به گزارش گروه علم و آموزش ایرنا، برخورددهنده هادرونی بزرگ (به انگلیسی: Large Hadron Collider) یا به طور مختصر ال‌اچ‌سی (LHC) یک شتاب‌دهنده ذره‌ای و برخورددهنده مستقر در سازمان تحقیقاتی سرن در نزدیکی ژنو سوئیس است. این پروژه در ۱۰ سپتامبر ۲۰۰۸ میلادی (۲۰ شهریور ۱۳۸۷ هجری شمسی) پس از ۲۰ سال آماده‌سازی، آغاز به کار کرد.
هدف از ساختن آن شناخت اجرام ماده در حد فاصل ۱۰ − ۲۳ {\displaystyle ۱۰^{-۲۳}} سانتی‌متر، آزمون مدل استاندارد ذرّات، کشف اجزای یافت‌نشدهٔ مدل استاندارد، آزمون نظریه ابرتقارن و نظریه وحدت بزرگ است.
از دیگر اهداف مهم این پروژه، کشف ذره بنیادی هیگز است که فیزیکدانان ذرات بنیادی وجود آن را پیش‌گویی کرده‌اند. ذره هیگز یا بوزون هیگز، دخیل در ایجاد جرم در ذرات بنیادی است.
در این آزمایشگاه، پروتون‌ها در یک تونل ۲۷ کیلومتری شتاب گرفته و به اندازه ۱۴ تریلیون الکترون‌ولت انرژی می‌گیرند و با هم برخورد می‌کنند تا این برخورد، ردّی از بوزون هیگز را نشان‌دهد.
مرکز کنترل سرن هرگونه کنترل و سازماندهی اساسی را بر روی این شتاب‌دهنده انجام می‌دهد. در برخورد دهنده بزرگ هادرونی تونل‌ها طوری طراحی و برنامه‌ریزی شده‌اند که در سراسر مسیرِ حلقه‌ای شکل، چهار برخورد برای پروتون‌ها صورت می‌گیرد که این نقاط محلّ قرارگیری آزمایش‌ها هستند.
بر اساس گزارش خبرگزاری رویترز، راه اندازی مجدد برخورددهنده، پیچیده است. اگر همه موارد به خوبی پیش برود، محققان مرکز سرن آماده پیوستن به جشن محققان اتاق کنترل هستند که در یک دهه اخیر نشانه‌هایی از ذرات زیراتمی گریزان را کشف کرده‌اند.
رِند استیرنبرگ مسوول اتاق کنترل عملیات مرکز سرن، گفت: این (راه‌اندازی مجدد برخورددهنده) فقط فشار دادن یک دکمه نیست، با تنش و استرس بسیار، همراه است.
وی یادآور شد: مشکلات بالقوه‌ای وجود دارد؛ کشف موانع، انقباض مواد به دلیل نوسان دمایی نزدیک به ۳۰۰ درجه و هزاران آهن‌ربایی که به نگه داشتن میلیاردها ذره در یک پرتو کمک می‌کنند، در حالی که دور تونل برخورددهنده زیر مرز سوئیس و فرانسه (محل مرکز سرن) می‌چرخند.
این مقام مسوول در سازمان اروپایی پژوهش‌های هسته‌ای افزود: این سیستم باید همانند یک ارکستر، هماهنگ کار کند. برای اینکه پرتو به اطراف بچرخد، همه این آهن‌رباها باید عملکردی درست را در زمان درست و هماهنگ با چیزهای درست داشته باشند.
چند برخورددهنده هادرونی بزرگ سرن بین سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۳، وجود ذره بوزون هیگز را اثبات کردند که به همراه میدان انرژی مرتبط با آن، تصور می‌شود برای شکل‌گیری جهان پس از انفجار بزرگ ۱۳ میلیارد و ۷۰۰ میلیون سال پیش حیاتی بوده است. اما هنوز نقاط مبهم زیادی باقی است که باید کشف شود.
فیزیکدانان امیدوار هستند از سرگیری فعالیت برخورددهنده‌ها به جست‌وجوی آنها برای به اصطلاح ماده تاریک که فراتر از جهان مرئی است، کمک کند. تصور می شود ماده تاریک پنج برابر بیشتر از ماده معمولی رایج است، اما نور را جذب، بازتاب یا ساطع نمی کند. جست‌وجوها برای پی بردن به خصوصیات بیشتر آن تاکنون بی‌نتیجه بوده است.
به گفته استیرنبرگ، آنها تعداد برخورددهنده‌ها را به شدت افزایش می دهند، بنابراین احتمال اکتشافات جدید نیز افزایش می یابد. برخورددهنده قرار است تا تعطیلی دیگر از سال ۲۰۲۵ تا ۲۰۲۷ کار کند.
ماده تاریک، (به انگلیسی: Dark Matter) گونه‌ای از ماده است که فرضیه وجود آن در اخترشناسی و کیهان‌شناسی ارایه شده‌است تا پدیده‌هایی را توضیح دهد که به نظر می‌رسد ناشی از وجود میزان خاصی از جرم باشند که از جرم موجود مشاهده‌شده در جهان بیشتر است. ماده تاریک به‌طور مستقیم با استفاده از تلسکوپ قابل مشاهده نیست.