اولین محموله واکسن کرونا در روز ۱۵ بهمن ۱۳۹۹ شامل ۲۰ هزار دز «اسپوتنیک وی» ساخت کشور روسیه وارد کشور شد و فرآیند واکسیناسیون در کشور از روز ۲۱ بهمن ۱۳۹۹ با تزریق همین واکسن به پارسا نمکی پسر وزیر سابق بهداشت، درمان و آموزش پزشکی آغاز شد.
واردات واکسن کرونا با ورود واکسن‌های سینوفارم از چین، بهارات از هند، آسترازنکا از کره جنوبی و سپس ایتالیا و ژاپن و سایر کشورها ادامه پیدا کرد و به مجموع ۸۱ محموله وارداتی رسید. این ۸۱ محموله واکسن کرونا شامل ۱۴۷ میلیون و ۱۷۲ هزار و ۷۰۸ دز از ۱۵ بهمن ۱۳۹۹ تا ۱۳ آبان ۱۴۰۰ وارد کشور شده‌اند.
فرآیند واکسیناسیون در کشور با واکسن‌های اسپوتنیک وی، بهارات، سینوفارم، آسترازنکا، برکت، پاستوکووک، اسپایکوژن، فخرا و رازی در حال انجام است.
بیشترین و کمترین واکسن‌های وارداتی
بر اساس اعلام سازمان گمرک جمهوری اسلامی ایران، بیشترین واکسن‌های وارداتی واکسن کرونا، با ۴۷ محموله و تعداد ۱۲۹ میلیون و ۸۸۷ هزار و ۲۹۸ دز مربوط به واکسن سینوفارم چین است.
دومین نوع واکسن وارداتی از نظر حجم مربوط به واکسن آسترازنکا با ۱۵ محموله و شامل ۱۲ میلیون و ۶۹ هزار و ۲۱۰ دز است که از کشورهای ژاپن، کره جنوبی، ایتالیا، روسیه، هلند، اتریش، لهستان، روسیه و یونان وارد شد.
سومین حجم واکسن‌های وارداتی با ۱۷ محموله و شامل ۴ میلیون و ۹۱ هزار و ۲۰۰ دز مربوط به واکسن «اسپوتنیک وی» ساخت کشور روسیه است.
چهارمین واکسن وارداتی از نظر حجم نیز مربوط به واکسن بهارات یا کوواکسین ساخت کشور هند با ۲ محموله و شامل یک میلیون و ۱۲۵ هزار دز است.
سینوفارم چینی با بیش از ۸۸ درصد بیشترین سهم از سبد واکسن‌های وارداتی کرونا به کشور را دارد و واکسن کوواکسین ساخت شرکت بهارات بیون‌تک هند کمترین میزان را دارد.
هرچند فرآیند واکسیناسیون در کشور با واکسن «اسپوتنیک وی» شروع شد و حتی قرار بود این واکسن در کشور ساخته شود، اما همچنان سهم آن در سبد واکسیناسیون چندان مناسب به نظر نمی‌رسد.
از طرفی واکسن کوواکسین یا همان بهارات که گفته می‌شد نزدیک به ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار دز از آن خریداری شده، ولی دادستانی هند از خروج کامل آن محموله از این کشور جلوگیری کرده بود، همچنان کمترین سهم از میزان واردات واکسن کووید ۱۹ به ایران را دارد.
واردات واکسن در دولت سیزدهم
با شروع به کار دولت سیزدهم، واردات واکسن کرونا سرعت چشم‌گیری پیدا کرد و و در مهر ماه به عدد ۶۰ میلیون و ۱۴۴ هزار و ۶۰۰ دز رسید. این واردات مناسب در کنار سرعت گرفتن واکسیناسیون، جهش مناسبی را ایجاد کرد و بخش زیادی از جامعه به سرعت علیه بیماری کووید ۱۹ واکسینه شدند.
با وجود تلاش‌های انجام شده در ماه‌های پایانی دولت دوازدهم، فرآیند واردات واکسن کرونا با مشکلات متعددی مواجه شد و در بهترین حالت، در تیر ماه ۱۴۰۰ تعداد ۶ میلیون و ۴۰۴ هزار و ۸۰۰ دز واکسن وارد کشور شد و این روند در مرداد ماه به ۱۳ میلیون و ۴۲۷ هزار و ۱۰ دز رسید.
روند واردات واکسن در شهریور ماه جهش قابل توجهی داشت و به ۳۳ میلیون و ۶۵۶ هزار و ۹۸ دز رسید. ولی این جهش در مهرماه تکمیل شد و میزان واردات واکسن در اولین ماه پاییز به ۶۰ میلیون و ۱۴۴ هزار و ۶۰۰ دز رسید.
بر اساس آمارهای گمرک جمهوری اسلامی ایران، در آبان ماه نیز تعداد ۲۶ میلیون و ۶۹۲ هزار و ۴۰۰ دز واکسن کرونا وارد کشور شده است.
بر اساس آمارهایی که روز ۲۵ آبان ۱۴۰۰ توسط مرکز آمار و فناوری اطلاعات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی منتشر شد، پوشش کامل واکسیناسیون کرونا در دو نوبت و در جمعیت ۱۲ سال به بالا در استان گیلان با ۷۴ درصد در کشور پیشتاز است.
هرچند واردات واکسن در ۱۳ آبان ۱۴۰۰ متوقف شد، اما دپو مناسب واکسن‌های وارداتی و اضافه شدن واکسن‌های تولید داخل به فرآیند واکسیناسیون، از سرعت واکسیناسیون کرونا در کشور نکاست و همچنان به طور متوسط بیش از ۵۰۰ هزار دز واکسن کرونا در روز در کشور تزریق می‌شود.
این در حالی است که تزریق نوبت سوم واکسن کرونا به کادر بهداشت و درمان و سالمندان بالای ۶۰ سال که ۴ ماه از تزریق دز دوم آنها گذشته نیز در حال انجام است.
متاسفانه در این بازه زمانی که واکسیناسیون به خوبی در حال انجام است، برخی افراد ضد واکسن همچنان در فضای مجازی و حتی آنتن‌های زنده صحبت‌هایی بر خلاف علم مطرح کرده و اعتماد جامعه را نسبت به واکسن مخدوش می‌کنند.
آمار واکسن‌های داخلی ارائه شود
در حالی‌که در روزهای اخیر آمارهای متناقضی از تحویل واکسن‌های تولید داخل به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی منتشر شده بود، حیدر محمدی مدیرکل دارو سازمان غذا و دارو روز ۱۸ آبان اعلام کرد که تا آن روز، ۱۳ میلیون و ۲۰۰ هزار عدد از واکسن‌های داخلی را تحویل گرفته‌اند.
بر اساس اظهارات محمدی، تا روز ۱۸ آبان ماه، ۱۰ میلیون و ۱۱۰ هزار دز واکسن برکت و یک میلیون و ۱۹۵ هزار دز پاستوکووک و یک میلیون و ۸۸۹ هزار دز اسپایکوژن تحویل وزارت بهداشت شده است.
همچنین محمدی اعلام کرد که تاکنون واکسن‌های فخرا و رازی تحویل سازمان غذا و دارو نشده است.
این در حالی‌ست که روز ۱۷ آبان ماه، در فایلی که در اختیار خبرنگاران سلامت قرار گرفت، فقط به تحویل ۱۰ میلیون و ۷۹۸ هزار و ۴۴۷ دز واکسن برکت و یک میلیون و ۸۸۹ هزار و ۴۸۸ دز واکسن اسپایکوژن اشاره شده و خبری از تعداد واکسن‌های تحویلی پاستوکووک نبود.
در عین حال، سید حیدر محمدی روز ۱۶ آبان گفت: مجموعه تولیدکنندگان داخلی واکسن کرونا موفق شدند تولیدات ماهانه واکسن را به ۱۰ میلیون دز برسانند. در حال حاضر شرکت‌های شفافارمد (برکت) و سیناژن (اسپایکوژن) ماهانه حدود ۷ میلیون دز واکسن کرونا تولید کرده و تحویل وزارت بهداشت می‌دهند.
به هر حال با توجه به تولید واکسن داخلی کرونا و افتخار آفرینی دانشمندان ایرانی، بهتر است میزان تحویل و تزریق واکسن‌های داخلی حداقل به صورت هفتگی از طرف وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی منتشر شود.
گیلان صدر نشین لیگ واکسیناسیون
موضوع جالب دیگر در فرآیند واکسیناسیون، صدر نشینی استان گیلان در دو جدول تزریق دز اول و دز دوم است. بر اساس آمارهایی که روز ۲۵ آبان ۱۴۰۰ توسط مرکز آمار و فناوری اطلاعات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی منتشر شد، پوشش کامل واکسیناسیون کرونا در دو نوبت و در جمعیت ۱۲ سال به بالا در استان گیلان با ۷۴ درصد در کشور پیشتاز است.
در عین حال، استان سیستان و بلوچستان کمترین میزان شامل ۴۳ درصد را در این شاخص دارد.
استان قم نیز همانند سیستان و بلوچستان در شاخص تکمیل واکسیناسیون یا تزریق دو نوبت، کمتر از ۵۰ درصد را نشان می‌دهد.
بیشترین میزان تزریق دز اول واکسن کرونا در جمعیت بالای ۱۲ سال نیز در استان گیلان با ۹۰ درصد انجام شده و کمترین میزان مربوط به استان قم با ۶۷ درصد است.
همچنین میزان تزریق دز اول در استان کردستان ۷۱ درصد و در استان سیستان و بلوچستان ۷۳ درصد است.
پس از استان گیلان که در این شاخص نیز رتبه اول را در اختیار دارد، به ترتیب استان‌های خراسان شمالی، اردیبل، زنجان و مازندران قرار دارند.
جمعیت هدف واکسیناسیون
بر اساس آمارهای اعلامی مرکز آمار و فناوری اطلاعات وزارت بهداشت، کل جمعیت هدف واکسیناسیون با احتساب اتباع در کشور، ۸۴ میلیون و ۵۳ هزار نفر است که با در نظر گرفتن آن، پوشش کامل واکسیناسیون به ۵۲ درصد و پوشش نوبت اول واکسن در این جمعیت هدف به ۶۷ درصد رسیده است.
همچنین بر اساس اعلام این مرکز، اگر جمعیت هدف واکسیناسیون را افراد ۱۲ سال به بالا با احتساب اتباع در نظر بگیریم، جمعیت ۶۷ میلیون و ۷۹۰ هزار و ۸۴۸ نفر را شامل می‌شود که در این جمعیت هدف، پوشش کامل واکسیناسیون به ۶۴ درصد و پوشش نوبت اول واکسن به ۸۳ درصد رسیده است.
تعداد مجموع تزریق ۱۰۰ میلیون و ۶۸ هزار و ۷۰۳ دوز که تا ساعت‌های پایانی شب ۲۵ آبان ۱۴۰۰ در سه نوبت در کشور تزریق شده، از میان ۱۳۳ میلیون و ۶۹۴ هزار و ۳۶۷ واکسنی بوده که تا این تاریخ در کشور توزیع شده است.
با توجه به واردات مناسب واکسیناسیون در دولت سیزدهم، در حال حاضر منابع واکسن برای تزریق موجود است، اما آن‌چه در این بازه زمانی اهمیت دارد، مراجعه برای تزریق واکسن کرونا به واسطه فرهنگ سازی و اقدامات مناسب رسانه‌ای است. هرچه در این بازه زمانی بتوان در مسیر علم و اعتماد به آن حرکت کرد، جان‌های بیشتری از گزند کووید ۱۹ حفظ می‌شوند. متاسفانه در این بازه زمانی که واکسیناسیون به خوبی در حال انجام است، برخی افراد ضد واکسن همچنان در فضای مجازی و حتی آنتن‌های زنده صحبت‌هایی بر خلاف علم مطرح کرده و اعتماد جامعه را نسبت به واکسن مخدوش می‌کنند.
تلاش برای واکسیناسیون گسترده باید در کنار رعایت پروتکل‌های بهداشتی قرار بگیرد تا سد محکمی در برابر ویروس کرونا ایجاد شود. تزریق واکسن به تنهایی نمی‌تواند افراد را در برابر بیماری کووید ۱۹ به طور ۱۰۰ درصد مصون کند و افراد واکسن زده باید استفاده از ماسک، رعایت اصول بهداشتی، فاصله گذاری و عدم حضور در محل‌های پر تجمع را جدی بگیرند.
تزریق بیش از ۱۰۰ میلیون دز واکسن در کشور با تلاش همه ارکان دولت انجام شده و هرچند می‌شد زودتر به این میزان دست یافت، اما اکنون هم دیر نیست و جان‌های ارزشمند بیشتری حفظ خواهند شد.