فاطمه واعظ جوادی در گفت و گو با خبرنگار محیط زیست ایرنا افزود: ضلع جنوبی دریای خزر در سواحل ایران ۸۲۰ کیلومتر امتداد دارد و حدود ۶۰ درصد از عمیق ترین بخش آن نیز سمت ایران است که تا عمق ۲۰۰ تا ۳۰۰ متر هم می رسد، این نعمتی است برای اینکه بتوانیم منابع آبزی را به وفور داشته باشیم همچنین امکان پرورش ماهی و کشتیرانی نیز در این بخش فراهم است، بنابراین فعالیت پتروشیمی این زیست بوم و تمامی موجودات وابسته به آن را تحت تاثیر قرار داده و در دراز مدت به سمت نابودی می کشاند.
وی درباره منطقه میانکاله گفت: این منطقه در شمال شهرستان بهشهر و سمت غربی بندر ترکمن واقع شده است، مجموعه ای است از تالاب میانکاله، خلیج گرگان، پناهگاه حیات وحش و جزیره آشوراده که ۶۰ کیلومتر از ساحل پناهگاه حیات وحش و آشوراده حفاظت شده است، بندر امیرآباد با فاصله کمتر از ۱۰ کیلومتر در ضلع غربی این منطقه واقع شده و اما این پتروشیمی که برای احداث آن تقاضا می کنند در منطقه حسین آباد و لپوی زاغمرز قرار دارد.
عضو هیات علمی دانشگاه تهران ادامه داد: اما چرا نه به پتروشیمی در این منطقه ؟ چرا نه به این صنایع سنگین ؟ متاسفانه برای تصمیم گیرندگان ما کسانی صحبت و تصمیم‌سازی می کنند که می گویند چون صنایع آب بری است و اینجا هم نزدیک دریا و آب فراوان است هزینه فایده آن خوب است پس باید احداث شود، بعد از آن به اشتغال اشاره می کنند و می گویند که اشتغال آن بالاست که قطعا این در اولین نظر برای یک مسوول مساله جذابی است.
واعظ جوادی اظهار داشت: در دولت نهم عده‌ای این مساله را طرح کردند که می خواهیم در منطقه میانکاله پتروشیمی احداث کنیم، این درخواستشان سال ۱۳۸۶ به جریان افتاد، ارزیابی زیست محیطی آن به دقت بررسی شد، آن زمان که ریاست سازمان حفاظت محیط زیست را برعهده داشتم دو بار از منطقه بازدید کردم و دیدم منطقه ویژه بوم شناختی و تالابی است یعنی حتی اگر سازه‌ای در آن منطقه احداث شود با یک بارندگی زیر آب می رود به اضافه اینکه در آن منطقه به طور کلی سطح آب زیرزمینی هم بالا است، حال فرض کنیم این مساله را با فناوری جدید مدیریت می کنند اما مشکلات زیادی به همراه خواهد داشت.
وی ادامه داد: همان زمان یعنی در سال ۱۳۸۷ معاون محیط زیست انسانی وقت سازمان محیط زیست در نامه ای به مدیر کل محیط زیست مازندران رسما اعلام کرد که نظر کارشناسی آمد و ما بررسی کردیم مخالف این هستیم که در حسین آباد بهشهر پتروشیمی احداث شود و این را به صلاح منطقه و مردم آنجا نمی بینیم، بعد از آن حتی کار در دولت هم بالا گرفت و در نهایت از من سوال شد و من در نامه ای رسمی به مشاور رییس جمهور وقت مستندات را ارسال کردم و گفتم که امکان احداث پتروشیمی در آن منطقه وجود ندارد شما این طرح پیشنهادی را می توانید در منطقه دیگری اجرا کنید البته همان زمان هم نقطه ای را به آنها پیشنهاد دادیم.
محیط زیست متعلق به همه است و اصلا محیط زیست را سیاسی نمی بینم، بنابراین باید به دور از هر گونه موضع گیری سیاسی به فکر حفاظت از محیط زیست و مولفه های زیستی آن باشیم.عضو هیات علمی دانشگاه تهران گفت: این منطقه ای است که فقط ۴۰ گونه در معرض خطر انقراض و ۲۴۰ گونه پرنده در حال آمد و شد هستند، دهها گونه پرنده مهاجر برای زمستان گذرانی از مدار جغرافیایی بالاتر از سمت روسیه و سیبری به این منطقه وارد می شوند، در واقع فلامینگوها، باکلان ها، قوها، پلیکان ها، مرغابی ها، عقاب دریایی دم سفید و اردک سرسفید همه پرندگان کنار آبزیان مهاجری هستند که به کشور ما می آیند، حال تصور کنید در چنین منطقه ای می خواهند با فاصله ۵ تا ۶ کیلومتر در غرب پناهگاه حیات وحش میانکاله علاوه بر احداث پتروشیمی، آب شیرین کن هم نصب کنند، در حالی در این منطقه می خواهند آب شیرین کن احداث کنند که ۹۰ هکتار برای احداث پتروشیمی در نظر گرفته اند اما نمی خواهند آب شیرین کن ها را در این محدوده کار بگذارند که قطعا مشکلات زیادی ایجاد می کند، به طور قطع تغییرات شوری و دمای آب در این منطقه حساس منجر به نابودی اولین چرخه حیات یعنی فیتو و زئوپلانکتون ها می شود که غذای بسیاری از دیگر جانوران هستند.
وی تاکید کرد: محیط زیست متعلق به همه است و من اصلا محیط زیست را سیاسی نمی بینم، بنابراین باید به دور از هر گونه موضع گیری سیاسی به فکر حفاظت از محیط زیست و مولفه های زیستی آن باشیم.
واعظ جوادی با تاکید بر اینکه خصوصیات این منطقه فوق ویژه است، گفت: دو نقطه را در ساحل خزر داریم که نباید اجازه دهیم از بین برود یکی میانکاله و دیگری تالاب انزلی است، حالا اگر قرار است کارهای توسعه ای انجام شود با ملاحظات ویژه، دقت نظر و ارزیابی های زیست محیطی جاهای دیگری انجام شود آنهم باز نه برای صنایعی از قبیل پتروشیمی، چون اساسا این صنایع به دریا آسیب جدی وارد می کنند، در این منطقه سالانه حدود یک میلیون قطعه پرنده وارد می شود یک بخشی بومی است و بخشی هم مهاجر و در رفت و آمد هستند.
وی افزود: شرایط زیستی این منطقه به گونه ای است که یک پشتوانه ارزشمند برای تولید مثل بخش بزرگی از ماهی‌های دریای خزر است، می شود این تعبیر را کرد که این نقطه رحم دریای خزر است، حال با کارهایی که انجام می دهیم منطقه را نابود می کنیم بعد با هزینه زیاد مثلا قفس درست می کنیم و در آن ماهی پرورش می دهیم، در حالی که اینجا یک منطقه امن است، پناهگاه حیات وحش میانکاله و آشوراده دقیقا مانند یک سد طبیعی به وسعت ۶۰ کیلومتر گسترش پیدا کرده تا جریانات آبی که از آن منطقه عبور می کند آن بخش را خیلی متلاطم نکند و ماهی خاویاری و سایر ماهیان آنجا تولید مثل کنند و دوباره به دریا برگردند، با این روند چند ۱۰ هزار نفری که از این منطقه رزق و روزیشان به دست می آید، بیکار خواهند شد بنابراین از قوه قضاییه، بازرسی کل کشور، و دادستانی تقاضا می‌کنیم به مساله ورود کند البته ورود کردند اما با جدیت اقداماتی در این زمینه صورت گیرد.
عضو هیات علمی دانشگاه تهران ادامه داد: آن منطقه علاوه بر اینکه زیستگاه و مامن گونه های آبزی و کنار آبزی زیادی است، پوشش های درختچه‌ای خاص در این منطقه وجود دارد که در دنیا بی نظیر است؛ همچنین پرندگانی مانند قرقاول خزری و دراج در آن زیست می کنند، علاوه بر ماهی خاویاری و پستاندارانی مانند فک خزری در بخشی از زندگی خود در این منطقه زیست می کند.
وی درباره میزان زمینی که برای احداث پتروشیمی در میانکاله درخواست شده است گفت: من از پتروشیمی های زیادی بازدید کردم، اساسا یک پتروشیمی بیشتر از ۱۰ تا ۱۵ هکتار زمین نیاز ندارد حال چرا در این منطقه ۹۰ هکتار زمین گرفته اند؟ که این خود جای بحث و تامل دارد. البته زمانی که گزارش این طرح را مطالعه کردند دیدم نوشته اند که طرحی توسعه ای برای داشتن یک پتروشیمی و احیانا یک پالایشگاه دیگر هم دارند.
پناهگاه حیات وحش میانکاله و آشوراده دقیقا مانند یک سد طبیعی به وسعت ۶۰ کیلومتر گسترش پیدا کرده تا جریانات آبی که از آن منطقه عبور می کند آن بخش را خیلی متلاطم نکندواعظ جوادی به برخی نقاط تاریک و سوال برانگیز این پروژه اشاره کرد و افزود: مجوزی که در ۸ مهر ۱۳۹۹ برای تاسیس گرفته شد از وزارت صنعت معدن و تجارت صادر شده است در حالی که این مجوز باید از وزارت نفت گرفته شود چون باید خوراک آنرا تامین کند، در واقع این مجوز را برای محصولات بنزین، گاز مایع ال پی چی و پروپیلن گرفتند و حتی عنوان کردند که کل کارکنانشان ۳۶۰ نفر خواهد بود.
وی ادامه داد: این در حالی است که ابتدا گفتند مجوز تاسیس یک شرکت با عنوان شرکت سهامی خاص صنایع پتروشیمی امیر آباد مازندران را گرفته اند که در ۲۲ مردادماه ۱۳۹۲ در روزنامه رسمی آگهی رسمی شد که موضوع فعالیت آنرا خرید، فروش، تولید، توزیع، بسته بندی، واردات و صادرات و خدمات پس از فروش تمام کالاهای مجاز بازرگانی عنوان کردند، همچنین تهیه و تولید انواع مواد و محصولات پتروشیمی و شیمیایی، تامین تجهیزات کالاهای عمرانی، صنعتی، پالایشگاهی و پتروشیمی، طراحی، تجهیز، نگهداری، نظارت فنی، راه اندازی پروژه های ساخت پالایشگاه های نفت و گاز و پتروشیمی، فعالیت های تجاری مجاز در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی به جز صنایع بالادستی، اخذ وام، اعطای نمایندگی به شرکت های معتبر داخلی و خارجی هم از دیگر موضوعات فعالیت این شرکت عنوان شد، که جای سوال پیش می آید که آیا فعالیت به این گستردگی برای یک شرکت سهامی خاص زیاد نیست؟ قطعا برای چنین گستردگی در امور باید دادستان ورود کند.
وی تاکید کرد: نکته جالب در مجوز این شرکت است که تمام این فعالیت ها با مبلغ ۳۵ میلیون تومان در نظر گرفته شده است، مگر امکان دارد چنین صنعت بزرگی با این مبلغ راه اندازی شود؟ همچنین اعضای هیات مدیره آن از سیمان نایین به سمت نایب رییس هیات مدیره، به نمایندگی از تولیدی ساریه شمال به سمت رییس هیات مدیره، فردی از سیمان نایین، فردی به نمایندگی از مرغ امین مازندران به عنوان عضو هیات مدیره تعیین شده اند، اینها نشان می دهد که باید مساله ای پشت پرده باشد و چند شرکت پشت صحنه است. با تمام اینها جای شک و شبهه دارد که آیا واقعا دغدغه آنها اشتغال است یا اینکه می خواهند ۹۰ هکتار زمین را به دست آورند و قیمت زمین را بالا ببرند.
اساسا یک پتروشیمی بیشتر از ۱۰ تا ۱۵ هکتار زمین نیاز ندارد حال چرا در این منطقه ۹۰ هکتار زمین گرفته اند؟
واعظ جوادی ادامه داد: البته گزارش ارزیابی آنرا مطالعه کردم که بسیار خام و نپخته بود؛ بیشتر شبیه یک گزارش دانشگاهی بود، با این وجود باز هم اعلام کرده بودند که مضرات احداث آن ۶۳ درصد است؛ چون نمی توانستند حقیقت را کتمان کنند و مجبور به اعلام آن بودند، بعد از آن فواید احداث را ۵۲ درصد اعلام کردند، در انتها هم گفته بودند که اگر ملاحظات را رعایت کنند این کار را انجام دهند.
وی گفت: با تمام اینها آن منطقه ظرفیت فعالیت چنین صنعتی را ندارد و اگر کوچکترین اتفاقی برای آن صنعت رخ دهد منطقه به طور کامل از بین خواهد رفت و مناطق دیگر را هم تحت تاثیر قرار خواهد داد چون موضوعات محیط زیست زنجیروار به هم متص هستند، به عنوان مثال در حادثه چرنوبیل ابرهای مواد پرتو زا به اروپا هم رسید و همچنان تاوان می دهند، جریانات آبهای دریایی و اقیانوسی ماهی ها را آلوده کرد، یا اینکه عراق چند صد کیلومتر با ما فاصله دارد اما وقتی گردو غبار بلند شد در کمتر از ۲۴ ساعت به تهران رسید و همه جا را به تعطیلی کشاند، حال با توجه به اینکه این پتروشیمی فقط ۱۰ کیلومتر از ساحل فاصله دارد و در محدوده پناهگاه میانکاله واقع می شود خطرات بسیار بیشتری خواهد داشت، محیط زیست و طبیعت کار خودش را می کند و تعارف ندارد.
عضو هیات علمی دانشگاه تهران افزود: در زمینه اشتغال و فعالیت جایگزین پتروشیمی چند پیشنهاد از جمله احداث استخرهایی برای پرورش ماهیان خاویاری، گردشگری طبیعی و همچنین تاسیس بیمارستان فوق تخصصی برای گردشگری سلامت مطرح شد، با توجه به ظرفیت طبیعی منطقه می توان با برنامه ریزی اصولی و توسعه ای هم محیط زیست را حفظ کرد و هم درآمد زایی داشت، چون آن منطقه دیگر ظرفیت این میزان ساخت و ساز را ندارد نباید در منطقه به این شکل بارگذاری جدید انجام شود.۹۰۱۴