به گزارش ایرنا این میزان فروش با احتساب هزینه های تولید یا اجاره غرفه نشانگر نامناسب بودن بازار صنایع دستی در داخل کشور یا میل اندک به خرید این محصولات است.
البته محصولات صنایع دستی همواره جزو اولویت های پایین خرید در سبد هزینه های خانوار ایرانی قرار داشته‌اند اما وضعیت کنونی که در نتیجه مشکلات اقتصادی در جامعه رخ داده نشانه عینی وضعیت آن است.
این وضعیت غرفه های صنایع دستی را در مقابل فروش اغذیه‌فروشان در همان بازارچه ها بگذارید که هنرمندان صنایع دستی معتقدند آنها فروش بسیار بیشتری داشته اند؛ اگرچه قیمت خوراکی ها در مقایسه با صنایع دستی کمتر است اما میل یا توان به خرید صنایع دستی ایرانی به عنوان هنر و صنعت دست مردان و زنان این سرزمین خود موضوع و مقوله مهمی است.
اینکه بازارچه ها غیر از صنایع دستی باید خوراکی هم عرضه کنند یا خیر موضوع دیگری است که البته مخالفان و موافقانی هم دارد زیرا عده‌ای معتقدند غرفه نوروزی حتی اگر با نام صنایع دستی هم باشد ناگزیر خوراکی فروشی نیز می‌خواهد تا نیاز مخاطبان برطرف شود اما عده ای معتقدند اینها باهم سنخیتی ندارند.
البته برخی هنرمندان یا غرفه داران حوزه صنایع دستی در تعطیلات نوروز در شرایط کنونی باز از برپایی این غرفه ها خوشحالند زیرا هم معتقدند پس از ۲ سال تعطیلی به علت شرایط کرونایی بازارشان کمی رونق گرفته و هم اینکه غیر از فروش مستقیم در بازارچه ها، سفارش هایی تحویل گرفته اند که برایشان مهم است.
عده ای از فعالان این عرصه نیز تاکید دارند با توجه به وضعیت کنونی داخلی و مشکلات معیشتی شهروندان، بهتر است تمرکز بیشتر روی صادرات محصولات باشد.
به هرحال این درحالی است که برپایی بازارچه ها و نمایشگاه صنایع دستی نوروزی در استان کرمان فرصتی گرانبها برای آشنایی با هنرهای دستی ارزشمند این دیار و حمایت از فعالان زحمتکش این حوزه به شمار می رود؛ هنر-صنعتی که اگر رونق لازم را بگیرد هم اشتغال باخود دارد و هم ارزآوری.
آوازه و شهرت صنایع دستی استان کرمان امروز جهانی شده است و قرارگرفتن شهر سیرجان به عنوان شهر جهانی گلیم و محصول ارزشمند آن گلیم شیرکی پیچ و انتخاب پنج شهر کرمان، راور، شهربابک، قلعه گنج و راین در فهرست شهرهای ملی صنایع دستی جایگاه ویژه ای به صنایع دستی این استان در کشور و دنیا بخشیده است.
محصولات صنایع دستی دیار کریمان به اقصی نقاط ایران و جهان صادر می شود و حضور پررنگ هنرمندان این حوزه را در نمایشگاه های داخلی و خارجی شاهد هستیم که دستاوردهای چشمگیری هم طی سال های اخیر داشته است.
تعطیلات نوروزی ۱۴۰۱ پس از ۲ سال وقفه و محدودیت در بخش گردشگری به دلیل همه گیری کرونا، آغاز دوره ای جدید برای حوزه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کرمان بود تا فعالان این بخش بعد از دوره ای سخت فعالیت خود را از سر بگیرند.
بر اساس اعلام مسئولان میراث فرهنگی و گردشگری استان کرمان آمار ورود مسافران نوروزی به این استان از ۲۸ اسفند سال گذشته تا ۱۳ فروردین امسال ۳۹ درصد در مقایسه با شرایط قبل از کرونا در سال ۹۸ رشد داشت که در این مدت حدود ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار مسافر نوروزی از طریق خطوط ریلی، هوایی و زمینی وارد استان کرمان شدند.
هزاران جاذبه تاریخی و طبیعی و نیز تربت پاک سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی، موقعیت ممتازی به استان کرمان در حوزه گردشگری بخشیده و این خطه را به یکی از مقاصد مهم گردشگران داخلی و خارجی بدل کرده است.
کرمان با هشت اثر ثبت جهانی بیشترین آمار آثار ثبت جهانی کشور را در بین استان ها به خود اختصاص داده است. ارگ بم (بزرگترین سازه خشتی جهان)، روستای دست‌کَند میمند با چندهزار سال قدمت، باغ زیبای شازده یا شاهزاده ماهان با ویژگی های منحصر به فرد باغ و معماری عمارت آن، دشت کویر لوت که قدیمی ترین درفش جهان از این کویر در منطقه شهداد به دست آمده و سه قنات «گوهرریز» جوپار در شهرستان کرمان، «اکبرآباد» و «قاسم آباد» در شهرستان بم و نیز روستای دارستان سیرجان و این شهرستان به عنوان خاستگاه بافت گلیم شیرکی سیرجان از آثار ثبت جهانی استان کرمان به شمار می روند.
۱۱ بازارچه با ۵۵۰ غرفه
در این زمینه مسئولان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کرمان تدارک خوبی برای برپایی نمایشگاه ها و بازارچه های صنایع دستی در ایام نوروز و در مناطق مختلف این استان دیده بودند و معاون صنایع‌دستی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کرمان از برپایی ۵۵۰ غرفه صنایع‌دستی در قالب ۱۱ بازارچه نوروزی در شهرستان‌های مختلف این استان خبر داد.
کاظم حسین‌زاده افزود: بازارچه های نوروزی صنایع دستی از ۲۹ اسفندماه ۱۴۰۰ تا ۱۱ فروردین‌ماه ۱۴۰۱ در ۱۱ شهر شامل کرمان، ماهان، راین، بم، شهربابک، سیرجان، زرند و غیره بر پا شدند.
وی تاکید کرد: در این بازارچه‌ها علاوه بر نمایش صنایع‌دستی و هنرهای‌سنتی، سوغات و محصولات طبیعی مناطق مختلف استان کرمان نیز در معرض دید و فروش علاقه مندان قرار گرفت.
حسین زاده با بیان اینکه به دلیل حضور مسافران نوروزی و گردشگران بیشتر این بازارچه‌ها در محل اماکن تاریخی و مسیرهای گردشگری دایر شدند اظهارداشت: همچنین در ایام نوروز ۱۴۰۱ سه بازارچه صنایع‌دستی در یخدان مویدی، کاروانسرای گنجعلیخان و هفت باغ علوی برپا شد که هنرمندان سراسر کشور در این بازارچه‌ها حضور داشتند.
فروش ۵۵ میلیارد ریالی
طبق وعده مسئولان بازارچه های نوروزی صنایع دستی برپا شد و در ایام تعطیلات نوروزی به فعالیت پرداختند اما مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان کرمان در پایان تعطیلات نوروزی از فروش پنج میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومانی بازارچه‌های نوروزی صنایع‌دستی در این استان خبر داد.
فریدون فعالی با اشاره به برپایی ۵۵۰ غرفه صنایع‌دستی در استان کرمان اظهار داشت: بیش از ۴۸۰ هزار گردشگر و مسافر نوروزی از این غرفه‌ها بازدید کردند.
وی افزود: یخدان مویدی، کاروانسرای گنجعلیخان کرمان، ارگ تاریخی بم، باغ شاهزاده ماهان، عمارت موسی‌خانی شهربابک، خیابان گلیم سیرجان، خانه بهادرالملک بردسیر و کاروانسرای شفیع‌آباد شهداد از مهم‌ترین اماکنی بودند که بازارچه‌های نوروزی صنایع‌دستی در آنها برپا شدند.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان کرمان بیان کرد: بیشترین فروش محصولات صنایع‌دستی متعلق به پته، گلیم، سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی، چاقو، حصیر، چهل تکه‌دوزی، خوس‌دوزی، گلابتون‌دوزی و مس بوده است.
وی خاطرنشان کرد: بازارچه‌های صنایع‌دستی بم با ۹۰ هزار و ماهان با ۷۰ هزار مسافر نوروزی بیشترین تعداد بازدیدکننده را به خود اختصاص داده‌اند.
با توجه به اعلام فروش ۵۵ میلیارد ریالی بازارچه های صنایع دستی نوروزی در ایام تعطیلات اگر محاسبه ساده ای داشته باشیم در ۱۳ روز فعالیت این بازارچه ها به طور متوسط هر غرفه ۱۰ میلیون تومان فروش داشته که با وجود هزینه ها و مخارج تولید یا اجاره غرفه، این مبلغ اندک و به نوعی مقرون به صرفه نبوده است که خود جای بررسی دارد.
آنطور که غرفه داران می گویند آمار فروش این غرفه ها روزانه توسط میراث فرهنگی رصد و احصا می شده است.
هنرمندانی پر امید اما گلایه مند
فرشید ملکی یکی از هنرمندان صنایع دستی که در رشته ساخت زیورآلات و نقره سازی در بازارچه نوروزی غرفه داشت به خبرنگار ایرنا اظهار داشت: فروش صنایع دستی پس از ۲ سال شرایط کرونایی جای امیدواری برای دست اندرکاران این حوزه داشت تا بخش کوچکی از ضرر و زیان خود را جبران کنند.
وی تاکید کرد: البته شرایط جامعه نسبت به سال ۹۸ و قبل از کرونا تغییر کرده و مشکلات اقتصادی و تورم، قدرت خرید کالاهای غیرضروری مثل صنایع دستی را از اکثریت گرفته است و قیمت ها نیز از طرفی بالا رفته که اثر منفی در فروش می گذارد.
ملکی با اشاره به هزینه های زیاد تولید صنایع دستی و غرفه داری بیان کرد: برای اجاره غرفه ۲ میلیون تومان پرداخت کردیم که هزینه ایاب و ذهاب، دکور و وسایل را بخواهیم اضافه کنیم در برابر فروش، سود چندانی برای تولید کننده نمی ماند و ما بیشتر روی سفارش تولیداتمان حساب باز کردیم.
این هنرمند صنایع دستی کرمان خاطر نشان کرد: رقابت در صنایع دستی بسیار زیاد شده است و در بازار داخل در برخی محصولات به مرز اشباع رسیده ایم که حتما باید به سمت صادارت به نقاط دیگر دنیا برویم؛ البته تنوع و کیفیت محصول تاثیر بسیار مثبتی در فروش دارد.
وی ادامه داد: صنایع دستی نیاز به نمایشگاه های تخصصی بیشتری دارد که در تمامی ایام سال فعالیت داشته باشند و این نمایشگاه ها برای افرادی که مکان دائمی برای عرضه محصولاتشان ندارند، فرصت رونق اقتصادی کارهایشان است.
این هنرمند حوزه صنایع دستی استان کرمان گفت: فروش غرفه ما آنچنان بالا نبود ولی افراد با کارهای تولیدی آشنا می شدند و سفارش های خوبی ثبت کردیم که پس از اتمام بازارچه و نمایشگاه تحویل بدهیم و همین ما را به ماندن و کار کردن امیدوار می کند.
تمایل به صنایع دستی کوچک و ارزان
اکرم حاج خلیلی هنرمند صنایع دستی چوبی کرمان نیز با اشاره به استقبال خوب از نمایشگاه نوروزی گفت: حضور مردم و مسافران نوروزی از نمایشگاه پس از مدت ها باعث شد تا تولیداتی که طی ۲ سال گذشته در انبار مانده بود را به معرض دید و فروش بگذاریم تا اندکی از ضرر و زیان وارده کم شود.
وی خاطر نشان کرد: بیشتر فروش ما در صنایع دستی کوچک و ارزان قیمت بود؛ صنایع دستی با قیمت های بالا مشتریان را جذب نمی کرد چون به هر حال مردم دیگر اولویت شان خرید صنایع دستی نیست و میزان فروش، آنچنان که انتظار داشتیم بالا نبود.
حاج خلیلی ادامه داد: اگر بخواهیم وضعیت بازارچه نوروزی صنایع دستی را توصیف کنیم باید بگویم غرفه های مربوط به خوراکی و اغذیه، فروش خیلی بیشتری نسبت به صنایع دستی داشتند و گردشگران بیشتر مشتری غذا و سوغات بودند.
وی با بیان اینکه تولید صنایع دستی در کرمان رواج پیدا کرده است تصریح کرد: بازاریابی و فراهم کردن فروش محصولات خیلی مهمتر است؛ محیط هایی مانند فضای مجازی و همین نمایشگاه های فصلی کمک زیادی به هنرمندان صنایع دستی می کند که البته بهتر است نمایشگاه محصولات غذایی با صنایع دستی جدا باشد.
بازارچه صنایع دستی با خوراکی سنخیت ندارد
محمود حسینی شهروند کرمانی که از چند بازارچه صنایع دستی نوروزی بازدید کرده است می گوید: تنوع محصولات در این بازارچه ها بسیار بالا و خوب بود اما قیمت ها افزایش زیادی داشته است.
وی افزود: به طور مثال یک قطعه پته نه چندان بزرگ حداقل ۵۰۰ هزار تومان قیمت دارد یا گلیم سایز متوسط چهار تا پنج میلیون تومان قیمت می خورد که کمتر کسی زیر بار آن می رود.
حسینی تصریح کرد: بخش عمده هزینه های سفر بیشتر شامل کرایه مکان اقامت، خوراک و هزینه گردشگری می شود لذا وسع مردم زیاد به خرید صنایع دستی گران قیمت نمی رسد.
این شهروند کرمانی تاکید کرد: غرفه هایی که اغذیه و محصولات خوراکی در نمایشگاه های صنایع دستی فعالیت دارند، با این محصولات همخوانی زیادی ندارند و اغلب در طول سال در همه نمایشگاه ها نیز حضور می یابند که اگر بتوانند جداگانه فعالیت کنند بهتر است.
وی ادامه می دهد: البته بسیاری از محصولاتی که در این نمایشگاه ها یا بازارچه ها به اسم سوغات به فروش می رسد از نقاط دیگر کشور هم به کرمان آورده می شود و صرفا سوغات کرمان نیست؛ باید تخصصی تر کار شود و مسائل بهداشتی و قیمت گذاری نیز مورد توجه باشد.
به گزارش ایرنا هر چند برگزاری بازارچه ها و نمایشگاه های صنایع دستی در ایام نوروز نقش مهمی در معرفی محصولات هنرمندان و فعالان این حوزه به میهمانان و گردشگران و به راه افتادن چرخه اقتصادی صنایع دستی دارد، اما فعالیت یا فروش این بخش تنها منحصر به ایام نوروز نیست و نخواهد بود.
صنایع دستی با کیفیت و اصیل در جای جای کشورمان از جمله کرمان می تواند در صورت معرفی بهتر و بیشتر و نیز گشایش بازارهای صادراتی در پیش رو، زمینه اشتغال تعداد زیادی از شهروندان را فراهم و به ارزآوری خوبی نیز برای کشور بیانجامد.
لذا فعالان این عرصه تلاش برای حمایت از صنعتگران این بخش با ارائه تسهیلات و مشوق های دیگر، حل مشکلات بیمه و ... را از جمله نیازها می دانند که درصورت توجه بیشتر می تواند به سکوی بزرگ پرش برای توسعه در کشور تبدیل شود.