به گزارش روز دوشنبه خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا، شاپور محمدزاده در تشریح اقدامات و دستاوردهای سازمان نهضت سوادآموزی به مناسبت چهل و دومین سال تاسیس نهضت سوادآموزی افزود: در راستای هدف ایجاد عدالت جنسیتی در سوادآموزی، همچنین ضمانت دسترسی کامل و عادلانه دختران به آموزش پایه با کیفیت مناسب، با اختصاص حدود ۸۰ درصد از فعالیت های سوادآموزی به دختران و زنان به خصوص در مناطق روستایی موجب شده شاخص سواد در قشر زنان با شتاب بیشتری افزایش پیدا کند.
وی تصریح کرد: به طوری که نتایج سرشماری انجام شده در بین سالهای ۱۳۵۵ تا ۱۳۹۵ نشان می‌هد تفاوت نرخ باسوادی در بین زنان و مردان از ۲۳.۴ درصد در سال ۱۳۵۵ به حدود ۶.۸ درصد در سال ۱۳۹۵ کاهش یافته است و این رقم در برآورد سال ۱۴۰۰ به کمتر از ۶.۱درصد رسیده است.
محمدزاده به تحقق عدالت آموزشی و کاهش اختلاف سواد بین مناطق شهری و روستایی کشور نیز اشاره کرد و گفت: اختصاص حدود ۵۵ درصد از فعالیت های سوادآموزی به مناطق روستایی در ۳۹ سال گذشته، موجب شده شاخص سواد در مناطق محروم کشور بهبود پیدا کند، به طوری که طبق سرشماری‌های انجام شده، بین سال های ۱۳۵۵ تا ۱۳۹۵ میزان باسوادی مناطق شهری از ۶۵.۴ درصد در سال ۱۳۵۵ به ۹۰.۸ درصد در سال ۱۳۹۵ افزایش یافته است. در همین زمان نرخ باسوادی مناطق روستایی از ۳۰.۵ درصد به ۷۸.۵ درصد درصد افزایش نشان می‌دهد.
وی تصریح کرد: به عبارت دیگر میزان افزایش باسوادی در مناطق روستایی با شتاب بیشتری صورت گرفته است و تفاوت درصد باسوادی در بین مناطق شهری و روستایی از ۳۴.۹ درصد سال ۱۳۵۵ به حدود ۱۲.۳ درصد در سال ۱۳۹۵ کاهش یافته است و این رقم در برآورد سال ۱۴۰۰ به ۱۱ درصد رسیده است.
۹۰.۵ درصد جمعیت ایران باسوادند
وی به جمعیت ۶ سال و بالاتر کشور با رقم ۷۱ میلیون و ۵۰۶ هزار و ۳۹۲ نفر اشاره کرد و افزود: در مجموع ۶۲ میلیون و ۶۶۶ هزار و ۷۶۰ نفر این افراد باسواد و هشت میلیون و ۷۹۵ هزار و ۵۵۳ نفر نیز فاقد سواد هستند، براساس این آمارها، درصد باسوادی در کشور از ۴۷.۵ درصد سال ۱۳۵۵ به ۸۷.۶ درصد در سال ۱۳۹۵ رسیده است و در برآورد سال ۱۴۰۰ به عدد ۹۰.۵ درصد افزایش یافته است. به عبارت دیگر میزان باسوادی در سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی بیش از ۴۲.۵ درصد افزایش یافته است.
وی در مورد کل جمعیت ۱۰ تا ۴۹ ساله در ایران نیز اظهار داشت: ۵۱ میلیون و ۷۳۱ هزار و ۳۳۴ نفر در این رده سنی هستند که ۴۹ میلیون و ۶ هزار و ۷۹۶ نفر باسواد و ۲ میلیون و ۶۹۲ هزار و ۳۸۹ نفر بیسواد و ۳۲ هزار و ۱۴۹ نفر نیز اظهار نشده هستند، درصد باسوادی در این جمعیت حدود ۴۸.۸ درصد در سال ۱۳۵۵ بوده است در حالی که طبق سرشماری سال ۱۳۹۵ این رقم به ۹۴.۷ درصد و قریب به ۴۶ درصد رشد نشان می دهد و این رقم در برآورد سال ۱۴۰۰ به رقم ۹۷.۱ درصد افزایش یافته است.
آمار بیسوادی در رده سنی ۱۰ تا ۴۹ ساله ۱.۵ میلیون نفر است
وی خاطرنشان کرد: طبق سرشماری سال ۱۳۵۵ خورشیدی، از کل جمعیت ۲۷.۱ میلیون نفری ۶ ساله به بالا، ۱۴.۲ میلیون نفر (۵۲.۵ درصد) بیسواد بودند اما یک سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران و با توجه به اهمیت و ضرورت سوادآموزی، به فرمان امام خمینی(ره)، در دی‌ماه ۱۳۵۸ نهضت سوادآموزی تاسیس شد. در اساسنامه نهضت سوادآموزی، هدف از تشکیل این نهاد از بین بردن بی سوادی در کشور اعلام شد و در این اساسنامه که در سال ۱۳۶۳ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید، نهضت، سازمانی وابسته به وزارت آموزش‌وپرورش اعلام شد.
محمدزاده افزود: پس از تاسیس نهضت سوادآموزی تا سال ۱۳۶۵ نزدیک به ۱۱ میلیون نفر به باسوادان کشور افزوده شد و نرخ باسوادی کشور از ۴۷.۵ درصد به حدود ۶۱.۸ درصد رسید. اما به علل گوناگون و از جمله رشد سریع جمعیت و فقدان امکانات آموزشی برای همه خردسالان، قدر مطلق بیسوادی نه تنها کاهش نیافته بلکه حدود ۶۰۰ هزار نفر نیز افزایش داشته است.
وی اضافه کرد: با اجرای طرح بسیج عمومی سوادآموزی در سال ۱۳۶۹ و آموزش بیش از ۴.۱ میلیون نفر بیسواد مطلق در طول یک دهه، در سال ۱۳۷۵ نرخ باسوادی در ایران به ۷۹.۵ درصد رسید(۱۸ درصد افزایش). این افزایش در سرشماری ۱۳۸۵ ، ۹۰ و ۱۳۹۵ به ترتیب به ۸۴.۶ درصد ، ۸۴.۸ درصد و ۸۷.۶ درصد ادامه پیدا کرد و در برآورد سال ۱۴۰۰ این رقم به ۹۰.۵ درصد افزایش یافته است. اما هنوز جامعه ما با حدود ۷.۵ میلیون بیسواد روبروست اما آمار بیسوادی در گروه هدف سازمان که ۴۹ - ۱۰ ساله ها را شامل می شود حدود ۱.۵ میلیون نفر است.
اجرای طرحی برای صفر شدن بیسوادی در اولیای دانش‌آموزان
محمدزاده در ادامه تاکید کرد: همچنین با هدف به صفر رساندن بیسوادی در بین اولیای دانش‌آموزان از طریق تقویت نقش و مسئولیت مدیر مدرسه، استفاده از ظرفیت و امکانات مدرسه و بهره‌گیری مطلوب از نقش دانش‌آموزان در شناسایی و جذب و آموزش اولیاء تدوین شده و به اجرا در آمده است.
رییس سازمان نهضت سوادآموزی ادامه داد: این طرح از سال ۹۳ تاکنون توانسته است قریب به ۵۴۴ هزار نفر از والدین بیسواد دانش آموزان را در سراسر کشور شناسایی و آموزش دهد و البته این طرح به عنوان یک تجربه ملی موفق توسط یونسکو اعلام و در وبسایت موسسه آموزش مادام العمر UIL درج شد. با توجه به اینکه این طرح در سالهای ۹۳ تا ۹۹ به طور جدی پیگیری و دنبال شد در سال ۱۴۰۰ تا کنون تعداد ۱۹ هزار و ۹۷۸ نفر از والدین بیسواد را تحت آموزش قرار داده است.
وی در ادامه به طرح سوادآموزی گروه سنی ۱۹-۱۰ ساله اشاره کرد و گفت : این طرح با هدف ارایه آموزش سواد پایه به افراد غیرمحصل این گروه سنی که در سرشماری سال ۱۳۹۵ یا پایگاه اطلاعات ثبتی سطح سواد، بیسواد شناخته شده یا فاقد سابقه آموزشی معادل و بالاتر از سوم ابتدایی بودند، به اجرا درآمده است. این طرح از ابتدای شروع به کار خود (سال ۱۳۹۴) تاکنون توانسته است تعداد ۹۶ هزار و ۸۲۳ فرد بیسواد و کم سواد ایرانی و خارجی را در این گروه سنی تحت پوشش داشته باشد.
آموزش ۳۲۶ هزار نفر از زنان و دختران عشایری
معاون وزیر آموزش و پرورش به مبحث سواد آموزی عشایر پرداخت و اظهار داشت: با هدف ارتقای شاخص باسوادی و بالابردن سطح آگاهی جامعه عشایری کشور با هماهنگی سازمان امور عشایری ایران در حال اجرا است. این طرح از آغاز به کار خود تاکنون با توانمندسازی هزاران نفر از آموزش‌دهندگان باسواد جامعه عشایری و روستایی توانسته است بیش از ۳۲۶ هزار نفر از زنان و دختران عشایری را تحت پوشش دوره سوادآموزی برده و آموزش دهد.
محمدزاده همچنین درخصوص راه‌اندازی مراکز یادگیری محلی در راستای تحقق شعار آموزش برای همه نیز تصریح کرد: این موضوع گام مهمی است در کاربردی کردن آموزش بزرگسالان است، در این مراکز علاوه بر آموزش پایه سواد، مهارتهای زندگی، اجتماعی، حقوق شهروندی و شغلی و حرفه‌ای را به افراد سوادآموز ارائه می‌کنند. در سال های ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۶ تعداد سه هزار و ۵۱۲ مرکز یادگیری محلی راه اندازی شد و دوباره براساس مصوبه هیات دولت از سال ۱۳۹۴ با شیوه جدید و به شکل دولتی، غیردولتی و مشارکتی راه‌اندازی شد و در سال ۱۳۹۹ به تعداد ۴۹۳ مرکز فعال رسید و در سال ۱۴۰۰ این رقم به ۵۱۰ مرکز در سراسر کشور رسیده که دارای فعالیت های سوادآموزی است.
وی با اشاره به سوادآموزی پایه اضافه کرد: براساس بخشنامه مراکز یادگیری محلی، در هر مرکز حداقل تعداد ۷۵ نفر از بیسوادان و کم سوادان حوزه استحفاظی آن مرکز در دوره های سوادآموزی ثبت نام کرده و آموزش خواندن ، نوشتن و حساب کردن و روخوانی قرآن را تا پایان دوره ابتدایی می گذرانند. در سال ۹۹ قریب به ۴۵ هزار و ۸۸۷ نفر در این مراکز آموزش دیده اند و این رقم تاکنون در سال ۱۴۰۰ تعداد هشت هزار و ۴۸۳ نفر است که تا پایان سال مداومت و افزایش خواهد داشت.
محمدزاده به موضوع آموزش مهارتهای زندگی و توانمندسازی مخاطبان برای ایفای نقش مناسب تر در رویدادهای زندگی براساس هنجارهای ایرانی- اسلامی پرداخت و اظهار داشت: در سال ۱۳۹۶ مجموعه راهنمای آموزش مهارتهای اساسی زندگی و حقوق شهروندی را در چهار موضوع اعتقادی، اجتماعی، فرهنگی، و مهارت های زندگی و ۴۰ عنوان با همکاری دفتر برنامه ریزی و توسعه خدمات آموزشی موسسه آموزش عالی علمی و کاربردی بهزیستی و سازمان نهضت سوادآموزی تدوین شد.
معاون وزیر آموزش و پرورش به بسته تحولی پیوند سواد و زندگی اشاره کرد و گفت: یکی از ویژگی های سوادآموزان بزرگسال، داشتن مسئولیت های مختلف شغلی، خانوادگی، اقتصادی و اجتماعی است، به همین دلیل رغبت به آموزش مهارتی دارند که با به کاربستن آن بتوانند مشکلات آنی و ضروری اجتماعی، خانوادگی یا اقتصادی خود را برطرف کنند؛ لذا لحاظ شدن این خواسته در برنامه آموزشی سبب رغبت سوادآموزان برای حضور در برنامه های سوادآموزی می شود. به همین منظور پروژه «پیوند سواد وزندگی» در راستای جلسات شورای راهبردی سند تحول، مبتنی بر راهکارهای سند و برنامه های زیر نظام‌های شش‌گانه به تصویب رسید.
وی خاطرنشان کرد: از مهرماه ۱۳۹۹ تا آبان ۱۴۰۰ با وجود شرایط حاد کرونای و محدودیت‌های مادی در ۳۱ استان کشور به تعداد ۱۳۱ مرکز در حال انجام است. بر اساس آمار به دست آمده؛ جذب سوادآموز در مراکز یادگیری محلی مجری بسته تحولی «پیوند سواد و زندگی» در مقایسه با مراکز یادگیری محلی عادی به طور متوسط ۵۰ نفر سوادآموز برابر ۱۰۰ درصد بیشتر بوده است و میزان حضور سوادآموزان در این مراکز نسبت به مراکز عادی ۲۲ درصد بیشتر است.