علیرضا نوریزاده درباره چگونگی انتخاب نویسنده و کتاب برای برخورداری از تسهیلات طرح گرنت به خبرنگار ایرنا گفت: باید توجه داشت سامانه گرنت در ایران در طول سال باز است. این در حالی است که در بیشتر کشورها این سامانه چند مرتبه در طول سال فعال میشود. برای مثال در ترکیه دو بار در سال امکان استفاده از آن وجود دارد. هر ناشر خارجی میتواند کتاب ایرانی را در حوزه ادبیات داستانی، غیرداستانی، کودک و نوجوان یا بزرگسال انتخاب کند. آثار بررسی میشوند و اعلام میشود که مشمول طرح میشوند یا نه. البته به شرط اینکه تیراژ کتاب حداقل هزار نسخه باشد و کتاب شرایط توزیع خوبی داشتهباشد.
نماینده دبیرخانه طرح گرنت معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: اگر کتابی مشمول طرح گرنت شود، تسهیلاتی که به کتاب تعلق میگیرد بر اساس محتوای فارسی کتاب انتخاب نمیشود. البته که گسترش فرهنگ، ادبیات و گردشگری ایران تا ادبیات دفاع مقدس بسیار مهم است، اما شرایط کاملا باز است و ناشر خارجی میتواند کتاب مورد نظر خود را انتخاب کند. این در حالی است که بارها اتفاق افتاده به ناشر ایرانی گفتیم که کاتالوگ (فهرست) فارسی از آثارش را بفرستند، اما حتی نتوانستند، معرفی نویسنده و کتاب را به زبان کشور مقصد انجام دهند.
طرح گرنت در ایران براساس استانداردهای جهانی فعالیت میکند
نوریزاده با تاکید بر اینکه ورود ایران به کنوانسیون برن از سیاستهای کلی کشور است، افزود: در صلاحیت من نیست که درباره این مساله اظهارنظر کنم، ایران عضو کنوانسیون برن نیست، اما ناشرانی که میخواهند از گرنت استفاده کنند، باید این مساله را رعایت کنند. طرح گرنت در ایران براساس استانداردهای جهانی فعالیت میکند. از باقی همکاران در این حوزه توقع داریم تا با یکدیگر همگامی و همسویی داشتهباشند.
او با اشاره به اینکه طرح گرنت از نهادهای مختلف مانند آژانسهای ادبی در این حوزه حمایت میکند، ادامه داد: هنوز هیچ بانک کتاب ایرانی ترجمه شده وجود ندارد و هر موسسه یا نهاد این ادعا را دارد، درست نیست. در طرح گرنت برای ایجاد بانک کتاب ایرانی ترجمه، اقداماتی انجام دادیم. در گرنت پژوهشهای تخصصی اثر بخشی و نحوه ورود به بازار بینالمللی مورد بررسی قرار گرفتهاست. ارتباط با کشورهای همسایه برای ما از اهمیت بالایی برخوردار است، پس در این حوزه ورود پیدا کردیم، با کشورهای ترکیه، ارمنستان، قزاقستان، لبنان و کشورهای عربی ارتباط داریم.
قرار نیست منتظر برداشتن تحریمها باشیم
نوریزاده درباره نحوه استفاده ناشران خارجی از بودجه طرح گرنت بیان کرد: دو سال میتوانیم از این بودجه استفاده کنیم، زیرا زمانی که یک گرنت به کتابی تعلق میگیرد، حداکثر دو سال زمان نیاز دارد تا بتواند از این ملبغ استفاده کند. وقتی کتاب ترجمه و چاپ شد و به دست مسئولان گرنت رسید، بودجه به آن تعلق میگیرد. برای مثال گرنت کتابی که در سال ۹۹ قرارداد آن بسته شدهبود، امسال پرداخت شد.
نماینده دبیرخانه طرح گرنت معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به شرایط تحریم در کشور و تاثیر آن در مبادلات خارجی توضیح داد: اینکه در این شرایط بتوانیم با ناشران بزرگ همکاری کنیم، هدف بزرگی است. پرداختها در بحث کتاب از طریق پرداخت بانکی انجام نمیشود، اطلاع دارم در حوزه نفت هم پرداختها بانکی نیست. وقتی ناشر خارجی وارد سامانه گرنت میشود و درخواست میدهد، حدود ۱۴ تا ۲۱ روز بعد به او اطلاعرسانی میشود که میتواند از امکانات گرنت استفاده کند یا نه.
به گفته او مبلغ گرنت به ناشران خارجی در نمایشگاههای بینالمللی به شکل نقدی پرداخت میشود، همچنین ممکن است این مبلغ به شکل نقدی توسط رایزنهای فرهنگی در کشورهای مختلف انجام شود. این روند دشواری است که میتوانست با تبادلات بانکی به شکل سادهتر انجام شود.
نوریزاده با اعلام اینکه ایران بدهی زیادی به ناشران خارجی در حوزه گرنت ندارد، بیان کرد: ممکن است ناشران بزرگ و شناخته شده در سطح بینالمللی به دلیل شرایط تحریم کمتر با ایران همکاری کنند، اما قرار نیست که برای انجام فعالیت منتظر برداشته شدن تحریمها باشیم.
هدف گرنت تقویت صنعت نشر ایران در حوزه بینالملل است
نوریزاده یکی از اهداف طرح گرنت را تقویت صنعت نشر ایران در حوزه بینالملل اعلام کرد و افزود: هر اقدام بینالمللی نیاز به الزامهایی دارد. زمانی در ایران ناشران اهمیتی به صادرات کتابشان نمیدادند. همچنین به این دلیل که ایران عضو کنوانسیون برن نیست، لزومی برای خرید کپیرایت کتاب نمیدیدند و به راحتی کتابهای خارجی را ترجمه و منتشر میکردند.
او درباره مبلغی که به کتاب حوزه کودک و نوجوان و کتاب بزرگسال تعلق میگیرد، توضیح داد: هدف ما این بود که به ناشر خارجی مبلغی تا هزار یورو برای کتاب کتاب کودک و تا سه هزار یورو به ناشر کتاب بزرگسال برای ایجاد انگیزه و جبران بخشی از هزینه اعطا کنیم. اما این روند برای ناشران ایرانی این سوال را ایجاد کرد که چرا طرح گرنت فقط ناشران خارجی را در نظر گرفتهاست و آیا سهمی برای ناشر ایرانی در نظر گرفته نشدهاست؟ هدف از این طرح شناساندن ناشر، تصویرگر، نویسنده و ... ایرانی به بازار کشور مقصد است و اگر کتاب در چرخه نشر کشور مقصد قرار بگیرد، یعنی به هدف خود نزدیک شدهایم.