یعقوب گویلیان روز یکشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، در این خصوص اظهار داشت: در جلسه شورای ملی ثبت میراث فرهنگی ناملموس که در وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی برگزار شد، استان کردستان به دفاع از ۱۰ پرونده میراث ناملموس پرداخت.
وی با بیان اینکه تمامی این پرونده‌ها با توجه به ثبت جهانی منظر فرهنگی هورامان از این منطقه انتخاب شده بودند، افزود: سهمیه استان کردستان در سال ۱۴۰۰ تعداد هفت پرونده بود که سه پرونده اضافه بر تعهد استان ارائه شد.
مدیرکل میراث فرهنگی کردستان ادامه داد:توانستیم این ۱۰ اثر واجد شرایط شامل معماری خشکه‌چین هورامان، رسم جمعانه در هورامان، شیوه تهیه آش آیینی هلوشین، شیوه تهیه نان گیته‌مژگی، مهارت ساخت کرسی قرآن، مهارت ساخت شانه چوبی، مهارت ساخت لتری (دوک نخ‌ریسی)، شیوه ساخت تسبیح ون، بازی قولان و بازی خلیران را ثبت ملی کنیم.
وی ابراز امیدواری کرد در راستای حفظ و احیای آثار تاریخی، فرهنگی، طبیعی و معنوی استان کردستان و معرفی هر چه بهتر این آثار با همکاری بخش‌های دولتی و خصوصی، اقدامات و کارهای ارزنده‌ای را بتوان انجام داد.
میراث فرهنگی ناملموس، آداب و رسوم، اصطلاحات، زبان ها، گویش ها، بازی ها، موسیقی، ادبیات شفاهی، هنرهای اجرایی، مراسم، جشن ها، رقص ها، دانش و مهارت ها و بسیاری موارد دیگر را نیز شامل می شود. این موارد اگر چه قابل لمس و شاید مشاهده نباشند و وجود خارجی هم نداشته باشند، اما بخش بسیار مهمی از میراث فرهنگی را شامل می شوند.
میراث فرهنگی ناملموس بخشی زنده از میراث است که به دست بازماندگان به مرور و به صورت پیوسته مورد استفاده و بازآفرینی قرار گرفته و طول زمان بر ارزش آن افزوده شده و حس هویت و تعلق به انسان و جامعه بخشیده است.
در مجموع ۲ هزار اثر شامل آثار تاریخی، غارهای طبیعی، درختان کهنسال، میراث منقول (آثاری که قابلیت جابجایی دارند، مانند سکه‌ها و اسناد)، قنات و اماکن طبیعی در استان کردستان شناسایی شده که از این تعداد ۹۳۰ اثر آن به ثبت ملی رسیده است. از مجموع آثار ثبت شده استان در فهرست آثار ملی، ۷۹۳ اثر غیرمنقول (شامل آثار تاریخی، تپه، محوطه و بنا)، ۲۹ اثر منقول، ۲۵ اثر میراث طبیعی و ۹۳ اثر میراث معنوی است.
«منظر فرهنگی هورامان» در چهل و چهارمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو (سه‌شنبه پنجم مرداد ۱۴۰۰ برابر با ۲۷ جولای ۲۰۲۱) در شهر فوجوی چین، با تصویب اعضای کمیته، به عنوان بیست و ششمین میراث ملموس کشورمان در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.
منطقه هورامان با دارا بودن معماری پلکانی، آب و هوای مطبوع، آداب و رسوم سنتی، پوشش خاص، صنایع دستی و غذاهای محلی خود منحصربفرد است. این منطقه استان‌های کردستان، کرمانشاه و بخشی از اقلیم کردستان عراق را در برمی‌گیرد که در کردستان، بخش‌هایی از شهرستان سنندج، کامیاران و سروآباد و در کرمانشاه، شهرستان جوانرود، پاوه، روانسر و ثلاث باباجانی را شامل می‌شود.
بر اساس بررسی‌های صورت گرفته هورامان بیش از ۷۰۰ روستا را در این ۲ استان غربی ایران شامل می‌شود و شواهد باستان شناسی بدست آمده نشان می‌دهد که قدمت هورامان به دوران پارینه سنگی میانی و به حدود ۴۰ هزار سال قبل از میلاد مسیح برمی‌گردد.