پس از تصویب قانون بیمه محصولات کشاورزی در سال ۱۳۶۳ ، صندوق بیمه این محصولات به عنوان وسیله‌ای برای دستیابی به اهداف و سیاستهای بخش کشاورزی در بانک کشاورزی تشکیل و شروع به فعالیت کرد.
بیمه محصولات کشاورزی به خاطر تاثیر آن در تقویت اقتصاد ملی، افزایش انگیزه دهقانان، کاهش خطرپذیری (ریسک) شغل کشاورزی، تضمین سرمایه کشاورزان و افزایش اعتماد به نفس و دلگرمی کشاورزان در زمان بروز حوادث غیرمترقبه و از بین رفتن محصولشان اهمیت و تاثیر فراوان دارد.
در کشور ما در زمینه بیمه محصولات کشاورزی و مدیریت خطر پذیری آن بسیار ضعیف عمل شده است که در این میان جبران به موقع خسارت در کنار مزایای بیمه محصولات کشاورزی موجب تقویت انگیزه و ترویج فرهنگ این نوع بیمه می‌شود.
قرار داشتن ایران بر روی کمربند خشک اقلیم، منابع ضعیف آب و نزولات جوی اندک، وقوع پرشمار حوادث غیرمترقبه از جمله سیل و زلزله، سرمازدگی، حمله آفات مختلف و نوسان قیمت محصولات کشاورزی از جمله عواملی است که ضرورت بیمه کشاورزی و آگاهی بخشی به زارعان در این زمینه را بیش از پیش نمایان می‌کند.
سالانه یک میلیون و ۲۰۰ هزار هکتار زمین در خراسان رضوی زیر کشت ۸۳ نوع محصول می‌رود که ۹۰۰ هزار هکتار از این سطح مربوط به محصولات زراعی و ۳۰۰ هزار هکتار آن باغ است و بخش کشاورزی ۲۸ درصد اشتغال و ۳۰ درصد صادرات غیرنفتی خراسان رضوی را به خود اختصاص داده است بنابراین این استان یکی از استانهای مهم و تاثیرگذار حوزه کشاورزی کشور است.
۲ هزار میلیارد ریال غرامت قابل پرداخت در قبال خسارات
مدیر گروه خدمات بیمه محصولات بانک کشاورزی خراسان رضوی با بیان اینکه مجموع مبلغ غرامت‌های قابل پرداخت به بهره‌برداران بخش کشاورزی این استان طی سال زراعی گذشته افزون بر ۲ هزار میلیارد ریال است گفت: این مبلغ برای جبران خسارتهای ناشی از خشکسالی، سرمازدگی محصولات و یخبندان در مزارع و باغهاست.
محمودرضا فرزانه افزود: تاکنون بیش از هزار و ۸۰۰ میلیارد ریال از این مبلغ به بهره‌برداران بخش کشاورزی این استان پرداخت شده و مابقی آن نیز در حال پرداخت است.
وی ادامه داد: شمار بهره‌برداران بیمه شده بخش کشاورزی در خراسان رضوی طی ۲ سال اخیر ۱۸۴ هزار نفر بوده است.
مدیر گروه خدمات بیمه محصولات بانک کشاورزی خراسان رضوی گفت: سهم بیمه‌گذار از محل دریافت حق مشارکت این تعداد بهره‌بردار بیمه شده بخش کشاورزی در استان نیز ۸۹۰ میلیارد ریال است.
وی افزود: بیمه کشاورزی در سال زراعی جاری نیز همانند سال زراعی گذشته مورد اقبال بهره‌برداران این بخش در خراسان رضوی قرار دارد.
افزایش ۷۰ درصدی پوشش بیمه‌ای در خراسان رضوی
فرزانه ادامه داد: همچنین بخاطر برنامه‌های توسعه، ترویجی و راهبری ستاد بیمه خراسان رضوی که سازمان جهاد کشاورزی استان در راس آن قرار دارد، سطح مزارع و باغهای زیرپوشش بیمه کشاورزی در این استان ۷۰ درصد بیشتر از سال زراعی گذشته شده است.
وی گفت: هم‌اینک ۱۵۶ هزار بهره‌بردار بخش کشاورزی در استان خراسان رضوی در قالب بیمه محصولات با بانک کشاورزی مشارکت دارند.
مدیر گروه خدمات بیمه محصولات بانک کشاورزی خراسان رضوی افزود: تاکنون ۱۲۸ هزار هکتار از کشتزارها و ۱۱ هزار هکتار از باغ های این استان زیر پوشش بیمه کشاورزی قرار گرفته‌اند و یک میلیون و ۲۳۰ هزار راس دام نیز توسط صندوق بیمه کشاورزی بیمه شده‌اند.
وی ادامه داد: امید است با مشارکت تولید کنندگان این بخش، امکان جذب یارانه بیشتر در این حوزه فراهم شود تا در صورت بروز حوادث، امکان خدمت رسانی برای صندوق بیمه کشاورزی بیش از پیش فراهم شود.
فرزانه گفت: آشنایی و آگاهی بهره‌برداران از مزایای بیمه محصولات کشاورزی افزایش یافته و با توجه به تخصیص اعتبار از سوی دولت به این صندوق، حمایتها نیز رشد فراوان داشته است بنابراین انتظار داریم روز به روز شمار بهره برداران زیرپوشش بیمه در این استان افزایش یابد.
وی خراسان رضوی را در زمره استانهای موفق در حوزه توسعه و ترویج بیمه محصولات کشاورزی توصیف کرد.
خسارت ۱۰ هزار میلیارد تومانی سرما و خشکسالی به باغهای خراسان رضوی
مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی نیز گفت: امسال به خاطر سرمازدگی و خشکسالی به بیش از ۱۵۸ هزار تن از محصولات باغی استان خسارت وارد شده و به همین دلیل تولید استان در این بخش کاهش داشته است.
محمد میری افزود: در مجموع بیش از ۱۰ هزار میلیارد تومان به بخش باغبانی خراسان رضوی خسارت وارد شده است.
وی ادامه داد: بیشترین خسارت امسال مربوط به محصولات باغی و ناشی از سرمازدگی بوده است.
۳۰ درصد محصولات باغی خراسان رضوی زیرپوشش بیمه است
مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی بر لزوم بیمه محصولات کشاورزی تأکید کرد و گفت: در این خصوص تاکنون فرهنگ‌سازی خوبی انجام شده و هر سال شاهد افزایش سطح بیمه باغات خراسان رضوی هستیم.
وی افزود: در حال حاضر ۳۰ درصد از محصولات باغی این استان زیرپوشش بیمه است و بیشترین غرامتی که در سال جاری به بخش کشاورزی پرداخت شده مربوطه به حوزه باغبانی بوده بطوری که تا آخر دی ماه صندوق بیمه بالغ بر ۴۰۰ میلیارد تومان به این بخش غرامت پرداخت کرده است.
میری ادامه داد: با توجه به کاهش ۲۰۰ تنی محصول زعفران پیش‌بینی می‌شود به این بخش نیز دستکم پنج تا ۶ هزار میلیارد تومان خسارت وارد شده باشد.
وی گفت: تولید پسته در استان نیز ۲۵ هزار تن کاهش داشته و در حال حاضر برای جلوگیری از بروز این خسارت‌ها توسعه گلخانه‌ها در دستور کار قرار گرفته است.
۹۰ درصد خسارت به محصولات زعفران و پسته
مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی با بیان اینکه ۹۰ درصد خسارات بخش کشاورزی استان طی سال زراعی اخیر از نظر ریالی مربوط به ۲ محصول زعفران و پسته بوده است افزود: تولید زعفران در سال زراعی گذشته ۲۰۰ تن کاهش داشت که ارزش ریالی خسارت وارده به این محصول حدود پنج هزار میلیارد تومان برآورد شده است.
وی ادامه داد: تولید پسته نیز ۳۵ هزار تن کاهش داشته که خسارت وارده به این محصول هم حدود چهار هزار میلیارد تومان است.
میری گفت: بیمه محصولات کشاورزی یکی از راههای جبران خسارت است و سایر راهکارهای مدیریتی توسط باغداران نیز برای پیشگیری از خسارت سرما اهمیت بسزایی دارد.
وی افزود: برای پیشگیری از وقوع مخاطرات با اولویت پیشگیری از سرمازدگی راهکارهایی از جمله رعایت اصول صحیح تغذیه در باغات، استفاده از ارقام مناسب و مقاوم به سرما و تنش های محیطی، بیمه محصولات، آبیاری صحیح بخصوص در فصول سرد سال و استفاده از سایبان یا پوشش در باغات برای کنترل سرمازدگی و سایر مخاطرات توصیه می‌شود.
بیمه به منزله روزنه امید کشاورزان
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی نیز گفت: بیمه محصولات کشاورزی راهی برای مواجهه مطلوب با شرایط و جبران خسارتهای غیرقابل پیش‌بینی است.
غلامحسین ساربان افزود: از مجموع ۱۸۰ هزار هکتار کشتزار گندم و جو دیم در سال جاری فقط از ۲۸ هزار هکتار آن محصول برداشت شده و با وجود هزینه‌های بسیار در این زمینه شاهد خسارت جدی به کشاورزان دیمه‌کار هستیم.
وی خشکسالی امسال را باعث کاهش ۵۵ درصدی تولید گندم آبی در استان دانست و ادامه داد: امسال ۱۲۶ هزار هکتار از کشتزارهای استان زیر کشت گندم آبی و حدود ۱۴۲ هزار هکتار نیز زیر کشت گندم دیم رفت اما به دلیل خشکسالی ۸۰ درصد گندم دیم از میان رفته و میزان تولید گندم آبی نیز نسبت به میزان پیش‌بینی شده ۵۵ درصد کاهش یافت.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت: امسال تولید گندم در این استان حدود ۳۰۰ تا ۳۵۰ هزار تن کاهش داشته است.
وی با بیان اینکه امسال ۱۰۰ هزار و ۷۳۰ تن گندم مازاد بر نیاز از کشاورزان این استان به صورت تضمینی خریداری شد افزود: این میزان نسبت به پارسال ۷۷ درصد کاهش دارد که عامل مهم آن کاهش تولید ناشی از خشکسالی بوده است.
ساربان با بیان اینکه میزان خرید تضمینی دانه روغنی کلزا نیز در این استان به علت خشکسالی نسبت به سال زراعی قبل ۵۶ درصد کاهش داشت ادامه داد: در قالب خرید تضمینی دانه روغنی کلزا امسال در مجموع سه هزار و ۸۶۰ تن محصول از کشاورزان شهرستان های رشتخوار، تایباد، بردسکن، تربت‌جام، سبزوار، سرخس، خواف، تربت‌حیدریه، نیشابور، مشهد، جوین، جغتای و قوچان خریداری شد.