حالا فرض کنید ویدیو یا تصاویری از درختان آلوده به ویروس در کنار چند جسد، بی ارتباط به موضوع بالا یا دستکاری شده و فتوشاپی به این شایعه الصاق شود و در فضای مجازی منتشر شود، چقدر، بدون راستی آزمایی، مورد توجه، واقع و در شبکه های اجتماعی دست به دست می شود؟
فضای دروغ پردازی درباره ایران و عراق واقعا به سناریوهای بالا شبیه است تا به عراقی ها بگویند، ایران کشورتان را خراب می کند؛ به ایرانی ها نیز بقبولانند که ایران در حال آباد کردن عراق به جای کشور خود است و یا عکس این حالت؛ عراقی ها متهم به تخریب ایران شوند و... اما چگونه؟
اپیزود اول؛ ماشین های تولید ریزگرد در عراق علیه ایران
تصویر ماشین های تولید غبار، یکی از این ویدیوهای انتشاری روزهای اخیر با شرح های متعدد و مفصل بود که در آن ادعا می شد «یک عراقی خیرخواه و با وجدان آن را تصویر برداری کرده تا مردم ایران بدانند که عراق با انتشار ریزگردهای مصنوعی از داخل خاک خود چه بلایی بر سر ایران می آورد!»
تحقیقات بعدی نشان داد که این فیلم توسط برخی اکانت های اروپایی علیه مراکش هم استفاده شده یا برخی کاربران ادعا کرده اند که این فیلم متعلق به نزدیکی مرزهای عراق و داخل عربستان است و سعودی ها برای بیمار کردن عراقی ها این کار را انجام می دهند و...
اما برخی ناظران و کارشناسان گفتند که این فیلم در حقیقت مربوط به کشاورزی و تقویت خاک در منطقه «سائو برناردو» برزیل است که در سال ۲۰۱۸ منتشر شده و هیچ ربطی به تولید گرد و خاک و ریزگرد ندارد و گوشه هایی از این فیلم در یک صفحه یوتیوب پرتغالی در سال ۲۰۱۹ هم انتشار یافته است.
اپیزود دوم؛ کامیون گوجه فرنگی، هدیه رمضانی ایران به عراق
در روزهای گذشته ویدیویی در شبکه های اجتماعی ایران به شکلی وسیع منتشر شد که در شرح آن ادعا می شد، گوجه ایران به عنوان هدیه رمضانی به سوی عراق روانه شده است.
در این ویدیوی کوتاه، فرد فیلمبردار از یک کامیون گوجه فرنگی و تجمع افراد در اطراف آن تصویر می گیرد و به زبان عربی با لحنی که مشخص نیست انتقاد است یا تعریف، می گوید که «ماه رمضان در ایران معنایی ندارد و گوجه و همه چیز اینجا برای ملت فراوان است.»
این ویدیو با ترجمه ای دیگر در شبکه های اجتماعی منتشر و در شرح فارسی آن تبدیل به شایعه ای بدون ارتباط با فحوای ویدیو شد و طراحان سناریو نوشتند که «مربوط به پخش گوجه فرنگی رایگان در عراق توسط ایران در ماه رمضان است» این در حالی است که فرد فیلمبردار به وضوح می گوید در ایران حضور دارد و «اینجا در ایران همه چیز فراهم است».
«عبدالامیر ربیهاوی» وابسته بازرگانی ایران در بغداد در گفت وگو با خبرنگار ایرنا، این موضوع را تکذیب کرد و گفت: این ویدیو اولا اشتباه ترجمه شده است و در ثانی چنین اتفاقی اصلا نیفتاده است.
ربیهاوی افزود: این درست است که دولت عراق اخیرا به واردات گوجه فرنگی، خیار، سیب زمینی و پیاز مجوز داده اما هنوز گذرگاهی باز نشده و از این گذشته، ماجرای هدیه رمضانی دروغ است. حتی صادرات گوجه فرنگی به عراق نیز صرفه اقتصادی ندارد.
این ویدیو در مقطع زمانی سوال برانگیزی منتشر شد؛ مقطعی که اهالی بصره عراق اعتراض های شدیدی به عدم گشایش گذرگاه شلمچه به روی محصولات غذایی وارداتی کردند.
چند سناریوی فریب دیگر
همزمان با بروز مشکل کم‌آبی در برخی شهرهای استان خوزستان، با انتشار فیلمی ساختگی، شایعه انتقال آب شیرین به بصره را مطرح می کنند، اما به عراق می گویند، ایران آب رودها را به روی عراقی ها بسته است در حالی که ۷۵ درصد آب رودهای عراق از ترکیه می آید.
وقتی در استان دیالی (هم مرز ایران) سیل می آید می نویسند «سیل ویرانگر از ایران به دیالی وارد شد» اما همزمان، خشکسالی های مداوم را به حساب کم شدن حقابه از سوی ایران، عنوان می کنند.
در نزدیک مرزهای ایران و عراق زلزله شود در ایران تیتر می زنند که «زلزله عراق، ایران را لرزاند» و در عراق می نویسند «زلزله ایران، عراق را لرزاند».
به عراقی ها می گویند ایران باعث قطعی مداوم برق شماست اما از کنار اخبار تخریب صدها دکل برق به دست تروریست ها با چشمانی بسته می گذرند و به عراقی ها نمی گویند که بزرگترین تامین کننده برق عراق و عمدتا از طریق تزریق گاز صادراتی به نیروگاه های عراقی، ایران است؛ در عوض به ایرانی ها می گویند برق شما مجانی در اختیار عراق قرار گرفته است بدون اینکه از فروش برق و گاز ایران به عراق بگویند و اینکه حجم تجارت ایران با عراق حتی از میزان تجارت ایران با اتحادیه اروپا هم بیشتر است.
همین چند ماه قبل، گردانندگان کمپین های ضد ایرانی در عراق از بستن مرز ایران ابراز خوشحالی می کردند با این ادعا که از تولید داخلی در برابر کالاهای ایرانی حمایت می کنند و کمپین و هشتگ های بایکوت کالای ایرانی (فقط ایرانی) راه انداختند ولی اکنون مردم عراق خواستار بازگشایی مرز شلمچه شدند و بسیاری دریافتند که هدف از آنهمه گزارش ها و کمپین ها برای تحریم کالاهای ایرانی، محروم کردن جنوب و شکوفایی شمال عراق بود. از این سو، تصویر کامیون های حامل اقلام صادراتی ایران در پایانه های مرزی را می گیرند، کمتر از یک دقیقه روی شرح تصویر، وقت می گذارند و می نویسند «کامیون های اهدایی از جیب ملت ایران به عراقی ها...»
می خوانند ایران و می نویسند عراق و یا می خوانند عراق و می نویسند ایران. راست و دروغش مهم نیست، آن هم در جهانی که جنایت ها، نسل کشی ها، اشغالگری ها و فریبکاری ها با مجوز و توجیه «منافع ملی» تبدیل به ارزش شده است.