به گزارش ایرنا از روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، نخستین جلسه کارگروه ارزیابی و خرید اسناد غیردولتی آرشیو ملی در سال ۱۴۰۱، با حضور اعضای قانونی و دادستان کل دیوان محاسبات کشور برگزار شد. در این جلسه ۲۵ مجموعه، مشتمل بر ۳۴۲ ردیف اسناد برگی و طوماری مورد بررسی، ارزیابی، کارشناسی، قیمت‌گذاری و تصویب برای خرید قرار گرفت.
مجموع اسناد ارزیابی شده شامل انواع عقدنامه‌های برگی و دفترچه‌ای، احکام، تقسیم‌نامه، وصیت‌نامه، وقف‌نامه، مصالحه، مبایعه و اجاره‌نامه، وکالت‌نامه، استشهاد و استعلام‌نامه، ذمه‌نامه، تصدیق‌نامچه، دفترچه قباله آب، شراکت نامه، قرارداد و تعهدنامه، ضمانت نامه و دعوتنامه می‌شود.
همچنین اوراق حکمیه، مکاتبات دست‌نویس، تلگراف، دادخواست‌نامه، نقشه، کتابچه، جزوه، دفتر، دفترچه، آلبوم عکس و قطعات عکس، نگاتیو و اسلاید، تصاویر نقاشی، تابلو نقاشی پارچه‌ای، تصاویر خوش‌نویسی، پوستر، اعلامیه، رونوشت شناسنامه، گذرنامه، گواهینامه، قبوض مالی، بروشور وکاتالوگ، آگهی، کارت، کارت پستال، پاکت و اسناد ارزشمند دیگر متعلق به دوره زمانی(۱۰۵۳-۱۴۹۱ هجری قمری)، (۱۲۵۷-۱۳۸۱هجری شمسی) و ( ۲۰۱۳-۱۸۷۵میلادی) از مناطق مختلف کشور، به ویژه گیلان، قزوین، اصفهان، یزد و تهران از دیگر اسنادی است که در این جلسه مورد بررسی، ارزیابی کارشناسی، قیمت‌گذاری و تصویب خرید قرار گرفتند.
برخی از این اسناد مبیّن گوشه‌های قابل توجهی از تاریخ معاصر و سده‌های پیشین و وقایع مرتبط در داخل و کشور است که پس از طی مراحل قانونی، تخصصی، توصیف و پردازش در اختیار علاقه‌مندان و پژوهشگران و رسانه‌ها قرار خواهد گرفت.
همچنین از مهمترین اسناد خریداری شده، می‌توان به مجموعه متنوع و ارزشمندی از اسناد متعلق به گیلان، به ویژه فومنات و صومعه سرا و خاندان پیش نماز فومنی، محمودخان سرتیپ مدیرالملک (مدیرالسفرا) از مالکان و حاکمان فومن و برخی اهالی محلی و پرونده‌هایی متعلق به «حزب جنگل گیلان (اجتماعیون)»، اسنادی از خاندان «افشار» ساکن در محال افشار قزوین و افرادی از خانواده‌های تقوی، سیدتقی و پیش‌نماز خیابانی حکمی از طهماسب قلی‌خان، بابت واگذاری تولیت در منطقه خنداب شهرستان تاکستان قزوین و مکاتبات و مدارک محمدحسین حسام‌السادات بوشهری بخشدار تنگستان اشاره کرد.
مجموعه نقشه، مشتمل بر نقشه وضعیت پراکندگی ایلات و عشایر قوم کرد از بلوچستان تا ترکیه، بر طبق نقشه عشایر کرد «سر مارک سایکس» (نظامی و سیاست مدار انگلیسی و از عوامل قرارداد سایکس پیکو)، نقشه سری سال ۱۹۱۶ ترسیمی برای اردوی هند توسط آغوستوس جغرافیدان و نقشه‌کش آمریکائی و غیره، نقشه اروپای مرکزی، منتشرشده توسط RichardSchwarz (ریچارد شوارتز / شوارتس) آلمانی و نیز عقدنامه‌ها و مصالحه‌نامه متعلق به اهالی محلات خوانسار و روستایی از محال فریدن اصفهان از دیگر اسناد ارزیابی شده‌است.
در حوزه مکاتبه‌های سازمانی، مکاتبه‌های سازمان اوقاف، به ویژه درباره برخی موقوفات محلی در طبس، یزد و تهران و مکاتبات هیأت امنای امامزاده صالح تهران درباره امور غباروبی، نذورات، خرید املاک، امور عمرانی و تعمیرات و غیره وجود دارد.
اسناد مربوط به ارامنه ساکن مراغه در آذربایجان شرقی و برخی نقاط دیگر، دفترچه شرح زندگی «شمس الحکماء» برادر ناظم الاسلام کرمانی، مکاتبات فارسی و انگلیسی ترجمه از فرانسه و غیره مرتبط با «عباسقلی حکمت» (فرزند رضا سردارفاخر، سناتور مجلس سنا، رئیس بهداری اصفهان و معاون وزارت بهداری)، اسناد تحصیلی، شغلی، مالی و ملکی « غلامعلی عربشاهی»، استاد رشته‌های روانپزشکی و مغز و اعصاب و پایه‌گذار دو رشته مذکور در خراسان، اعلان و آگهی و جزوات چاپی و نشریات گروه‌های حزبی پیرامون حکومت نظامی در تهران، واقعه بلوای نان و نقد عملکرد حکومت پهلوی اول و دوم، مجموعه اسناد (اعلامیه‌ها، بیانیه‌ها، قطعنامه‌ها، اعلام همبستگی‌ها، مکاتبات، تلگراف‌ها و غیره مربوط به مبارزه با رژیم پهلوی و شکل‌گیری انقلاب اسلامی و فعالیت‌های سیاسی اقشار مختلف از قبیل روحانیت، علماء و مراجع دینی، دانشجویان، معلمان، اصناف از اسنادی است که در این جلسه مورد بررسی، ارزیابی کارشناسی، قیمت‌گذاری و تصویب خرید قرار گرفته‌است.