ‌های فناور، خلاق و دانش بنیان است، گفت: لازمه تولید استارت آپ ها تقویت اکوسیستم علم و فناوری است تا انسان فناور تربیت کند که در این راستا برای توسعه اکوسیستم گردشگری، صنایع دستی و ملیله و ... سازمان میراث فرهنگی، توسعه اکوسیستم شهری، شهر هوشمند، شهروند خلاق شهرداری توسعه اکوسیستم صنایع معدنی، فلزی و غیره. سازمان صمت و خوشه ها و توسعه اکوسیستم کشاورزی اعم از زیتون، سیر، برنج، باغات و دامپروری و ... مورد توجه باشد.
رییس پارک علم و فناوری استان با تاکید بر اینکه برای توسعه اکوسیستم ها فقط و فقط بخش خصوص، استارتاپ‌ها، فناوران و شرکتهای دانش بنیان باید میداندار باشند تاکید کرد: در چهار سال گذشته تلاش فزاینده ای برای توسعه خانواده علم و فناوری شده، اما عدم آگاهی، استهلاک منابع و عدم مدیریت اعتبارات سبب کندی روند رو به رشد این بخش شده است.
این مسوول با اشاره به برخی از ساختارهای ایجاد شده و یا در حال راه اندازی اکوسیستم علم و فناوری استان ادامه داد: راه اندازی کارخانه نوآوری زنجان از مطالبات اصلی سفر ریاست جمهوری که تحقق این کارمهم به همدلی بیشتری مسوولات کشوری و استانی نیاز دارد.
وی مشکل پارک علم و فناوری استان را نیاز به تخصیص فضای فیزیکی و زمین مناسب و سوله کارگاهی عنوان کرد و گفت: با کارهای انجام دفتر مالکیت معنوی استان در پارک با افتخار با حداقل‌ها راه اندازی شده و در کشور جزو پنج دفترPCT و TISC هستیم.
مرادخانی افزود: ۳۵ درصد اشتغال استان کشاورزی است که مرکز رشد مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی و نیاز به اجماع ذینفعان دولتی وجود دارد و از طرفی باید گفت یکی از مشکلات مرکز نوآوری پارک استان در مرکز شهر از بخش خصوصی بصورت استیجاری تأمین فضا شده است.
وی با بیان اینکه کانون خلاقیت و شکوفایی مهارت بنیان نیاز به همکاری فنی – حرفه ای استان و تخصیص فضای کاری بیشتر برای استارت آپ ها نیاز دارد،اظهار داشت: مرکز نوآوری مهارت بنیان بودجه ان تأمین شده و به همکاری فنی – حرفه ای استان نیاز دارد.
رییس پارک و فناوری استان زنجان با اشاره به اینکه کانون خلاقیت و شکوفایی خرمدره و مرکز نوآوری خرمدره به همت جوانان خرمدره و با حمایت ذینفعان دولتی و دانشگاهی راه اندازی شده است، گفت: کانون خلاقیت و شکوفایی خدابنده نیز به همت جوانان قیدار، توسط بخش خصوصی فضایی تأمین شده و هنوز منتظر معرفی مسئول است.
وی با بیان اینکه مرکز نوآوری زیتون طارم، مرکز نوآوری گردشگری سلطانیه، مرکز نوآوری ابهر بودجه تأمین شده و نیاز به تحویل فضای مناسب توسط بخش دولتی است، اظهار داشت: مرکز رشد ابهر نیاز به تحویل فضای مناسب توسط بخش دولتی دارد و از طرفی سرای نوآوری دانشگاه آزاد نیز در مراحل اجرا قرار دارد.
مرادخانی با اشاره به اینکه خوشبختانه مرکز نوآوری دانشگاه زنجان به اتمام رسیده است، افزود: صندوق پژوهش و نوآوری اشراق به تسریع امور و همراهی بیشتر با صندوق نوآوری و شکوفایی کشور نیازدارد و همچنین ساختمان هنرستان هنرهای زیبای پسران نیز فضای بلاستفاده ای است که درخواست می شود، وزارت فرهنگ و ارشاد در اختیار اکوسیستم علم و فناوری دهد.
وی در پایان به برخی از مشکلات اکوسیستم علم و فناوری استان در جدول زیر اشاره کرد و به گفته مرادخانی این موارد نیاز به اجماع جمعی دارد. این موارد هرگز به دست پارک قابل حل نیست: