به گزارش ایرنا شهرام اقبال زاده در نشست «ترجمه برای کودکان و نوجوانان» که در باغ کتاب تهران برگزار شد، با اشاره به موارد مهم در ترجمه، افزود: پیش‌شرط ترجمه شناختن فرهنگ و زبان خودمان است و باید کتاب زیاد خوانده باشیم. باید در زمینۀ کودک و نوجوان تخصص داشته باشیم. خیلی از ناشران کار ترجمه کودک و نوجوان را به دانشجوی کم‌سابقۀ زبان می‌دهند که هم کار غلط می‌شود و هم سبک در نمی‌آید.
وی افزود: زبان کتاب کودک باید ساده و دلنشین باشد. کلمه را باید برای کودک تراش داد. برای کودک نباید زبان فاخر انتخاب کرد مگر متناسب با نیاز متن. زبان باید متناسب با جهان کودک باشد.
اقبال زاده گفت: ترجمه واو به واو صرفا وفاداری به متن نیست، ترجمه باید به شکل قصه باشد، کسی که ترجمه خوانده نباید فکر کند حتماً متخصص شده است. تخصص اصلی بعد از کسب دانش عام است.
ترجمه و تألیف هم‌پوشانی دارند و در تضاد با یکدیگر نیستند
رضوان خرمیان نویسنده و مروج کتابخوانی نیز در این نشست در پاسخ به این پرسش که آیا ترجمه به تألیف ضرر می‌زند، گفت: من ترجمه و تألیف را در تضاد با هم نمی‌دانم و به نظرم اینها هم‌پوشانی هم دارند. ترجمه پلی برای شناخت فرهنگ‌های مختلف است که دروازۀ جدیدی را به روی کودک و نوجوان می‌گشاید. اگر تألیف راه درست را برود و کتاب متناسب نسل امروز نوشته شود، می‌تواند در رقابت با آثار خارجی باشد.
وی افزود: گاهی به این علت که مترجمان سراغ بهترین آثار می‌روند و به نوعی آنها را گلچین می‌کنند، ترجمه‌ها در مقایسه با آثار تألیفی بهتر به نظر می‌رسند. در حالی که اینها قابل مقایسه نیستند. بارها دیده‌ایم آثار خوب تألیفی در رقابت با آثار ترجمه هستند و فروش و استقبال مناسبی دارند.
این مروج کتابخوانی دربارۀ مشکلات و سختی‌های ترجمۀ کتاب کودک یادآور شد: کتاب کودک صفحات کم و جملات کوتاه دارد و عده‌ای معتقدند کار راحتی است و این کار را بدون تخصص انجام می‌دهند. این موضوع به بدنه کتاب کودک ضربه زده است. من برای کتاب «چطور شروع می‌شود» روزها و ساعت‌ها وقت گذاشتم. این کتاب مفاهیم فلسفی را به زبان کودکانه بیان می‌کند و به طور مثال برای انتخاب کلمه «شروع» یا «آغاز» از دوستان زیادی مشورت گرفتم. اگر قرار باشد کار درست انجام شود کتاب کودک زمان‌بر است و نیاز به وسواس دارد. چون با این کتاب‌ها، دایرۀ لغت کودک و سلیقه‌اش شکل می‌گیرد.
خرمیان سرانۀ مطالعه در ایران را پایین دانست و گفت: نسل جدید کودک و نوجوان امیدوارکننده‌اند و من مطمئنم با این نسل که حتی شاید اگر پدر و مادرشان کتاب‌خوان نباشند، اما خودشان برای کتاب ارزش قائلند، تحول خوبی اتفاق خواهد افتاد.
نشست «ترجمه برای کودکان و نوجوان» از سوی انتشارات میچکا برگزار شد، این سلسله نشست ها تا دوازدهم آذرماه ۱۴۰۰ با اجرای جعفر توزنده‌جانی و حضور شهرام اقبال‌زاده و سایر صاحب‌نظران ادبیات کودک و نوجوان در باغ کتاب تهران برگزار می‌شود. مجید عمیق، آویسا شرفی، فرمهر منجزی، ناهید معتمدی، امین حسینی، میترا نوحی، مهرزاد زمردیان، فرزانه رحمانی، مژگان سعیدیان و مصطفی رحمان‌دوست از دیگر میهمانان نشست‌های مورد اشاره به شمار می‌روند.