به گزارش ایرنا مفهوم ژئوپارک با مضامینی چون «حفظ میراث زمین‌شناسی»، «انتقال مفاهیم ارزش منطقه‌ای به عموم مردم از راه گردشگری»، «توسعه پایدار اقتصادی»، «ایجاد هویت زمین‌شناسی ناحیه‌ای»، « افزایش درک در مورد ارزش فرایندها و موضوعات زمین‌شناختی» و در نهایت «همکاری فعال با دانشگاه‌ها و موسسه‌های بین‌المللی» درهم آمیخته است و پاسخی روشن به بسیاری از دغدغه‌ها در کهن‌شهر مراغه به شمار می‌رود.
پیشنهاد ایجاد ژئوپارک در مراغه طی سال ۱۳۸۹
کتاب «اطلس توانمندی‌های ژئوپارک و ژئوتوریسم ایران» که طی سال ۱۳۸۹ توسط «علیرضا امری کاظمی» به رشته تحریر در آمد و از سوی سازمان زمین‌شناسی کشور منتشر شد، پیشنهاد قطعی برای ثبت ملی و جهانی منطقه سهند به مرکزیت مراغه به عنوان ژئوپارک را مطرح کرد.
مولف این کتاب که امروزه شورای عالی ژئوپارک‌های یونسکو و مدیر ژئوپارک جهانی قشم است، می‌گوید: کار ایجاد ژئوپارک با ثبت جاذبه‌های فرهنگی و طبیعی تفاوت دارد و اجرای پژوهش‌های علمی، ایجاد زیرساخت‌ها، آموزش جامعه محلی، اجرای راهبردهای حفاظتی و مدیریت بهره‌برداری از پیش‌نیازهای کار تشکیل پرونده ژئوپارک و ثبت آن در عرصه ملی و بین‌المللی است.
به گفته «امری کاظمی» ایجاد موسسه یا نهادی برای ایجاد ژئوپارک با بهره‌گیری از تمام ظرفیت‌های شهرستانی از گام‌های اساسی برای تحقق این امر است و وجود گوناگونی زمین‌شناختی کم‌نظیر، جاذبه‌های تاریخی-فرهنگی، طبیعی و تنوع زیستی بالا و نیز ثبت هزار و ۲۶ هکتار از اراضی منطقه فسیلی مراغه به عنوان اثر طبیعی ملی فسیلی امتیاز ویژه و مثبتی است که می‌تواند عامل مهمی در تدوین و اجرای طرح جامع ژئوپارک سهند با محوریت مراغه باشد.
تلاش برای ایجاد این ژئوپارک اخیرا و با سخنرانی «امری کاظمی» و همچنین «عباس قادری»، رئیس انجمن دیرینه‌شناسی ایران در دومین همایش ملی تنوع زیستی دیرینه به میزبانی این شهرستان بار دیگر در کانون توجه قرار گرفت تا جایی که با دستور فرماندار مراغه کارگروه ایجاد ژئوپارک تشکیل شد.
کارشناسان محلی نیز پس از برگزاری چندین جلسه از این کارگروه و در بررسی اولیه، کار ایجاد ژئوپارک مراغه را در گام نخست با معرفی 36 پیش‌ژئوسایت پیش بردند و روز گذشته نیز همایش معرفی این پیش‌ژئوسایت‌ها در دانشکده علوم پزشکی مراغه با حضور و سخنرانی «امری کاظمی» و برخی دیگر از صاحب‌نظران استانی و محلی برگزار شد.
وجود دهها سایت فسیلی در بهشت دیرینه‌شناسان جهان
منطقه فسیلی مراغه با قدمت مطالعاتی ۱۵۰ ساله و شناخته شدن در سطح جهانی به علت منحصربفرد بودن از جهات گونه‌زایی و تنوع زیستی دیرینه و غیره جزو پنج منطقه پر اهمیت دارای فسیل مهره‌دار جهان بشمار می‌آید.
به گفته رئیس اداره محیط زیست مراغه شناسایی و استخراج فسیل‌های قابل توجه در پی همین مطالعات و همچنین وجود دهها سایت فسیلی برای ثبت به عنوان ژئوسایت، ظرفیتی بی‌بدیل برای ایجاد ژئوپارک مراغه محسوب می‌شود.
«غلامرضا زارع» ادامه داد: فسیل‌های مهره‌دار دره گرگ، فسیل آمونیت خرمازرد، فسیل‌های آمونیت گویدرق، فسیل‌های نومولیت‌دار موالو و بلمنیت‌های تازه‌کند قره‌ناز جزو همین ظرفیت‌هاست.
ظرفیت‌های ایجاد ژئوپارک مراغه در منطقه فسیلی خلاصه نمی‌شود
رئیس اداره محیط زیست مراغه می‌گوید: ظرفیت‌های ایجاد ژئوپارک این شهرستان در منطقه فسیلی خلاصه نمی‌شود و کوه‌ها، غارها، چشمه‌ها و دره‌های ارزشمندی از لحاظ زمین‌شناسی برای معرفی به عنوان ژئوسایت در این شهرستان وجود دارد که یکی از نمونه های شاخص آن دره «گشایش» به عنوان یک مجموعه بی‌نظیر از ساختارهای زمین‌شناسی است.
به گفته «زارع» از مناطق دارای ارزش زمین‌شناسی و مستعد برای معرفی به عنوان ژئوسایت می‌توان به کوه سهند، کوه زریچ یا زرنج، کوه دوبرادران، ازبک‌کوه، کوه گوشیر، دره چاوان و روستای طبقاتی، دره اسپیران، دره صوفی‌چای، غار هامپوئیل، غار قره‌ناز، غار یخ‌ساز چبینلو، غارچاوان سفلی، چشمه‌های ساری‌سو، شورسو، جهانگیر، آبفشان‌های گشایش، آبشارهای یای‌شهری و قینرجه، معادن متروکه زغال سنگ، خطب و آهق، روستاهای قشلاق، چوان علیا، یای‌شهری، گشایش، ورجوی، دوه بوینی و قراتلو، سد علویان، رودخانه مردق و بند پهرآباد اشاره کرد.
به گزارش ایرنا کارشناسان می‌گویند در صورتی که موضوع ایجاد و ثبت ژئوپارک مراغه با جدیت پیگیری شود، مردم این شهرستان طی سال بعد می‌توانند ثبت ملی آن را جشن بگیرند و پس از آن نیز برای تدوین پرونده جهانی این ژئوپارک باید اقدام کنند.یرنا شبکه جهانی ژئوپارک‌ها در سال ۲۰۰۴ و با هدف حفاظت میراث زمین‌شناختی و دیگر انواع میراث، توسعه ژئوتوریسم جهت توسعه اقتصادی جوامع محلی و نیز آموزش‌های همگانی برای آشنایی با اهمیت علوم زمین، منابع زمین و مخاطرات آن تشکیل شد.
در سال ۲۰۱۵ نیز برنامه علوم زمین و ژئوپارک‌ها به عنوان یک برنامه رسمی در دستور کار یونسکو قرار گرفت و به کشورهای مختلف جهان ابلاغ شد.