هر سال در نیمه اسفندماه به روز درختکاری می‌رسیم؛ روزی که بهانه‌ای شده تا در واپسین روزهای سال و با نزدیکی به موسم رویش جوانه‌ها، به فکر طبیعت بیافتیم؛ درختکاری در ایران دارای پشتوانه‌ای از علایق ملی و سنت تاریخی است؛ تاریخ نشان می‌دهد ایرانیان باستان، جشن‌های خاصی داشتند و در این جشن‌ها به درختکاری می‌پرداختند و به خاک و زراعت احترام می‌گذاشتند.
در کشور ما روز درختکاری در ۱۵ اسفند هر سال برگزار می‌شود و مردم با حضور در پارک‌ها، جنگلها و نقاط شهر اقدام به کاشت نهال‌های جوان می‌کنند؛ ایرانی‌ها هر سال با کاشت درخت به استقبال سال نو می‌روند و در واقع با این کار نمادین در آستانه بهار، زندگی را به زمین باز می‌گردانند. در این روز در مقابل بیشتر پارک‌ها و فضاهای سبز و دیگر نقاط شهر نهال‌هایی به صورت رایگان در اختیار مردم قرار می‌گیرد.
رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز هر ساله در این روز به شکل نمادین نهالی را می‌کارند تا به عنوان پدر امت، آحاد مردم را به کاشت و نگهداشت درختان فراخوانند و یادآور شوند که «ما از مردم خواهش میکنیم که درخت را پاس بدارند و فضای سبز را اهمّیّت بدهند. «هر ایرانی یک درخت» که گفته می‌شود و در زبان‌هاست، شعار خوبی است؛ سعی کنند در این ایّام - که ایّام درختکاری و فصل درختکاری است - هرچه می‌توانند [کاشت درخت را] افزایش بدهند.»{۱}
ظلم به مردم با تعرض به جنگلها و مراتع
ایشان در روز درختکاری سال ۸۸ فرمودند: «سنت درختکاری، خیلی سنت خوبی است. کار ما که درخت می‌کاریم، یک کار نمادین است. ما یک درخت می‌کاریم، معنایش این است که جوان‌ها که چندین برابرِ نیروی یک آدم پا به سن گذاشته‌ای مثل ما در آنها وجود دارد و نشاط بیشتری دارند، تعداد بیشتری درخت بکارند و مردم عزیز کشورمان عادت کنند به سنت ایجاد این وسیله حیات. درخت و گیاه، مظهر حیات و زندگی است؛ خودش هم زنده و زندگی‌بخش است و فضا را برای انسان و حیوان، فضای قابل زیستی میکند. توجه به گیاه، فقط مساله تأمین خوراک نیست؛ بلکه تأمین فضای حیاتی برای انسان است. بنابراین گیاه خیلی مهم است.
مراتع ما، جنگل‌های ما، ذخائر عظیم حیاتی ما هستند. از جنگل باید کشور برای همه چیزش بهره ببرد. جنگل واقعاً یک منبع حیاتیِ بزرگ و تجدیدپذیر است. اگر چنانچه عاقلانه و درست از مرتع و جنگل استفاده بشود، هیچ وقت تمام نمی‌شود.خوب، حالا فرض بفرمائید که از این طرف یک درخت ما بکاریم، چندین درخت دیگری بکارد، هزاران درخت مردم بکارند؛ این کار بسیار خوبی است، اما در مقابل آن اگر چنانچه موجودی گیاه کشور، موجودی درخت کشور - که یک ثروت عظیم باستانی است که برای ما مانده - مورد تطاول قرار بگیرد، این خسارت است.
مراتع ما، جنگل‌های ما، ذخائر عظیم حیاتی ما هستند. از جنگل باید کشور برای همه چیزش بهره ببرد. جنگل واقعاً یک منبع حیاتیِ بزرگ و تجدیدپذیر است. اگر چنانچه عاقلانه و درست از مرتع و جنگل استفاده بشود، هیچ وقت تمام نمی‌شود.
این مثل نفت نیست که یک روز هست، یک روز تمام می‌شود؛ مثل معدن طلا نیست که یک روز هست، یک روز هم تمام می‌شود؛ این همیشه هست. اگر ما با منابع گیاهی کشور - یعنی همین جنگلهایمان، همین مراتعمان - و به تبع آن، بوستان‌های شهری و اینها که در درجه دوم اهمیت است، درست و عاقلانه برخورد کنیم، اینها همیشه باقی می‌ماند. متأسفانه سالهاست که اینجور نیست؛ یعنی افرادی که اهل سوءاستفاده‌اند، از جنگل‌های ما، از مراتع ما سوءاستفاده کردند و تصرف کردند، تعرض کردند، غصب کردند.»{۲}
تخریب محیط زیست، تخریب منابع ملی است
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای امسال نیز همانند سالیان گذشته در مراسم روز درختکاری و هفته منابع طبیعی در محوطه دفتر رهبری، دو اصله نهال میوه کاشتند و در ادامه، کاشت درخت را یک حرکت کاملاً دینی و انقلابی خواندند و افزودند: «البته نگهداشت و حفظ درختان نیز کار بسیار مهمی است که باید رعایت شود.
رهبر انقلاب، گیاه زنده را آسایش‌بخش روح و نگهدارنده جسم انسان و منبع رزق خدادی و همه‌جانبه برای آحاد بشر دانستند و تأکید کردند: به همین علت، تخریب جنگلها و محیط زیست و پوشش‌های گیاهی، تخریب منافع ملی است و ویران کردن بخشی از جنگلها برای ساخت‌وساز جز در موارد اضطراری، قطعاً به ضرر ملت است.»{۳}
توجه دستگاه قضایی برای حفظ جنگلها و مراتع
درخت یکی از زیباترین مظاهر خلقت و جلوه‌ای از تجلیلات آفریدگار عالم است که از دانه‌ای متولد می‌شود؛ دانه‌ای که زیر خروارها خاک جوانه می‌زند و خود را از بین سنگ‌ها برون می‌آورد و با آب و نور و آفتاب جان می‌گیرد. زمین همچو مادری مهربان و دلسوز دانه هارو در آغوش گرم خود رشد می‌دهد تا بزرگ و تنومند شود.
به همین مناسبت گروه پژوهش ایرنا به مرور برخی از بیانات رهبر معظم انقلاب در سال‌های گذشته در روز درختکاری و هفته منابع طبیعی پرداخت؛ ایشان در سال ۱۳۹۷ فرمودند: «روز درختکاری، هم مژده بهار است و هم یادآور اهمّیّت پوشش گیاهی در کشور. عمده این است که در فرهنگ عمومی کشور، مساله درخت و گیاه و پوشش گیاهی و جنگل و مرتع، جایگاه واقعی خودش را پیدا کند. ما امروز از ناحیه بی‌اعتنایی به جنگل، بی‌اعتنایی به مرتع، عدم توجّه درست به پوشش گیاهی در سراسر کشور خسارت‌هایی را متحمّل می‌شویم و اگر چنانچه در فرهنگ عمومی، حفظ پوشش گیاهی، حفظ درخت، حفظ گیاه، حفظ سبزه جایگاه درست خود را پیدا بکند، به نظر من کشور بهره‌های بیشتری خواهد برد.
این درخت‌کاریِ ما -که مثلاً دو اصله درخت ثمربخش را، دو اصله درخت میوه را در اینجا غرس میکنیم- به‌عنوان یک نماد است. ما می‌خواهیم که غرس درخت، حفظ درخت و اهمّیّت دادن به درخت و گیاه و پوشش گیاهی، در کشور به‌صورت یک عرف عمومی و یک فرهنگ عمومی دربیاید.
امروز از ناحیه بی‌اعتنائی به جنگل، بی‌اعتنائی به مرتع، عدم توجّه درست به پوشش گیاهی در سراسر کشور خسارت‌هایی را متحمّل می‌شویم. گاهی شنیده می‌شود که مراکز پُردرختی را به‌خاطر احداث ساختمان و امثال اینها دچار آسیب می‌کنند، درخت‌ها را از بین می‌برند؛ دستگاه‌های مسئول کشور جدّاً باید در مقابل این بِایستند و نگذارند. همچنان‌که گاهی شنیده می‌شود در مورد غرس برخی از نهال‌های مضر در بعضی از نقاط کشور بی‌توجّهی می‌شود؛ به این مساله خیلی باید اهمّیّت داده بشود.
شنیدیم در بعضی از مراکز کشور به‌خاطر جلوگیری از پیشرفت صحرا و بیابان‌زایی، برخی از نهال‌ها و اصله‌هایی که مناسب نیست و مضر است، کاشته می‌شود! خیلی ضروری است که دستگاه‌های مسئول مراقبت کنند که چنین اتّفاقی نیفتد. متقابلاً، در حفظ مراتع و حفظ جنگلها بایستی جدّاً کوشید. دستگاه‌های ذی‌ربط، از جمله دستگاه‌های ناظر مثل دستگاه قضائی، در مورد تعرّض به جنگلها بایستی کمال اهتمام را داشته باشند.
امیدواریم که ان‌شاءالله با گسترش روحیه علاقه به درخت و علاقه به فضای سبز و تکریم فضای سبز، کشور و مردم در آینده منافع بیشتری از این ناحیه ببرند و خدای متعال هم ان‌شاءالله برکت خواهد داد و برکات گیاه و سبزه و مانند اینها برای کشور بسیار زیاد خواهد بود.»{۴}
اولویت ایجاد فضای سبز و حفظ فضای سبز موجود
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در سال ۱۳۸۲ نیز همزمان با هفته منابع طبیعی و روز فضای سبز شهرها، با غرس دو اصله نهال در یکی از مناطق شمال شرق تهران ، در طرح کمربند سبز پیرامون شهر تهران شرکت کردند و در سخنان کوتاهی با اشاره به اهمیت احیای زمین و درختکاری در دستورات دینی ، وضعیت کنونی درختکاری و جنگل کاری در کشور بویژه در شهرهای بزرگ را با توجه به افزایش بی‌رویه ساخت‌وساز و تخریب منابع طبیعی، نامناسب دانستند و افزودند: در چنین شرایطی ایجاد فضای سبز و حفظ فضای سبز موجود یکی از اولویت‌های مهم است.
ایشان با تاکید بر اینکه وظیفه همه مسئولان، کار و خدمت برای مردم است ، خاطرنشان کردند: مردم تشنه کار سالم و صادقانه هستند و مسوولان باید تا آنجا که می توانند به مردم خدمت رسانی نمایند.{۵}
امروز مردم موثرترین و مهمترین نقش را در احیای فضای سبز کشور برعهده دارند و باید در عین توجه به ایجاد فضای سبز جدید، مراقب جنگلها، باغات، مراتع و زمین‌های حاصل خیز موجود هم باشند.رهبر معظم انقلاب اسلامی در مراسم سال ۱۳۹۰ نیز در سخنانی، با اشاره به اهمیت و ضرورت توجه به درخت و فضای سبز در زندگی و سلامت انسان، خاطر نشان کردند: روز درختکاری یکی از روزهای پر برکت در جمهوری اسلامی است که موجب شده در سال‌های اخیر مردم و مسئولین به درخت و محیط زیست توجه بیشتری نشان دهند.
ایشان بی‌اعتنایی به منابع طبیعی در طول سال‌های متمادی گذشته را یادآور شدند و افزودند: امروز مردم موثرترین و مهمترین نقش را در احیای فضای سبز کشور برعهده دارند و باید در عین توجه به ایجاد فضای سبز جدید، مراقب جنگلها، باغات، مراتع و زمین‌های حاصل خیز موجود هم باشند.{۶}
ثروت اصلی کشور مناطق سبز اطراف شهرهاست
همچنین ایشان در بیاناتشان گاهی گوشزدهایی به مسئولان دارند؛ از جمله در سال ۱۳۹۱ که فرمودند: «واقع قضیه هم همین است که گیاه و درخت برای هر کشوری، برای هر مجموعه انسانی‌ای، مایه برکت است؛ برای همین هم در شرع مقدس اسلام و در احادیث ما، به مسئله درخت و نگهداری درخت و جلوگیری از قطع کردن درختان توصیه شده. خب، حالا این یک توصیه اسلامی است. امروز همه مردم دنیا هم به این مسئله توجه دارند و شاید بشود گفت که همیشه مردم و جوامع بشری به مسئله درخت اهمیت می‌داده‌اند.
منتها من گلایه‌ای که باید بکنم از مجموع مسئولینِ مسئله درخت و درختکاری و جنگل و این چیزها، این است که ما اینجا دانه دانه درخت می‌کاریم، اما صدها صدها و هزارها هزارها درخت در جاهایی که نباید قطع شود، بی‌جهت قطع می‌شود؛ این خیلی اشکال بزرگی است که وجود دارد. علاوه بر اینکه آبادی‌ها و سبزی‌های اطراف شهرهای بزرگ به غلط و به غصب در اختیار افرادی قرار گرفت که می‌خواستند از زمین سوءاستفاده کنند و هنوز هم دارند می‌کنند، و سبزی تبدیل شد به سیمان و آهن و اینها - که این یک مصیبتی برای شهرهاست - مجموعه جنگلی کشور هم مورد تهدید جدی قرار داشت و قرار دارد؛ که باید جداً از آن جلوگیری شود.
این، هم وظیفه دولت است، هم وظیفه مجلس، هم وظیفه شهرداری‌ها و هم وظیفه قوه‌ی قضائیه است؛ هر کدام به‌نحوی باید جلوی پیشرفت این حرکت غلطی را که امروز متأسفانه در کشور ما وجود دارد، بگیرند.
برای حفظ جنگلها قوانینی لازم داریم - این قوانین جایش خالی است - و یک اراده قوی و عزم راسخی لازم داریم برای جلوگیری از تصرف زمین‌های اطراف شهرهای بزرگ، که افرادی آنها را می‌گیرند و تبدیل می‌کنند به ساختمان، به آپارتمان‌های بلندمرتبه.
ما برای حفظ جنگلها قوانینی لازم داریم - این قوانین جایش خالی است - و یک اراده قوی و عزم راسخی لازم داریم برای جلوگیری از تصرف زمین‌های اطراف شهرهای بزرگ، که افرادی آنها را می‌گیرند و تبدیل می‌کنند به ساختمان، به آپارتمان‌های بلندمرتبه.
این کار علاوه بر اینکه مشکلات گوناگون بشری و انسانی ایجاد میکند، اولین کار غلطی که انجام می‌گیرد، این است که محیط سبز اطراف شهرها - هوای تنفس شهر - از بین می‌رود. حالا شما در شهر بروید زحمت بکشید و در خانه‌ها دانه‌دانه نهال بکارید؛ این کجا، و این که شهر محاط باشد به مجموعه سبز، کجا؟
اگرچه کارهای خوبی هم انجام گرفته، در اطراف شهرها گاهی جنگل‌کاری‌هایی شده - این را هم نباید منکر شد - لیکن آن چیزی که ثروت اصلی کشور است، که مناطق سبز اطراف شهرهاست، باغات داخل شهرهاست، و بخصوص جنگلهاست، باید محفوظ بماند.
هم سازمان محیط زیست، هم دستگاه‌های ذی‌ربط دیگر دولتی، هم مسئولین و نمایندگان در مجلس، هم مسئولین در قوه قضائیه، و در مورد شهرها و حریم شهرها هم شهرداری‌ها، در سرتاسر کشور موظفند که این کار را دنبال کنند. ما همیشه این مسئله را تکرار میکنیم، اما باز می‌بینیم که کار درستی انجام نگرفت! خب، باید ان‌شاءاللّه همه همت کنند تا این کاری که همه هم قبول دارند که لازم و درست است، تحقق پیدا کند.» {۷}
می‌توان این سرزمین وسیع را یکپارچه پوشش گیاهی کرد
رهبر معظم انقلاب بارها در بیاناتشان از تخریب مراتع و جنگلها ابراز دلخوری کرده‌اند به‌گونه‌ای که در سال ۱۳۷۷ فرمودند «این گیاهی که متأسفانه در لابلای چرخ و پَرِ صنعت - بخصوص در کشورهایی که تازه با صنعت آشنا می‌شوند - چنین مورد تحقیر قرار می‌گیرد، مایه حقیقی وجود انسان است. یعنی منبع بی‌پایان مواد حیاتی و غذایی درونِ خاک، تبدیل به گیاه می‌شود و از گیاه به انسان تبدیل می‌گردد؛ حال یا به واسطه حیوان، یا بدون واسطه آن. این است که «وَاللَّهُ خَلَقَکُمْ مِنْ تُرابٍ»؛ من و شما منتسب به نطفه‌ای هستیم که تولید شده از مواد گیاهی و حیوانی است که اینها فرآورده خاکند. پس با یک واسطه یا دو واسطه، همه آحاد بشر و همه آحاد حیوان، متولّد از خاکند؛ «مِنْها خَلَقْناکُمْ» و واسطه هم گیاه است.
اگر گیاه نباشد، انسان نیست. اگر گیاه نباشد، حیوان نیست. با توجّه به چرخه پیچیده طبیعت و تأثیر متقابل آب‌وهوا و خاک و درخت روی یکدیگر، اگر گیاه نباشد هوا هم نیست. گیاه یک پایه اساسیِ وجود است؛ ولی متأسفانه ما گیاه و درخت را با این چشم نگاه نمی‌کنیم. از این روست که مراتع تخریب می‌شوند، جنگلها تخریب می‌شوند و درخت‌ها و باغ‌ها در محیط‌های شهری - حتی در محیط‌های غیر شهری احیاناً به توهّمِ منافع موهوم - از بین می‌روند.»{۸}
دیدگاه دین مبین اسلام در مورد درخت و درختکاری
ایشان از منظر توصیه‌ها و روایت‌های دینی و اسلامی نیز بیانات زیادی داشته‌اند که از جمله در سال ۱۳۹۳ فرمودند:« اوّلاً نظر اسلام نسبت به زمین و کره خاکی و این مجموعه‌ای که گاهواره زندگی انسان و محلّ ولادت و نشو و نما و سپس مرکز بازگشت انسان است؛ نظر اسلام نسبت به زمین و آنچه در زمین است. یک جا قرآن میفرماید: وَ الاَرضَ وَضَعَها لِلاَنام؛ زمین را - یعنی این کره ارضی را - برای انسانها ما آفریدیم؛ مال همه است. متعلّق به بعضی نیست؛ بعضی حقّ بیشتری از بعض دیگری ندارند؛ متعلّق به نسلی دونِ نسلی نیست؛ امروز متعلّق به شماست؛ فردا متعلّق به فرزندان شما، به نوه‌های شما و به دودمان شما تا آخر؛ و در همه‌جای سطح کره زمین این‌جوری است.
ممکن است میلیون‌ها برابرِ آنچه امروز شما از آب و از خاک و از هوا و از موادّ زیرزمینی و از محصولات روی زمین استفاده می‌کنید، بشود به‌نحوی استفاده کرد که امروز ما از آن خبری نداریم.خلقت زمین مال انسانهاست؛ متعلّق به آنهاست. در یک آیه دیگر میفرماید: خَلَقَ لَکُم ما فِی الاَرضِ جَمیعًا؛ همه آنچه در زمین است و متعلّق به زمین است، برای شما انسانها آفریده شده؛ بنابراین چون مال خودتان است، به نفع شماست، متعلّق به شماست، باید تخریبش نکنید. همه چیزش هم [باارزش] است؛ یک چیزهایی هست که به‌نظر انسان سطحی ممکن است باارزش بیاید، چیزهایی هم به‌نظر او بی‌ارزش بیاید، امّا همه آنها باارزش است.
در آیه دیگر میفرماید: وَ استَعمَرَکُم فیها؛ خداوند متعال که خالق این زمین و خالق شماست، شما را موظّف کرده که این زمین را آباد کنید؛ یعنی ظرفیّت‌های موجود در این مجموعه کره ارضی را به فعلیّت برسانید. خیلی از ظرفیّت‌ها هست که ناشناخته است، بعد شناخته می‌شود و بعد اهمّیّت آنها و ارزش آنها فهمیده می‌شود؛ این کار کار شماست؛ شما باید بکنید. امروز هم که ما خیال میکنیم از همه ظرفیّت‌های زمین داریم استفاده میکنیم، حقیقت مطلب این نیست؛ ممکن است میلیون‌ها برابرِ آنچه امروز شما از آب و از خاک و از هوا و از موادّ زیرزمینی و از محصولات روی زمین استفاده می‌کنید، بشود به‌نحوی استفاده کرد که امروز ما از آن خبری نداریم. باید بشر به‌طور دائم ظرفیّت‌های جدیدی را پیدا کند؛ از این ظرفیّت‌ها به نفع زندگی بشر استفاده کند.
یک آیه‌ی دیگر درباره الدّالخصام است؛ یعنی لجوج‌ترین، خبیث‌ترین، سرسخت‌ترین دشمنان که خصوصیّاتی برایش ذکر می‌شود؛ یکی از خصوصیّات این است: اِذا تَوَلّی سَعی فِی الاَرضِ لِیُفسِدَ فیها وَ یُهلِکَ الحَرثَ و النَّسل؛ حرث و نسل را از بین می‌برد، فاسد میکند؛ کشت را - یعنی تولید گیاهی را و تولید انسانی را - نابود میکند و از بین می‌برد.
احساس مسئولیّت در قبال طبیعت
امروز اگر شما نگاه کنید در سیاستهای دنیا میتوانید پیدا کنید کسانی را که همین کار را بالفعل با همه‌ی ملّتها و یا با بسیاری از ملّتها دارند انجام میدهند؛ اِهلاک حرث و اِهلاک نسل؛ این را خدای متعال فساد میداند، بعد هم میفرماید: وَ اللَّهُ لا یُحِبُّ الفَساد. حالا این چند آیه بود که من خواندم؛ ده‌ها روایت با مضامین عالی در اسلام، در متون دینی ما درباره‌ی زمین، درباره‌ی محیط زیست ما هست؛ همین آیاتی که الان اینجا تلاوت کردند از جمله‌ی این آیات است که اشاره میکند به فراورده‌های روی زمین که همه‌اش مال بشریّت و متعلّق به شما است؛ قضیّه‌ی محیط زیست خیلی قضیّه‌ی مهمّی است. خلاصه‌ی اهمّیّت این قضیّه عبارت است از مسئولیّت انسان در قبال طبیعت؛ باید احساس مسئولیّت کند. همچنان‌که در قبال انسانها احساس مسئولیّت میکنیم، در قبال طبیعت هم باید احساس مسئولیّت کنیم. اسلام و ادیان الهی خواسته‌اند تعادل میان انسان و طبیعت را حفظ کنند؛ این، آن هدف اساسی و اصلی است. عدم حفظ این تعادل ناشی از عواملی است که عمده‌اش خودخواهی‌های انسان است؛ قدرت‌طلبی است؛ قلدری و گردن‌کلفتی بعضی از ما انسانهاست. وقتی این اتّفاق نیفتاد - یعنی این تعادل حفظ نشد - آن‌وقت بحران محیط زیست پیش می‌آید؛ بحران محیط زیست به همه بشر و به‌همه نسلها آن‌وقت ضرر می‌زند.{۹}
آبادی نخلستان و کاشت درخت آموزه رهبران اسلام
ایشان همچنین در سال ۱۳۷۱ در بخشی از بیاناتشان فرمودند که «سازندگی، کاری بود که علی‌بن‌ابی‌طالب (علیه‌السّلام) داشت؛ که حتّی شاید در دوران خلافت هم -که حالا من این را تردید دارم. اما تا قبل از خلافت، قطعی است- با دست خود نخلستان آباد می‌کرد؛ زمین احیا می‌کرد؛ درخت می‌کاشت؛ چاه میکند و آبیاری می‌کرد. این، سازندگی است! دنیاطلبی و مادّی‌طلبی، کاری است که عبیدالله زیاد و یزید می‌کردند. آنها چه وقت چیزی را به وجود می‌آوردند و می‌ساختند!؟ آنها فانی می‌کردند؛ آنها می‌خوردند؛ آنها تجمّلات را زیاد می‌کردند. این دو را با هم اشتباه نباید کرد.»{۱۰}
رهبر معظم انقلاب همچنین در مورد فواید و اهمیت درخت به مولفه‌هایی همچون مظهر حیات و زندگی، مایه برکت هر کشور، قابل زیست کردن محیط، تأمین خوراک، نگهبانی و حفظ خاک، ثروت عظیم باستانی و تجدیدپذیر، ریه‌های تنفسی شهر، توصیه به حفظ و نگهداری آن در اسلام، توجه همه مردم دنیا به آن اشاره داشته‌اند و در مورد مشکلات موجود در این راستا به مواردی همچون بی‌اعتنایی به مسئله درخت، سوءاستفاده، تصرف و تعرض به جنگلها و بوستان‌ها، قطع درختان و تخریب باغ‌ها، انقراض گونه‌های گیاهی بومی و اصیل ایرانی و کمبود فضای سبز شهرها پرداخته‌اند.
ایشان حضرت علی‌بن‌ابی‌طالب (علیه‌السّلام) با دست خود نخلستان آباد می‌کرد؛ زمین احیا می‌کرد؛ درخت می‌کاشت؛ چاه میکند و آبیاری می‌کرد. این، سازندگی است.در مورد وظایف مردم نیز به مواردی همچون عادت به سنت درختکاری، کاشتن درختان بیشتر توسط جوان‌ها، اهتمام به مسئله گل و گیاه، حفظ جنگلها و بوستان‌ها، احساس مسئولیت در قبال طبیعت، فرهنگ‌سازی برای اهمیت محیط‌زیست، ارزیابی مسئولین در اقدامات محیط‌زیستی و در مورد مسئولیت مدیران به مواردی همچون اصلی دانستن مسئله درخت و محیط‌زیست، اراده قوی برای برخورد قاطع با غاصبان و متصرفین به جنگلها، گنجاندن حفظ درخت و محیط‌زیست در همه برنامه‌ها، حساسیت بر حفظ جنگلها و مراتع ، نظارت‌های قوی و بی‌اغماضِ حفاظتی، حراستی و قضائی، مطالبه از دستگاه قضایی، همکاری صمیمانه همه دستگاه‌ها باهم و طراحی پیوستِ محیط‌زیستی برای همه برنامه‌ها تاکید کرده‌اند.
ایشان در مورد وظایف ویژه دستگاه‌ها در زمینه درختکاری نیز در سالیان گذشته به قوه مجریه در مورد تدوین سند ملّی مسائل محیط‌زیست، به مجلس شورای اسلامی در مورد بازنگری و تدوین قوانینی برای حفظ جنگلها و به قوه قضائیه در مورد جرم‌انگاری و تشکیل پرونده‌های قضایی برای تخریب‌کنندگان منابع طبیعی تذکراتی داده‌اند و راهنمایی‌هایی هم به وزارت آموزش‌وپرورش در زمینه فرهنگ‌سازی اهمیت حفظ محیط‌زیست در کتاب‌های درسی و سازمان صداوسیما در زمینه تبدیل حفظ محیط‌زیست به فرهنگ عمومی و شهرداری‌ها مسائلی همچون تأمین فضای سبز برای شهرها ، نگهداری و مراقبت از درخت‌های موجود، جلوگیری از ساخت‌وساز در مناطق خوش‌آب‌وهوای اطراف شهرها و شناسایی و آماده‌سازی طبیعت اطراف شهرها برای استفاده مردم داشته‌اند.
۱) https://www.leader.ir/fa/content/۱۴۳۴۸
۲)https://www.leader.ir/fa/speech/۶۵۶۱
۳)https://www.irna.ir/news/۸۴۶۷۲۷۴۸
۴)https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=۴۱۸۹۰
۵) https://farsi.khamenei.ir/news-content?id=۱۰۹۹
۶)https://www.leader.ir/fa/content/۹۲۱۰
۷)https://www.leader.ir/fa/speech/۱۰۴۲۱
۸)https://www.leader.ir/fa/speech/۱۷۲۵
۹)https://www.leader.ir/fa/speech/۱۲۹۱۵
۱۰)https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=۲۶۲۷