به گزارش ایرنا، آیت الله رییسی که اکنون با رای مردم بر کرسی عالی ترین مقام اجرایی کشور نشسته است در آن برنامه تبلیغاتی خویش به برخی ظرفیت‌های گلستان از جمله دریا و ساحل، جنگل، دامپروری و کشاورزی، گردشگری، مرزی بودن و روستاها در این استان اشاره و برضرورت استفاده بهینه از این ظرفیت‌ها برای توسعه و رونق اقتصادی و معیشتی مردم و نیز تحول در این استان شمالی با یک برنامه‌ریزی اصولی مبتنی بر قوانین تاکید کرد.
ظرفیت‌هایی که آیت الله رییسی از گلستان لیست و ارائه نمود، صرفا شعار تبلیغاتی نبود بلکه عین واقیعت است که به اعتقاد کارشناسان هر یک از این ظرفیت‌ها به تنهایی می‌تواند گره‌گشای بخشی از مشکلات اقتصادی و معیشی و مهمتر از همه زمینه ساز توسعه و تحول در این استان باشد به شرط آنکه مسوولان متولی با تدوین برنامه جامع علمی و ترسیم چشم اندازهای کوتاه، میان و بلندمدت اقدامات لازم را برای بهره‌گیری بیشتر از این مواهب الهی فراهم کنند.
جنگل، ساحل و دریا
وسعت عرصه‌های جنگلی گلستان ۴۵۲ هزار و ۱۸۵ هکتار ( از نوکنده در غرب تا گلیداغ در شرق استان ادامه دارد) و طول خط ساحلی (دریای خزر) این استان شمالی نیز حدود ۱۱۰ کیلومتر است که به اعتقاد کارشناسان استفاده از این ۲ ظرفیت یکی در توسعه صنعت گردشگری و دیگری در توسعه آبزی پروی و در صورت امکان احداث بندر می‌تواند به توسعه اقتصادی و جبران عقب ماندگی گلستان و ارتقای سرانه درآمدی آن که حدود ۱۰ درصد کمتر از میانگین کشور است، کمک زیادی نماید.
در بحث جنگل این موهبت الهی و استفاده از ظرفیت‌های آن برای توسعه گردشگری هنوز اقدامات جدی و زیرساختی مانند احداث مکان‌های تفریحی، راه‌اندازی دهکده‌های توریستی و اجرای "تله کابین" در گلستان که بیشتر شهرهای حاشیه جنگل از جمله کردکوی، گرگان، علی آبادکتول، رامیان، مینودشت و گالیکش متقاضی آن هستند تنها به بهانه تخریب جنگل و محیط زیست صورت نگرفته است در حالی که چنین امکاناتی در ۲ استان دیگر خطه شمال یعنی مازندران و گیلان به وفور انجام شده و عواید اقتصادی و اشتغال خوبی نیز عاید آنها کرده است.
همین چند ماه پیش ( ۱۷ مهر امسال) بود که صفرعلی پایین محلی رییس شورای اسلامی شهر گرگان از ابطال همه مجوزهای احداث تله کابین در پارک جنگلی ناهارخوران این شهر از سوی شورای عالی معماری و شهرسازی کشور خبر داده و گفته بود که این دومین بار است که طی چند سال گذشته این شورا ابتدا مجوز را مصوب اما پس از چندی آنرا باطل می‌کند.
در بحث دریا و ساحل در گلستان نیز با وجود ۱۱۰ کیلومتر خط ساحلی در این استان اما هنوز اقدامات زیرساختی و رفاهی قابل توجهی در سواحل آن برای پذیرش گردشگر و مسافر صورت نگرفته است و اگر فقط در تعطیلات نوروز و تابستان و در سواحل ۲ استان مازندران و گیلان مسافران و گردشگران بی‌شماری حضور می‌یابند که به قولی دیگر جای سوزن انداختن نیست اما در سواحل گلستان خبری از مسافر و گردشگر نیست.
جزیره آشوراده و اجرای طرح گردشگری آن یکی از آرزوهای دیرینه مردم گلستان است که دولت یازدهم در آذر ۹۳ آنرا مصوب کرد و قراردادی بین استانداری گلستان و سازمان حفاظت از محیط زیست نیز امضا و حتی کلنگ عملیات اجرایی آن نیز به زمین زده شد اما به دلیل شکایت تشکل‌های زیست محیطی و آرای قضایی هنوز تحقق نیافته است طرحی که قرار بود تنها در ۱۰ درصد از مساحت ۳۸۰ هکتاری این جزیزه آنهم با رعایت اصول محیط زیست اجرا شود به گفته محمدرضا کنعانی مدیرکل حفاظت محیط زیست گلستان شرایط را برای حضور حداقل ۵۰۰ گردشگر به صورت روزانه و ۸۰ نفر به صورت بیتوته (خواب شبانه) فراهم خواهد کرد.
اجرای این طرح که بخش خصوصی نیز آمادگی سرمایه گذاری در آن را دارد، به گفته آیت الله سیدکاظم نورمفیدی نماینده ولی فقیه در استان گلستان می‌تواند به کلید توسعه گردشگری این استان شمالی باشد.
در زمان حاضر تنها استفاده از ساحل و دریا در گلستان احداث مزارع پرورش میگو (آبزی پروری) است که در شهرستان ساحلی گمیشان درحال انجام است.
مزارع پرورش میگو در گمیشان استان گلستان
پرورش میگو از دهه ۷۰ در ده‌ها هکتار از اراضی شور، کم بازده و غیرقابل کشت مناطق ساحلی و مرزی شمال گلستان (گمیشان) آغاز شد و اکنون سطح مزارع آن به هزار و ۳۲۰ هکتار افزایش یافته است.
بر اساس مطالعات صورت گرفته شیلات گلستان، قرار است با بهره برداری از مجموع ۲ فاز در مجتمع میگو گمیشان، به مساحت ۱۰ هزار هکتار طی برنامه ای تا افق ۱۴۰۴، سالانه افزون بر ۱۷ هزار تن میگو تولید و بیش از ۱۰۰ میلیون دلار برای کشور ارزآوری داشته باشد.
تا قبل از شیوع ویروس کووید ۱۹، کشورهای چین، ویتنام، امارات، هنگ کنگ، عمان و اسپانیا، عمده مقصد صادرات میگوی استان گلستان بودند.
آیت الله رییسی درباره این ۲ ظرفیت (جنگل، ساحل و دریا) گلستان در برنامه تبلیغات انتخاباتی خود گفته بود که باید با احیای این ظرفیت‌ها اقتصاد این استان را متحول کرد.
وی افزوده بود: برخی کشورهای اروپایی که رابطه بسیار کمی با دریا دارند ۵۰ درصد تولید ناخالص خود را از دریا به دست می آورند بنابراین آبزی پروری در استان گلستان کاملا امکان پذیر است و باید در این صنعت بازنگری شود.
دامپروی و کشاورزی
بخش کشاورزی و دامپروری گلستان از دیگر ظرفیت‌های بالقوه این استان است که توجه به آن و اهتمام برای رفع مسائل و مشکلات مبتلابه فعالان این بخش و نیز راه‌اندازی صنایع تبدیلی مرتبط می‌تواند به رونق اقتصادی، معیشی و اشتغال مردمان این استان شمالی و نیز ارتقای بهره‌وری و تامین بخشی از امنیت پایدار غذایی کشور کمک نماید.
استان مرزی گلستان با داشتن ۵۶۰ هزار هکتار اراضی زراعی، حدود ۴۰ هزار هکتار اراضی باغی، چهار میلیون واحد دامی سالانه افزون بر پنج میلیون تن انواع محصول و تولیدات زراعی، باغی و دامی را توسط افزون بر ۲۲۰ هزار بهره‌بردار که حدود ۱۵۰ هزار نفر آنها درحوزه زراعت و باغبانی فعالیت دارند، به ارزش تقریبی ۲۵۰ تا ۳۰۰ هزار میلیارد ریال تولید و روانه بازار مصرف داخلی و خارجی می‌کند.
به گفته مختار مهاجر، رییس سازمان جهادکشاورزی گلستان از مجموع تولیدات سالانه بخش کشاورزی (۹۵ محصول) این استان که هفت اقلیم از ۱۳ اقلیم آب و هوایی جهان (معتدل مرطوب، معتدل مدیترانه‌ای، معتدل خشک، معتدل کوهستانی، سرد کوهستانی، خشک سرد، نیمه خشک و خشک) را در خود جای داده و خاکی مستعد دارد، چهار میلیون و ۱۰۰ هزار تن محصولات زراعی، حدود ۷۰۰ هزار تن تولیدات دامی و ۳۴۰ هزار تن محصولات باغی می‌باشد.
این استان شمالی اکنون در تولید ۱۶ نوع محصول راهبردی مانند "سویا، خاویار، دانه روغنی کلزا، گندم، چغندرقند، گوشت مرغ، جو، آفتابگردان، پنبه، توتون، پیله‌تر ابریشم، برنج، هلو، آلو، خرمالو و زیتون" رتبه‌های اول تا پنجم کشور را در اختیار دارد که به اعتقاد کارشناسان بخش کشاورزی می‌توان با آموزش‌های ترویجی، بهره‌گیری از روش‌های نوین علمی، توسعه کشت‌های گلخانه‌ای و زهکشی اراضی کم بازده مناطق شمال گلستان بر موفقیت‌ها و حجم تولیدات فعلی آن افزود.
به گفته مسوولان امر گلستان، هم اکنون این استان در تولید دانه‌های روغنی کلزا، سویا و آفتابگردان، هلو، توتون و گوشت مرغ رتبه اول، گندم، چغندرقند و خرمالو مقام دوم، شلتوک (برنج) پیله‌تر ابریشم، میگو و پنبه رتبه سوم، ماهیان پرورشی و خاویاری رتبه چهارم و جو و زیتون رتبه پنجم کشوری را دارد.
با این حال فعالان بخش کشاورزی گلستان با مشکلات و چالش‌های متعددی از جمله گرانی و بالا بودن قیمت نهاده‌های کشاوروزی و دامی، بالابودن نرخ تسهیلات اعطایی دولت، کمبود برخی صنایع تبدیلی مواجه است که رفع آن حمایت جدی دولت انقلابی آیت الله رییسی و کابینه جهادی آن را می‌طلبد.
نکته‌ای که آیت الله رییسی در برنامه تبلیغات انتخاباتی خویش به آن اشاره و گفته بود که باید از منابع آبی گلستان بویژه نزولات آسمانی آن برای تامین آب مورد نیاز بخش کشاورزی و دامپروری استفاده کرد و با لایروبی رودخانه‌ها، جلوگیری از تخریب جنگل‌ها و اجرای طرح‌های آبخیزداری و آبخوان داری نگذاشت، نزولات آسمانی در این استان به سیل مخرب و نگران کننده تبدیل شود.
موقعیت جغرافیایی و مرزی گلستان
گلستان ۴۳۸ کیلومتر مرز خشکی و ۹۰ کیلومتر مرز آبی با کشور ترکمنستان دارد که از این استان بویژه مرز اینچه‌برون آن به عنوان دروازه ورود به کشورهای آسیای میانه یاد می‌شود.
موقعیت جغرافیایی و هم مرز بودن با کشورهای آسیای میانه و روسیه از طریق خشکی و دریا، بهره‌مندی از خط ریلی بین المللی و اتصال به راه آهن شمال به جنوب از مهمترین مزایای استان گلستان است که فرصت خوبی برای صادرات بخشی از محصولات بخش کشاورزی، معادن و صنعت این استان شمالی فراهم کرده است.
آیت الله رییسی هم در برنامه تبلیغات انتخاباتی خود به خوبی به مزیت مرزی گلستان اشاره کرده بود و گفته بود که " اینجا مرز ورود به ترکمنستان و آسیای میانه است به‌عنوان صادرات می‌شود گلستان و مرزهای آن را مورد توجه جدی قرار داد و فعال کرد، صادرات ما در منطقه بسیار پایین است، امروز صادرات یعنی در واقع واردات به کشورهای همسایه، هزار میلیارد دلار است نقش و سهم ما به عنوان ایران اسلامی در این هزار میلیارد دلار فقط ۲ درصد است، آیا حق ما ۲ درصد است؟"
وی تاکید کرده بود که ما "می‌توانیم صادرات خوبی به این کشورها داشته باشیم و به خوبی می‌توانیم از ۲۰ میلیارد دلار صادرات فعلی به ۴۰ تا ۵۰ میلیارد دلار صادرات خود را افزایش دهیم به کشورهای منطقه و صادرات فعال شود این کار کاملا امکان پذیر است".
به اعتقاد کارشناسان اقتصادی، مزیت مرزی گلستان که می‌توان از آن برای صادرات و واردات و ترانزیت کالا به کشورهای آسیای میانه و چین استفاده کرد با تسریع در ایجاد زیرساخت‌ها برای راه‌اندازی منطقه آزاد تجاری - صنعتی اینچه برون که ۱۵ اردیبهشت امسال پس از حدود هفت سال از تصویب آن توسط دولت یازدهم و رفت و برگشت (کش و قوس) بین مجلس شورای اسلامی و شرای نگهبان به تصویب مجموع تشخیص مصلحت نظام رسید، به رشد و توسعه اقتصادی بیشتر این استان کمک کرد.
تا قبل از شیوع ویروس کووید ۱۹ و فعالیت کامل گمرکات گلستان حجم صادرات این استان از مبادی گمرکی آن بالغ بر ۳۰۰ میلیون دلار بود که اکنون این رقم، براساس اعلام مدیران گمرک گلستان، به نصف کاهش یافته است
مدیرکل گمرکات گلستان ۶ مهر امسال در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفته بود که در نیمه نخست سال‌جاری حدود ۲۰۹ هزار و ۲۴۰ تن انواع کالای غیرنفتی به ارزش ۷۲ میلیون و ۸۳۵ هزار و ۶۶۷ دلار از مبادی گمرکی این استان به خارج کشور صادر شد که از لحاظ وزنی ۱۸۹ درصد و از جهت ارزش دلاری ۵۴ درصد بیشتر از مدت مشابه سال قبل است.
سیدابراهیم حسینی افزوده بود که پلی استایرن، پنیر، خرما، پسته، سیمان، سیب زمینی و ید به ترتیب از مهمترین اقلام صادراتی گلستان در ۶ ماه نخست امسال بود که به کشورهای مختلف از جمله قزاقستان، ترکمنستان، عراق، افغانستان، بلغارستان، رومانی، ایتالیا، روسیه، قرقیزستان، ازبکستان و پاکستان صادر گردید.
به گفته وی،در نیمه نخست امسال همچنین پنج هزار و ۳۵۶ تن انواع کالا به ارزش ۲۱ میلیون و ۹۵۶ هزار و ۵۸۸ دلار وارد استان شد که نسبت به مدت مشابه سال قبل از نظر وزنی ۱۸ درصد و از نظر ارزش دلاری ۹۰ درصد بیشتر است.
به گزارش ایرنا، اینچه برون تنها گمرک زمینی و ریلی استان گلستان در بخش داشلی برون از توابع شهرستان ۳۷۰ هزار نفری گنبدکاووس در مرز ایران و ترکمنستان واقع است.
اینچه برون مرکز گمرکات گلستان بوده و زیرمجموعه آن پایانه‌های صادراتی در گرگان و گنبدکاووس، گمرک امانات پستی گرگان، گمرک بندرترکمن و گمرک فرودگاه بین المللی گرگان هستند.
در سال‌های اخیر با بهره‌برداری از راه آهن بین المللی قزاقستان - ترکمنستان - ایران و گذر آن از اینچه برون، خدمات گمرک ریلی نیز به فعالیت معمول در مجموعه گمرکات استان اضافه شده است.
استان مرزی گلستان در شمال ایران با کشور ترکمنستان و استان های مازندران، سمنان و خراسان شمالی همسایه است.
روستاها
روستاها و پویایی اقتصادی و اجتماعی آن از دیگر ظرفیت‌های گلستان است که آیت الله رییسی نیز در برنامه تبلیغات انتخاباتی خود در ۲۱ خرداد امسال به درستی به آن اشاره داشته و گفته بود که باید به روستاهای استان توجه شود زیرا هر کدام یک کارخانه عظیم تولیدی هستند که اگر مشکلات حوزه کشت، داشت و برداشت محصول آنها مورد توجه و رفع قرار گیرند از مهاجرت روستاییان و حاشینه نشینی آنها در حومه شهرهای این استان شمالی جلوگیری خواهد شد.
وی در آن برنامه خود تاکید کرده بود که "روستایی باید کشاورزی قابل پیش بینی داشته باشد و نگوید که من نمی‌توانم پیش بینی کنم کاشتم را و بعد از اینکه محصولم را کاشتم برای رفتن آن به بازار نگران است و در واقع اینکه مردم کارهایشان قابل پیش بینی نباشد به طوری‌که می‌گوییم خرید می‌گوید قابل پیش بینی نیست، فروش و تولید قابل پیش بینی نیست".
آیت الله رییسی اضافه کرده بود: "اینکه اقتصاد و کشاورزی قابل پیش بینی نباشد غلط است باید کشاورزی را برای کشاورز و تولید را برای کارآفرین قابل پیش بینی کنیم حتی برای مردم خرید و فروش را از یک کالای دم دستی گرفته تا یک مسکن باید قابل پیش بینی کنیم تا بتواند پیش بینی و ارزیابی کند باید این وضعیت به دست توانای شما تحصیل کرده عزیز استان گلستان تغییر کند".
وی گفته بود که "در گلستان دانشگاه و تحصیل کرده کم نداریم، پسر فارغ تحصیل آماده ورود به بازار کار در این استان کم نداریم و اگر این افراد به بازار کار وارد شوند تحول ایجاد می‌کنند و این خیلی نکته مهمی است و همچنین زنجیره ارزش کالای کشاورزی در گلستان اگر فعال شود اشتغال و ارزش افزوده ایجاد می‌کند و هم کشاورز را خوشحال می کند و هم مردم را خرسند که یک زنجیره ارزش در محصولات کشاورزی ایجاد شده و این ها کاری است که باید اتفاق بیفتد".
سخنان آیت الله رییسی مبین این واقعیت است که می‌توان با داشتن یک برنامه اصولی و علمی بسیاری از مشکلات جامعه بالاخص روستاها را رفع کرد و دل اهالی آنها را از برخی نگرانی‌ها برای تولید محصول به اصطلاح قرص کرد.
استان گلستان هزار روستا با قابلیت‌های متعدد بخش‌های زراعی ،گردشگری و صنایع دستی دارد که می‌توانند پیشرانی مطمئن برای توسعه این استان شمالی باشد و تحقق این مهم نیازمند برنامه‌ریزی، تامین زیرساخت‌ها و امیدآفرینی به روستاییان است که از همت جهادی دولت سیزدهم بر می‌آید.
امروزه روستاها به‌عنوان یکی از مراکز جمعیتی بیش از نیمی از جمعیت گلستان را در خود جای داده‌اند، هرچند روستاهای این استان همانند دیگر روستاهای کشور با چالش‌هایی همچون خشکسالی، بیکاری و کمبود درآمد سرانه و البته نبود زیرساخت‌های خدماتی کافی مواجه بوده اما برخورداری از برخی ویژگی‌های جغرافیایی، فرهنگی و جاذبه‌های طبیعی و تاریخی زمینه تحول آفرینی و تحقق توسعه پایدار را در خود دارا هستند.
به اعتقاد کارشناسان عینیت بخشی به این مطالبه به حق روستاییان در خصوص توسعه پایدار در روستا نیازمند مولفه‌های مختلفی است، واگذاری اداره امور روستا به روستانشینان، کاهش تصدی گری دولت‌ها در روستا و حذف کاغذبازی زاید و حذف واسطه گری در تولید و خدمات روستاییان به شهرها از جمله این موارد است.
پرهیز از ترسیم رویکردهای تک بعدی برای روستاها و ترسیم راهبردهای تقلیدی در مسیر توسعه مانع بزرگی از تمرکز بر ظرفیت‌های هر روستاست، برای توسعه هر روستا باید داشته‌های فرهنگی اجتماعی و جغرافیایی هر منطقه به عنوان بستر توسعه مورد ارزیابی و برنامه ریزی قرار بگیرد. روستاهای گلستان در زمینه کشت برنج، گندم، سویا، پنبه، زیتون و حبوبات در زمینه کشاورزی حرف‌های زیادی برای گفتن دارد.
در بخش برخورداری از جاذبه های طبیعی و تاریخی در حوزه گردشگری بسیار سرشار از فرصت های متعد هستند و به جهت اسکان بیش از ۱۵ قومیت ایرانی در استان از جاذبه‌های فرهنگی و صنایع دستی متعددی برای جذب گردشگر برخوردارند اما با وجود همه این مزایا و اتفاقات خوبی که در سالیان گذشته در روستاها ایجاد شده مقوله مهاجرت از روستاه و تخریب منابع طبیعی و تغییرکاربری اراضی زراعی همچنان مشهود است.
استان گلستان ۱.۹ میلیون نفر جمعیت دارد که در ۱۴ شهرستان، ۳۴ شهر و افزون بر هزار روستای دارای کد شناسایی و در گستره ۲۰ هزار ۴۳۸ کیلومتر مربع سکونت دارند.