رضا ترکمان فعال حوزه جلوه‌های ویژه میدانی در گفت وگو با خبرنگار سینمایی ایرنا و در توضیح تجربه کاری خود بیان کرد: از سال ۷۲ تا ۸۰ دستیار حسن روزبهانی (متخصص جلوه‌های ویژه میدانی و رئیس انجمن جلوه‌های ویژه میدانی ایران) و پس از آن به صورت مستقل مشغول به فعالیت در این عرصه بوده ام؛ یکی از کارهای آخرم سریال نجلا بود و در حال حاضر مشغول سریال حکم رشد به کارگردانی حسن لبافیان هستم؛ البته بیشتر فعالیت هایم بیرون از کشور است و تاکنون ۱۱ سریال سنگین عربی را در کشورهای منطقه کارکرده ام.
وی ادامه داد: این روزها تئاتری را از سازمان سینمایی اوج به نام فصل شیدایی به کارگردانی سعید اسماعیلی در کشور عراق کار می کنیم که تاکنون سه اجرا از آن رفته ایم و هر اجرا هم بین ۱۵ تا ۲۰ روز بوده است؛ هفته آینده عازم شهر حله عراق هستیم.
طراح و مجری جلوه‌های ویژه مجموعه تلویزیونی بچه مهندس (علی غفاری، محمدجواد کاسه‌ساز ۱۳۹۶) اظهار داشت: این تئاتر را پیش تر در ایران کار کرده ایم و آن را به اکثر شهرهای ایران برده‌ایم؛ برای این نمایش بالاترین تعداد بیننده ای را داشتیم که یک اجرای زنده دارد و یک شب بالای ۱۷ هزار نفر این اجرا را در استان قزوین دیدند و خروجی بسیار خوبی داشت، البته اوج صفر تا صد پای کار بود.
ترکمان در پاسخ به این پرسش که امکانات سازمان اوج برای تولید جلوه های ویژه میدانی تا چه اندازه است و آیا این سازمان در زمینه تجهیزات جلوه‌های ویژه همه چیز دارد، گفت: از نظر نور بله سازمان اوج تجهیز است اما برای تجهیزات نظامی همان پروسه طی می شود اما کار اوج به این دلیل راحت است که با نامه این سازمان پروسه اداری تسهیل می شود؛ مثلا اوج به یک پادگان ارجاع می دهد و این پادگان پای کار می آید و خودشان مسائل نظامی را هماهنگ می کنند.
دستگاه های ما کنسرتی و سالنی هستند
طراح و مجری جلوه‌های ویژه فیلم سینمایی خیلی دور خیلی نزدیک (سیدرضا میر کریمی ۱۳۸۳) اظهار داشت: در کار با موسسه اوج امکاناتی که لازم داشتند را برایشان ساختم اما موضوع این است که عمر این دستگاه‌ها کوتاه است؛ دستگاه های ما کنسرتی و سالنی هستند که بسیار ظریف و ضعیفند و ما کاری سنگین را با اینها انجام می دهیم که از ساعت ۵ بعد ازظهر تا ۱۱ شب توی برق قرار دارند و عمرشان به شدت کوتاه می شود چون المنت هستند و قطعاشان وجود ندارد؛ داستانی که در مورد دستگاه‌های انفجار وجود دارد.
وی در پاسخ به این پرسش که چرا عمده کارهای وی و همکارانش در خارج از ایران صورت می‌گیرد، افزود: هم تولید در کشور کمتر و هم کارکردن خارج از ایران به لحاظ اقتصادی و دستمزدها و پرداخت ها بسیار متفاوت از ایران است؛ ضمن این که امکاناتی که در این کشورها وجود دارد قابل مقایسه با ایران نیست. در عین حال مشکلاتی که در ایران وجود دارد در این کشورها برای تهیه مواد و پروسه تهیه تجهیزات وجود ندارد و این درحالی است که در سال گذشته برخی از روندهایی که باید برای گرفتن مجوز طی می شد، برداشته شده است.
طراح و مجری جلوه‌های ویژه فیلم سینمایی حوالی اوتوبان (سیاوش اسعدی ۱۳۸۷) اضافه کرد: یعنی اگرچه امروز کار راحت تر شده است اما هنوز هم این پروسه طولانی است.
تجهیزات جلوه‌های ویژه در ایران کافی نیست
ترکمان در پاسخ به این پرسش که اساسا جلوه‌های ویژه چند شکل دارند، اظهار داشت: دو مدل جلوه های ویژه داریم؛ جلوه های ویژه بصری (Visual Effects) و جلوه های ویژه میدانی (Special effects)؛ جلوه‌های ویژه میدانی یعنی اتفاقاتی که در سر صحنه انجام می شود اعم از طراحی و اجرا؛ مثلا کارگردان به ما اعلام انفجار می کند و ما مقدار مواد لازم برای انفجار، فاصله ایمن و مسائلی از این دست را تعیین می کنیم و این جلوه های ویژه میدانی است. آتش دهنه اسلحه، انفجارهایی که میزنیم و تعدادش را بیشتر می کنند اینها کارهایی است که جلوه های ویژه بصری انجام می دهد.
وی تصریح کرد: زمانی که در کشور ترکیه کار می‌کردم اسلحه ای داشتند که مخصوص جلوه های ویژه میدانی بود یعنی این اسلحه ساخته شده که در سینما استفاده شود و آتش دهنه داشت، شلیک می کرد و پوکه بیرون می انداخت ولی ما چنین چیزی را نداریم. برای تهیه این ابزار، این شرکت‌ها محصول مورد نیازشان را به کارخانه‌ای در فرانسه سفارش می دهند و آنها برایشان چیزی که می خواهند را متناسب با سیستمشان می زنند.
طراح و مجری جلوه‌های ویژه مجموعه تلویزیونی تکیه بر باد ( بهزاد خداویسی، محمود معظمی ۱۳۹۱) خاطرنشان کرد: با چنین تجهیزاتی در حین استفاده از این اسلحه ها فشنگ های مشقی می خورد و بسیار راحت و بدون مشکلاتی که استفاده از ابزار واقعی ایجاد می کند در دست بازیگر قرار می گیرد.
ترکمان در پاسخ به این پرسش که چرا چنین تجهیزاتی در ایران خریداری نمی‌شوند، توضیح داد: زیرا هزینه اش بسیار بالاست و هزینه ای که ما باید به ریال برای خرید با دلار پرداخت کنیم بسیار زیاد است. بر این اساس بیشتر موضوعات این موضوع اعم از نامه نگاری و ... از مشکلات مالی سرچشمه می گیرد.
وی تاکید کرد: اگر ما بخواهیم چنین چیزی را تهیه کنیم از عهده شخص برنمی آید و باید یک سازمان و نهاد (مثلا سازمان سینمایی) متولی آن باشد.
سازمان «اوج» بهای بسیاری به کارش می‌دهد
طراح و مجری جلوه‌های ویژه فیلم سینمایی آوینا عابدین مهدوی (۱۳۹۷) خاطرنشان کرد: نهادی مانند سازمان سینمایی می تواند به این قصه ورود و چنین تجهیزاتی را تهیه کند اما این که چرا به چنین چیزی ورود نمی کند برای ما هم سوال است؛ چرا که در این صورت هم خودشان راحت تر هستند، هم همکاران ما در طراحی و اجرای جلوه های ویژه و هم بازیگران.
وی افزود: بازیگران در کار با تجهیزات حاضر دچار مشکل هستند و ترس دارند؛ اسلحه می آورند و روی اعصاب و روان بازیگر و کارگردان است وقتی که شلیک می کنند آتش دهنه در اسلحه ژ.س اساسا گیر دارد و به این موضوع معروف است حالا وقتی می خواهیم با این اسلحه مشقی شلیک کنیم وقتی سر صحنه یکی دوبار شلیک می کنیم این اسلحه متوقف می شود و دیگر کار نمی کند به همین دلیل باعث خستگی و عصبانیت عوامل می شود. و بسیاری از پلان ها را یا حذف می کنند یا نمی گیرند چون زمان زیادی می خواهد و خروجی مطلوبی حاصل نمی شود.
ترکمان خاطر نشان کرد: سازمان اوج امکانات بهتری را در اختیار قرار می دهد چراکه بهای بسیاری به کارشان می دهد و به نوعی قدر کار را می فهمند.