به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، مهدی محقق در مراسم بزرگداشت حکیم فارابی همزمان با روز جهانی فلسفه (۲۷ آبان) بیان کرد: در حقیقت در تقسیم بندی ای که در فلسفه اسلامی می کنند از نظر مکتب فکری، مکاتبی چون مشاء، اشراق و حکمت متعالیه وجود دارد. حکمت متعالیه بیشتر با نام ملاصدرا ذکر می شود و فیض کاشانی و عبدالرزاق لاهیجی. مکتب اشراق با شیخ شهاب الدین سهروردی، و مکتب مشا با ابن سینا و فارابی شناخته می شود.
رئیس هیات‌مدیره انجمن آثار و مفاخر فرهنگی افزود: برخی می گفتند وجه تسمیه مشا این است که ارسطو که پیشوای این مکتب بوده، هنگام راه رفتن درس می داده است اما این درست نیست و درست این است که این آدم ها مشی علمی داشته اند یعنی از علت به معلول عبور می کردند و در حقیقت کارشان راه رفتن ظاهری نبود و راه رفتن فکری بود که معمولا علت را بیاورند و از علت به معلول بروند.
محقق تصریح کرد: فارابی و ابن سینا همواره با هم نام برده می شوند حتی در آن قصیده میرفندرسکی که می سراید:
چرخ با این اختران ، نغز و خوش و زیباستی
صورتی در زیر دارد آنچه در بالاستی
این سخن را در نیابد هیچ فهم ظاهری
گر ابونصراستی و گر بوعلی سیناستی
در این جا می بینیم ابونصر فارابی همردیف با ابن سینا می اید و این همراهی واقعا هم بجاست.
محقق بیان کرد: فارابی آثار ارزنده ای داشته که مورد احترام دانشمندان بوده و رسالات متعددی درباره فلسفه داشته که منتشر شده اند.
برخی از کتاب های او مانند کتاب الحروف مستقل چاپ شده است و نشان می دهد فارابی جنبه زبانشناسی را در این اثر مدنظر داشته؛ الملت الفاضله (آرا اهل مدینه فاضله) بیشتر آن آرمان شهری را در نظر داشته است که یک شهر باید به چه کیفیتی باشد تا جزو آرمانشهر محسوب می شود.
رئیس هیات مدیره انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در انتها خاطرنشان کرد: یعنی تمام سنت های حسنه در آنجا حاکم و عدالت حکمفرما باشد. از این جهت است که فارابی بیشتر مشهور به ملت فاضله است. یعنی مدینه فاضله و ارمانشهر شهری که عدلت و حمکت در آن حاکم باشد.
وی افزود: آثار فارابی مورد توجه دانشمندان بعد از او بوده و اغلب دانشمندان اسلامی، فلاسفه اسلامی فارابی را با ابن سینا می آوردند و این دو را از پیش و دوران مکتب مشاء می دانند.
ابونصر محمد بن محمد فارابی (۲۵۹ تا ۳۳۹ ه.ق) از بزرگ‌ترین فلاسفه و دانشمندان ایرانی عصر طلایی اسلام است که در علم، فلسفه، منطق، جامعه‌شناسی، پزشکی، ریاضیات و موسیقی تخصص داشت.
فارابی (معلم ثانی) در روستایی با نام وسیج در نزدیکی فاراب در قزاقستان امروزی به دنیا آمد. چگونگی تحصیلات فارابی در ایام جوانی‌اش تقریبا بر ما پوشیده است و مورخان گزارش مستندی در این مورد ضبط نکرده‌اند، اما می‌دانیم پدر و پدربزرگش از نظامیان بلندمرتبه در حکومت سامانی بوده‌اند؛ بنابراین می‌توان حدس زد شرایط تحصیل در ایام جوانی به خوبی برای او فراهم بوده است.
بعضی از محققان معاصر شروع مطالعات علمی و فلسفی او را از شهر مرو می‌دانند چه اینکه مرو در آن زمان مرکز درس و بحث دینی و فلسفی بوده و اساتید حاذقی در آنجا حضور داشته‌اند و نزدیکی فاصله میان این شهر و محل سکونت و رشد فارابی نیز دلیل خوبی برای حضور و تحصیل وی در این شهر پر قدمت است. بر این مدعی شواهد و قرائن دیگری نیز وجود دارد اما آنچه در اسناد و گزارش‌های تاریخی موجود است و به طور قطعی می‌توان به آن تکیه کرد: تحصیلات او در بغداد است.
فارابی مدتی از حیات خویش را به قضاوت گذراند ولی از آنجا که دلبسته مطالعات فلسفی و تامل در حقایق مابعدالطبیعه بود کار قضاوت را در ۴۰ سالگی رها کرد و رهسپار بغداد شد. در بغداد منطق و فلسفه را نزد استادان مطرح آن زمان آموخت و به آثار ارسطو علاقه‌مند شد. این دلبستگی تا بدانجاست که در تاریخ فلسفه اسلامی از فارابی به عنوان معلم ثانی در کنار معلم اول (ارسطو) یاد می‌کنند.
پرونده فارابی در دویست و ششمین جلسه شورای عمومی یونسکو (سوم تا ۱۷ آوریل ۲۰۱۹ /۱۴ تا ۲۸ فروردین ۱۳۹۸) توسط ایران و قزاقستان به صورت مشترک ارائه شد و در چهلمین کنفرانس عمومی یونسکو (۱۲ تا ۲۷ نوامبر ۱۳۹۸/۲۱ آبان تا ۶ آذر ۹۸) تصویب شد که سال ۲۰۲۰- ۲۰۲۱ سال گرامیداشت فارابی به مناسبت هزارو صد و پنجاهمین سال تولد او باشد.
درج نام یک شخصیت در فهرست گرامیداشت‌های هر سال فرصتی برای کشور یا کشورهای ارائه‌دهنده است تا در این مدت با برگزاری کنفرانس‌ها و نشست‌های علمی و تخصصی، ساخت مستند، فیلم سینمایی و تئاتر، چاپ کتاب و انتشار مقاله در رسانه‌ها زمیبنه شناخت بیشتر مردم عادی و افکار عمومی با آن فرد همچنین ترویج و آرای اندیشه‌های شخصیت یادشده را در جوامع مختلف فراهم کند.
فارابی از چهره‌های شاخص و تاثیرگذار ممتاز جهانی است که در اوج قرون وسطی یعنی دوران سیاهی، ظلمت و پریشانی؛ مرکز ثقل علم‌گستری، خردورزی و مهرورزی میان ملت‌های آن دوران بود. هنر فارابی از آن رو برای بشر امروز پیشرو و کاربردی است که او در فزون از هزار و صدسال پیش به دنبال ایجاد پل فکری و فلسفی میان شرق و غرب بود و شگفت آن‌که این رویکرد در دوران اوج تعصبات و افراطی‌گری های عقیدتی و فکری قرون وسطی رقم خورد.