عادل پیغامی روز چهارشنبه در نشست علمی کنفرانس بین المللی "اقتصاد، اشتغال و تولید در آیینه قرآن و عترت" در مشهد افزود: از نظر فقهی و تمدنی و بر اساس منابع دین مبین اسلام، ظرافت های خاصی در حوزه شهرسازی و معماری وجود دارد؛ از این رو با وضعیت موجود نیازمند یک نهضت در حوزه مسایل تمدنی و فقهی در بخش شهرسازی هستیم و ضرورت پرداختن به مسکن ایرانی- اسلامی، بیش از پیش احساس می شود.
دبیر علمی این کنفرانس بین المللی با اشاره به نمونه هایی از ظهور و بروز نکات دینی در بخش معماری و شهرسازی گفت: نوع کوبه هایی که زمانی برای تمایز مرد و زن بر در منازل نصب می شده است؛ تفکیک اندرونی منازل با بیرونی آن که مقوله حریم خانواده و خانه را مدنظر قرار می داد و مبلمان هایی که در منازل افراد وجود داشت و معابر شهری را به فضایی انسانی تر تبدیل می کرد، از جمله این نکات است.
وی با اشاره به تلاقی سه واژه مسکن، سُکنی و سکینه، گفت: مسکن و خانه در وجه اول یک نهاد است و نه یک سازه و این نهاد برای مقاصد بسیار پیچیده ای به وجود آمده است. از آنجا که احداث یک خانه پدیده‌ای فرهنگی به شمار می آید؛ شکل و سازمان آن به شدت تحت تأثیر فضای فرهنگی است که بدان تعلق دارد.
پیغامی افزود: برخی موضوع خانه و مسکن را به عنوان یک خوابگاه تلقی کرده اند، حال آنکه که جنبه مثبت مفهوم مسکن، ایجاد محیطی مطلوب و آرامش بخش برای خانواده به مثابه واحد اجتماعی است.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه گام اول توسعه و پیشرفت اقتصادی در بخش عمران است، گفت: حوزه عمران بیشتر به زیرساخت های اقتصادی می پردازد که برای تحقق و پیشرفت اقتصادی شرط لازم است.
پیغامی با اشاره به اهمیت حوزه مسکن، عنوان کرد: برخی از صاحبنظران، مسکن را پیشران و موتور محرکه اشتغال و تولید تلقی می کنند؛ زیرا صدها صنعت و زنجیره خلق ارزش در جامعه با مسکن رقم می خورد.
وی حوزه مسکن و عمران را تنها به عنوان یک کالبد فیزیکی صرف ندانست و گفت: حوزه مسکن و شهرسازی و ساخت بناها موضوعی فرهنگی است و تاثیرات عمیق آن به حوزه سبک زندگی، فرهنگ و تمدن سازی بر می‌گردد.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با انتقاد از غفلت های صورت گرفته در حوزه های فرهنگی معماری و شهرسازی شهرهای مختلف به ویژه کلانشهرها خاطرنشان کرد: متاسفانه در حال حاضر شاهد ساخت مسکن هایی به شکل اروپای شرقی و آپارتمان های کوچک، بدون ملاحظات ایرانی و اسلامی هستیم.
افول سبک زندگی اسلامی در معماری با ظهور لیبرال سرمایه داری
رییس مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران نیز در این نشست علمی گفت: متاسفانه با توجه به تأثیرات لیبرال سرمایه داری در معماری و شهرسازی فعلی کشور، شاهد افول سبک زندگی اسلامی در معماری و شهرسازی هستیم.
محمد منان رییسی افزود: اصلاح نظام کار و سرمایه در کشور و بازگشت به مبانی اعتقادی اصیل مکتب اسلام در سیاست های کلان کشور تنها راه چاره برای اصلاح وضعیت فعلی است؛ در غیر این صورت تلاش ها برای احیای معماری اسلامی، سطحی خواهد بود.
وی افزود: راه حل اساسی احیای معماری و شهرسازی اسلامی، اغلب در بیرون از این رشته است و باید در سطوح فراتری مانند نظامات اقتصادی و اجتماعی جامعه به دنبال آن بود.
رییس مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران با اشاره به تاکید مقام معظم رهبری بر بهره گیری از سبک زندگی اسلامی در معماری و شهرسازی عنوان کرد: معظم له با صراحت بیان می کنند که باید هرچه ممکن است محیط زندگی شهر، به گونه ای طراحی و ساخته شود که تحقق سبک زندگی اسلامی، راحت تر امکان پذیر باشد.
رییسی گفت: مهمترین تأثیرات نظام لیبرال سرمایه داری بر بافت های شهری، تقسیم شهر به دو قطب فقیرنشین و ثروتمندنشین است، چیزی که از آن به عنوان شهرهای تقسیم شده یاد می شود.
دانشیار معماری دانشگاه قم اضافه کرد: اعتقاد و پافشاری شهرسازان لیبرال، بر روش های کمّی و نادیده گرفتن کیفیت های شهری، سبب بروز مسائل مختلفی در ساختار شهر گردیده است که از مهمترین آنها می توان به مشکلات زیست محیطی، منطقه بندیِ نامتوازن شهری، قطب بندیِ شهر، ظهور مناطق حاشیه نشین و افزایش ناامنی ها اشاره داشت.
رییسی افزود: آنچه امروز به عنوان خیابان، میدان و خانه در ساختار شهر می شناسیم، دیگر نه مفاهیمی کیفی بلکه پدیدارهایی صرفاً کمّی هستند.
وی همچنین به تأثیرات مخرب لیبرال سرمایه داری بر معماری شهری پرداخت و گفت: افزایش مهاجرت در یک بازه زمانی کوتاه، مسکن را در مناطق شهری با کمبود مواجه ساخت که به دنبال آن شاهد افزایش شدید قیمت زمین و مسکن بودیم به طوری که در سال ۱۳۴۲ جمعیت روستایی ۶۵ درصد کل جمعیت ایران را تشکیل می داد، اما در حال حاضر از جمعیت کشور حدود ۷۵ درصد در شهرها به عنوان زیست های مصرفی و ۲۵ درصد در روستاها به عنوان زیست های تولیدی سکونت دارند.
رییس مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران با بیان اینکه در حال حاضر سرپناه های کمّی جایگزین خانه های کیفی شده اند، گفت: در حال حاضر سرپناه های کمّی جای خود را به خانه های کیفی داده است و کیفیت خانه ایرانی از بین رفته است و مفهوم مقرون به صرفه بودن، جایگزین مفاهیم کیفی شده است.
معماری دین گریز و تجمل گرا
نایب رییس هیات مدیره سازمان نظام مهندسی خراسان رضوی نیز گفت: متاسفانه معماری ما تبدیل به معماری دین گریز، تجمل گرا، سلامت گریز، فردگرا و خودنما شده است که با فرهنگ اصیل اسلامی و دینی ما متناقض است.
سیدمجید مزینانی با اشاره به سیاست های ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری در حوزه مسکن افزود: این سیاست‌های ابلاغی در ۹ بند به عنوان راهنمای دستگاه های اجرایی و نظارتی، خط مشی و جهت‌گیری نظام را در بخش مسکن مشخص می کند.
وی خاطرنشان کرد: متاسفانه متولیان فرهنگی در حوزه مسکن، فعالیت و تحرک مفیدی را نداشته اند از این رو در قدم اول باید ساخت مسکن با رویکردهای لیبرال سرمایه داری را کنار بگذاریم و در قدم بعدی نمونه مسکن منطبق با رویکردهای تمدن اسلامی را به جامعه معرفی کنیم.
مدیرعامل موسسه عمران و توسعه رضوی نیز در این نشست علمی گفت: اغلب سیاست های ما در حوزه مسکن، کوتاه مدت است، با وجود آنکه مسکن به عنوان یک پیشران و فرصت آفرین در حوزه اقتصاد مطرح است اما علیرغم اهمیت آن، سیاست های تدوین شده در این حوزه کوتاه مدت است.
محمود عیدی افزود: منابع اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی با ورود به حوزه مسکن این امکان را دارد تا تبدیل به سرمایه های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و نمادین گردد.
به گزارش ایرنا، در چهارچوب نشست های علمی کنفرانس بین المللی اقتصاد، اشتغال و تولید در آیینه قرآن و عترت(ع)، نشست امروز چهارشنبه با موضوع "اقتصاد، اشتغال و تولید در بخش عمران و مسکن، آسیب شناسی، چشم انداز و راهکارها" به صورت وبینار توسط دانشگاه بین المللی امام رضا(ع) برگزار شد.
بر اساس اعلام دبیرخانه، کنگره بین المللی "اقتصاد، اشتغال و تولید در آیینه قرآن و عترت (ع) " در قالب برنامه های کلان دبیرخانه بین المللی امام رضا (ع) و علوم روز دانشگاه بین المللی امام رضا(ع) و نیز در راستای لبیک علمی و عملی به دغدغه ها و رویکردهای رهبر معظم انقلاب در سال جاری برگزار می شود.