به گزارش خبرنگار ایرنا، فعالیت این بندرها در گذشته به شکل سنتی بوده اما به تدریج با پیشرفت روزافزون در سال‌های اخیر به بندرهای چند منظوره از جمله صید وصیادی، تجاری و مسافری تبدیل شده‌اند که بیشتر فعالیت‌های تجاری از طریق بندرهای شهید باهنر، تیاب و جاسک صورت می‌گیرد.
بندرهای شرق هرمزگان می توانند باتوجه به سیاست های کلان سازمان بنادر و دریانوردی و اهداف اجرایی سازمانی، با وارد کردن بخش خصوصی در چرخه اقتصادی، باعث بهبود عملکرد مثبت مربوط به حرکت گردش کالا از طریق بندر و بهبود روابط کاری مشتریان محلی با فعالیت های خطوط کشتیرانی، متصدیان ترمینال ها و صاحبان کالا گرند.
بندرشهید باهنر در مرکز استان هرمزگان با قابلیت پهلودهی شناورهای نفتی، فله بر، رورو، جنرال کارگو، مسافری و صیادی با ظرفیت بیش از ۴۰ هزار تن و آبخور ۱۱.۵ متر و بستر امن و ایمن برای دریانوردان بین المللی و نزدیکی به مرکزهای خصوصی و دولتی شهرستان بندرعباس می تواند باتوجه به چشم انداز دیده شده و نگاه ویژه سازمان بنادرو دریانودی به این بندر، سهم ارزنده ای در حمل ونقل دریایی کالا به خود اختصاص می دهد.
اما بندرهای تیاب میناب، بندرسیریک و بندر جاسک از بنادر حاکمیتی و نوپای شرق هرمزگان هستند که مدیر بنادر و دریانوردی شهید باهنر و شرق هرمزگان دراین راستا به خبرنگار ایرنا گفت: بدنبال توسعه و درآمدزایی از این بندرها هستیم؛ البته بندر جاسک و بندر سیریک فعالیت هایی زیرساختی و توسعه آن به صورت پی درپی انجام می شود اما بندر هرمز، شهید حقانی و تیاب در واقع بندرهایی هستند که فقط در بودجه مالی دیده می شود که نیاز به حمایت و توسعه اساسی دارند.
حمید رضا محمدحسینی تختی افزود: تمام تلاش مان در وهله نخست توسعه بندرهای کوچک و ایجاد زیرساخت ها برای شهرستان های ساحلی شرق هرمزگان است که برای رفع این مشکل نیازمند اجرایی شدن رویه‌های گمرکی هستیم.
وی با اشاره به اینکه دستگاه های نظارتی اصرار بر مصوب شدن ایجاد بندر در شهرهای ساحلی را دارند، بیان داشت: اگر بخواهیم توسعه ای در بندرهای شرق هرمزگان صورت گیرد، باید رویه ی گمرکی تغییر کند و چنانچه این مهم انجام شود؛ توسعه نیز از سوی سازمان بنادر در این مناطق انجام می گیرد.
مدیر بنادر و دریانوردی شهید باهنر و شرق هرمزگان اظهارداشت: راه اندازی ساختمان بندری یکی مولفه های پرهزینه و سنگین برای توسعه زیرساخت های بندری به لحاظ نیاز به امکانات و تجهیزات بندری از جمله ساخت اسکله ، لایروبی، برج کنترل، محوطه سازی و غیره است و اگر بخواهیم درهر کدام از این مناطق ساحلی بندر ایجاد کنیم چون امکان بارگیری و سرمایه گذاری وجود ندارد، نه تنها درآمد زا نبوده بلکه هزینه زیادی در برمی گیرد.
محمد حسینی تختی ادامه داد: هرکدام از بندرها باید با فاصله معین ساخته شوند و کار مخصوص به خودشان را انجام دهند و به اصطلاح از سفره همدیگر بر ندارند.
وی همچنین با اشاره به اینکه توسعه دریایی بدون شناخت پهنه های آبی و هیدروگرافی ممکن نیست، اظهارداشت: نکته بعدی این است که در حوزه ایجاد بندر نیاز به بررسی های لازم دریایی، هیدروگرافی و رسوب گذاری است و برای بندری که هیچ درآمدی ندارد، هزینه بر است.
مهم ترین فرصت های سرمایه گذاری در بندرهای شرق هرمزگان
هرچند بندرهای شرق هرمزگان بواسطه نوپا بودن، درآمدزایی ناچیزی دارند اما هریک از این بندرهای کوچک با ایجاد سرمایه گذاری های بهینه به سهم خود می توانند نقش مهم و راهبردی در توسعه استان و ایران داشته باشند.
درحال حاضر اداره بنادر و دریانوردی شهید باهنر با بهره گیری از ۲ بندر تجاری و مسافری در مرکز و پنج بندر تابعه در شرق هرمزگان در حوزه‌های مسافری، تجارت، صادرات و گردشگری دریایی فعالیت می‌کند؛ کاپوتاژ موادمعدنی، بانکرینگ سوخت، واگذاری پورت اپراتوری بندر تیاب، ارائه خدمات فنی مهندسی و توسعه گردشگری از مهم‌ترین فرصت‌های سرمایه‌گذاری در بندرهای شرق هرمزگان به حساب می آید.
مدیر بنادر و دریانوردی شهید باهنر و شرق هرمزگان دراین راستا اظهارداشت: معرفی ظرفیت‌ها و فرصت‌های سرمایه‌گذاری، شناسایی و معرفی عوامل موثر بر سرمایه‌گذاری درحوزه گردشگری در بنادر مسافری زیرمجموعه از جمله بندر شهید حقانی و هرمز که نقش تعیین کننده‌ای در این حوزه دارد، تامین منابع مالی توسعه صنعت گردشگری، تبادل دانش تخصصی و بررسی راهکارهای نوین جذب صنعت توریسم با توجه جابجایی بیش از ۳ میلیون مسافر و گردشگر در این بنادر از عمده فعالیت‌های کلیدی در این بخش ها محسوب می‌شود.
محمد حسینی تختی با بیان اینکه سواحل مکران به لحاظ موقعیت جغرافیایی و راهبردی در اتخاد و جذب بازارهای بین المللی به عنوان توسعه و رشد اقتصاد مبتنی بر دریا به عنوان نقش کلیدی و تعیین کننده‌ای دارد، بیان کرد: بندر جاسک از نظر احداث پایانه نفتی کوه مبارک و نیاز به عملیات راهبری کشتی‌های نفتکش و پشتیبانی و ارائه خدمات فنی به شناورهای سبک و سنگین از جایگاه ممتازی در قلب سواحل مکران برخوردار بوده و مشارکت بخش های دولتی و خصوصی در این زمینه می‌تواند نقش مهمی بر ارتقای جایگاه این بندر به عنوان توسعه بندرهای کوچک و اقتصادی پویا ایفا کند.
وی در خصوص ظرفیت‌های سرمایه‌گذاری در بندرتیاب نیز گفت: این بندر از جمله بنادر کوچک با بازدهی بالاست که عملیات احداث و تعمیرات اسکله‌های آن از سال گذشته آغاز و درحال حاضر مراحل تکمیلی خود را سپری می‌کند.
مدیر بنادر و دریانوردی شرق هرمزگان اظهارداشت: با توجه به دسترس بودن زیرساخت‌ها برای احداث انبارهای کالا و جهش در طرح‌های توسعه‌ای، زمینه‌های مناسبی برای واگذاری این بندر با قراردادهایی مانند(BOT ) به سرمایه گذار را داراست.
محمدحسینی یادآورشد: بندر سیریک که عملیات احداث اسکله چند منظوره شمع و عرشه آن در حال اتمام و بهره‌برداری است با عملکردی افزون بر ۲۲ هزار تن در سال ۱۴۰۰ از فرصت مناسبی برای کاپوتاژ مواد معدنی به سایر جزایر برخوردار است.
به گفته وی، خور آذینی در شهرستان سیریک و خور تیاب میناب نیز از دیگر مناطق گردشگری بکر در سواحل مکران هستند که با توجه به اکوسیستم موجود در آن‌ها، تدوین و اجرای طرح‌های مطالعاتی ویژه‌ای را از سوی بخش دولتی و خصوصی می‌طلبد.
ثبت رکورد جابه جایی کالا در بندرهای شرق هرمزگان طی ۲۰ سال گذشته
بواسطه نیاز روزافزون به صادرات و واردات کالا، دولت سیزدهم برنامه توسعه و تکمیل طرح‌های بندرگاهی را در بنادر فعال و حیاتی هرمزگان به دست گرفته است و بر روی آن‌ها سرمایه گذاری بیشتری انجام داده تا بتوان سرریز ظرفیت تخلیه وبارگیری دراین بندرها انجام شود.
در سال گذشته ۲ میلیون و ۶۳۴ هزار و ۵۷۲ تن کالای نفتی و غیرنفتی در بندرهای شرق هرمزگان تخلیه و بارگیری شده است که این میزان با افزایش ۲۷ برابری نسبت به سال ماقبل آن، طی ۲۰ سال گذشته بی سابقه بوده است.
مدیربنادر و دریانوردی شرق هرمزگان در این راستا گفت: در این مدت یک میلیون و ۷۹۴ هزار و ۲۱۶ تن کالای غیرنفتی و ۸۴۰ هزار و ۳۵۶ تن کالای نفتی از بندرهای شرق هرمزگان تخلیه و بارگیری شده است که به ترییب ۱۳ و ۷۴ درصد نسبت به سال ۱۳۹۹ افزایش داشته است.
محمد حسینی یادآورشد: پارسال ۲ میلیون و ۱۳۸ هزار تن کالای نفتی با افزایش ۱۲ درصدی از بندرشهید باهنر، ۲۳۸ هزار و ۸۷۴ تن با افزایش ۹۳ درصدی از بندرجاسک، ۲۲ هزار و ۶۲۶ تن با افزایش ۵۹۲ درصدی از بندرسیریک و هشت هزار و ۱۹۶ تن با رشد ۳۶ درصدی از بندر تیاب میناب تخلیج و بارگیری صورت گرفته است.
وی ابرازداشت: همچنین در مدت یکسال گذشته یک میلیون و ۴۰۱ هزار و ۹۷۹ تن کالای غیرنفتی از بندرهای شرق هرمزگان به کشورهای حوزه خلیج فارس، عمان و آفریقا صادر شد که بندرشهید باهنر با صادرات یک میلیون و ۲۱۷ هزار و ۸۳۷ تن بیشترین میزان نسبت به بندرهای شرق استان را به خود اختصاص داده است.
به گفته مدیر بنادر و دریانوردی شهید باهنر، برنج، خشکبار، مصالح ساختمانی، ماشین آلات صنعتی از مهم ترین کالاهای صادراتی بندرهای شرق هرمزگان بوده است.
وی همچنین از پهلوگیری ۱۱ هزار و ۴۰۵ فروند انواع شناور از بندرهای شرق هرمزگان خبر داد و گفت: از این تعداد ۳۶۷ فروند بالای یکهزار تن و ۱۱ هزار و ۳۸ فروند زیر یکهزار تن می‌باشد که نسبت به سال گذشته ۴۵ درصد افزایش داشته است.
مدیر بنادر و دریانوردی شهید باهنر همچنین با اشاره به آمار سفرهای دریایی در سال ۱۴۰۰ گفت: با کاهش همه‌گیری ویروس کرونا و تاکید بر لزوم رعایت پروتکل‌های بهداشتی و مراقبتی، سه میلیون و ۹۹ هزار و ۶۶۶ هزار مسافر در بندرهای شرق هرمزگان طی سال گذشته جابه‌جا شد که مسیرهای دریایی بندر شهید حقانی به جزیره های قشم و هرمز و مسیر بین‌المللی شهید باهنربه شارجه بیشترین آمار را به خود اختصاص داده است.
نگاهی به مزیت ها، امکانات و زیرساخت های بندرهای شرق هرمزگان
یکی از مهم‌ترین زیرساخت‌های توسعه اقتصادی در مناطق مرزی، بندرهای فعال و مجهز به امکانات و تجهیزات روز دنیا است که می‌توانند باتوجه به شرایط تحریم ها سهم بسزایی در صادرات و توسعه کشور داشته باشند.
بندرهای کوچک هرمزگان به ویژه در شرق استان نقطه قوت در اقتصاد دریا محور محسوب می‌شوند که می توان در شرایط تحریم ها از همه ظرفیت‌های آن برای رشد و توسعه بیشتر اقتصاد استفاده کرد.
بندرهای شهید باهنر، شهید حقانی، هرمز، تیاب، سیریک و جاسک در زیرمجموعه اداره بنادر و دریانوردی شهید باهنر و بنادر شرق استان هرمزگان قرار دارند که بیشترین فعالیت‌های تجاری از طریق بنادر شهید باهنر، تیاب و جاسک صورت می‌گیرد.
بندر شهید باهنر در شرق هرمزگان از موقعیت ممتاز جغرافیایی در دسترسی به آب‌های آزاد جهان از طریق خلیج فارس، اتصال به راه‌های بین المللی، نزدیکی به منطقه آزاد قشم، جزیره‌ها و بندرهای تجاری خلیج فارس برخوردار بوده که آن را به پایگاهی راهبردی و منحصر به فرد پس از مجتمع بندری شهید رجایی تبدیل کرده است.
وجود ظرفیت های لازم برای صادرات میوه و تره بار به عنوان بزرگترین پایانه صادراتی میوه و تره بار کشور، وجود ظرفیت های لازم برای صادرات میعانات گازی به عنوان تنها پایانه صادرات میعانات گازی، خطوط منظم حمل و نقل دریایی کانتینر یخچالی به بنادر حاشیه خلیج فارس، وجود خطوط منظم جابه جایی مسافر به کشورهای حاشیه خلیج فارس، نزدیکی به مراکز خرید، دارای بالاترین استانداردها در خصوص نگهداری، ایمن و امن کالاهای ورودی و خروجی در بندر، نزدیکی به جزایر قشم، هرمز و غیره، کمترین فاصله دریایی با بنادر مهم از جمله جبل علی، شارجه و دبی، نزدیکی به صنایع تولیدی، صنعتی و پتروشیمی، امکان پهلوگیری کشتی های بزرگ با حداکثر آبخور ۱۱.۵ متر از ظرفیت ها و مزیت های بندرشهید باهنر است.
بندرجاسک نیز از امکانات و مزیت هایی همچون پهلوگیری شناورهای باری، صیادی و مسافری، ظرفیت سرمایه گذاری در بخش حمل و نقل مسافری دریایی؛ مسیر جاسک به عمان، ظرفیت سرمایه گذاری برای ساخت داک، ظرفیت سرمایه گذاری در بخش ارائه خدمات سوخت رسانی به کشتی ها(بانکریگ)، امکان صادرات محصولات شیلاتی و کشاورزی به کشورهای حاشیه خلیج فارس و سرمایه گذاری در حوزه بسته بندی و سورتینگ برخوردار است.
وجود فرصت های ناشی از چشم انداز دولت در اجرای طرح ها در راستای توسعه سواحل مکران و جاسک از جمله ایجاد منطقه انرژی جاسک، پروژه انتقال گاز طبیعی از طریق خط لوله به عمان، احداث مخازن ذخیره نفت و گاز، احداث پالایشگاه و مجتمع پتروشیمی، احداث نیروگاه برق، احداث پایانه نفتی و تجاری، توسعه حمل و نقل جاده ای و ریلی(بندرعباس، جاسک به چابهار)، ایجاد شهرک صنعتی ایران و چین و ایجاد منطقه آزاد از دیگر مزیت های این بندرمهم است.
بندر جاسک دارای ۴۴ هکتار مساحت، ۲۶ هکتار مساحت حوضچه، ۱۸ هکتار مساحت پسکرانه، ۹ پست اسکله، ۲ پست (به طول ۱۵۰ متر و آبخور بیش از پنج متر) اسکله شناورهای فلزی، ۲ پست (به طول ۱۵۰ متر و آبخور ۳.۴ متر) اسکله تجاری، ۲ پست(به طول ۱۵۰ متر و آبخور ۳.۴ متر) اسکله شناورهای صیادی، یک پست( به طول ۳۰ متر و آبخور۳.۴ متر) اسکله سوخت رسانی، یک پست(به طول ۴۰ متر و آبخور ۳.۴ متر) اسکله چند منظوره(رمپ)، یک پست ( به طول ۲۰ متر) اسکله شناور جستجو و نجات، سه هزار مترمربع انبار سرپوشیده، تجهیزات تخلیه و بارگیری، جایگاه سوخت رسان ساحلی، باسکول ۶۰ تنی، ترمینال مسافری از امکانات و زیرساخت های این بندر حاکمیتی است.
استان هرمزگان طولانی ترین مرز آبی کشور را به میزان ۴۰ درصد از نوار ساحلی کل کشور را دارا می باشد و شهرستان جاسک به عنوان پهناورترین شهرستان استان، ۳۲۰ کیلومتر از ساحل را به خود اختصاص داده است اما تراکم جمعیت این شهرستان در استان کم است.
بندر مسافری شهید حقانی نیز بندری با قدمت نزدیک به ۱۴۰ سال که به عنوان تنها بندر شهرستان بندرعباس تا دهه ۴۰ فعالیت تجاری داشته است. با ورود سازمان بنادر و دریانوردی و انتقال مالکیت از شهرداری به وزارت راه و ترابری سابق، موج شکن و اسکله هایی در آن نصب گردید و این سیر تکاملی ادامه داشت تا در سال ۱۳۸۸ حوضچه ای به وسعت هفت هکتار احداث گردید و با نصب اسکله های شناور، ترددهای دریایی در این بندر شکل ایمن تری به خود گرفت.
فعالیت سازمان بنادر ادامه داشت تا اینکه در اسفند ماه سال ۱۳۹۰ تمامی قایق ها و اتوبوس های دریایی از چرخه جابجایی مسافر به مقصد جزیره ها، از رده خارج شدند و سازمان بنادر با دادن تسهیلات برای خرید شناورهای مدرن شروع به نوسازی ناوگان مسافری دریایی در استان هرمزگان کرده و در ۲۹ اسفندماه سال ۱۳۹۴ به دستور وزیر راه و شهرسازی وقت، بزرگترین پایانه مسافری دریایی کشور افتتاح شد.
بندر شهید حقانی دارای ۶.۷ هکتار مساحت، ۱۱ پست اسکله، ۹ پست اسکله مسافری، یک پست اسکله رمپ شناور چند منظوره، یک پست اسکله سوخت رسانی، و امکانات رفاهی همچون رستوران، بانک، فروشگاه، پارکینگ و خودروهای برقی برای جابه جایی مسافر و پایانه مسافری است.
فرصت سرمایه گذاری در زمینه توسعه ناوگان حمل و نقل مسافری (خرید و ساخت شناور) و فرصت سرمایه گذاری در زمینه ارائه خدمات رفاهی در حوزه مسافری و گردشگری از ظرفیت ها و مزایای بندرشهید حقانی می باشد.
بندر باری، صیادی و مسافری هرمز هم دارای ۲۷ هکتار مساحت، ۱۶ هکتار مساحت حوضچه، پنج پست اسکله، سه پست اسکله مسافری، یک پست به طول ۸۰ متر اسکله شمع و عرشه تجاری، یک پست رمپ چند منظوره و پنج متر آبخور اسکله است.
این بندر با توجه به ظرفیت های جزیره هرمز از جمله وجود معادن معدنی از جمله خاک قرمز و جاذبه های گردشگری از جمله قلعه پرتغالی ها، سواحل بکر و زیبا و شن های رنگی، دارای ظرفیت های بسیار بالایی برای جذب توریست و سرمایه گذاری می باشد.
همچنین این بندر ظرفیت سرمایه گذاری در حوزه گردشگری، امکان سرمایه گذاری در حوزه صادرات مواد معدنی و ایجاد و ارزش افزوده در بخش تولید و بسته بندی محصولات دریایی و فرصت صادرات به سایر کشور و ارسال به سرزمین اصلی را دارد.در سال ۱۳۶۵ پروژه ساخت بندر هرمز شروع و در سال ۱۳۷۲ به پایان رسید، بیشترین فعالیت این بندر در حوزه های مسافری، گردشگری، صیادی و تجاری می باشد.
بندر چند منظوره سیریک (تجاری، صیادی و گردشگری) نیز در فاصله ۱۸۰ کیلومتری از مرکز استان هرمزگان قرار دارد. این بندر درسال ۱۳۸۶ عملیات اجرایی آن شروع و در سال ۱۳۹۲ مورد بهره برداری قرار گرفته است. این بندر دارای ۳۵ هکتار حوضچه، ۵۱ هکتار زمین پسکرانه، چهار پست اسکله و ۲ پست به طول ۲۰ متر اسکله شناور می باشد که بعد از بندر شهید رجایی دومین بندر بزرگ استان از این حیث می باشد.
فرصت سرمایه گذاری در فعالیت های ارزش افزوده با توجه به مساحت قابل توجه پسکرانه، فرصت سرمایه گذاری در بخش ارائه خدمات سوخت رسانی به شناورهای در حال تردد، وجود ظرفیت سرمایه گذاری در بخش آب رسانی به شناورها، فاصله نزدیک به بندرعمان به خصوص بندرخصب، زیرساخت لازم برای صادرات شن و ماسه، بستر لازم برای صادرات محصولات شیلاتی و کشاورزی، بستر لازم برای ایجاد و ارزش افزوده در تولید و بسته بندی محصولات دریایی و فرصت صادرات به کشورهای حاشیه خلیج فارس و سایر کشورها و فرصت سرمایه گذاری در حوزه بسته بندی و سورتینگ میوه و تره بار از مزایا و ظرفیت های بندر سیریک است.
بندر تیاب میناب بندر تیاب یکی از بنادر قدیمی تجاری استان هرمزگان است که در نزدیکی و در کنار خور طبیعی تیاب واقع شده و در آن فعالیت های تجاری دریایی صورت می گیرد، وضعیت کنونی بندر تیاب با ۸.۲ هکتار مساحت زمین پسکرانه دارای تاسیسات دریایی، اسکله و تجهیزات مهاربندی و تاسیسات خشکی، ساختمان و سایه‌بان مشرف به اسکله، روشنایی و دیوارکشی پیرامون بندر می باشد.
بندر تیاب در انتهای تالاب بین المللی تیاب واقع گردیده است و بدین جهت تنها بندر تجاری و گردشگری استان هرمزگان می باشد.
درحال حاضر اداره بنادر و دریانوردی شهید باهنر با بهره گیری از ۲ بندر تجاری و مسافری در مرکز و پنج بندر تابعه در شرق هرمزگان در حوزه‌های مسافری، تجارت و گردشگری دریایی فعالیت می‌کند.
هم اکنون ۳۲ بندر کوچک و بزرگ در شرق و غرب هرمزگان فعال هستند که علاوه بر جابه جایی مسافر، سهم ۵۲ درصدی در تخلیه و بارگیری کالاها، ۴۱ درصدی عملیات نفتی، ۶۰ درصدی عملیات غیرنفتی و ۸۲ درصدی تخلیه وبارگیری محموله‌های کانتینری کل بندرهای کشور را به خود اختصاص داده‌اند.