به گزارش خبرنگار ایرنا، استان قزوین با داشتن خوشنویسان مطرح و نامی در گذشته تاکنون یکی از قطب‌های هنر خوشنویسی کشور محسوب می شود.
رشد و اعتلای خوشنویسی در این شهر موجب شده است تا قزوین پایتخت خوشنویسی نامیده شود و مردم این شهر بیش از هر چیز دیگری به سمت این هنر جذب شوند.
به گفته هنرمندان، اگرچه قزوین به عنوان پایتخت خوشنویسی ایران شناخته می‌شود اما هنرمندان خوشنویس قزوینی از حداقل امکانات مورد نیاز برای توسعه کمی و کیفی آثار خود بی بهره هستند.
کارشناسان امر معتقدند، امروزه چالش های اقتصادی جامعه باعث شده تا معیشت ارجح بر هنر شمرده شود و خوشنویسی به ورطه فراموشی سپرده شود و این هنر در سبد خانوار قرار نگیرد.
خبرنگار خبرگزاری ایرنا قزوین به همین منظور با امیر کیان رشوند هنرمند خوشنویس قزوینی که در زمینه نسخ و ثلث تبحر دارد گفت و گو کرده و به مسائل و مشکلات هنرمندان خوشنویس در قزوین پرداخته است.
وی با ابراز تأسف از اینکه بسیاری از خوشنویسان به خاطر مشکلات اقتصادی حتی نمی‌توانند نمایشگاه آثار خود را برگزار کنند، تصریح کرد: اگر مشکلات اقتصادی کاهش یابد، هنرمندان می‌توانند در عرصه‌های بین‌المللی بیش از پیش خودنمایی کنند.
ایرنا. در خصوص جایگاه خوشنویسی قزوین توضیح دهید؟
از دیرباز قزوین مهد پرورش بزرگان خوشنویس و یکی از قطب‌های خوشنویسی کشور بوده است و خوشنویسی ریشه در ذات اهالی این دیار داشته و اقتصاد بسیاری از مردمان این منطقه از همین راه در طول تاریخ تامین شده است.
هیچ شهری را در ایران نمی‌توان پیدا کرد که دو قله بزرگ خوشنویسی از آن شهر برخاسته باشند، در خط نستعلیق میرعماد حسنی قزوینی در عصر صفویه و در خط شکسته نستعلیق مرحوم عبدالمجید طالقانی قزوینی از قله‌های این عرصه بوده اند که مرحوم طالقانی بیش از ۱۰۰ سال بعد از میرعماد حسنی قزوینی می‌زیسته است.
قزوین به عنوان پایتخت خوشنویسی ایران دارای اساتید زیادی است که همگی از مشاهیر هنر و ادب فارسی بوده اند و از خوشنویسان معاصر می‌توان از زنده‌یاد ابوالحسن محصص مستشاری نام برد که هنر خوشنویسی در قزوین به دست ایشان مجدداً احیا شد و شاگردان زیادی نیز نزد بزرگان و اساتید نامی، آموزش دیده و پرچم هنر را در این خطه برافراشته‌اند.
رشد و اعتلای خوشنویسی در این شهر موجب شده است تا قزوین پایتخت خوشنویسی نامیده شود و مردمان این شهر بیش از هر چیز دیگری به سمت این هنر جذب شوند.
ایرنا. در حال حاضر وضعیت هنر خوشنویسی را در قزوین چگونه ارزیابی می‌کنید؟
خوشنویسی در قزوین، ریشه‌ای به قدمت فرهنگ، ادب و تمدن این شهر دارد و اکنون با پیشرفت علم و فناوری به اوج خود رسیده است ولی هنوز نتوانسته سهم خود را از اقتصاد این حوزه دریافت کند.
خوشنویسان بزرگ و مطرح بین‌المللی در این شهر مایه افتخار جامعه هنری بوده و در هر جشنواره‌ای، نام قزوین را بزرگ داشته اند، از این‌رو قزوین قطب بزرگ خوشنویسی به شمار می‌آید و به عنوان پایتخت خوشنویسی ایران معرفی شده است.
به رغم این عنوان، هنرمندان خوشنویس قزوین از حداقل امکانات مورد نیاز برای توسعه کمی و کیفی آثار خود بی بهره هستند.
هنر خوشنویسی برای احیا شدن نیازمند فرهنگ سازی مدون و ریشه ای است و باید این هنر را از مدارس با آموزش اصولی حفظ و احیا کرد.
ایرنا. با توجه به اینکه رشته تخصصی شما در هنر خوشنویسی خط نسخ و ثلث است می‌توانید تعریفی از این خطوط شرح دهید؟
خط نسخ و ثلث به دلیل قرابت فرمی که با هم دارند در یک طرف قرار می‌گیرند، با این تفاوت که خط نسخ دارای شاخصه بیشتر خوانا بودن نسبت به خط ثلث است و خط ثلث بیشتر جنبه تزیینی دارد.
در هر ۲ قلم خصوصیت، صلابت و استواری به دلیل ایجاد یک سطح زیبا و نیز خطوط عمودی بلند، کاملاً محسوس است.
در نسخ و ثلث به خصوص در نسخ، میرزا زین‌العابدین معجزنگار قزوینی که خوشنویس بسیار برجسته‌ای بوده و مرحوم استاد محمدرضا قنبری در نسخ و ثلث از برجسته‌ترین خوشنویسان استان قزوین هستند.
خط ثلث و نسخ جزء خطوط اصلی اسلامی هستند و کاربرد بسیاری در جوامع اسلامی و غیراسلامی دارند که متاسفانه امروزه مهجور واقع شدند.
ایرنا. جایگاه هنر خوشنویسی را در بین هنرهای ایرانی–اسلامی چگونه می‌بینید؟
به رغم پیدایش هنرهای مختلف و نوظهور در دوره کنونی، هنر خوشنویسی همچنان به‌عنوان هنر ایرانی و اسلامی از اهمیت و جایگاه ویژه‌ای در بین عموم برخوردار است.
خوشنویسی با قدمتی طولانی، گنجینه‌ای از هنر قدسی با مضامین بسیار عالی و معنوی و سرشار از زیبایی است و بر کسی پوشیده نیست که در میان عرصه‌های هنر اسلامی، خوشنویسی حائز اهمیت بسیاری است زیرا این هنر در دامان قران کریم پا به عرصه وجود نهاده است و معنویتِ سرچشمه زلال وحی در تمام مراحل خوشنویسی اسلامی حضوری جاودانه دارد.
ایرنا. به نظر شما یک هنرمند حوزه خوشنویسی چگونه می‌تواند با مخاطب ارتباط بگیرد؟
هنرمند این حوزه باید در تولید آثار به نیاز مخاطب توجه داشته باشند تا بتواند با آنان ارتباط بگیرد و باید در این زمینه شناخت کافی از هنر و سلیقه مخاطبان خود داشته باشد.
ایرنا. اگر بخواهید در یک جمله هنر خوشنویس را توصیف کنید، چه می گویید؟
خلق زیبابینی و زیبا اندیشی، البته خط ثلث علاوه بر زیبایی بصری دارای یک روحانیت خاص نیز هست.
ایرنا. با توجه به اینکه قزوین پایتخت خوشنویسی ایران است مهمترین مشکلات هنرمندان این حوزه و انتظار شما از مسوولان چیست؟
پایتخت خوشنویسی قزوین یک امر بدیهی و واضح است اما جا دارد در این عرصه کار بیشتری صورت بگیرد و برنامه‌های قوی‌تری اجرا شود.
نبود فضای آموزشی مناسب یکی از مشکلات این حوزه است و اگر برای علاقه مندان حوزه خوشنویسی امکانات دولتی فراهم شود قطعاً این افراد به خودباوری و شناخت ظرفیت و توانایی می‌رسند و این هنر را با جدیت بیشتری دنبال خواهند کرد.
یکی دیگر از مشکلات که قطعاً غالب هنرمندان با آن مواجه هستند نبود امنیت شغلی است، همچنین قیمت‌های بسیار بالای وسایل مورد نیاز خوشنویسان و نبود فروشگاه‌های تخصصی مناسب برای تأمین ابراز خوشنویسی مانند قلم و کاغذ از دیگر مشکلات این حوزه است.
به رغم اینکه قزوین به عنوان پایتخت خوشنویسی ایران محسوب می‌شود اما باید برای خرید کاغذهای خاص و برخی از ابزارهای مورد نیاز آن باید از دیگر شهرها یا صرفاً از خیابان انقلاب تهران اقدام کرد.
مطمئنا با راه اندازی شهرک خوشنویسی و ایجاد غرفه‌های ارزان قیمت قطعاً سطح گرایش هنر دوستان و هنرمندان به این هنر بسیار افزایش خواهد یافت و با حمایت مسوولان استانی قطعاً این مسیر هموارتر خواهد شد.
خرید آثار خوشنویسی از هنرمندان این حوزه و هدیه دادن آن به افراد مختلف می‌تواند بسیار به اقتصاد خوشنویسی کمک کند تا یک اثر هنری و تابلوی خوشنویسی در سبد خرید مردم قرار بگیرد.
تأکید و خواسته ما این است که اهدای تابلوهای خوشنویسی را در مراسم و برنامه های استانی و ملی به ویژه دیدار نمایندگان کشورهای دیگر از استان فراگیر کرده و گسترش دهند.
ایرنا. به عقیده شما آیا خوشنویسی، هنری ذاتی یا اکتسابی است؟ آموزش چقدر در خوشنویس شدن یک فرد موثر است؟
ذوق هنری و استعداد می تواند ذاتی باشد که هر فردی به فراخور علاقه‌مندی خود به یکی از رشته‌های هنری از این سرمایه خدادادی بهره می برد اما در هر هنری از جمله خوشنویسی، دریافت نکات فنی و آموزشی کاملا اکتسابی است و به هیچ وجه نمی توان نقش تعلیم را در این رابطه نادیده گرفت.
ایرنا. به کسانی که علاقه‌مند به فراگیری این هنر هستند، چه توصیه‌ایی می‌کنید؟
هنرمندی که وارد این رشته می‌شود باید دارای پشتکار و صبر زیادی باشد تا بتواند به نتیجه برسد چراکه یادگیری خوشنویسی بدون شک مستلزم تمرین زیاد است و حتما باید در کلاس های آموزشی نزد استادان بنام همان رشته تخصصی را آموزش ببینند.
ایرنا. رابطه میان ادبیات و هنر خوشنویسی را در فرهنگ ایرانی چطور ترسیم می‌کنید؟
خوشنویسی بازتابی از آینه تمام نمای فرهنگ ایرانی اسلامی است؛ وقتی به کتیبه‌های مساجد نگاه می‌کنیم می‌بینیم هنر خوشنویسی در اوج زیبایی و ظرافت، از دوران باستان تا به امروز میعادگاه هدایت و معنویت بوده و همواره راهی برای انتقال فرهنگ اسلامی به سایر ملل نیز به شمار می‌رود.
قطعاً هنر خوشنویسی که از قدیمی‌ترین و اصیل‌ترین هنرهای این سرزمین است و ریشه در دوران باستان و به طور مشخص دوره ساسانی دارد راهی برای بیان مفاهیم است.
خوشنویسی تمدن و فرهنگ ایرانی را به دنیای امروز منتقل کرده بنابراین هنر خوشنویسی یکی از مؤلفه‌های فرهنگ و تمدن کشور ایران است.
این هنرمند قزوینی از حوزه هنری استان قزوین که حمایت‌های بسیاری برای اشاعه این هنر زیبا در سطح استان انجام داده است تشکر کرد.
کلام آخر :
هرچند عنوان پایتخت خوشنویسی ایران زیباست اما نباید در چهارچوب نام بماند بلکه باید متولیان شهر و موسسات فرهنگی با هم اندیشی و طرح دقیق و کارشناسی، زمینه تحقق این عنوان را فراهم کنند تا گردشگران در بدو ورود با دیدن معماری زیبای شهر و طراحی مفهوم زندگی در کالبد روح شهر با پایتخت خوشنویسی بیشتر آشنا شده و لذت ببرند.
حتی در چیدمان و طراحی مبلمان و معابر شهری قزوین نیز خبری از خط خوش هنرمندان قزوینی دیده نمی‌شود و ساختمانی در قزوین به نام خوشنویسی نامگذاری نشده است، تالار و نگارخانه‌ای تخصصی برای این هنر در قزوین وجود ندارد و انجمن خوشنویسان استان قزوین هنوز درگیر تامین مایحتاج اولیه برای زنده نگاه داشتن این هنر است.