به گزارش خبرنگار فرهنکی ایرنا، نشست خبری چهلمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر صبح امروز دوشنبه یازدهم بهمن با حضور حسین مسافر آستانه دبیر این رویداد، دکتر قادر آشنا مدیرکل اداره هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، اتابک نادری دبیر اجرایی این جشنواره و مهران فاطمی استاندار یزد در تالار رودکی برگزار شد.
حسین مسافر آستانه در این نشست گفت: جشنواره امسال در ۱۰ بخش شامل شش بخش اجرایی و چهار بخش غیراجرایی از جمله نمایشگاه و مسابقه عکس و پوستر، مسابقه نمایشنامه‌نویسی و نمایشگاه اسناد چهل دوره جشنواره تئاتر فجر برگزار خواهد شد.
وی افزود: در بخش پژوهش سه محور برگزاری نمایشگاه اسناد چهل‌ساله تئاترفجر، آغاز فاز اول پروژه تاریخ شفاهی جشنواره تئاتر فجر و ترجمه کتاب راهنمای جشنواره‌های بین‌المللی از دانشگاه کمبریج است مد نظر قرار گرفته است.
وی با اشاره به آنکه در بخش برگزاری نمایشگاه اسناد چهل‌ساله تئاتر فجر بخشی کوچک در قالب نمایشگاه فیزیکی و به دلیل گستردگی اسناد و منابع بخش عظیم آن در قالب نمایشگاه مجازی در تلویزیون تئاتر ایران و دیگر پلتفرم ها برنامه‌ریزی‌شده است.
مسافر آستانه خاطرنشان کرد: متأسفانه در حوزه تاریخ برگزاری ادوار پیشین جشنواره تئاتر فجر تنها دانش ما متکی به خاطرات هنرمندان است به‌همین سبب برای ثبت و ضبط تمامی آن رویدادها فاز اول پروژه تاریخ شفاهی را آغاز کردیم که بخش نخست در این جشنواره رونمایی خواهد شد.
دبیر جشنواره تئاترفجر تصریح کرد: همچنین ترجمه کتاب راهنمای جشنواره‌های بین‌المللی که مجموعه مقالاتی مستند و متقن از نمونه‌های جشنواره‌های معتبر جهان در عرصه هنرهای نمایشی است می‌تواند ما را در برگزاری هرچه بهتر جشنواره‌ها و الگوها و تحقق استانداردهای جهانی نزدیک کند و این کتاب می‌تواند سرمشقی برای برگزاری دیگر جشنواره‌های طی سالیان آتی باشد.
مسافرآستانه در بخش دیگر این نشست با ابراز تاسف از اینکه تمام برنامه‌ریزی‌های چندین ماهه دبیرخانه اجرایی این جشنواره مبنی‌بر برگزاری بخش اجراهای صحنه ای جشنواره با استفاده از ظرفیت صددرصدی تماشاخانه‌ها به دلیل شیوع سویه جدید کرونا موسوم به امیکرون دست‌خوش تغییر شد گفت: طبق آخرین اطلاعی که به ما داده‌اند ما در حوزه پذیرش سالن ها با ظرفیت ۳۰ درصدی مواجه خواهیم بود و هر گونه تغییر دیگری مبنی‌بر انتقال تام و تمام جشنواره به بخش مجازی منوط به ابلاغی ستاد ملی مقابله با کرونا خواهد بود.
وی خاطرنشان کرد: هرچند پیش‌از این ما بخش استفاده از فضای مجازی را با توجه به تجربه سال گذشته به‌عنوان جزئی لاینفک از جشنواره امسال برای جذب گستره بیشتری از مخاطبان مدنظر قرار داده‌ایم اما امیدواریم که مجبور نباشیم مانند دوره سی و نهم بار دیگر بخش صحنه‌ای جشنواره تئاتر فجر را به شکل کامل در فضای مجازی برگزار کنیم.
بازگشت فجر استانی بعد از دو سال غیبت
مسافرآستانه درباره بازگشت و احیای بخش فجر استانی گفت: در چند دوره شاهد برگزاری فجر استانی بودیم و آخرین دوره آن در جشنواره سی‌وهفتم (۱۳۹۷) برگزار شد. به این معنا که تعدادی از کارهای پذیرفته‌شده در جشنواره به استان‌ها اعزام می‌شدند و اجراهایی را برای دیگر استان‌ها داشتند.
وی ادامه داد: این اتفاق بعد از دو سال غیبت بار دیگر در فجر چهلم احیا شده که جای بسیار خوشحالی است. چرا که معتقدیم این بخش در گسترش جشنواره تئاتر فجر در سطح کشور اهمیت بالایی دارد. چرا که امکان حضور همه در تهران نیست به همین سبب تعمیم جشنواره به استان‌ها ضروری بود.
دبیر چهلمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر خاطرنشان کرد: امسال جشنواره استانی به لطف مشارک استان یزد، به این بخش از کشورمان خواهد رفت و تعدادی از اجراهای صحنه‌ای و تعدادی از اجراهای خیابانی در حین برگزاری جشنواره در شهر یزد اجرا خواهد شد. همچنین تعدادی از اجراها بنا به درخواست استانداری گیلان در شهر رشت روی صحنه خواهد رفت.
هفت کشور مهمان بخش ملل و تاجیکستان مهمان ویژه جشنواره چهلم
مسافرآستانه با اشاره به شش بخش اجرایی چهلمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر ادامه داد: شش بخش اجرایی شامل نمایش‌های صحنه‌ای (رقابتی و غیررقابتی)، تئاتر خیابانی (رقابتی و غیررقابتی)، دیگرگونه‌های اجرایی، و تئاتر ملل و رادیوتئاتر است.
وی با اشاره به بخش ملل توضیح داد: با توجه به شرایط کنونی تئاتر در دنیا تاکیدمان را بر کشورهای منطقه و حول‌وحوش ایران گذاشتیم. با توجه به وضعیت کنونی تئاتر در کشورهای اروپایی و صاحب تئاتر که اغلب شاهد تولید و اجرا در آنها نیسستیم، این فرصت مغتنم بود و مراوده با کشورهایی که اشتراکاتی فرهنگی با آنها داریم را غنیمت شمردیم.
بین کشورهای منطقه نگاه ویژه‌تری به رابطه ایران و تاجیکستان داشتیم که علاوه بر فرهنگ مشترک، تمدن مشترک، اسطوره‌های مشترک و زبان مشترک، در دوره‌ای ارتباط ویژه‌ای داشته‌ایم که متاسفانه در دوره‌ای متوقف شد اما خوشحالیم که شاهد بخش ویژه تئاتر تاجیکستان شامل دو نمایش و جلساتی برای تعامل و تبادل فرهنگی خواهیم بود.
مسافرآستانه در مورد نمایش‌های حاضر در بخش ملل هم گفت: در بخش ملل نمایش‌هایی از آذربایجان، الجزایر، دو نمایش از عراق، یک اثر مشترک بین ایران و عراق و دیگری نمایشی از عراق، دو نمایش مشترک بین ایران و افغانستان، دو نمایش از آذربایجان و یک نمایش از بلغارستان خواهیم داشت که نکته جالب توجه در مورد آن مضمونش است که به فردوسی می‌پردازد. نمایشی هم از تاجیکستان اجرا می‌شود که درباره فردوسی است. از ایتالیا و ارمنستان نیز نمایش‌هایی خواهیم داشت.
تفکیک موضوعی و آماری آثار جشنواره
مسافرآستانه با بیان اینکه در بررسی آثار و ثبت‌نام از داوطلبان برای شرکت در جشنواره و انتخاب آثار، موضوع خاصی را تعیین نکرده‌ایم؛ اما در خروجی نتیجه جالبی حاصل شد یادآور شد: ۱۰۹ نمایش در جشنواره امسال حضور دارند که ۱۹ اثر به مضامین مرتبط با مقاومت و شهید سلیمانی و مدافعان سلامت، مقاومت‌های ضد استعماری و... می‌پردازند، ۹ نمایش با موضوع مسایل خانواده و ۲ اثر مرتبط با مشکلات مواد مخدر هستند.
افتتاحیه و اختتامیه برای رویدادهای جشنواره‌ای امری ضروی است
در ادامه نشست دبیر چهلمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر در مورد چرایی برگزاری مراسم افتتاحیه گفت: برگزاری مراسم افتتاحیه و اختتامیه برای هر رویدادی ضروری است. آن‌چه از خاطرات هر دوره باقی می‌ماند تاثیر همین مراسم‌هاست. شما بهتر از من می‌دانید که رویدادهای فرهنگی و ورزشی در همه جای دنیا به خاطر مراسم افتتاحیه و اختتامیه‌شان از هم متمایز می‌شوند. اگر نبود شرایط، نبود بودجه، عدم برنامه‌ریزی، عدم وجود امکانات یا هر چیز دیگر باعث شده است، مراسم افتتاحیه نداشته باشیم، آن را باید نقد کرد و نه برگزاری‌اش را.
وی یادآور شد: امسال هم اگر مشارکت یزد را نداشتیم باید از خیر برگزاری افتتاحیه می‌گذشتیم. افتتاحیه ما نیز، صرفا زدن زنگ آغاز نیست و اعلام برگزیدگان سه بخش و تجلیل از پیشکسوتان را نیز شامل می‌شود. پس چه در تهران، چه در یزد و چه در هر کجای کشور به دنبال این باشید و مطالبه کنید که مراسم افتتاحیه حتما داشته باشیم و نداشتنش را دامن نزنیم.
همزمانی جشنواره فیلم و تئاتر هیچ ضربه‌ای به جشنواره تئاتر نمی‌زند
مسافرآستانه در مورد همزمانی جشنواره‌های تئاتر و فیلم فجر گفت: فکر می‌کنم اولین بار در سال ۱۳۸۴ با دبیری خود بنده بود که جشنواره تئاتر فجر دقیقا همزمان با جشنواره فیلم فجر برگزار شد. من خواهش می‌کنم همزمانی و غیرهمزمانی را فقط از زاویه دید خودتان که علاقه‌مند به هر دو حوزه هستید، نبینید و از دید مردم هم ببینید.
اعتقاد من این است که همزمانی جشنواره فیلم و تئاتر هیچ ضربه‌ای به جشنواره تئاتر نمی‌زند و همان سال هم که انتقادات شدیدی شد، شاهد بودیم که سالن‌ها مملو از تماشاگر بودند و سینما و جذابیت‌های آن تاثیری بر تئاتر نگذاشته بود
بازبینی مجدد آثار نمایشی امری قانونی است
مسافرآستانه در پاسخ به سوالی درباره بازبینی نظارتی مجدد نمایش‌هایی که مجوز داشته‌اند گفت: قانون این است که تمام آثاری که مجوز اجرا گرفته و روی صحنه رفته‌اند، برای اجرای مجدد در سالنی دیگر باید مجوز مجدد بگیرد. جشنواره هم از این قضیه مستثنی نیست. همه آثاری که قبلاً به صحنه رفته بودند برای اجرا در جشنواره باید دوباره مجوز بگیرند اما این کار را ما تقبل کردیم و پروسه دریافت مجوز را طی کردیم. هیچ کاری نبوده که به دلیل عدم دریافت مجوز آن را رد کرده باشیم؛ اگر هم نکاتی بوده با اعلام به گروه‌ها سعی کردیم آن را حل کنیم.
در ادامه مهران فاطمی استاندار یزد که میزبان این افتتاحیه تئاتر فجر چهلم خواهد بود و در این نشست حاضر بود ضمن تبریک چهل‌ودومین سالگرد پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی گفت: چهلمین دوره جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر را پیش رو داریم و در آستانه شروع آن هستیم و استان یزد افتخار دارد که میزبانی این دوره را برای اولین بار بر عهده بگیرد و این اتفاق فرخنده‌ای است که اتفاقات فرهنگی و هنری از پایتخت به مراکز شهرهای دیگر منتقل شود و زمینه رشد فرهنگی و شکوفایی استعدادها که در دیگر استان‌ها وجود دارد، فراهم شود.
وی ادامه داد: این را به فال نیک می‌گیریم و ممنونیم که به استان‌ها اطمینان شد تا چنین رویدادهای بزرگی در آنها برگزار شود. ان‌شاالله این اقدام الگویی و مبارک در سال‌های دیگر در دیگر استان‌ها به وقوع بپیوندد. ان‌شاالله زیباترین اتفاقات رقم بخورد و برنامه‌ریزی‌هایی کرده‌ایم که به لحاظ شکلی و محتوایی شاهد رخ دادن اتفاقی متفاوت با سال‌های پیش باشیم. ما در استان یزد اعلام کرده‌ایم که فرهنگ، هنر و محیط زیست در صدر الویت‌های توسعه استان قرار دارند و فرهنگ و هنر در کنار محیط زیست دو مسئله اساسی و مهم هستند.
در ادامه لوح تقدیری از سوی دبیر جشنواره و قادر آشنا مدیرکل اداره هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به مهران فاطمی، استاندار یزد اهدا شد.
برخی نمی‌خواهند قبول کنند تئاترشهر حریمی دارد
در ادامه جلسه اتابک نادری، قائم‌مقام دبیر در مورد وضعیت ناگوار تئاترشهر گفت: تئاتر شهر حریمی دارد که ملک تئاتر است و متاسفانه برخی نمی‌خواهند قبول کنند. حریم تئاتر شهر نرده و حفاظ داشت و در سال‌های دهه ۷۰، زمان مدیریت غلامحسین کرباسچی در شهرداری تهران، آن را با پارک ادغام کردند. و طی سال‌ها مدیریت شهری روی محوطه تئاتر شهر اعمال نظر شد. آن زمان که بنده در تئاتر شهر بودم با شهرداری صحبت کردم که اگر برنامه‌ای قرار است در آن‌جا اجرا شود تئاتر شهر باید مجوز دهد، در حالی که سابق بر آن شهرداری جلوی حوض صندلی می‌گذاشت و برنامه اجرا می‌کرد و هم اکنون نیز برخی از مدیران شهری با برجسته کردن نظرات هنرمندانی که مخالف این حریم هستند، می‌گویند مگر می‌شود؛ دور مرکز فرهنگی را دیوار کشید؟! شما اگر واقعا معتقد به این موضوع هستید چرا دیوارهای پردیس تئاتر خاوران را برنمی‌دارید؟!
او ادامه داد: ما امسال به صورت آکادمیک‌وار انتخاب‌ها را انجام دادیم و ثبت‌نام‌ها هم مجازی و اینترنتی بود. همه دوستان فیلم‌های‌شان را با فرمتی که به آنها گفته شد در سایت تلویزیون تئاتر ایران بارگذاری کردند و پس از هماهنگی اطلاعات به بازبین‌ها دسترسی داده شد و همین باعث شد گستره انتخاب‌گران جشنواره هم افزایش یابد. یکی از نکات جالب جشنواره امسال این است که جوان‌ترین کارگردان دوره اول تئاتر فجر در دوره چهلم به عنوان پیشکسوت حضور دارد؛ رضا صابری جوان‌ترین کارگردان دوره اول فجر به عنوان پیشکسوت در دوره چهلم حضور دارند.
نماد پوستر اصلی چراغ بود
مهدی دوایی، طراح پوستر چهلمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر و طراح لوگوی یزد هم در سخنان کوتاهی گفت: نماد پوستر اصلی چراغ بود که با توجه به کانسپت چهل سالگی انتخاب شد و تعبیری از چراغ عقل بود و دلالت بر پختگی داشت. لوگوتایپ جشنواره نیز اگرچه در سال‌های گذشته عموما به صورت کامپیوتری بود در این دوره توسط خوشنویس، احمد زیرک نوشته شد.
دوایی در مورد انتخاب شدن پوسترش به عنوان یکی از نامزدهای بخش مسابقه پوستر علی‌رغم حضورش در جشنواره به عنوان یکی از دست‌اندرکاران گفت: بخش‌های مختلف در جشنواره تفکیک شده‌اند و مدیریت بخش عکس و پوستر با مهدی آشنا بود و ارتباطی بین مسئولیت من به عنوان طراح المان جشنواره با حضور در آن بخش که برآیند کار طراحان در جشنواره است وجود نداشت. من هیچ‌کدام از داوران را ندیدم و صحبتی هم بین ما رد و بدل نشد اما شاید از بیرون به گونه دیگری دیده شده است.
مسافرآستانه نیز در همین‌باره توضیح داد: سال گذشته اتابک نادری بازیگر تئاتری بود که به جشنواره هم آمد و ما تعمدا حذفش کردیم تا شائبه‌ای پیش نیاید اما در نگاهی فرهنگی و از زاویه نقدی فرهنگی این‌ها نباید معیار باشد و نگاه کارشناسی در هر بخشی باید تعیین‌کننده باشد. البته این از نگاه منفی همه ما سرچشمه می‌گیرد و من هم به شما حق می‌دهم اما نباید اینطور نگاه کنیم و اجازه دهیم نگاه کارشناسی وجود داشته باشد.
یادی از دو کارگردان فقید که آثارشان رد جشنواره تئاتر فجر حضور دارند
مسافرآستانه در انتهای این نشست خبری با یادی از دو کارگردان از دست رفته که اثرشان در این جشنواره حضور دارد، ساشا کشوادی که نمایش «اتاق» و علی سلیمانی که نمایش «خاموشان» او به صحنه می‌روند، خواستار قرائت فاتحه‌ای برای شادی روح این دو هنرمند فقید شد.