به گزارش ایرنا، احیای پوشش جنگلی توسط خانواده ای دوستدار طبیعت در منطقه دره باغ روستای تنگه رازگوینک از توابع شهرستان راز و جرگلان که با هماهنگی و نظارت ادارات منابع طبیعی و آبخیزداری و حفاظت محیط زیست این شهرستان و با کاشت ۶۰۰ فاصله نهال در چهار هکتار از اراضی منابع طبیعی این منطقه انجام شد چراغی برای اقدامات فرهنگی دیگری از این دست است.
رییس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان راز و جرگلان در این رابطه به خبرنگار ایرنا اظهار داشت: اجرای منویات رهبر معظم انقلاب مبنی بر این که فرهنگ منابع طبیعی به معارف عمومی تبدیل شود، از اهداف و سیاست های اصلی سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور است که آموزش و ترویج در این رابطه از طریق ادارات کل منابع طبیعی و آبخیزداری و واحد های تابعه در شهرستان ها صورت می پذیرد.
الیاس یزدانی افزود: به همین دلیل و با هماهنگی ادارات منابع طبیعی و آبخیزداری و حفاظت محیط زیست شهرستان راز و جرگلان، خانواده ای طبیعت دوست از شهر تهران، هزینه‌های یادبود پدر تازه درگذشته خود زنده یاد قوام صانعی را صرف کاشت نهال های جنگلی بومی و سازگار با شرایط طبیعی در منطقه دره باغ کردند تا زیستگاه پلنگ ایرانی احیا شود و به همین منظور این نهال ها دراین منطقه کاشته شده است.
وی افزود: ارتباط پویا و موثر با جوامع محلی و تقویت حس مالکیت معنوی عرصه های طبیعی در آنها به همراه انسجام سازمانی در قالب مشارکت سایر دستگاه های مرتبط با حفاظت از طبیعت، موجب شد تا جوامع محلی، که بهره برداران اصلی عرصه های طبیعی هستند برای حفظ و احیاء پوشش گیاهی و جنگلی مشارکت کنند.
یزدانی افزود: این امر در نهایت منجر به بهبود اوضاع طبیعی و بهره‌برداری پایدار از مراتع و جنگلها، غنا و تنوع گیاهی و جانوری می شود و در واقع فرهنگ سازی برای مشارکت دادن همه دوستداران در این امر است.
یزدانی گفت: تعمیم و ترویج حفظ و احیای منابع طبیعی در مناطق مشابه بر اساس اصول علمی و کارشناسی شده علاوه بر اینکه منجر به حفاظت از خاک و جلوگیری از فرسایش آبی و بادی از طریق افزایش سطح پوشش گیاهی می شود، از منظر بهبود شرایط اقلیمی نیز بسیار حایز اهمیت است.
وی در مورد اهمیت این منطقه نیز اظهار داشت: در گوینک و دره باغ راز در گستره ای به مساحت پنج هزار هکتار طرح مدیریت منابع جنگلی و قرق این منطقه اجرا می شود و علاوه بر این در این منطقه ذخیره گاه جنگلی ارس را داریم.
وی با بیان اینکه محیط زیست جانوری و گیاهی به یکدیگر وابسته هستند، اظهار داشت: تخریب عرصه های طبیعی، اسباب نابودی محیط زیست جانوری و انسانی را فراهم می آورد و به این ترتیب، حفاظت از عرصه های طبیعی و تلاش در احیا و بهبود آن، یک وظیفه انسانی و ملی است.
رییس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری راز و جرگلان خاطرنشان کرد: پیشتر، افراد متخلف و سودجو اقدام به قطع درخت در منطقه دره باغ کرده بودند که برای جبران قطع درختان این منطقه و ترویج فرهنگ حفاظت از منابع طبیعی و محیط زیست از مشارکت عمومی برای کاشت درختان جنگلی استقبال می شود و به همین دلیل نیز این منطقه اننخاب شد و خانواده مرحوم قوام صانعی ۶۰۰ اصلا نهال در چهار هکتار از اراضی منطقه به یادبود وی کاشتند.
پایلوت احیا و ارتقاء زیستگاه‌های پلنگ ایرانی
رییس اداره حفاظت و مدیریت حیات وحش اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی نیز از اجرای پایلوت برنامه ای برای احیا و ارتقای مطلوبیت زیستگاه های پلنگ ایرانی در شهرستان راز و جرگلان این استان خبر داد.
بهروز جعفری در رابطه با اجرای این برنامه گفت: به طور کلی فرآیند احیا و ارتقای مطلوبیت زیستگاه ها که با در نظر گرفتن مشخصه های متعددی مانند نوع گونه های گیاهی، شرایط اقلیمی و توپوگرافی و ویژگی های آب و خاک انجام می‌گیرد مداخلاتی چون کشت گونه های بومی و یا گونه های منقرض شده محلی و گاه حذف گونه های گیاهی مهاجم را شامل می شود که از اهم این اقدامات می توان به احیای پوشش گیاهی مناطق آسیب دیده و کاهش فشار بر زیستگاه اشاره کرد.
وی گفت: طی دهه اخیر اقدامات متعددی در استان خراسان شمالی با همکاری موسسه تخصصی مطالعات پلنگ آسیایی در رابطه با حفاظت از زیر گونه در معرض خطر انقراض پلنگ ایرانی انجام شده است که این موضوعات شامل برنامه های تحقیقاتی، آموزشی و اجتماع محور است.
وی افزود: اخیرا نیز بخشی از این اقدامات در روستای دهگاه از توابع شهرستان بجنورد انجام شد که از دستاوردهای آن تشکیل گروهی از اهالی این روستا به نام گروه هزاز بود.
جعفری افزود: آموزش و توانمندسازی این گروه با هدف مشارکت در پایش و حفظ زیستگاه که همزمان در ۲ استان دیگر نیز به صورت پایلوت در دست اجرا بود، توانست برنده جایزه رتبه برتر یک رقابت بین المللی در رابطه با بهره مندی مناسب و اثربخش از تکنیک های تسهیلگری شود.
وی گفت: به دنبال اقدامات انجام شده قبل و ظرفیت های ایجاد شده، موسسه تخصصی مطالعات پلنگ ایرانی در پاییز سال گذشته پیشنهادی مبنی بر احیای پوشش گیاهی در بخشی از زیستگاه های پلنگ ایرانی در استان را به این اداره کل و اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان خراسان شمالی ارائه کرد.
وی افزود: دکتر آرزو صانعی، مدیر عامل این موسسه پس از درگذشت مرحوم پدرشان زنده یاد قوام صانعی در شهریورماه سال گذشته به همراه اعضای خانواده خود تصمیم گرفت هزینه های مربوط به این مراسم برای امور مورد علاقه پدریعنی ایجاد فضای سبز و توسعه پوشش گیاهی صرف شود.
به تبیین ارتباط این موضوع با اقدامات پیشین در راستای اجرای مفاد برنامه ملی عمل حفاظت و مدیریت پلنگ ایرانی در منطقه و ظرفیت های ایجاد شده برای شکل گیری یک برنامه نظام مند با هدف احیای زیستگاه های آسیب دیده و ارتقای مطلوبیت مناطق حایز اولویت با تمرکز بر حفاظت از این زیرگونه پرداخته است.
رییس اداره حفاظت و مدیریت حیات وحش استان خراسان شمالی با بیان اینکه زنده یاد قوام صانعی در دوران خدمت خود در سمت های شهردار، سرپرست و قائم مقام شهرداری در شهرها و استان های متعددی به اجرای طرح های موفق و موثر در حوزه محیط زیست (مانند جنگلکاری) پرداخته است، افزود: صرف هزینه های یک مراسم خانوادگی برای توسعه پوشش گیاهی و تلفیق آن با یافته های علمی و اهداف تخصصی در راستای ارتقای مطلوبیت زیستگاه حیات وحش، اقدامی خداپسندانه است که می توان از آن الگو سازی کرد.
اهمیت گوینک
رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان راز و جرگلان نیز در این مورد با اشاره به اهمیت منطقه گوینک به لحاظ تنوع زیستی غنی آن، گفت: مواردی از تعارضات و حتی تلفات پلنگ در سال های گذشته در این منطقه اتفاق افتاده است.
سلیمان رخشا افزود: به طور کلی تخریب پوشش گیاهی در زیستگاه ها به دنبال مداخلات انسانی سبب ایجاد اختلال در سیستم های طبیعی می شود که علاوه بر عوارضی چون کاهش جمعیت گونه های طعمه و به دنبال آن فقدان غذای مناسب برای حیوانات شکارچی مانند پلنگ، سبب بروز مشکلاتی چون فرسایش خاک، کاهش ذخیره آبهای زیر زمینی و حتی وقوع سیلاب ها با خسارات کلان به زیرساخت ها، زمین های کشاورزی، مناطق مسکونی و مانند آن می شود.
وی با تاکید بر اهمیت احیا، توسعه و حفاظت از پوشش گیاهی به عنوان یک گام بنیادین در حفاظت از تنوع زیستی منطقه افزود: اجرای این برنامه در قالب همکاری سه جانبه تعریف شده متضمن اجرای مناسب کلیه مراحل تامین نهال، کاشت، آبیاری، نگهداری و حفاظت از نهال ها ضمن مشارکت فعال افراد محلی در این برنامه است.
گستره حوزه منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان شمالی ۲ میلیون و ۳۳ هزار و ۳۶ هکتار است که از این وسعت یک میلیون و ۴۰۰ هزار هکتار مرتع، بیش از ۱۸۳ هزار هکتار بیابان و ۴۳۴ هزار و ۵۵۰ هکتار جنگل است.
خراسان شمالی ذخیرگاه ژنتیک انواع گیاهان و درختان جنگلی است و ۲۵ هزار هکتار از مساحت جنگل های هیرکانی در این استان قرار دارد.
در خراسان شمالی ۳۵۰ گونه گیاه دارویی، معطر و ادویه ای شناسایی شده است که بیشتر این گونه ها قابلیت صنعتی شدن دارند.
این استان به لحاظ جمعیت پلنگ، وضعیت خوبی در میان استان های کشور دارد و بیشتر کوهستان‌های این منطقه، زیستگاه این گربه‌سان زیبا است.
کارشناسان محیط زیست عقیده دارند که کاهش طعمه وحوش در طبیعت، از علت های نزدیک شدن آنها به زیستگاه انسان و حمله به افراد و دام های روستاییان است و در سال‌های اخیر شکار غیرمجاز سبب شده تا جمعیت گونه‌های مختلف که طعمه وحوشی از جمله پلنگ هستند، کاهش یابد.
در خراسان شمالی ۶۵ گونه پستاندار از ۱۹۷ گونه موجود در کشور زیست دارد و ۱۴۱ گونه پرنده از ۵۳۲ گونه موجود در کشور، ۶۸ خزنده از ۲۲۸ گونه موجود کشور، چهار گونه خزنده دوزیست از ۲۰ گونه موجود و هشت گونه ماهی و آبزی از مجموع ۱۶۰ گونه آبزی موجود در کشور زیست می کنند.
برخی از این گونه ها نظیر یوزپلنگ، بالابان، هوبره، کبک دری و کرکس مصری در طبقه بندی اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) در رده‌های بحرانی و در حال انقراض قرار دارند.
اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی مناطق حفاظت شده و پارک های ملی سالوک، ساریگل و ضامن آهو، مناطق حفاظت شده قرخود، گلول، سرانی و پناهگاه حیات وحش میاندشت جاجرم را که محل زیست پلنگ ها می باشد، با گستره ۱۹۴ هزار و ۱۴۱ هکتار مدیریت می کند.