تهران- ایرنا- رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، صراحت در اعلام نظر و اندیشه را از ویژگی‌های عماد افروغ دانست و گفت: وی روشنفکرِ مسئولِ متعهدِ حاضر در صحنه جامعه است.

به گزارش ایرنا از روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، آیین رونمایی و معرفی کتاب فریادهای خاموش روزنگاشت تنهایی تالیف عماد افروغ با حضور علیرضا مختارپور رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، حجت الاسلام و المسلمین محمدرضا زائری رئیس اندیشگاه فرهنگی، معاونان و مدیران این سازمان، حسن سبحانی اقتصاددان، محسن اسماعیلی نماینده مجلس خبرگان رهبری، سیداحمد حسینی پژوهشگر در حوزه فلسفه،‌ حجت الاسلام مهدی امامی رئیس مؤسسه علمی و فرهنگی انقلاب اسلامی، مانی کلانی انسان‌شناس و عماد افروغ نویسنده و جامعه‌شناس برگزار شد.

حضور خدا در تمام بخش‌های زندگی نویسنده، مهمترین نکته کتاب افروغ

رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران با اشاره به محتوای مجموعه هفت جلدی کتاب فریادهای خاموش روزنگاشت تنهایی گفت: این مجموعه در حدود ۲ هزار و ۵۵۵ صفحه و در هفت مجلد نوشته شده است که با مروری بر این مجموعه، چند نکته مهم خودنمایی می‌کند؛ نکته اول اینکه اگر به «إِنَّمَا الْأَعْمَالُ بِالنِّیَّاتِ» باور داشته باشیم، از مجموع مطالب این کتاب مسجل می‌شود که هدف نویسنده علاوه بر ثبت اندیشه‌ها و تجربیات، تلاشی برای اندیشیدن به قصد اصلاح است.

مختارپور افزود: به عبارت دیگر هدف غایی، نوشتن خاطرات برای خود شخص و به یادگار ماندن نیست بلکه هدف این است که در مسائل فکری و عملی و نیز ابعاد مختلف اجتماعی جامعه تفکر و مشکلات، شناسایی و تبیین شود تا با توجه به منابع اندیشه دینی و تجربه بشری، راه حلی برای اصلاح امور فردی و اجتماعی در جامعه گشوده شود.

وی بیان کرد: نکته دوم، باور عمیق نویسنده به حضور خداوند متعال است که موضوع بسیار مهمی است. با خواندن این کتاب به خوبی متوجه می‌شویم که در تمامی لحظات فردی،‌ اجتماعی، سخنرانی‌ها، جلسات مختلف و زندگی نویسنده، خدا حضور دارد و این حضور، نمایشی یا تصنعی و به عنوان ابزاری صرفاً برای رنگ‌آمیزی کتاب نیست. بنابراین در جای جای کتاب، نسبت نویسنده و روابط او با خدا احساس می‌شود و بر اساس این اعتقاد و رابطه انسان و خداست که می‌نویسد، انتقاد می‌کند، فریاد می‌کشد، گله می‌کند و نظر می‌دهد. به همین دلیل حضور خداوند، یک عامل مؤثر است.

رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در ادامه درباره شرح جزئیات زندگی روزمره نویسنده اظهارداشت: سومین نکته مربوط به بیان جزئیات فعالیت روزانه یک اندیشمند، متعهد، مسئول و دغدغه‌مند است. ممکن است ظاهربینان بگویند که بیان این مسائل و مکالمه با بقال، نانوا، تعمیرکار و راننده چه ضرورت و اهمیتی دارد اما زمانی که این کتاب خوانده می‌شود، یک تصویر و بُعد واقعی از زندگی نمایان می‌شود و همین باعث می‌شود که اندیشمند، خود را برتر از مردم و جدای از مردم نبیند، خود را تافته جدا بافته از مردم نداند و دائماً افکار و رفتار خود را در این مواجهه‌ها ارزیابی کند.

مختارپور افزود: نکته بعدی این است که وقتی جزئیات زندگی بیان می‌شود، شما می‌توانید متوجه شوید که آیا شکاف و دره عمیقی بین فکر، نظر و عمل این متفکر و نویسنده وجود دارد؟ یعنی آیا او همانطور که زیست می‌کند، می‌اندیشد؟اگر معتقد به اخلاق است باید این اخلاق را در زندگی و رفتار او با خانواده، دوستان و سایر افراد جامعه دید. در این زمینه شکافی دیده نمی‌شود، به گونه‌ای که عمل منطبق با اندیشه است.

رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران با بیان این مطلب که گفتار صادقانه افکار، احساسات عمیق نویسنده و پرهیز از سانسور، مصلحت‌اندیشی یا ریای معکوس، نکته دیگر کتاب فریادهای خاموش روزنگاشت تنهایی است، اظهارداشت: ریا در نگاه نخست این است که فرد اعتقادی به عملی که انجام می‌دهد، ندارد اما فعلی را برخلاف اعتقاد خود با اهداف مختلف انجام می‌دهد که این نوعِ ریا مشهور است. نوع دیگرِ ریا در نقطه مقابل قرار دارد که به آن ریای معکوس می‌گویند و در قرون قبلی بین عرفا رواج داشته است. مثلاً برای اینکه مردم آنان را متقی ندانند حتی در مواقعی تظاهر به فسق می کردند؛ در آثار استاد شهید مرتضی مطهری آمده است که این عرفا شربت را در شیشه مسکرات می‌ریختند تا مردم تصور کنند این افراد در حال استفاده از مسکرات هستند و جامعه به آنان روی نیاورد یا اعمالی را انجام می‌دادند که مردم از آنها بیزار شوند.

وی گفت: نوع دیگری از ریا نیز وجود دارد که خنثی است. به این معنا که شخص سعی می‌کند اعتقاد خود را در عمل نشان ندهد و رفتاری خنثی داشته باشد، درحالی که فردی بسیار معتقد است. در کتاب فریادهای خاموش روزنگاشت تنهایی مجموعه تصاویر صادقانه و واقعی آمده است و هر آنچه که اتفاق افتاده - خوب یا بد و درست یا غلط - بیان شده است. بنابراین موضع دکتر افروغ صادقانه، منتقدانه و واقعی است.

عماد افروغ روشنفکرِ مسئولِ متعهدِ حاضر در صحنه جامعه است

مختارپور با تاکید بر مطالعات مفید افروغ، یکی از فواید مطالعه مجموعه فریادهای خاموش روزنگاشت تنهایی را دست یافتن به یک سبک مطالعه دانست و افزود: یکی از ویژگی‌های برجسته این کتاب، این است که مطالعات نویسنده به خوبی دیده می‌شود و اثر مطالعه را در تار و پود مجموعه می‌توان دید. یکی از آموزش‌های این کتاب به طور غیرمستقیم، ارائه سبک مطالعه است. طرح این موضوع که چگونه کتاب بخوانیم و چگونه از محتوای کتاب در رفتار، افکار، ارزیابی، بیان و غیره خود استفاده کنیم، به ویژه برای جوانان بسیار اهمیت دارد. اهمیت این مبحث که برای تهیه یک مجموعه باید تعداد قابل توجهی کتاب خوانده شود و این آثار معرفی و ارزیابی شود، از اهمیت و ارزش بالایی برخوردار است.

وی با اشاره به تنوع مطالعات افروغ اظهارداشت: در جلد هفتم این اثر، مطابق نمایه، ۳۶ کتاب ارزیابی شده است و این کتاب‌ها متنوع است. به گونه‌ای که هم نام کتاب نهضت حسینی در پرتو قرآن دیده می‌شود و هم کتاب تحلیل فیلم، کتاب فلسفه سیاسی صدرالمتالهین و... و اینگونه نیست که نویسنده خود را به تخصصی مربوط به یک رشته خاص محدود کرده باشد البته بعضی کتاب‌ها در بعضی از مجلدات سیطره دارند، در این کتاب نهج‌البلاغه چنین نقشی دارد. نهج‌البلاغه و اصول اندیشه علوی، عدالت، اخلاق، آزادی و حق مردم در کتاب فریادهای خاموش روزنگاشت تنهایی جلوه بارزی دارد. نویسنده این کتاب با حضور در جامعه درباره تمام وقایعی که می‌بیند و می‌شنود، نظر خود را می‌نویسند، او روشنفکرِ مسئولِ متعهدِ حاضر در صحنه جامعه است و کاملاً در کنار مردم است.

رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران ابراز بندگی و نجوا با خداوند از سوی یک اندیشمند متفکر با خدا را یکی دیگر از ویژگی‌های کتاب فریادهای خاموش روزنگاشت تنهایی دانست و افزود:  نویسنده در برخی از صفحات کتاب، با خداوند نجوا می‌کند، این نجوا چند بُعد دارد که یک بُعد آن حضور خداوند در تمام لحظات و رویدادهاست. با خواندن این کتاب به خوبی دریافت می‌شود که او مسئله «خود» را کوچک پنداشته، خود را بنده خدا دانسته و این یکی از مهمترین وجوه این کتاب است. مسئله بعدی این است که تکلیف این روشنفکرِ متفکر، با عقل و دل روشن است. به شدت عقل‌محور بوده و اصالت با تفکر و اندیشه است. درست است که در امور دینی، اجتماعی، سیاسی باید از مسیر عقلانی عبور شود اما شاهراه اصلی، دل است.

مختارپور صراحت در اعلام نظر و اندیشه را از ویژگی‌های عماد افروغ برشمرد و گفت: نسبت نویسنده با فکر، مطالعه، خواندن، نوشتن و قلم روشن است که بسیار خواندنی است. نویسنده بر مردم نیست، با مردم و در میان مردم است. آگاه، خودآگاه، خداآگاه، دل آگاه و مرگ آگاه است، هوشیار و بصیر است، می‌بیند، می‌شنوند، می‌خواند، تحلیل می‌کند و نظر می‌دهد. افکار، گفتار، کردار افراد و ملت و دولت‌ها را دنبال می‌کند. او بی‌نظر نیست بلکه فعال است.

وی افزود: افروغ به بهانه تخصص و درک شرایط مردم، خود را کنار نمی‌کشد، به بهانه محبوب همه بودن از ابراز صریح اعتقادات ابا نمی‌کند، به بهانه دانشگاهی بودن خود را از اعتقاد قلبی، فکری و عملی به شریعت و مناسک دینی و شعائر مذهبی مبرا نشان نمی‌دهد. نگاه نویسنده فقط به بیرون و انتقاد به دیگران نیست، خود را می‌بیند، ارزیابی می‌کند و به عیوب خود واقف است. او اهل تقواست و تقوا را حفظ رابطه معنا کرده که عارف شیرازی فرمود: «اگر هواست که معشوق نگسلد پیوند/ نگاه دار سر رشته تا نگه دارد.»

توجه به خدا در روزنگاشت‌های عماد افروغ

سیداحمد حسینی پژوهشگر فلسفه در ادامه آیین معرفی کتاب فریادهای خاموش روزنگاشت تنهایی بیان کرد: سال‌هاست که اندیشه‌های افروغ را با دوگانه‌هایی می‌شناسیم که در یک سیر دیالکتیکی، قرار است وقتی این دوگانه‌ها به هم می‌آیند،‌ به یگانگی و نگاه وحدانی نرسند و این موضوع در عنوان کتاب به وضوح معلوم است. برای اینکه اندیشه‌های افروغ را بکاوم، از دوگانه خیر و شر آغاز می‌کنم؛ دوگانه‌ای که سالیان طولانی از عصر افلاطون و ارسطو، دیدگاه‌های مختلفی درباره آن ارائه شده است.

حسینی ادامه داد: همانطور که در صحبت‌های رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران بیان شد توجه به خدا در روزنگاشت افروغ بارز است. وی در این نزدیکی و توجه به پروردگار چنین بیان می‌کند که وقتی با خدا از درِ صلح درآمدیم و خداوند در زندگی ما حضور پررنگی داشته باشد، در آن صورت دوگانه‌ها رنگ می‌بازند و یگانه می‌شوند.

این پژوهشگر گفت: با مطالعه کتاب فریادهای خاموش روزنگاشت تنهایی، ‌تعداد ۱۶ دوگانه از مجموع عبارت نویسنده استخراج کردم و به نظر من دوگانه‌ای که ریشه‌ای‌ترین و منشأ دوگانه‌های دیگر است، دوگانه خدا و خلق (انسان) است که اگر این دوگانه‌ها حل شود، دوگانه‌های دیگر نیز رنگ می‌بازند و به یک آشتی می‌رسند.

از هفت جلد کتاب روزنگاشت افروغ می‌توان به روش‌شناسی جدیدی دست یافت

حجت‌الاسلام مهدی امامی رییس مؤسسه علمی و فرهنگی انقلاب اسلامی از دیگر سخنرانان آیین معرفی کتاب فریادهای خاموش روزنگاشت تنهایی درباره روایت انسان در این کتاب بیان کرد: کتاب فریادهای خاموش روزنگاشت تنهایی از جنس روایت انسان است و نه از جنس تاریخ انسان به معنای حسین وارث آدم که بخواهیم از آدم تا حسین(ع) را روایت کنیم. زمانی که از روایت انسان در این کتاب سخن می‌گوییم، به عمیق‌ترین لایه‌های حیات فردی، اجتماعی و انسانی اشاره داریم.

وی افزود: شاید در یک دسته‌بندی کلان، بتوان ساحت تفکر و اندیشه را به سه گونه تقسیم کرد؛ کسانی‌ که نامسئله‌گرا هستند و در حوزه اندیشه‌های انتزاعی قلم می‌زنند و سخنرانی می‌کنند. دسته دیگر در حوزه انضمام‌اندیشی هستند یعنی کسانی که مسئله‌گرا خواهند بود اما به این دلیل که فلسفه آنها از جنس وجود و هستی نیست، به پاسخ نمی‌رسند. در ادامه، ما با تفکری به نام ضمنی اندیشی مواجه هستیم که در نسبت با وجود هستی، اندیشه خود را دنبال می‌کند و من افروغ را در جرگه عمل‌گرایان و ضمنی‌اندیشان می‌دانم و معتقدم از دل این هفت جلد کتاب می‌توان به روش‌شناسی جدیدی در عرض روش‌های موجود علوم اجتماعی دست یافت و از آنها بهره برد.

رئیس مؤسسه علمی و فرهنگی انقلاب اسلامی اظهارداشت: اخلاق و عدالت در کتاب فریادهای خاموش روزنگاشت تنهایی از مباحث جدی است. عدالت از منظر افروغ، از جنس وحدت و کثرت است. عدالت در اندیشه او اصلی است که از حیث ساختارمندی و قاعده‌مندی برتر از اخلاق است و در خود پایه‌ای برای اخلاق و رشد وتکامل اخلاق پیدا می‌کند که از این جهت یک نوع دیالکتیک میان عدل و اخلاق برقرار است.

امامی افرود: نکته دیگر اینکه اخلاق، همه عدل نیست و بخشی از حقوق انسان است و از این جهت، اخلاقی که افروغ در کتاب فریادهای خاموش روزنگاشت تنهایی از آن سخن می‌گوید، از طریق نسبتی که با وجود هستی برقرار می‌کند،‌ اساساً نمی‌تواند زمینی نباشد و افروغ هم در همین کتاب اشاره می‌کند: «اخلاق در آسمان نیست. آنگاه که تصور می‌کنی زمینی شده‌ای، آسمانی شده‌ای.» از همین رو اخلاق در اندیشه افروغ، هیچ نوع قداستی برای شخص نمی‌آورد. اخلاق در اندیشه افروغ در کنار سایر حقوق انسان از جمله حق معیشت، به رسمیت شناخته می‌شود.

حسرت و دریغ آیندگان درباره اندیشمندانی همچون عماد افروغ

حسن سبحانی اقتصاددان نیز در این آیین اظهارداشت: گاهی که به اندیشمندانی همچون افروغ می‌اندیشم، از خودم می‌پرسم که بعد از ما کسانی که تاریخ این ۵۰ سال اخیر را می‌نویسند، درباره این متفکران چگونه قضاوت می‌کنند؟ این موضوع را به اندیشمندانی که در علوم اجتماعی و رفتاری مطالعاتی دارند، تدریس کردند محدود می‌کنم و نمی‌خواهم به همه دانشگاهیان و حوزویان این مهم را تعمیم دهم.

وی گفت: ضمن اینکه علوم اجتماعی و علوم رفتاری را از علوم انسانی جدا می‌دانم، معتقدم غرض اصلی از مجموعه مباحث، رفتار انسان است که در علم اقتصاد، جامعه‌شناسی، مدیریت، روانشناسی و علوم تربیتی نیز بدان پرداخته می‌شود. افرادی که در ۵۰ سال گذشته به این مباحث ورود داشته‌اند، از نوجوانی ذهنشان درگیر بوده و دغدغه دین را داشتند و در ادامه و با پیروزی یک انقلاب افتخارآفرین، به دنبال یاری رساندن و پشتیبانی اهداف و آرمان‌های انقلاب و نظام فکری آن انقلاب بوده‌اند.

سبحانی افزود: این دسته از اندیشمندان، سرنوشتی دارند که فکر می‌کنم آیندگان درباره آنان با حسرت و دریغ صحبت خواهند کرد.

جملات گزینشی «فریادهای خاموش روزنگاشت تنهایی» بازتابی از روح زمانه ماست

مانی کلانی انسان‌شناس، در بخش دیگری از آیین معرفی کتاب فریادهای خاموش روزنگاشت تنهایی اظهارداشت: خواندن این کتاب در دوران خوانده شدن‌ها و خوانده نشدن‌ها بسیار سخت است به خصوص که در هفت جلد خاطرات و روزنگاشت‌های اندیشمندی همچون عماد افروغ نوشته شده است و اگر جملات برگزیده افروغ نبود، واقعاً مطالعه این اثر مشکل بود. به اعتقاد من جملات گزینشی، بازتابی از روح زمانه ماست. این جملات کیفیت کشکول‌وار دارد که به خوبی ارائه شده است.

وی گفت: افروغ در این کتاب، درباره سکوت و فریاد صحبت می‌کند و این فرصتی است تا انگیزه بالقوه در مخاطب ایجاد شود تا خود و داستان خود را در این هفت سال پ‍یدا کند و اصطلاحاً نسبت جزء خود را با کل کتاب بیابد اما این انگیزه در خواننده بالقوه می‌ماند و به فعلیت نمی‌رسد. تازه‌ترین کتاب این اندیشمند به ما یادآوری می‌کند که نوشتن را از دست ندهیم و این نکته‌ای است که فراموش کرده‌ایم. نوشتن به مثابه فرهنگ جنبشی بود که در آمریکا انسان‌شناسان از مردم می‌خواستند که بنویسند، زیرا نوشتن یک اصل است. افروغ به عنوان یک مردم‌نگار، دیگران را فراخوانده و صدای مظلومان، فرودستان و خلوت‌نشینان شده است.

عماد افروغ: با نوشتن به آرامش و پاسخ می‌رسم

در پایان آیین معرفی کتاب فریادهای خاموش روزنگاشت تنهایی، عماد افروغ نگارنده این کتاب بیان کرد: روی باسکار، کتاب بسیار سختی با عنوان دیالکتیک، نبض آزادی نوشته است. ما به رئالیسم انتقادی گرایش داریم و سعی کردیم این امر را طی ۳۰ سال گذشته در ایران بسط و نشر دهیم. آلن نری نیز کتاب دیالکتیک و تفاوت را به رشته تحریر درآورده است که بنده این کتاب را ترجمه کرده‌ام و به چاپ رسید. آلن نری می‌گوید: این کتاب را باید به روش آلبالو چینی خواند، شما آلبالوهای خوب را انتخاب می‌کنید و برای خواندن هم روش انتخابی را بر می‌گزینید.

افروغ افزود: بسیاری از کتاب‌های دیگری که نوشته‌ام از دل همین روزنگاشت‌ها بیرون آمده است که یکی از آنها گزیده و حس و حالی از نهج‌البلاغه است و نشر نیستان آن را چاپ کرد و به چاپ دوم هم رسیده است. کتاب دیگر عاشورا و رهایی است که متن سخنرانی‌های مرا در برمی‌گیرد که این اثر نیز به چاپ دوم رسید.

نوشتن و قلم چنان موهبتی است که خداوند بر آن قسم خورده است

وی در ادامه با اشاره به چرایی و اهمیت نگارش روزنگاشت اظهارداشت: این امر یک پاسخ عام و یک پاسخ خاص دارد و سؤال این بود که چرا روزنگاشت؟ نخستین پاسخ، آیه شریفه قرآن کریم «ن وَالْقَلَمِ وَمَا یَسْطُرُونَ» است؛ من عشق عجیبی به قرآن و نهج‌البلاغه دارم. علامه طباطبایی می‌گوید که قرآن به هرچه موهبت است، قسم خورده و مبرهن است که نوشتن و قلم چنان اهمیتی دارد که خداوند بر آن قسم خورده است و واضح است که این قسم به انسان، توانایی او در اندیشیدنِ زبانی و قلمی انسان است. بنابراین انسان با ویژگی ذاتی اندیشیدن و اندیشه‌ورز بودن تعریف می‌شود و باید به فعلیتِ این قابلیت انسانی بیاندیشیم. چراکه در تسکین دردها و آلام بسیار مؤثر است. بنده هر زمانی که دلم می‌گیرد، می‌نویسم و با نوشتن به آرامش و پاسخ می‌رسم.

نویسنده کتاب فریادهای خاموش روزنگاشت تنهایی، نوشتن برای جامعه را مسئولیت اجتماعی خود دانست و گفت: تعهد و مسئولیت اجتماعی، موضوع دیگری در حوزه روزنگاشت است که اهمیت بسیاری دارد. انسان در اجتماع است و در این حوزه من چهارگانه‌ای را قبول دارم که شامل انسان با طبیعت، انسان با دیگری، انسان با ساختارهای اجتماعی و انسان با خدای خود است. این امر به این معناست که من یک تعهد و مسئولیت اجتماعی در قبال دیگری دارم و از این تعهد، با عنوان آگاهی‌بخشی و رهایی‌بخشی یاد می‌کنم. از سوی دیگر رویکردِ نظری، چرایی، اهمیت و جایگاه روزنگاشت‌ها در ابتدای وقوع نبوده و پس از وقوع است. من در این روزنوشت‌ها از یک رویکرد ابداعی بهره برده‌ام که از آن به عنوان ژانر فراگیر و یا چند ژانری یاد کرده‌ام. حمایت از منطق، فرهنگ و مضمون وحدت‌گونه و در بحث چند ژانری نیز تکثر یا ساحت فراگیر چند ساحتی مطرح است.

افروغ با بیان اینکه انسان در شرایط مختلف، حالات مختلف را تجربه می‌کند، افزود: انسان، کثرت محض و وحدت محض نیست. برای مثال به لحاظ فردی من فقط عشق نمی‌ورزم، من فقط خرد نمی‌ورزم بلکه من، هم عشق می‌ورزم، هم خرد می‌ورزم، هم خطا و صواب می‌ورزم. من این تاثیرپذیری را از قرآن الهام گرفته‌ام. قرآن فلسفه دارد، روانشناسی، جامعه‌شناسی، تاریخ، طبیعت‌شناسی و... هم دارد. حسب همین نگرش باید توجه کنیم که با مخاطب چندگانه روبه رو هستیم و مخاطب واحد نداریم. زمانی که ما روزنگاشت می‌نویسیم، در واقع می‌گوییم که آماده‌ایم تا ایده‌پردازی کنیم و لحظات مختلف را شکار کنیم.

عضو شورای فرهنگ عمومی کشور بیان کرد: درخصوص روزنگاشت خاص به اهمیت موضوع «ابژه» خود بودن رسیدم و این سؤال را مطرح کردم که چرا همه چیز را ابژه قراردهیم جز خودمان؟ شهیدسیدحسن مدرس زمانی که در زندان بود، زندانبان به او گفت که به من درس بده! شهید مدرس گفت که من در زندان کتاب در اختیار ندارم اما کتاب نفسم را برای شما تدریس می‌کنم. بنابراین خودِ واقعی، یک گنجینه است.

وی اظهارداشت: در احوالات بسیاری از افراد خوانده‌ام که تا تنهایی را تجربه نکردند، به مقام بالا نرسیده‌اند. برای کشف خودِ واقعی باید به خلوت کردن با خودمان عادت کنیم. در حال حاضر بزرگترین مشکل در کشور ما مسئله معاش و اقتصاد است. فلسفه اقتصاد سال‌های سال مطرح شد اما کسی به آن اهمیت نداد. بنابراین، این نحو فلسفه ذهن‌گرا حتی نمی‌تواند تعریف فلسفه را از آنِ خود کند.

این جامعه‌شناس یادآور شد: تفکر، تأمل و مطالعه، جایگاه ویژه‌ای دارد و بر حسب رابطه انسان با دیگری، باید در تأملات و تفکرات دیگران شریک شد. در مجموعه فریادهای خاموش روزنگاشت تنهایی، از تعداد ۱۸۵ کتاب نام برده شد که بعضی از کتاب‌ها انگلیسی هستند و تعداد ۲۵ کتاب از جمله کتب سختِ فلسفی هستند. چندین مقاله نیز از راتلج هست که با عنوان سهم راتلج از اخلاق در روزنوشتم آوردم. همچنین نقدهای فیلم در این کتاب وجود دارد. زیرا زمانی عضو شورای صنفی نمایش و کمیته انتخاب جشنواره فیلم فجر بودم و فیلم‌های زیادی دیدم که ارزیابی از این فیلم‌ها و حقایق پشت پرده را بدون اینکه اسم شخصی آورده شود، برملا کرده‌ام.

در پایان این برنامه، پس از رونمایی از کتاب فریادهای خاموش روزنگاشت تنهایی از تلاش‌ها و خدمات علمی و فرهنگی عماد افروغ با اهدای لوح یادبود تجلیل شد. برگزاری نمایشگاهی از مجموعه آثار مربوط به افروغ، از دیگر بخش‌های جنبی این مراسم بود.