احمد تجری امروز پنجشنبه با اعلام این خبر به خبرنگاران گفت: ثبت جهانی دیوار بزرگ گرگان از خواسته‌های علاقه‌مندان به میراث‌فرهنگی و مردم استان بود و طی یک سال اخیر به عنوان یکی از اولویت‌های مهم و محوری اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان در دستور کار قرار گرفت.
وی گفت : فرآیند تهیه پرونده ثبت جهانی این اثر از سال گذشته با پیگیری برای تزریق اعتبارات جدید و اجرای عملیات تصویربرداری این اثر تاریخی تقویت و تسریع شد.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گلستان خاطرنشان کرد: پرونده ثبت جهانی دیوار بزرگ گرگان تحویل دفتر ثبت جهانی شد و در ادامه نیز سایر اقدامات تکمیلی برای ثبت این شاهکار معماری ایرانی در دوره ساسانیان در حال پیگیری است و نتیجه بررسی‌ها برای رفع نواقص احتمالی و یا تکمیل پرونده نیز اعلام می‌شود.
وی بیان کرد: ثبت جهانی و بررسی پرونده آن فرآیندی زمان‌بر خواهد بود و بررسی پرونده دیوار بزرگ گرگان نیز حداقل ۶ ماه به طول خواهد انجامید و حداقل تا پایان سال جاری نتیجه بررسی‌ها مشخص خواهد شد.
تجری تصریح کرد: قبل از تکمیل پرونده ثبت جهانی باید اقدامات اولیه از جمله بسترسازی برای زیرساخت‌های گردشگری، نصب تابلو، تعیین و تصویب حریم دیوار، ساماندهی کارگاه‌های کاوش و تبدیل به سایت موزه اجرا شود که این اقدامات نیازمند تامین اعتبارات کافی است.
وی یادآور شد: تصویربرداری هوایی از مسیر ۲۰۰ کیلومتری طولانی‌ترین اثر تاریخی کشور یکی از اقدامات موردنیاز تدوین پرونده ثبت جهانی بود که از سال گذشته فرآیند این اقدام آغاز و با تداوم آن در سال جاری این تصاویر هوایی برای تهیه نقشه‌ها تکمیل خواهد شد.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گلستان در مورد احداث پایگاه دیوار بزرگ گرگان در شهرستان گمیشان گفت: با توجه به گستردگی دیوار بزرگ گرگان و تأسیسات وابسته و ظرفیت جهانی این اثر ارزشمند و همچنین فراهم شدن زمینه لازم برای ثبت جهانی آن، هم‌زمان با مطالعات باستان‌شناسی و مرمت و احیای بخشی از تأسیسات دفاعی دیوار بزرگ گرگان، احداث پایگاه دیوار بزرگ گرگان با محوریت خدمات پژوهشی، حفاظتی و گردشگری در دستور کار قرار گرفت.
تجری خاطرنشان کرد: عملیات اجرایی نخستین پایگاه دیوار بزرگ گرگان در محدوده روستای قلعه‌جیق بزرگ شهرستان گمیشان، بااعتبار ۱۵ میلیارد ریال در مهرماه سال جاری آغاز شد که شامل بخش‌هایی مانند تالار سخنرانی و پخش فیلم، نمایشگاه اشیای باستان‌شناسی، نمایشگاه عکس و تابلو، غرفه محصولات فرهنگی، غرفه صنایع‌دستی و نمازخانه است که به معرفی ظرفیت‌های منطقه با محوریت دیوار بزرگ گرگان می‌پردازد.
تجری در ادامه با اشاره به هدف از اجرای این پروژه گفت: «احداث و تجهیز پایگاه‌های کوچک و بزرگ در چندین نقطه در طول مسیر دیوار بزرگ گرگان و در محدوده روستاهای واجد شرایط و برخوردار در حوزه سه‌گانه میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی باهدف معرفی دستاوردهای علمی، پژوهشی، حفظ و نگهداری مواریث فرهنگی ملموس و ناملموس، ارائه خدمات و توسعه گردشگری و اشتغال پایدار با همکاری شهروندان و روستائیان فرهیخته و انجمن‌های مردم‌نهاد اجرا می‌شود.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گلستان گفت: منابع تاریخی فراوانی به احداث دیوار بزرگ گرگان و تأسیسات وابسته به آن اشاره کردند و اطلاعات زیادی از کاوش‌های باستان‌شناسی دیوار بزرگ گرگان به‌دست‌آمده که در راستای رونق گردشگری تاریخی، نیازمند معرفی و اطلاع‌رسانی عمومی با روش‌های مختلف و الگوهای رایج در حوزه میراث‌فرهنگی هستیم.
تجری تصریح کرد: این بنای ارزشمند در صورت احیا و همچنین فراهم شدن برخی امکانات و معرفی بهتر به گردشگران داخلی و خارجی، قابلیت نقش‌آفرینی مؤثر در جذب بازدیدکننده و رونق اقتصادی گلستان را دارد.
دیوار دفاعی، دیوار بزرگ گرگان یا دیوار سرخ که در برخی متون قدیمی با عنوان مار سرخ مطرح شده یکی از سه دیوار تاریخی جهان است.
این دیوار با نامهای سد اسکندر، سد انوشیروان، سد فیروز، دیوار دفاعی، قزل ییلان، قزل آلانگ و آلان(به زبان ترکمنی) نیز در منابع جغرافیای تاریخی و سفرنامه ها نگارش شده است.
طول دیوار بزرگ گرگان در حدود ۲۰۰ کیلومتر و عرض آن بین ۲ تا ۱۰ متر است.
امروزه بقایای دیوار تاریخی از کرانه های شرقی دریای خزر تا ارتفاعات و دره های البرز شرقی در دامنه بیلی کوه (پارک ملی گلستان نزدیک روستای زاو در شمال شرقی شهرستان کلاله) قابل مشاهده است.
پیشتر تاریخ ساخت دیوار گرگان را به دوره اشکانی نسبت می دادند اما مطالعات پژوهشی و آزمایشگاهی انجام شده در سال های اخیر نشان داد که این دیوار در دوره ساسانی و به منظور جلوگیری از هجوم اقوام شمالی احداث شد.